Praten over seks, moeilijk? Weinig kennis en vaardigheden. Tijdsdruk/taak verzwaring Patiënt te jong. Patiënt te oud. ---- aanvullen. Wat is seks? Seks = lijf & geest & cultuur & context. Seks = een bio-psychosociaal fenomeen. Wat is gezonde seks? gezonde seks: seksueel gedrag dat als egosyntoon (pas bij jou als persoon) en bevredigd wordt ervaren, bijdraagt aan QOL en waardoor geen schade (misbruik, verkrachting)wordt berokkend. Seksuele tevredenheid vergroot QOL, dus valt onder gezond. Voorwaarden ‘gezonde seksualiteitsontwikkeling’. Affectrijk pedagogisch klimaat. Positief voorbeeldgedrag t.a.v. relationeel gedrag. Positieve boodschappen t.a.v. seksualiteit in informeel en formeel ‘’curriculum’’. Mogelijkheid tot leeftijdspecifieke concensueel ‘’sexual rehearsal play’’. (je kunt op een bepaald niveau, passend bij jou leeftijd oefenen of experimenteren). Intacte seksuele anatomie/endocrinologie. Intact brein. Wat is het doel van seks? Lustbeleving. Plezier. Uitdrukking van liefde. Beleven van intimiteit. Voor de ander Voorplanting. Macht Controle. Economisch gewin. Sociaal gewin. ….. 237 redenen om seks te hebben. Attitude Het effect van waarden, normen, emoties, oordelen, vooroordelen en ervaringen op gedrag. Vorming van attitude: Cultuur. Religie. Maatschappelijke waarden en normen. Opvoeding. Eigen seksuele ervaringen. Timing… Pre-conceptioneel. Eerste gesprek, 12 weken. Gedurende de zwangerschap. Post-partum. Lange termijn. o Agenderen. Bio-psycho-sociaal model Seksuele respons-curve. Codering Seksuele problemen. Problemen met het seksueel verlangen. Problemen met seksuele opwinding. Problemen met orgasme. Seksuele pijnproblemen. Parafilieën. Genderidentiteitsproblemen. Seksueel misbruik/seksueel geweld. Seksuele ontevredenheid. Subtypes Levenslang type. (bijvoorbeeld vaginisme). Verworven type. Gegeneraliseerd type. Situationeel type. (in gewone setting wel, bij bijv. onderzoek niet). Door psychische factoren. Door gecombineerde factoren (lichamelijk & psychisch). Problemen met het seksueel verlangen. Seksuele aversie (angst voor/afkeer van seks). Verminderd seksueel verlangen (weinig of geen zin in seks). Overmatig seksueel verlangen. Libido bestaat niet (je wordt er niet mee geboren maar dit is verworven). Seksueel verlangen = seksuele opwindbaarheid + seksuele motivatie. Probleem als de een meer/vaker seksueel verlangen heeft dan de ander en daar ‘’problemen’’ door ontstaan. o Seksuele opwindbaarheid = seksuele --- door Wat heb je biologisch nodig om seksueel opwindbaar te zijn? Intact brein. Zenuwstelsel Vaatstelsel Genitaal intact. Hormonaal systeem (m.n. voldoende testosteron). Hormonen en seks. Oestrogeen: o Indirect effect op seksualiteit: stemming, opvliegers, zelfbeeld, concentratie. o Waarschijnlijk ook effect op zintuiglijke gevoeligheid. o Maakt het brein ontvankelijk voor het ontvangen van testosteron. o Huid en vaginaal slijmvlies steviger. Testosteron: o Frequentie seksuele gedachten/fantasieën. o Frequentie nachtelijke genitale respons. o Gevoeligheid van het brein o Gevoeligheid --Post-partum (v.n. tijdens BV) is huid en vaginaal slijmvlies extra gevoelig. Seksuele opwinding. Zin gaat ‘door’ in seksuele opwinding als je verwacht dat de uitkomst plezierig is. Dus geen pijn… maar wel positieve seksuele gedachten. En als je kunt focussen/concentreren. Problemen met seksuele opwinding. Problemen met subjectieve opwinding (geen, weinig intens, kort aanhoudend gevoel van seksuele opwinding: erectie/lubricatie onaangetast. Erectie-/lubricatie probleem Problemen met het orgasme Orgasmenprobleem (geen orgasme). Voortijdig orgasme. Anhedonisch orgasme (wel fysiologisch geen gevoel). Ejaculatieprobleem (wel gevoel geen ejaculatie). Seksuele pijnproblemen. Dyspaeunie (pijn bij vrijen, vrijen lukt wel i.t.t. bij vaginisme). Vaginisme (niet door somatische aandoening). Onwillekeurig samentrekken BBS. Pijn in andere lichaamsdelen (bij seksuele activiteit). Verminderde gevoeligheid. Bevallen kan gewoon bij vaginisme. L.O. is lastig bij vrouwen met vaginisme. Een goede benadering bij vrouwen met vaginisme met L.O. vraagt om een andere aanpak: het ‘moeten-aspect’ er af halen. Bespreek klachten al tijdens zwangerschap, adviseer. Vertel duidelijk wat je gaat doen, begin langzaam met aanraken en vraag eventueel te persen. Niet doorduwen. Invloed van seksueel functioneren op zwangerschapskans. Coïtus timing. Coïtus frequentie. iedere 2 dagen seks is beter dan 1x per maand rond ovulatie. Opwinding van de man. (bij opwinding komen er stoffen (vocht) vrij uit zaadblaasjes en prostaat ). Opwinding van de vrouw. (bij een vrouwelijk orgasme maken de ampulla met haar fimbrie een zuigende beweging). Speeksel en glijmiddel zijn niet goed voor het sperma. Om de dag is dus beter dan 1x rond de ovulatie. Zwangerschapswens en seksualiteit. Psychische klachten. Onzekerheid/frustratie. Reproductie is niet meer spontaan. Coitus gericht. Aanvullen! Vulvodynie (los van pijn bij het vrijen diagnose), Seks en aanzet tot baring? A term. Oxytocine en prostaglandine: uterus contracties. Nvvs.info [email protected]