Gliacellen als doelwit voor epilepsiebehandeling

Gliacellen als doelwit voor epilepsiebehandeling
Onderzoek van prof. dr. Eleonora Aronica toont aan dat gliacellen epileptische aanvallen
kunnen veroorzaken. Gliacellen bevinden zich in de hersenen en kunnen een
ontstekingsreactie op gang brengen. Als deze reactie te lang blijft voortduren kan dit leiden tot
partiële epilepsie.
De resultaten van Aronica tonen aan dat gliacellen een reeks van
eiwitten activeert die betrokken is bij ontstekingsreacties in de hersenen.
Eiwitten zijn belangrijke stofjes in het lichaam die veel verschillende
functies kunnen hebben. Aronica hoopt dat deze kennis bijdraagt aan
het ontwikkelen van nieuwe medicijnen.
Gliacellen
Gliacellen zijn de meest voorkomende cellen in de hersenen. Ze spelen
een belangrijke rol bij het ondersteunen en beschermen van
zenuwcellen. Ook voorzien ze de zenuwcellen van voedingsstoffen en
zuurstof. Verder maken gliacellen eiwitten aan die een afweerreactie
veroorzaken. Deze eiwitten beschermen onder normale
omstandigheden de hersenen tegen gevaarlijke stoffen van buitenaf.
Met behulp van een ontstekingsreactie kunnen de eiwitten gevaarlijke
stoffen de hersenen uit krijgen.
Prof. dr. E. Aronica
Positieve terugkoppeling
Wanneer een gevaarlijke stof de hersenen binnenkomt, maken gliacellen het eiwit HMGB1 aan.
HMGB1 is het begin van een reeks eiwitten die samen een ontstekingsreactie veroorzaken. De
eiwitten zorgen er ook voor dat de gliacellen nog meer HMGB1 aanmaken. Dit wordt positieve
terugkoppeling genoemd. De positieve terugkoppeling zorgt ervoor dat de ontsteking door blijft gaan,
zodat gevaarlijke stoffen uit de hersenen verwijderd kunnen worden. Onder normale omstandigheden
houdt de terugkoppeling op als alles verwijderd is. De ontsteking stopt dan. De resultaten van Aronica
laten zien dat bij sommige epilepsiepatiënten de terugkoppeling blijft bestaan. Hierdoor blijft de
ontsteking ook voortduren. Dit kan zorgen voor partiële epileptische aanvallen.
De toekomst
De resultaten van Aronica zijn veelbelovend voor het ontwikkelen van een nieuwe behandeling tegen
partiële epilepsie. Deze behandeling kan zich richten op het onderbreken van de terugkoppeling
tussen gliacellen, HMGB1 en de andere eiwitten. Dit zal de ontstekingsreactie in de hersenen remmen
en zo het aantal epileptische aanvallen doen afnemen. Het ontwikkelen van deze nieuwe behandeling
is vooral belangrijk voor mensen die tot nu toe geen baat hebben bij medicatie. Dit is het geval bij 30%
van de epilepsiepatiënten. Een groot deel van deze patiënten heeft een aanhoudende
ontstekingsreactie in de hersenen. De kans is groot dat zij kunnen worden geholpen met een nieuwe
behandeling.
Het onderzoek van prof. dr. Aronica vond plaats in het Academisch Medisch Centrum Amsterdam.
Het onderzoek ging van start in 2009 en is in maart 2013 afgerond. In deze tijd heeft Aronica
meerdere publicaties gehad in belangrijke wetenschappelijke tijdschriften. Het Epilepsiefonds heeft
dit onderzoek gesteund met 180.000 euro.