Opleidingsinstituut Casus Misselijkheid en braken Casus 1 Bij mevrouw Jansen, 45 jaar, werd onlangs een mammacarcinoom ontdekt. Mevr is gehuwd en heeft 3 kinderen in de leeftijd van 8 tot 16 jaar. Ze is werkzaam als badjuffrouw in het plaatselijk zwembad. Er zijn meerdere familieleden van haar kant getroffen door kanker. Meneer Jansen heeft een drukke baan als vertegenwoordiger en reist door het hele land. Er werd een mammasparende operatie verricht. Vandaag heeft ze haar eerste chemokuur gehad. Enige uren daarna werd ze erg misselijk. Wim Veldhuis 1. Wat is de oorzaak van haar misselijkheid? 2. Voor welk middel zou u, of de oncoloog, kiezen om haar misselijkheid te bestrijden? Enige weken later belt ze weer. Morgen moet ze haar derde kuur ondergaan. Ook na haar tweede kuur was ze erg misselijk. Maar nu is ze al misselijk voor de kuur begint. 3. Wat verteld u haar? 4. Schrijft u haar iets voor? Mede dankzij adequate medicamenteuze ondersteuning doorstaat ze haar chemokuren redelijk goed. Een jaar later bezoekt ze het spreekuur met een toenemende pijn in haar borstkas. Bij onderzoek vindt u 2 pijnlijke plekken op de ribben. U vermoedt dat er botmetastasen zitten in de ribben. 5. Wat geeft u haar voor de pijn? De volgende dag belt ze: de pijnstillers helpen maar ze wordt er misselijk van en moet een enkele keer braken. 6. Wat is de oorzaak en wat doet u er aan? De botscan laat inderdaad metastasen zien in de ribben. Ze krijgt op de pijnlijkste plekken kortdurende radiotherapie hetgeen goed helpt voor de pijn. Drie maanden nadien wordt in het weekend een visite aangevraagd. Ze heeft toenemend hoofdpijn, lijkt af en toe verward, vergeet veel. Ze braakt af en toe zonder misselijk te zijn. 7. Waar denkt u aan en welk (medicamenteus) beleid stelt u voor? Veroni Hoorenberg Psychosociaal psychosociale analyse -draaglast -draagkracht -draagvlak Draaglast *reactie mevr op het nieuws Scholing arts assistenten DZ Mei 2007 Wim Veldhuis en Veronie Hoorenberg 1 *reacties systeem, man en kinderen *waar zitten mevr’s zorgen *invloed van de ziekteverschijnselen (misselijkheid en pijn) op haar psyche *bijkomende effecten van de chemokuur (haaruitval en amputatie) Draagkracht *op welke wijze is mevr gewend om te gaan met tegenslagen,(copingvaardigheden) *haar krachten *andere positieve elementen; bv open communicatie *behoefte mevr bij het doorstaan van de chemokuur Draagvlak *hoe ziet haar netwerk eruit *welke invloed hebben zij *communicatie in gezin *aandachtspunten mbt de kinderen *communicatie van mevr naar derden *houding en opstelling werkgevers *contacten scholen/opleiding van de kinderen *invloed van mogelijk erfelijkheidsfactor Tijdens de behandeling Algemeen: *informatie/voorlichting procesverloop en de verschillen tussen de patiënt en familie *noteren van bezoeken aan artsen/zh etc om later te gebruiken bij de verwerking *welke zorg is thuis nodig en haalbaar *concrete handvatten :hoe om te gaan met bezoek, telefoon etc. en het maken van keuzes hierin Aandachtspunten na de behandeling *het onderkennen van de gevolgen van het hebben van kanker en de amputatie *het hervinden van een nieuw balans (bij curatieve en pall pat) In een later stadium: *balans opmaken van haar leven (terminale pat) *wijze van afscheid nemen,hoe wil de omgeving van mevr afscheid nemen *wat zijn de mogelijkheden mbt een verblijf tot het einde (thuis/hospice etc) met de voor en nadelen. Scholing arts assistenten DZ Mei 2007 Wim Veldhuis en Veronie Hoorenberg 2 Casus 2. Dhr. Pieterse, 70 jaar, werd twee maanden geleden geopereerd wegens een coloncarcinoom. Bij de operatie bleek er ruime vergroeiing met de omgeving, er waren vele kleine metastasen op het peritoneum en er werden op diverse plaatsen in de lever kleine metastasen gezien. De chirurg heeft de tumor laten zitten en een colostoma gegeven om te voorkomen dat hij “vast zou lopen”. De heer was tot twee maanden geleden nog zeer actief, hij fietste veel, actief in het verenigingsleven en geregeld op vakantie met zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen, een zeer sociaal bewogen man. Dhr voelde zich nog lang geen 70 jaar en was in zijn leven nooit ziek geweest. Hij belt nu vanwege toenemende misselijkheid en pijn in de buik. U bezoekt hem thuis en bij buikonderzoek voelt u een forse gevoelige lever met knobbels. Tevens vindt u tekenen van een beetje ascites. Wim Veldhuis 1. Wat is de oorzaak van zijn klachten en wat zou het medicamenteus beleid kunnen zijn? Uw interventie maakt de klachten weer draaglijk. Zijn toestand verslechterd echter met de week. De verwachting is dat hij het niet lang meer zal maken, hij wil ook niet meer. Tijdens het ochtendspreekuur wordt gemeld dat hij sinds enige uren veel braakt, het is bruin en het stinkt. U besluit hem direct te bezoeken. 2. Wat is er aan de hand. 3. Wat kunt u hem bieden? Veroni Horenberg Psychosociaal psychosociale analyse; -draaglast -draagkracht -draagvlak Draaglast *reactie dhr op het bericht *reacties systeem ,vrouw en (klein) kinderen *waar zitten zijn zorgen *invloed van de ziekteverschijnselen (misselijkheid en pijn) op psyche *psychische belasting van het lichamelijk ziek zijn (nooit ziek geweest) Draagkracht *op welke wijze is dhr gewend om te gaan met tegenslagen,(copingvaardigheden) *zijn krachten (sociaal zeer bewogen maar ook in staat te ontvangen?) *welke andere positieve elementen zijn er ;bv open communicatie Draagvlak *communicatie in het gezin *aandachtspunten mbt de kinderen *hoe ziet zijn netwerk eruit en welke mogelijkheden en beperkingen komen hierin naar voren. *welke invloed hebben zij *communicatie dhr naar derden/wil hij dat er gecommuniceerd wordt *hoe om te gaan met het grote netwerk dat hij heeft Algemeen: *informatie/voorlichting over procesverloop tussen de patiënt en zijn omgeving. *hoe wil dhr afscheid nemen; wat zijn zijn wensen maar ook de knelpunten die hij ervaart *hoe wil de omgeving van dhr afscheid nemen *welke zorg is thuis nodig en haalbaar *concrete handvatten geven voor de patiënt en de naasten hoe om te gaan met het naderende afscheid *op welke wijze maakt dhr de balans op van zijn leven *mogelijke vervolgvoorzieningen om te overlijden, de voor en de nadelen. Scholing arts assistenten DZ Mei 2007 Wim Veldhuis en Veronie Hoorenberg 3