Thema‐avond - Maris College

Thema‐avond ‘Het puberbrein in beweging krijgen en houden’ Maandagavond 27 maart werd de jaarlijkse thema‐avond voor ouders gehouden. In de volle aula van Maris Belgisch Park hield Jan van der Zwan een inleiding over het puberbrein. Hij is niet alleen psycholoog en onderwijsadviseur, maar ook ervaringsdeskundige met een zoon en een dochter in de puberleeftijd. Voor alle ouders is wel duidelijk dat het adolescentenbrein nog niet af is, het is volop in ontwikkeling. En ook al zijn niet twee breinen hetzelfde, is één ding wel duidelijk: de meeste kinderen hebben moeite met ‘leren leren’. Daar is coaching bij nodig, ondersteuning bij effectief leren, een rustige omgeving, positieve feedback, betrokkenheid en liefde! We weten sinds een jaar of 15 heel veel meer over de werking van het brein onder andere door MRI‐scans, waardoor we in levende hersenen kunnen meten welke delen oplichten bij bepaalde prikkels. Bovendien weten we dat het brein in drieën is opgedeeld: het reptielenbrein zorgt voor primaire reacties (honger, gevaar voortplanting), het zoogdierenbrein maakt dat we emoties opslaan en ons kunnen hechten aan een verzorger, en het mensenbrein geeft ons onderscheidend vermogen. Het ligt voor de hand dat deze hersendelen zich na elkaar ontwikkelen en je als ouder geleidelijk aan minder controle hoeft uit te oefenen. Toch zijn juist die puberhersenen nog zo enorm in ontwikkeling dat ondersteuning echt nodig is. Pubers zijn extreem gevoelig voor sociale prikkels. Wat vrienden doen, heeft meer effect dan wat ouders/docenten zeggen en toch moeten juist zij de ontwikkeling goed begeleiden. Want het is niet niks wat een puber allemaal moet leren: plannen, emoties reguleren, flexibel zijn, organiseren, concentreren … Ouders zijn rolmodellen, als zij een liefdevolle en uitdagende omgeving creëren voor hun kind, ontwikkelt het puberbrein zich op een positieve manier. Maak als ouders heldere afspraken met je kind, informeer naar wat hij/zij meemaakt, doe eens iets verrassends, ga naast in plaats van boven je kind staan en onderhoud contact met docenten. Hoe leer je leren? Daar zijn heel wat tips voor te geven. Je kunt zintuigen inzetten om ezelsbruggetjes te leren ‐ Italië ziet er uit als een laars, bijvoorbeeld. Herhaling maakt dat zaken beter bekrijven evenals leerstof in stukken hakken en niet alles in één keer in het hoofd stampen. Je ziet kinderen soms de avond voor een proefwerk enorme hoeveelheden stof leren, die ze de dag erna keurig kunnen reproduceren, maar de week erna is alle kennis weer verdwenen! Wat pubers trouwens ook aanspreekt, is als je je als ouder mee verwondert over wat ze aan het leren zijn en er vragen over stelt. Heel belangrijk is het activeren van voorkennis. Met een voorbeeld laat Van der Zwan zien hoe dat werkt. Hij noemt een aantal woorden, die iedereen in zaal daarna uit het hoofd moet opschrijven: draad, prik, spuit, injectie, naaien, breien, hooiberg. Nadat iedereen had genoteerd wat hij onthouden had, vroeg Van der Zwan hoeveel mensen het woord naald hadden opgeschreven. Dat waren er best veel, maar hij had het woord niet opgenoemd! Alle genoemde woorden bleken bij veel aanwezigen dus de associatie met een naald op te roepen. Er was voorkennis geactiveerd … Wat natuurlijk van belang is voor effectief leren, is het onderdrukken van externe prikkels. Liever niet naar muziek luisteren gedurende het leren, maar tijdens een rustmoment. Niet alles op de automatische piloot doen, maar prikkelende vragen stellen. Help je kind bij analyseren, concluderen en verklaren en geef feedback. Een fout maken is niet erg, als er uitleg volgt zal het brein zich aanpassen. Een goede nachtrust is enorm belangrijk, maar … pubers gaan laat slapen en zijn ’s morgens nog niet goed wakker. Scholen zouden hun lesrooster daar op kunnen aanpassen, maar dat gebeurt slechts sporadisch. Over uitslapen in het weekend zijn de meningen verdeeld: de ene groep onderzoekers zegt dat dat goed is, de andere vindt vasthouden aan het dagelijkse ritme belangrijk. Laat kinderen in ieder geval niet langdurig op mobieltjes kijken vlak voor het slapen gaan. En dat ruzie maken vlak voor je kind naar bed gaat niet handig is, spreekt vanzelf! Alexander Jol, locatiedirecteur Belgisch Park, bedankt Jan van der Zwan voor een interessante lezing, die ouders en docenten vast weer extra inzicht heeft gegeven in de manier waarop we de kinderen kunnen stimuleren en ondersteunen. Nota bene De pdf’s van de PowerPointpresentatie van de lezing en van de ‘breinvriendelijke leertips’ staan in verband met copyright slechts één maand op de website.