Socialisme - Vakkenweb

8.2 HET SOCIALISME
Ontstaan en ontwikkeling van een politieke stroming
Grondleggers


Karl Marx & Friedrich Engels:
Communistisch Manifest (1848),
Das Kapital (1867).
Ideologie: politieke ideeën of
filosofie, vastgelegd in
geschriften
 Verbeteren van de positie
van de arbeidersklasse door
een revolutie te beginnen
Karl Marx en Friedrich Engels
Socialisme (marxisme) in theorie
1.
Tegenstelling
A. proletariaat:
arbeidersklasse, arm en
zonder bezit
B. Bourgeoisie: rijke
bezittende klasse
2.
Doel
Ideale, klasseloze samenleving waarin
particulier bezit is afgeschaft en de
productiemiddelen gedeeld worden.

Productiemiddelen grond & kapitaal in
bezit van de bourgeoisie, factor arbeid
wordt uitgebuit
3.
Middel
Marx voorspelt dat het proletariaat uit
armoede en ellende in opstand zal
komen tegen de bourgeoisie:

Omverwerping kapitalisme, proletariërs
grijpen de macht

Bezit afgeschaft, productiemiddelen in
handen van de staat
Klassenloze maatschappij

Opkomst socialisme in Nederland




1870: economische crisis treft voornamelijk de
arbeidersklasse
Sociale kwestie: slechte leef- en
werkomstandigheden + achtergestelde positie van
de arbeiders
Liberalen: overheid mag de economische vrijheid
niet beperken (laissez-faire)
Socialisme komt op voor belangen van de
arbeidersklasse
Socialisme in praktijk
1.
Sociaal Democratische Bond
(SDB): opgericht in 1881 o.l.v.
Ferdinand Domela Nieuwenhuis
 1e Marxistische partij in de
Tweede Kamer
 Radicalisering na 1892:
anarchistisch, anti-democratisch
 Acties en stakingen om
revolutie te ontketenen
2.


Sociaal Democratische Arbeiders
Partij (SDAP): opgericht in 1894
door Troelstra
gematigd marxistisch: reformisme
Doel: geleidelijke verbetering van
positie van de arbeiders via het
parlement
Ontwikkeling
van het
socialisme