Thema 5 - SG Zuid

Thema 5
Stevigheid & Beweging
B1 Het skelet van de mens
Functies van het skelet:
-
stevigheid
vorm
bescherming
beweging
maken van bloedcellen (platte beenderen en uiteinden
van pijpbeenderen)
B1 het skelet van de mens
• Hoeveel botten heeft een volwassene?
– Volwassene: 206 botten
• En hoeveel een baby?
– baby: ongeveer 350 botten
• Wat is je grootste bot? En je kleinste?
– Dijbeen en gehoorbeentjes in je oor
• Schedel: schedelbeenderen
• Fontanellen: dunne vliezen tussen de schedelbeenderen
(baby’s)
• Wervelkolom:
– 7 nekwervels
– 12 borstwervels
– 5 lendenwervels
– heiligbeen
– staartbeen of stuitje (5 vergroeide wervels)
• Borstkas: borstwervels, ribben en borstbeen
• Schoudergordel: schouderbladen en sleutelbeenderen
• Bekken: heupbeenderen
B2 het skelet van zoogdieren
•
•
Alle gewervelden hebben dezelfde botten
= hetzelfde bouwplan.
Maar verschillende leefwijzen
-> aanpassingen van botten
zoolganger
teenganger
hoefganger of
topganger
B3 kraakbeenweefsel en beenweefsel
Je lichaam krijgt stevigheid door 2 soorten
weefsels:
– Beenweefsel is hard en niet buigzaam
– Kraakbeenweefsel is stevig maar buigzaam
Tussencelstof been- en kraakbeenweefsel
• Kalkzouten: zorgen voor hardheid van het weefsel
• Lijmstof: zorgt voor buigzaamheid van het weefsel
Kalkzouten en lijmstof in beenweefsel
Kalkzout
Lijmstof
B4 Beenverbindingen
•
•
•
•
vergroeid (heiligbeen)
naad (schedel)
kraakbeen (wervels)
gewrichten
(knie, schouder,etc.)
Bouw van het gewricht
1. Kogel
2. Kom
3. Kraakbeenlaagje
4. gewrichtssmeer
5. gewrichtskapsel
Om het gewricht liggen soms stevige
kapselbanden om de botten bij elkaar te
houden.
Vijf soorten gewrichten
-
Welke soorten
gewrichten worden in
het filmpje genoemd
kogelgewricht
(schouder, dijbeen)
scharniergewricht
(vinger, elleboog)
rolgewricht
(spaakbeen/ellepijp)
zadelgewricht (duim)
eigewricht (pols)
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20100317_gewrichten01
B5 Spieren
B5 Spieren
• Spierstelsel: alle spieren
samen
• Pees: hiermee zit je spier
aan het bot vast.
• Aanhechtingsplaats: de
plaats waar de pees aan het
bot vastzit
VRAAG:
Wat is het verschil in
werking tussen een
spier en een pees?
Antagonisten
Antagonist: spieren
waarvan het samentrekken
een tegengesteld effect
heeft. Dus als de ene spier
zich buigt, dan strekt de
andere spier zich
automatisch
– Biceps: (2 aanhechtingsplaatsen
aan het bot)
– Triceps: (3 aanhechtingsplaatsen
aan het bot)
B6 Een goede houding
• Waar moet je op letten als je in een goede
houding achter je bureau wilt zitten?
• Schrijf in een paar kernwoorden voor jezelf
op waar je op moet letten als je op een
goede manier achter je bureau wilt zitten.
• Bespreek de kernwoorden met je buurman
• Schrijf op wat er zou kunnen gebeuren als
je geen rekening houdt met bovenstaande
dingen
B6 houding en beweging
• Van belang voor een goede
houding is behoud van dubbele
S-vorm van de wervelkolom:
• spieren houden de wervels op
hun plek
• tussenwervelschijven werken als
schokdempers
B7 Blessures
• Welke 4 blessures worden er in het filmpje genoemd?
– Blauwe plek, ontwrichting, gescheurde spier, botbreuk
(fractuur)
B7 blessures
• Blessures kan je oplopen aan:
– Gewrichten
– Botten
– Spieren
– Pezen/aanhechtingsplaatsen
– Onderhuids weefsel
• Opdracht zoek in basisstof 7 van elke
soort blessure een of twee voorbeelden.
B8/V1 Zoogdierskeletten
• De skeletten van zoogdieren
hebben hetzelfde bouwplan
• Dezelfde botten hebben
verschillende vormen:
– Afhankelijk van de functie
– Afhankelijk van de omgeving
waar het dier leeft
• Sommige organen hebben
geen functie meer
(rudimenten)
• Welke rudimenten ken je bij de
walvis?
En welke ken je bij de mens?
Verrijkingsstof 1
• Hernia:
– Mogelijk oorzaak: verzwakte
kapselbanden
– Pijn wordt veroorzaakt door: de
waterrijke kern puilt door de
zwakke plek, waardoor een
zenuw klem komt te zitten
• Spit:
– Mogelijke oorzaak: overbelasting
rugspieren, hernia
– Pijn wordt veroorzaakt door
langdurige spierspanningen