PERSPECTIEFNOTA GEMEENTE BERNHEZE 2018-2021 1|P a g i n a INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Overzicht activiteiten 5 Financieel perspectief 6 Lastendruk 11 Programma’s 13 Bestuur en ondersteuning 14 Veiligheid 18 Verkeer, vervoer en waterstaat 20 Economie 25 Onderwijs 28 Sport, cultuur en recreatie 30 Sociaal domein 38 Volksgezondheid en milieu 43 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing 47 Bedrijfsvoering 52 Niet in deze begroting passende voornemens 58 Bijlagen 65 Pilot methodiek doelenbomen 67 2|P a g i n a INLEIDING Ruimte en kansen voor iedereen, om die keuzes te kunnen maken die voor een ieder belangrijk zijn.’ Met dit streven maakte het college bij zijn aantreden het ambitieniveau voor de bestuursperiode 2014-2018 duidelijk. Duurzaamheid, innovatief, transparant, realistisch en met geloof in eigen kracht lopen als een groene draad door dit bestuursprogramma. Nu, drie jaar later, maken wij de balans op. Vooropgesteld dat sommige doelstellingen een meerjarig karakter hebben, is Bernheze op de goede weg. Inwoners, ondernemers, maatschappelijke partners en gemeentelijke organisatie trekken steeds meer samen op bij de totstandkoming van beleid. Dat dit gezamenlijk optrekken kan leiden tot verbetering, zien wij bijvoorbeeld terug bij de herinrichting van onze kernen. De feedback die inwoners en ondernemers gaven tijdens informatie- en brainstormbijeenkomsten, staat aan de basis van de renovaties van alle nieuwe dorpscentra. Met het afronden van de herinrichting van de kernen, mag het natuurlijk niet ontbreken aan aandacht voor groen. De hele gemeente is dooraderd met groen. Het geeft Bernheze haar eigenheid en draagt bij aan het gevoel van dorps wonen. Het zorgt ervoor dat mens en dier in onze gemeente aangenaam kunnen leven. Het is zaak zorgvuldig hiermee om te gaan en nadrukkelijk aandacht te geven aan het behoud van ons groene karakter. Allereerst door te investeren in zichtbaar groen. In de kernen, in de woonwijken en dorpscentra, als ook tussen onze kernen. Dat wat ons met elkaar verbindt. Met het bomenbeleidsplan, behouden wij wat waardevol is en versterken wij daar waar nodig. Naast zichtbar groen geldt ook aandacht voor zogenaamd onzichtbaar groen, zoals energie en leefkwaliteit. Duurzaamheid is inmiddels een vast onderdeel in het denken en doen van de gemeentelijke organisatie. Voor inwoners en ondernemers is dit het meest zichtbaar in het faciliteren van gezamenlijke inkoop en het plaatsen van zonnepanelen. Wij zijn verheugd te zien dat wij ook hier steeds vaker optrekken met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners. Maar Bernheze laat zien dat duurzaamheid verder gaat dan energie alleen, zoals ook blijkt uit onze ambitieuze Duurzame Energieagenda 2017-2020. Wij zetten hier in op zaken als duurzaam bodemgebruik, ecologische verbindingszones, verduurzaming van verlichting en robotmaaiers. Maar vooral ook door duurzame woningbouw, glasvezel en projecten als I-Qua en rioolrenovaties. In 2018 gaan wij door met onze regierol op het gebied van zorg en welzijn. Door de inzet van zorgorganisaties, de gemeentelijke organisaties en vele andere betrokkenen is iedereen inwoner van Bernheze verzekerd van het juiste en maatwerk antwoord op zijn of haar ondersteuningsvraag. Nu de organisaties met wie wij samenwerken in alle kernen stevig staan opgesteld richten wij ons nu op het beter samenwerken dicht bij onze inwoners. Wij versterken de positie van de professional in het belang van een maatwerk oplossing voor onze inwoners, door geld uit verschillende potjes samen te voegen. Hoe dat geld het handigste ingezet kan worden, bepalen professional en cliënt/inwoner samen. De uitkomsten van het onderzoek door IPW, aangevuld met andere aanpassingen die uit de praktijk voortkomen, vormen de basis voor deze innovaties. Verder gaan wij door met uitbreidingen van de woningvoorraad in al onze dorpskernen. Wij bouwen onder meer in Zwarte Molen, De Erven, Rodenburg, 3|P a g i n a Bergakkers, Heeswijkse Akkers en Eggerlaan. 2018 is het jaar dat veel (nieuwe) inwoners de sleutel van hun nieuwe woning in ontvangst kunnen nemen en wij hen welkom kunnen heten in onze gemeente. De implementatie van de nieuwe Omgevingswet bepaalt de komende jaren de gebiedsontwikkeling. Deze wet, die naar verwachting medio 2019 in werking treedt, richt zich op het vereenvoudigen en flexibiliseren van ruimtelijke plannen. Het digitaliseringsproces krijgt hierin een belangrijke plaats. De Omgevingswet zal consequenties met zich mee brengen voor de relatie met inwoners en ondernemers. De aanstaande Omgevingswet behoeft de komende jaren ten volle onze aandacht. De nieuwe wet heeft niet alleen invloed op de ruimtelijke ordening van de gemeente, maar heeft gevolgen voor samenleving, economie en duurzaamheid. Bernheze is hiermee voortvarend aan de slag gegaan door vooruitlopend op de implementatie nieuwe visies, zoals de omgevingsvisie buitengebied en de invulling van de programma’s voor landbouw en reactie, reeds op de uitgangspunten van de Omgevingswet te baseren. In 2014 startten wij met ‘Werken aan de Toekomst’ met als uitkomst dat u in oktober 2015 heeft uitgesproken een zelfstandige gemeente te blijven en te kiezen voor het intensiveren van samenwerking in de regio. De komende jaren werken wij verder aan het uitdiepen van de samenwerkingsthema’s wonen, landbouw en recreatie. Met het laden van de programma’s Landbouw en Recreatie en het uitvoeren van de plannen uit de woonvisie, zal reeds op korte termijn de opbrengst hiervan in onze samenleving zichtbaar zijn. Alles overziend constateert het college dat er een stevige bodem is gelegd om inwoners en ondernemers ruimte en kansen te bieden die voor hen belangrijk zijn. In deze perspectiefnota richten wij ons erop deze bodem verder te verstevigen. Het huishoudboekje is op orde. Nu is het zaak te zorgen voor een duurzame, stabiele voortzetting hiervan, onder meer door onze financiën op een andere manier te organiseren. Nieuw in onze aanpak, onder meer voortvloeiend uit het advies van onze Rekenkamercommissie, is dat wij nadrukkelijker inzicht geven in de maatschappelijke effecten die wij met ons beleid willen bereiken. Het houdt concreet in dat voortaan beleidsontwikkelingen die geen extra geld kosten ook een plek hebben. Wij gaan bovendien gebruik maken van de “doelenboom”, die wij als pilot introduceren. Dit is het eerste jaar dat wij op deze manier werken en wij willen deze werkwijze samen met u de komende tijd verfijnen. Wij beseffen ons dat wij als college en gemeentelijke organisatie deel zijn van de Bernheze samenleving. Wij gaan door op de ingeslagen weg bij het behalen van gestelde doelen en het verder oppakken van ideeën die wij met elkaar in gang hebben gezet. Daarbij is het de wens om dit nog meer samen te doen met inwoners en ondernemers, zodat wij met elkaar invulling geven aan een Bernheze samenleving van hoge kwaliteit. Het college van burgemeester en wethouders 4|P a g i n a OVERZICHT ACTIVITEITEN Overzicht activiteiten Wij maakten een keuze voor de investeringsagenda. Samengevat gaat het om de volgende beleidsintensiveringen en investeringen voor de periode tot en met 2020. Beleidsvernieuwing Themagerichte beleidsvernieuwing: Strategische vermogen ontwikkelen Stimuleren kansrijke initiatieven buitengebied Energieagenda Versnelling bouwlocaties Duurzaam bodemgebruik Bedrijfsvoering digitalisering en ICT samenwerking Overig nieuw beleid: Aanpak georganiseerde criminaliteit Projecten openbare verlichting ter verbetering verkeersveiligheid Veiligheid fietspad Nistelrodeseweg Starterssucces continueren en uitbreiding bedrijfscontactfunctionaris Cultureel erfgoed bundelen en betere toegankelijk maken Groen/bomenbeleidsplan uitvoeren Ecologische verbindingszones Onderhoud AED’s Uitvoering bestaand beleid en vervangingsinvesteringen Vervanging en medebewindstaken: Activiteiten rondom gemeenteraadsverkiezingen Verduurzaming verlichting Omgevingswet/visie Meerjarenbegroting 2018-2020: Herinrichting en rotonde Graafsebaan (motie) Kernen: - Herinrichting Heesch - Herinrichting Nistelrode - Herinrichting Heeswijk-Dinther - Herinrichting Vorstenbosch Ontwikkeling Maashorst Tennispark Loosbroek Groot onderhoud en robotgrasmaaiers sportparken Rioolrenovaties en I-Qua 5|P a g i n a FINANCIEEL PERSPECTIEF Algemeen De realisatie van onze beleidsdoelen staat voorop, maar willen dat bereiken door een verantwoorde inzet van middelen. Wij willen een evenwichtige keuze maken tot onze verantwoordelijkheid op diverse beleidsterreinen. Dit beleid baseren wij op een bedrijfseconomische grondslag. Kaders hierbij zijn de bepalingen uit de gemeentewet en BBV (Besluit Begroting en Verantwoord BBV) en de richtlijnen van de provincie in verband met haar toezichttaak. De financiële verordening geeft aanwijzingen die lokaal zijn bepaald. Concreet betekent dit het volgende: - Structurele uitgaven dekken wij met structurele middelen. - Incidentele uitgaven kunnen wij dekken met incidentele middelen (reserves). - De begroting is structureel en reëel in evenwicht. - De tarieven zijn kostendekkend. Budgettaire uitgangspositie Voor bepaling van de budgettaire ruimte nemen wij de begroting 2016 als vertrekpunt. Hieronder geven wij een overzicht van de financiële consequenties en het resultaat per jaar aan. Wij lichten de belangrijkste onderwerpen toe. De genoemde bedragen nemen wij op tegen het huidige prijspeil. De bedragen zijn weergegeven als een wijziging op de begroting 2017. Meerjarig gezien presenteren wij de bedragen als een mutatie ten opzichte van de vorige jaarschijf. x € 1.000 2018 2019 2020 2021 Uit reserve 1 Vertrekpunt begroting 2017 2 Autonome ontwikkelingen 395,04 399,02 312,71 470,40 3 Besluitvorming en ontwikkelingen na begroting 2017 246,82 50,00 -24,43 28,11 4 Gemeenschappelijke regelingen 5 Algemene uitkering en ozb 6 Optimaliseren begroting 7 Investeringsagenda uitvoering beleid - Medebewind vervangingsinvesteringen - Meerjarenbegroting 2018-2020 Begrotingsruimte 8 66,88 en -21,80 -21,20 -21,20 -1.116,60 -662,94 -633,19 -504,60 180,00 180,00 -23,24 61,50 59,19 22,64 290,39 137,80 33,92 48,00 40,00 702,50 -135,10 -94,41 -353,34 -296,79 135,10 0 0 0 3.437,35 0 40,31 -218,62 -162,08 4.430,24 Investeringsagenda nieuw beleid - Themagericht en overig beleid Prognose resultaat - = positief += negatief 6|P a g i n a Budget Toelichting 1. Vertrekpunt Het vertrekpunt is de begroting 2017 (overschot € 8.000,-). De raad nam een amendement aan voor verhoging van het budget VTH met structurele gevolgen van € 75.000,- voor het jaar 2018. 2. Autonome ontwikkelingen Loon- en prijsontwikkelingen Wij hanteren voor de loon- en prijsontwikkelingen het percentage dat gebaseerd is op de Macro Economische Verkenning van het CPB. Het ministerie heeft deze indexen ook opgenomen in de circulaire voor de algemene uitkering waarbij voor de prijsontwikkeling van het bruto binnenlands product 2017-2021 geldt. Wij actualiseerden dit naar de stand met december van het afgelopen jaar. De provincie toetst de begroting mede aan de hand van dit uitgangspunt. De personele kosten zullen gedurende de periode van 2018 t/m 2021 jaarlijks stijgen met 2%. 2018 2019 2020 2021 Prijsindex 1,2% 1,4% 1,6% 1,9% Loonindex 2,0% 2,0% 2,0% 2,0% De prijzen voor leveringen en diensten verhogen wij ten gevolge van de indexen in 2018 verhoogd met 1,2% De betekenis van de prijsindex voor de door onze gemeente gehanteerde tarieven van heffingen, leges en huren enzovoorts is dat deze met het bovengenoemde prijspercentage zal worden aangepast. Hiervoor geldt namelijk dat wij kostendekkende tarieven hanteren. Investeringskosten De investeringen schrijven wij af conform de afschrijvingstermijnen die wij vastlegden in de financiële verordening. Door de methodiek van lineair afschrijven ontstaat er vrijval van kapitaallasten die van invloed zijn op de jaarlijkse begrotingsruimte. De rentekosten van de investeringen berekenen wij aan de hand van benodigde aan te trekken financiering. De provincie schrijft voor dat de kapitaallasten volledig in het begrotingsjaar geraamd dienen te worden. Nadat het project gereed is starten wij het jaar daarop met het afschrijven, waardoor er achteraf bij de jaarrekening een incidenteel voordeel ontstaat. 3. Gevolgen van besluitvorming en ontwikkelingen na de begroting 2017 Effecten na begroting 2017 Dit zijn de financiële effecten van besluiten of ontwikkelingen die genomen zijn bij of na de vaststelling van de begroting 2017. Het gaat hier om de structurele consequenties van onder andere de tweede bestuursrapportage 2016, onttrekking wegenonderhoud en uitbreiding raadsleden in verband met het bereiken van de inwonersgrens van 30.000. Het afbouwen van de vrijval van de reserve exploitatie heeft effect voor de begroting 2018. 7|P a g i n a Maatregelen vastgesteld vorige begroting Vanaf het begrotingsjaar 2018 zijn er geen (doorlopende) bezuinigingsmaatregelen die nodig zijn om de begroting sluitend te maken. 4. Kadernota’s 2018 gemeenschappelijke regelingen Dit betreffen de financiële consequenties uit de kadernota’s 2018 van de gemeenschappelijke regelingen, die op 27 maart 2017 opiniërend zijn besproken in de gecombineerde commissie. 5. Algemene uitkering en OZB OZB Voor de hoogte van de OZB verhoging willen wij aansluiten bij het amendement van de begrotingsbehandeling 2017 waar werd uitgegaan van een verhoging van 1,97%. De toen genoemde afwegingen zijn nog steeds actueel en kunnen ook nu richtinggevend zijn voor de aanpassing namelijk: De economische crisis is voorbij, er is sprake van positieve ontwikkeling van de algemene uitkering en na bezuinigingen en lastenverhoging past nu temporisatie van de OZB. Gelet op de prijsindex voor 2018 kan de verhoging van 2% worden verdeeld in: 1,2 % inflatie aanpassing 0,8 % realisatie ambities Wij houden meerjarig rekening met een OZB-aanpassing van 2%. Gelet op de oplopende inflatieverwachtingen wordt in 2021 nagenoeg een evenwicht bereikt. De verwachte prijsindex is dan namelijk 1,9%. Algemene uitkering De algemene uitkering is geactualiseerd tot en met de uitkomsten van de decembercirculaire over 2016. De algemene uitkering is gebaseerd op allerlei variabele verdeelmaatstaven, zoals inwoners, jongeren, ouderen, uitkeringsgerechtigden, woonruimten, woz-waarden. Daarnaast worden de inkomsten uit de algemene uitkering voor een groot gedeelte bepaald door de ontwikkeling van het accres. Vanwege het principe gelijk de trap op en gelijk de trap af delen wij mee in de wijzigingen van de rijksuitgaven. Voor de komende jaren betekent dit een fors grotere bijdrage uit het gemeentefonds, omdat het rijk haar bestedingen opvoert. Dit vanwege positieve economische vooruitzichten. 6. Optimaliseren begroting Wij signaleren dat een aantal posten nu en in de toekomst de begroting ongunstig kunnen beïnvloeden. Het weglaten van deze posten vraagt enerzijds begrotingsruimte, maar kan anderzijds in een aantal gevallen ook zorgen voor versterken van onze reserves. Het meer solide maken van onze begroting willen wij in stappen uitvoeren. Onderstaande wil wij in ieder geval opnemen in deze begroting. De andere vermelden wij bij het onderdeel “niet in deze begroting passende voornemens”. 8|P a g i n a Erfpacht Wildhorst De canons zijn structureel in onze begroting opgenomen. Momenteel wordt nagedacht over de toekomst en de eigendomsverhouding van het recreatiegebied. Om de handen vrij te hebben kiezen wij om de opbrengst niet meer mee te nemen. De begroting is dan niet langer afhankelijk van deze inkomsten. Het structurele bedrag van € 360.000,- willen wij gedurende 2018 en 2019 afbouwen. Investeringsagenda 7. Uitvoering beleid De investeringsagenda geeft de concrete acties en projecten voor volgende jaren aan. Het vullen van de investeringsagenda doen wij aan de hand van: - uitvoering (bestaand) beleid en - nieuw beleid Bij nieuw beleid kan gekozen worden, terwijl voor uitvoering van beleid dit al gedaan is. Hier vloeit uit voort dat wij in eerste instantie de investeringsagenda vullen met zaken die noodzakelijk zijn of belangrijk zijn in verband met het handhaven van voorzieningen of de verplichting om als overheid op te treden. Ook scharen wij hier onder de meerjarenbegroting 2018-2020 zoals die door uw raad is vastgesteld. Vervangingsinvesteringen Het gaat hierbij voornamelijk om bedrijfs- en hulpmiddelen waarvan de technische of economische levensduur is verstreken. Dekking van deze investeringen is normaliter binnen de begroting aanwezig door de vrijval van kapitaallasten van de te vervangen bedrijfsmiddelen. Vervangingsinvesteringen worden getoetst op de noodzaak het betreffende hulpmiddel te handhaven. Voorts wordt aan de hand van de technische staat bekeken wanneer vervanging noodzakelijk is. Aandacht vraagt de opgenomen investering voor herinrichting en rotonde Graafsebaan. Naar aanleiding van een motie van uw raad van 15 december 2016 hebben wij besloten om onderzoek te doen naar de gewenste maatregelen en dit te betrekken bij deze perspectiefnota. De resultaten van het onderzoek zullen pas na de behandeling van de perspectiefnota beschikbaar zijn. Wij nemen daarom een bedrag op om realisatie in 2018 mogelijk te maken. In de begrotingsbehandeling van november kan vervolgens de definitieve afweging plaatsvinden. 8. Nieuw beleid Nadat het bestaande beleid is opgenomen kan een structureel voordelig structureel saldo ontstaan. Dit is de begrotingsruimte. Deze ruimte kan worden aangewend voor aanvullende wensen. Deze wensen willen wij aan de hand van de vastgestelde thema’s beoordelen. De thema’s – in het kader van de visie werken aan de toekomst - zijn bedoeld om de beoogde doelstellingen te bereiken en daarom geschikt voor het zetten van accenten. Dit zijn de thema’s: 1. Recreatie 2. Landbouw 3. Wonen 9|P a g i n a Naast deze thema’s laten wij ons leiden door onderstaande zaken die belangrijk voor ons zijn. - Doorontwikkeling transities - Dienstverlening klantgerichtheid en digitalisering - Omgevingswet en omgevingsvisie - Beleidsvormingscyclus Na het vullen van de investeringsagenda resteert er meerjarig gezien een positief resultaat van € 160.000,-. Alle jaarschijven zijn positief behalve het jaar 2019 dat een klein tekort (€ 40.000,-) vertoont. Voor bijna 4,5 miljoen putten wij uit de reserve nog nader te bestemmen. Beleidsvoornemens niet passend in deze begroting Wij geven u een volledig beeld van de voornemens, ook de beleidsvoornemens waarvan wij van oordeel zijn dat deze niet in deze begroting passen. De motieven kunnen van financiële aard zijn, (nog) niet aansluiten bij beleidsuitvoering of op andere wijze prematuur zijn. Vanaf bladzijde 57 vermelden wij welke dit zijn. Deze voornemens vragen een extra begrotingsruimte van € 831.000,- en een extra incidentele bijdrage van € 70.000,-. Reserves Beleid ten aanzien van reserves Bij de nota reserves en voorziening die de raad in november 2016 vaststelde hebben wij de reserves opnieuw gerangschikt. Dit betekent dat wij een reserve beschikbaar hebben voor het opvangen van de risico’s en een reserve waarover vrij beschikt kan worden. Weerstandsreserve Bij de jaarrekening 2016 is het saldo van de weerstandsreserve 15 miljoen, terwijl de geïnventariseerde gewogen risico’s 11,7 miljoen bedragen. Dit levert een weerstandsvermogenratio op van 1,30. Dit scoort voldoende volgens de waarderingstabel van het Nederlands Adviesbureau Risicomananagement (NAR). Reserve nog nader te bestemmen Het saldo van de reserve nog nader te bestemmen bepalen wij na aftrek van het rekeningsaldo over 2016 en de geplande mutaties over 2017. Het geplande saldo per begin 2018 bedraagt ruim 5 miljoen. Voor dit bedrag kan vrij worden beschikt en heeft dus geen consequenties voor de begrotingsruimte. In deze perspectiefnota willen wij € 4,5 miljoen aanwenden. 10 | P a g i n a LASTENDRUK Verruiming gemeentelijke belastingen De VNG zet voor de aanstaande kabinetsformatie in op verruiming van de gemeentelijke belastingen. Met meer taken bij de gemeenten moet er namelijk meer te kiezen zijn. De lokale politiek kan immers de kosten beter afwegen en bewuster kiezen welk voorzieningenniveau zij wenselijk acht. Uitgangspunt is dat er sprake is van meer financiële armslag voor gemeenten, maar dat de belastingdruk voor inwoners niet omhoog mag gaan. Tegelijkertijd moet een verlaging van de rijksbelastingen plaatsvinden. Onroerende zaakbelasting (OZB) Voor volgend jaar gaan wij uit van een aanpassing van de OZB met 2%. De meeropbrengst zetten wij voor 1,2% in voor de prijsaanpassingen en voor 0,8% als dekking van andere voornemens. Bij de behandeling van de belastingvoorstellen in december 2017 zullen op basis van de actuele WOZ-gegevens de tarieven worden vastgesteld. Afvalstoffenheffing Om onze ambitie voor afvalreductie te halen voeren wij onder andere een nultarief voor GFT-afval in. In 2017 is daarom het gft-tarief al verlaagd. De volgende stap naar het nultarief kan in 2018 plaatsvinden. Wel bestaat nog onzekerheid over de effecten van de 1e stap en de aanbesteding van de afvalinzameling. Wij gaan ervan uit dat slechts een correctie voor de inflatie van 1,2% nodig is. Mocht dit niet mogelijk zijn dan kunnen wij beschikken over de egalisatiereserve afvalstoffenheffing die ongeveer € 350.000,- bedraagt. Rioolheffing De leidraad voor het te voeren beleid is het gemeentelijk rioolplan 2015-2019. Wij rekenen met een aanpassing van de tarieven voor de inflatie van 1,2%. Ontwikkeling lokale lastendruk De lokale lastendruk bestaat uit de woonlasten van OZB, afvalstoffen- en rioolheffing. De berekening is gebaseerd op een gemiddelde taxatiewaarde van een woning van € 270.000,- en een niet-woning van € 395.000,-. Overzicht lastendruk 2017 Woningen OZB Eigenaar 348,28 Gebruiker Niet-woningen Afvalstoffen heffing Rioolheffing 159,83 189,49 Eigenaar-gebruiker 348,28 Eigenaar 1.051,49 Gebruiker 820,81 Eigenaar-gebruiker 1.872,30 189,49 Totaal 508,10 189,49 159,83 697,59 233,82 1.285,31 233,82 2.106,12 820,81 11 | P a g i n a Overzicht lastendruk 2018 Woningen OZB Eigenaar Afvalstoffen heffing 355,32 Gebruiker Niet woningen Woningen Niet-woningen 161,73 191,76 Eigenaar-gebruiker 355,32 Eigenaar 1.072,43 Gebruiker 837,40 Eigenaar-gebruiker 1.909,83 Ontwikkeling gemiddelde lokale lastendruk Rioolheffing 2017 Totaal 517,05 191,76 191,76 161,73 708,81 236,61 1.309,03 236,61 2.146,43 837,40 2018 Wijziging ten opzichte van 2017 Eigenaar 508,10 517,05 1,76% Gebruiker 189,49 191,76 1,20% Eigenaar en gebruiker 697,59 708,81 1,61% 1.285,31 1.309,03 1,85% 820,81 837,40 2,02% 2.106,12 2.146,43 1,91% Eigenaar Gebruiker Eigenaar en gebruiker 12 | P a g i n a PROGRAMMA’S 13 | P a g i n a BESTUUR EN ONDERSTEUNING Waaruit bestaat ons programma? Het programma Bestuur en ondersteuning omvat: - bestuur; - burgerzaken; - beheer overige gebouwen en gronden; - ondersteuning organisatie; - treasury; - OZB woningen; - OZB niet-woningen; - belastingen overig; - algemene uitkering en overige uitkeringen gemeentefonds; - overige baten en lasten. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Dienstverlening Vanuit vertrouwen kunnen wij toe met minder regels en minder bureaucratische drukte. Van belang is een klantgerichte dienstverlening die daarop aansluit. Wij stellen de inwoner centraal en handelen vanuit de vraag van de inwoner. Wij zetten in op het verbeteren van de dienstverleningskanalen, ongeacht voor welk kanaal de inwoner kiest. Denk daarbij aan het internet, de telefoon, de balie, de sociale media, de e-mail, de papieren post. Uniforme wijze van dienstverlening in alle kernen is daarbij ons uitgangspunt. Communicatie en participatie Wij gaan weloverwogen en structureel samenwerken met onze inwoners, bedrijven en maatschappelijke partners. Wij maken daarbij klantgericht en optimaal gebruik van de kennis die bij hen aanwezig is. Soepel inspelen op initiatieven vanuit de samenleving. Dat is de bedoeling van overheidsparticipatie. Daardoor creëren wij draagvlak voor ons beleid, verbeteren wij onze producten en dragen wij gezamenlijk bij aan de leefbaarheid van de kernen. Daarnaast is het van belang dat inwoners weten waar de gemeente mee bezig is. Wij streven daarvoor naar openheid van en inzicht in het openbaar bestuur. Bestuurskracht Bernheze maakt zich sterk voor de toekomst en gaat daarbij uit van eigen kracht. Wij onderschrijven het uitgangspunt van de provincie dat de keuze voor nieuwe bestuurlijke verbanden van onderop komt. In het licht van de Toekomstvisie, Bernheze 2020 bevestigen wij nogmaals dat wij een zelfstandige koers varen. Voor onze inwoners zijn wij nabij en herkenbaar. Wij zijn alert op ontwikkelingen om ons heen en intensiveren de samenwerking op regionaal en subregionaal niveau. Samenwerking is een middel voor het bereiken van onze doelen; als dit beargumenteerd meerwaarde biedt voor onze inwoners. Op deze manier werken wij aan het verwezenlijken van 14 | P a g i n a onze visie die is neergelegd in onze Toekomstvisie, Bernheze 2020 en dit bestuursprogramma. Financiën algemeen Wij willen een gezonde financiële gemeente blijven. Onze taken worden uitgebreid, terwijl wij daarvoor minder gelden ontvangen. Wij willen een evenwichtige verdeling maken van de beschikbare middelen in relatie tot onze verantwoordelijkheid op de diverse beleidsterreinen. Dit betekent dat wij keuzes moeten maken. Wij gebruiken daarvoor mede de uitkomsten uit het onderzoek (spiegel) dat wij willen starten in het kader van onze bestuurskracht. Dit zal zich mede vertalen in onze begroting. Er zijn geen taboes als het gaat om bezuinigingen. Wel ontzien wij de sociaal zwakkeren en voeren wij geen bezuinigingen door op subsidies die jeugdleden van verenigingen raken. Wij informeren onze inwoners op een transparante manier. Participatie en een gedragen WOZ-waardering Onze inwoners en bedrijven meer inzicht bieden in de manier waarop wij de jaarlijkse WOZ-waardes vaststellen. Ook willen wij ze meer betrekken bij dit proces. Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? Bestuur Bestuurskracht 1. In de Visie werken aan de toekomst noemen wij de thema’s toerisme&recreatie, landbouw en wonen. De eerste twee thema’s spelen daarbij nadrukkelijk een rol in onze oriëntatie op de regio (As50 en Agrifood Capital). 2. Wij willen de kwaliteit van de beleidsinformatie verbeteren. Het kunnen sturen op maatschappelijke effecten staat hierbij centraal. Met de juiste informatie kan de gemeenteraad zijn kaderstellende en controlerende taak niet alleen beter uitvoeren, maar ook gemakkelijker. Wij volgen het advies van de Rekenkamercommissie. 3. Wij willen een gemeente zijn die aangehaakt blijft bij de ontwikkelen binnen de lokale democratie. Wij leven in een continu veranderende wereld met hoge onzekerheid en complexiteit die lang niet altijd helder is. Denk hierbij onder andere aan de veranderende rol van de overheid; de overheid trekt zich terug en de focus ligt meer op zelfredzaamheid en actief burgerschap. Die snel en continu veranderende samenleving vraagt om een andere manier van werken, ook van de gemeenteraad. Wij denken hierbij ook aan het versterken van burgerkracht en de doe-democratie. Wat gaan we daarvoor doen? 1. Bij het formuleren van onze beleidsvoornemens en het uitvoeren van het gemeentebrede beleid leggen we, zo mogelijk, een koppeling met onze strategische thema’s. Op deze manier zorgen wij ervoor dat deze thema’s een daadwerkelijke vertaling in onze werkzaamheden krijgen. Verderop in deze perspectiefnota ziet u hiervan voorbeelden. Wij dragen onze strategische thema’s zowel ambtelijke als bestuurlijk uit bij onze contacten in de regio en zoeken naar verbindingen; bij inwoners, instellingen, bedrijven en de regiogemeenten. 2. Deze perspectiefnota start met het verbeteren van onze planning & controlcyclus. De uitkomsten hiervan kunnen behulpzaam zijn voor de diverse betrokkenen bij 15 | P a g i n a het vaststellen van de beleidsuitgangspunten voor de nieuwe bestuursperiode in 2018. 3. Aan de hand van de evaluatie van onze visie op burgerparticipatie en de resultaten van het traject van de rolinvulling van de raad gaan wij in 2018 aan de slag. Werken van buiten naar binnen; ruimte geven aan inwonersinitiatieven. 4. De verkiezingen voor de gemeenteraad vinden plaats op 21 maart 2018. In het kader daarvan worden diverse activiteiten georganiseerd (opkomstbevordering, training raads- en burgerleden enzovoorts). 2018 Incidenteel: 10.000 Uit reserve nog nader te bestemmen 10.000 (activiteiten gemeenteraadsverkiezingen) Werken aan de toekomst Wij constateerden dat de organisatie zich verder moet ontwikkelen om de strategisch opgaven op te pakken en programmatisch uit te voeren. In het vastgestelde visiedocument “Werken aan de toekomst” van 6 oktober 2016 is dit wederom onderstreept. U investeerde extra op het thema recreatie voor een periode van drie jaar. Het versterken van het strategisch vermogen van de organisatie en het gaan het werken aan de actiepunten op alle drie de thema’s (recreatie, landbouw en wonen) starten wij. Strategische keuzes maken en de samenhang tussen de thema’s behouden vraagt om een andere opstelling van bestuur en ambtelijke organisatie. 2018 Structureel: 20.000 (ontwikkelen strategische vermogen) Belastingen overig Keuze voor aansluiting BSOB/zelfstandig uitvoeren belastingtaken Wat willen we bereiken? Een kwalitatief goede dienstverlening op het gebied van belastingen nu en in de toekomst, met het oog op continue ontwikkelingen en steeds hogere eisen van de waarderingskamer. Wat gaan we daarvoor doen? Onderzoeken hoe wij een bepaald kwaliteitsniveau kunnen bereiken en of aansluiting bij de BSOB daar een mogelijke keuze in is. Criteria zijn de kwaliteit van dienstverlening, kosten en zorg voor het personeel. Aansluiting gaat structurele en incidentele kosten met zich meebrengen. Bij de keuze voor zelfstandig blijven uitvoeren van de belastingtaken, gaat dit extra structurele kosten betekenen, aangezien wij dan structureel meer formatie nodig hebben. 2018 Incidenteel en structureel p.m. (uitvoeren belastingtaken) 16 | P a g i n a Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling Ontwikkeling strategische vermogen S 20.000 I 10.000 (Beleids)uitvoering/going concern I Iv S Gemeenteraadsverkiezingen = Incidenteel = Investering = Structureel 17 | P a g i n a VEILIGHEID Waaruit bestaat ons programma? Het programma Veiligheid omvat: - crisisbeheersing en brandweer; - openbare orde en veiligheid. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Openbare orde en veiligheid Veiligheid is een belangrijk thema. Uit eerdere onderzoeken blijkt dat de gemeente Bernheze een veilige gemeente is. Bernheze moet een leefbare gemeente blijven waar mensen zich veilig voelen. Wat goed is moet behouden blijven. Dit willen wij bereiken door het hebben van een breed en integraal beeld van veiligheid en het aanpakken van diverse verschijnselen van onveiligheid. Het uitgangspunt is dat dit gebeurt in samenwerking met diverse veiligheidspartners en onze inwoners met zowel oog voor objectieve als subjectieve veiligheid. Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? Crisisbeheersing en brandweer Veiligheidsregio Het meerjarenbeleidsplan van de veiligheidsregio Brabant Noord moet ervoor zorgen dat Noord-Brabant en daarmee Bernheze een kwalitatief goede en betrouwbare crisismanagementorganisatie is die zorg draagt voor een adequate en efficiënte bestrijding van incidenten, crisis en rampen. Daarvoor worden gemeentelijke functionarissen opgeleid, getraind en geoefend. Met deelname aan deze gemeenschappelijke regeling wordt voor Bernheze de Brandweerzorg, Hulpverlening (ambulance), Bevolkingszorg (inzet gemeente bij rampen) en de gemeenschappelijk meldkamer geregeld. Voor 2018 heeft elk onderdeel van de Veiligheidsregio speerpunten benoemd. Voor de Brandweer is de implementatie van de Omgevingswet een belangrijk onderwerp. Voor de Gemeenschappelijke Meldkamer staat de samenvoeging en realisatie met de meldkamer Brabant-Zuidoost centraal. Daarvoor is verbouwing van de meldkamer in Den Bosch noodzakelijk. Voor Bevolkingszorg en Geneeskundige hulpverleningsorganisaties zijn er voor 2018 geen veranderingen in bestaand beleid. Openbare orde en veiligheid Openbare orde en veiligheid Bernheze is een veilige gemeente en dat willen wij ook graag zo houden. Dit komt niet vanzelf. Wij willen dit bereiken door integrale blik op veiligheid en het aanpakken van diverse verschijnselen van onveiligheid. De prioriteiten zijn bepaald in de kadernota Integrale Veiligheid. Wij geven prioriteit aan: de aanpak van woninginbraken, overlastgevende jeugd, huiselijk geweld, geweld 18 | P a g i n a tegen medewerkers met een publieke taak, aanpak van georganiseerde criminaliteit en verkeer (te hard rijden). Om er voor te zorgen dat Bernheze een veilige en leefbare gemeente blijft werken wij samen met diverse veiligheidspartners en onze inwoners. Prettig wonen en werken is voor ons allemaal belangrijk. En dat begint bij een veilig huis, een veilig bedrijf, een veilige straat en een veilige buurt. Iedereen kan hier een bijdrage aan leveren, samen zien wij meer. In 2018 gaan wij aan de slag met een nieuwe veiligheidsnota met een herijking van de accenten. Aanpak georganiseerde criminaliteit - De aanpak van georganiseerde criminaliteit is een prioriteit die de komende periode steeds prominenter bij gemeenten op de agenda komt te staan. Georganiseerde criminaliteit ondermijnt het lokale gezag, verslechtert veiligheid en leefbaarheid en levert schade op voor ondernemers. Het is moeilijk in beeld te brengen maar het komt overal voor dus ook in Bernheze. Het is van belang om hier samen met alle partners een vuist tegen te maken. Aanpak van georganiseerde criminaliteit is genoemd als prioriteit in het Integraal veiligheidsbeleid 2015-2018. Wat gaan we daarvoor doen? - De aanpak van georganiseerde criminaliteit vindt plaats op basisteamniveau (Oss en Bernheze). Hier is een nieuwe structuur opgesteld met een basisteamprojectleider en twee lokale casusleiders. Doel hiervan is om samen met alle partners (o.a. politie, Openbaar Ministerie, belastingdienst, FIOD, en RIEC) concrete casussen aan te pakken. Ook besteden wij aandacht aan het bevorderen van bewustwording binnen de ambtelijke organisatie. 2018 Structureel: 15.000 (Bijdrage aan basisteamprojectleider voor Bernheze) 2018 Structureel: € 6.500 (Uitbreiding 0,1 fte lokale casusleider) Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling Bijdrage aan basisteamprojectleider voor Bernheze S 15.000 Uitbreiding 0,1 fte lokale casusleider S 6.500 (Beleids)uitvoering/going concern I Iv S = Incidenteel = Investering = Structureel 19 | P a g i n a VERKEER, VERVOER EN WATERSTAAT Waaruit bestaat ons programma? Het programma Verkeer, vervoer en waterstaat omvat: - verkeer en vervoer; - parkeren; - openbaar vervoer. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Verkeer en vervoer Noord-Brabant heeft het streven het aantal verkeersdoden terug te brengen naar nul. Wij sluiten ons bij deze doelstelling aan en nemen daarvoor maatregelen. Uiteraard willen wij dat het Bernhezer wegennet veilig is en dat er, mede door de inzet van verkeerseducatie, geen verkeersslachtoffers meer vallen. Bernheze profileert zich op het gebied van duurzaamheid. Ook op gebied van verkeer en vervoer zetten wij in op duurzaamheid en stimuleren wij innovatieve initiatieven om het openbaar vervoer in alle kernen te behouden. Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? Verkeer en vervoer Verduurzaming Openbare verlichting Het verduurzamen van de openbare verlichting door het volledig uitvoeren van de Openbare verlichting in energiezuinige, dimbare, ledverlichting. Wij willen het realiseren en in stand houden van een duurzame, energiezuinige en bedrijfszekere openbare verlichting, waarbij de burger zich veilig voelt en zich veilig kan bewegen, zoals is afgesproken in het beleidsplan openbare verlichting. Wij zetten hiermee concrete stappen in de richting van een energieneutrale gemeente. Met het volledig uitvoeren van de openbare verlichting in duurzame, dimbare, ledverlichting wordt op de meest verregaande wijze invulling gegeven aan onze energieneutrale ambitie. 2018 Investering: € 590.000 2019 Investering: € 590.000 2020 Investering: € 590.000 2021 2018 Investering: € 590.000 Structureel: € 2.000 (Installatieverantwoordelijkheid) Vergroten verkeersveiligheid door verbetering openbare verlichting Wij willen met een goede openbare verlichting ervoor zorgen duurzaamheidsaspecten ook verkeersveiligheidsaspecten geborgd zijn. dat naast Door het aanbrengen van openbare verlichting bij fietsroutes die gebruikt worden voor woon- en werkverkeer en schoolroutes wordt de aantrekkelijkheid en de sociale 20 | P a g i n a veiligheid vergroot. Het gaat om een tiental vrijliggende fietspaden die investeringen zouden vragen van ongeveer € 700.000,-. Wij nemen deze niet op. Bij de afweging voor het aanbrengen van openbare verlichting worden ook nog aspecten meegenomen van Flora en Fauna, verkeersveiligheid, Sociale veiligheid en Beheer De volgende verbeteringen aan de openbare verlichting stellen wij voor: - Watersteeg in Vorstenbosch. Op de route Veghel-Vorstenbosch is op het grondgebied van de gemeente Meijerijstad het fietspad verlicht. Het deel binnen de gemeente Bernheze is echter onverlicht. Voor de continuïteit en eenduidigheid van deze fietsroute wordt voorgesteld de openbare verlichting door te trekken tot de bebouwde kom van Vorstenbosch. - Verkeersveiligheid bij zebrapaden. Om de overstekende voetganger beter zichtbaar te maken in het donker kunnen extra lichtmasten bij zebrapaden geplaatst worden. - Aanlichten van obstakels. zoals bijvoorbeeld de slinger in het fietspad van de Baron van den Bogaerdelaan ter hoogte van Dijkhof. 2018 Investering: € 88.000 Verkeersveiligheid verbeteren Het verbeteren van de verkeersveiligheid is één van de maatschappelijke doelstellingen uit het Duurzaam Mobiliteitsplan. Wij onderschrijven de Provinciale doelstelling van nul verkeersdoden. Om dit te bereiken moeten wij er enerzijds voor zorgen dat wegen en kruispunten veilig zijn ingericht. Daar waar de inrichting niet afgestemd is op de functie van de weg moeten wij de inrichting aanpassen. Anderzijds richten wij ons ook op een mensgerichte aanpak. Alleen een veilige en herkenbare inrichting is niet genoeg om het aantal ongevallen te verminderen. Gedrag speelt hierbij een hele grote rol. Wat gaan we daarvoor doen? - Herinrichting en Rotonde Graafsebaan Het profiel van de Graafsebaan dateert nog uit de tijd dat dit nog de verbindingsweg tussen Grave en ’s-Hertogenbosch was. De weg is erg breed waardoor er hard gereden wordt. In het nieuwe profiel moet er ruimte zijn voor de voetganger, moet er meer ruimte komen voor de fietser en kan de ruimte voor de auto beperkt worden. Hierdoor krijgt de weg meer de uitstraling van een ontsluitingsweg binnen de bebouwde kom. Om het bouwplan De Hoef veilig te ontsluiten is het wenselijk om een rotonde aan te leggen. Een rotonde heeft ook een verkeersremmende werking voor het verkeer op de Graafsebaan, waardoor de rotonde ook bijdraagt aan het verkeersveiligheidsknelpunt op deze weg. Naar aanleiding van een motie van de raad op 15-12-2016 heeft het college besloten om onderzoek te doen naar de gewenste maatregelen en dit te betrekken bij de PPN 2018. De resultaten van het onderzoek zullen pas na de behandeling van de PPN beschikbaar zijn. Het college heeft daarom aangegeven om een bedrag (herinrichting en rotonde Graafsebaan) op te nemen om realisatie in 2018 mogelijk te maken. Bij de begrotingsbehandeling van november kan vervolgens de definitieve afweging plaatsvinden. 21 | P a g i n a - - - Herinrichting Laar Nistelrode (tussen de Heuvelstraat en Parkstraat) Bij de herinrichting staat de veiligheid voor de zwakkere verkeersdeelnemers voorop. Wij willen kijken hoe de fietsers zich veiliger kunnen voelen, terwijl het centrum van Nistelrode ook bereikbaar dient te blijven voor de auto. De herinrichting wordt al voorbereid. Herinrichten Kerkstraat Vorstenbosch Sinds de aanleg van de A50 wijzigde de functie van de weg. Wij willen de weg inrichten als een herkenbare 30 km-zone. Verbeteren verkeersveiligheid fietspad Nistelrodenseweg Langs de Nistelrodenseweg ligt een tweerichtingenfietspad. Bij de zijstraten ontstaan onveilige situaties doordat automobilisten geen fietsers van links verwachten. Het probleem is dat het fietspad niet echt opvalt, ondanks getroffen maatregelen. Voorstel is om fietspad langs beide rotondes (’t Kruispunt en De Ploeg) en ter plaatse van de zijstraten (Hoogstraat, Verdilaan en Wijststraat) rood te maken. Bij rotonde ’t Kruispunt zijn de plateaus nu rood. Deze willen wij zwart (antraciet) maken zodat zowel het fietspad als het zebrapad beter opvallen. 2018 Investering: € 2.000.000 (Herinrichting Graafsebaan binnen de bebouwde kom) 2018 Investering: € 750.000 Uit bouwgrondexploitatie: € 250.000 Uit subsidie: p.m. (Rotonde Graafsebaan) 2018 Investering: € 470.000 Uit voorziening riolering: € 125.000 (Herinrichting Laar Nistelrode) 2020 Investering: € 200.000 Uit subsidie: p.m. (Herinrichting Kerkstraat Vorstenbosch) 2018 Investering: € 70.000 (Verbeteren verkeersveiligheid fietspad Nistelrodenseweg) Garanderen bereikbaarheid voor bewoners en bedrijven Vanwege de ligging van Bernheze ten opzichte van de snelwegen is autobereikbaarheid erg belangrijk. Eén van de doelstellingen uit het Duurzaam Mobiliteitsplan is dan ook dat de bereikbaarheid voor iedereen gegarandeerd moet zijn. De leefbaarheid moet daarbij gehandhaafd blijven. Dit betekent dat wij (vrijwel) overal moeten kunnen komen met de auto, maar dat met name in de kernen wel met gepaste snelheid is. Verbeteren leefbaarheid Verkeer kan de leefbaarheid in een gebied aantasten, met name als er veel verkeer door een kern rijdt, dat daar eigenlijk niet hoeft te zijn. In het Duurzaam Mobiliteitsplan is aangegeven dat wij verkeer willen stimuleren om zo veel mogelijk gebruik te maken van het hoofdwegennet. 22 | P a g i n a Wat gaan we daarvoor doen? - Traverse Heeswijk-Dinther De traverse Heeswijk-Dinther willen wij opknippen in twee delen. Het ‘Centrum deel’ en het ‘Traverse deel’. Wij starten met de herinrichting van het Centrum gedeelte (het gebied rondom Raadhuisplaza). Wij houden rekening met de aanleg van een regenwatervoorziening. Het verbeteren van de leefbaarheid in relatie tot de traverse is opgenomen in het dorpsakkoord dat de gemeente en Stichting Actief Burgerschap hebben ondertekend. - Herinrichting centrum Heesch (fase 5) De herinrichting van het centrum van Heesch gaan wij uitvoeren zoals dat door middel van inspraak tot stand is gekomen. Het parkeren wordt veiliger door schuinparkeren en het regenwater gaan wij gescheiden afvoeren. 2018 Investering: € 50.000 (Traverse Heeswijk-Dinther) 2019 Investering: € 1.000.000 Uit voorziening riolering: € 152.000 (Traverse Heeswijk-Dinther) 2020 Investering: € 1.000.000 (Traverse Heeswijk-Dinther) 2021 Investering: € 1.000.000 (Traverse Heeswijk-Dinther) 2018 Investering: € 600.000 Uit riool: € 50.000 (Herinrichting centrum Heesch) Uitvoering Duurzaam Mobiliteitsplan (algemeen) In het Duurzaam Mobiliteitsplan namen wij op dat wij elektrisch rijden, door het plaatsen van laadpalen, kleinschalige mobiliteitsoplossingen en initiatieven uit de maatschappij stimuleren. Ook willen wij meer mensgerichte acties houden, onder andere om de verkeersveiligheid te verbeteren en het gebruik van de fiets te stimuleren. Wat gaan we daarvoor doen? - Budget verkeer en vervoer Nieuw beleid zijn gedragsverandering en het inspelen op burgerinitiatieven. 2018 Structureel: € 10.000 (Structureel budget verkeer en vervoer) Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 590.000 590.000 590.000 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling Vergroten verkeersveiligheid door verbetering openbare verlichting Iv 88.000 Verbeteren verkeersveiligheid fietspad Nistelrodenseweg Iv 70.000 Aanleg voetpad langs Nistelrodesweg Iv 20.000 Verduurzaming openbare verlichting Iv 590.000 Verduurzaming openbare verlichting (installatieverantwoordelijkheid) S 2.000 Herinrichting Graafsebaan binnen de bebouwde kom Iv 2.000.000 Rotonde Graafsebaan Iv 750.000 Herinrichting Laar Nistelrode Iv 470.000 (Beleids)uitvoering/going concern 23 | P a g i n a Budgetvragende voornemens I Iv S 2018 Herinrichting Kerkstraat Vorstenbosch Iv Traverse Heeswijk-Dinther Iv 50.000 Herinrichting centrum Heesch Iv 600.000 Structureel budget verkeer en vervoer S 10.000 2019 2020 2021 200.000 1.000.000 1.000.000 1.000.000 = Incidenteel = Investering = Structureel 24 | P a g i n a ECONOMIE Waaruit bestaat ons programma? Het programma Economie omvat: - economische ontwikkeling; - fysieke bedrijfsinfrastructuur; - bedrijfsloket en –regelingen; - economische promotie. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Ruimte voor bedrijven Wij willen dat Bernheze voldoende ruimte biedt voor vestiging en ontwikkeling van bedrijven. Niet alleen op de bedrijventerreinen, maar ook in de kernen en het buitengebied. Wij willen ervoor zorgen dat bedrijven zich graag in Bernheze vestigen. AgriFood Capital Vanuit de Agenda van Brabant zijn belangrijke economische speerpunten geformuleerd waarin innovatieve bedrijvigheid voor de toekomst wordt ondersteund. De sterke factor in Oost-Brabant is agro-innovatie, dat vorm wordt gegeven in de regionale samenwerking van AgriFood Capital. Wij willen een actieve bijdrage aan de ontwikkelingen rond AgriFood Capital leveren en een goede samenwerking creëren met andere overheden, ondernemers, onderwijs en overige instellingen (de vier O’s). Samenwerken is geen doel op zich maar biedt kansen voor Bernheze. Regionaal bedrijventerrein Heesch West Wij hebben de ambitie om het regionale bedrijventerrein Heesch West te ontwikkelen tot het duurzaamste bedrijventerrein in de regio. Wij vinden het belangrijk om snel van start te kunnen gaan. Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? Economische ontwikkeling Economie In de periode tot 2020 werken wij aan drie ambities: 1. Het faciliteren van een vitale, meer duurzame economie, met levendige kernen en een dynamisch buitengebied. 2. Het stimuleren dat zoveel mogelijk mensen aan de slag gaan in betaald werk. 3. Het vervullen van een sterkere rol in de regio, teneinde de kansen voor de eigen bedrijvigheid te vergroten. Deze ambities hebben wij vastgelegd in onze economische beleidsnota 2016-2020. Wij hebben in de beleidsnota enkele speerpunten benoemd. Twee daarvan zijn agribusiness en recreatie & toerisme. 25 | P a g i n a Wat gaan we daarvoor doen? 1. Wij willen voldoende ontwikkelingskansen voor bestaande en startende bedrijven bieden en de samenwerking tussen bedrijven uit Bernheze en de omliggende regio versterken. Wij verminderen het milieubeslag van bedrijven. 2. Wij verminderen het aantal mensen dat afhankelijk is van een uitkering en wij faciliteren dat onze bedrijven eenvoudiger gebruik maken van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. 3. Wij brengen in beeld wat Bernheze wil en kan halen en brengen in regionale samenwerkingsverbanden en nemen actief deel. Daardoor kunnen bedrijven meer business en werkgelegenheid creëren. Wat mag het kosten? Om startende en jonge ondernemers te ondersteunen, nemen wij sinds 1 oktober 2016 deel aan Starters Succes Oss Bernheze. De kosten hiervoor bedragen structureel € 20.000,- per jaar. Wij willen de dienstverlening aan ondernemers optimaliseren, zodat ontwikkelingsmogelijkheden zoveel mogelijk worden gestimuleerd. Dit vraagt ook om een verdere invulling van de functie van bedrijfscontactfunctionaris. Hiervoor is in de economische beleidsnota structureel 800 uur per jaar extra begroot. 2018 Incidenteel: € 20.000 (Starters Succes Oss Bernheze) Uit reserve nog nader te bestemmen 20.000 2019 Incidenteel: € 20.000 (Starters Succes Oss Bernheze) Uit reserve nog nader te bestemmen € 20.000 2018 Structureel: € 37.050 (Uitbreiding 0,57 fte functie bedrijfscontactfunctionaris) Economische promotie Ontwikkeling de Maashorst Wat willen we bereiken? - Wij willen de recreatieve-, natuur-/landschappelijke- en economische ontwikkelingskansen van het natuurgebied de Maashorst optimaal benutten. Wij doen dit door met diverse partijen die betrokken zijn bij het gebied samen te werken. - Hiermee willen wij onze regio en daarmee ook Bernheze ‘op de kaart zetten’. Zowel voor onze regio als daarbuiten. - Deze ontwikkeling heeft een sterke koppeling met het thema Recreatie uit de Visie werken aan de toekomst Bernheze, en past in het strategisch beleidskader. Wat gaan we daarvoor doen? - Wij werken aan een ontwikkelperspectief 2021 vanuit een herkenbaar profiel: ‘De Maashorst, het oergebied van Brabant’. Wij doen dit met thema’s als Wijst en cultuurhistorie. Er is een uitvoeringsprogramma 2015-2019. - Er is nog het nodige te doen. In de periode 2018 en 2019 wordt daarom blijvend ingezet op het versterken van de basis. Daarbij is ondersteuning vanuit de betrokken overheden noodzakelijk. - Wij streven naar een soort één-loketfunctie om zaken efficiënter uit te voeren. Wij verkennen hiervoor de mogelijkheden en vullen deze waar mogelijk stapsgewijs in. Denk bijvoorbeeld aan een gezamenlijke promotie, beheer, evenementenbeleid, handhaving en dergelijke. 26 | P a g i n a Wat mag het kosten? De betrokken gemeenten (Bernheze, Landerd, Oss en Uden) investeren op verschillende manieren in de Maashorst. Gemeente-specifieke investeringen komen voor rekening van de betreffende gemeente. Maashorstbrede investeringen worden gezamenlijk gedragen. Om onze bijdrage te kunnen leveren aan de gezamenlijke/Maashorstbrede investeringen is in de jaren 2018 en 2019 extra budget nodig. 2018 Incidenteel: € 70.250 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 70.250 2019 Incidenteel: € 70.250 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 70.250 De rol en taken van het programmabureau veranderen met het afronden van het programma Landschap van Allure. De ambities in het gebied blijven echter groot. Wij gaan er vanuit dat de ondersteuning door het programmabureau onverminderd nodig is en dat Bernheze daaraan haar bijdrage levert. 2018 Incidenteel: € 65.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 65.000 2019 Incidenteel: € 65.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 65.000 Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling Starters Succes Oss Bernheze I 20.000 Uitbreiding 0,57 fte functie bedrijfscontactfunctionaris S 37.050 20.000 I 70.250 70.250 I 65.000 65.000 (Beleids)uitvoering/going concern Ontwikkeling de Maashorst Ondersteuning programmabureau I = Incidenteel Iv = Investering S = Structureel 27 | P a g i n a ONDERWIJS Waaruit bestaat ons programma? Het programma Onderwijs omvat: - openbaar basisonderwijs; - onderwijshuisvesting; - onderwijsbeleid en leerlingenzaken. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Lokaal onderwijsbeleid Wij willen dat iedereen kan meedoen in de samenleving. Onderwijs is een belangrijk instrument om achterstanden te voorkomen. Wij zetten onderwijs in bij voorschoolse kinderen tot en met het bestrijden van laaggeletterdheid onder volwassenen. Wij willen als gemeente een rol nemen in het bevorderen van het sociale netwerk rondom de scholen. Onderwijshuisvesting Goed onderwijs hangt nauw samen met een goede huisvesting voor leerlingen en personeel. Op termijn zullen de leerlingenaantallen in onze gemeente gaan dalen. Wij willen hier, samen met onze partners (waar nodig in regionaal verband), passende maatregelen op nemen zodat een optimaal onderwijsklimaat gewaarborgd kan blijven. Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? IHP 2018 – 2022 Onderwijshuisvesting - Wij stellen vierjaarlijks een Integraal Huisvestingsplan op, omdat wij hiermee de mogelijke groei en krimp voor onderwijshuisvesting in beeld krijgen. Het IHP is een wettelijke verplichting die is uitgewerkt in een verordening en stelt ons in staat om te sturen. Het IHP haakt aan bij het beleidskader maatschappelijk vastgoed, dat in juli 2016 door de raad is vastgesteld. Hierin is vastgelegd dat het aanbod aan en de inzet van maatschappelijk vastgoed effectief wordt afgestemd op de realisering van gemeentelijke doelen. Wat gaan we daarvoor doen? Het IHP stellen wij op in overleg met de (bovenschools) directeuren van de diverse basisscholen en voortgezet onderwijs in onze gemeente. Hierbij wordt rekening gehouden met leerlingenprognoses en krimp van leerlingenaantallen. Er zal ook rekening worden gehouden met de consequenties op het gebied van passend onderwijs. Daartoe hebben wij in de regio diverse overleggen. In het IHP wordt ook rekening gehouden met de landelijke ontwikkelingen met betrekking tot de verdeling van de kosten voor renovatie. Dit kan leiden tot het aanpassen van de Verordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs. Wat mag het kosten? - De financiële consequenties van het IHP leggen wij voor aan de raad bij de vaststelling van het IHP. 28 | P a g i n a - Aanpassing van de verordening door een gedeelde verantwoordelijkheid op het gebied van renovatie kan consequenties hebben voor de hoogte van de reservering voor de onderwijshuisvesting. 2018 Structureel/incidenteel/investering: p.m. Onderwijsbeleid en leerlingenzaken Volwasseneneducatie - Binnen volwasseneneducatie willen wij minimaal drie groepen laaggeletterden bereiken om aan hen basisvaardigheden rekening, taal en computervaardigheden aan te bieden. Hoofddoel: onze inwoners hebben allemaal de kans om optimaal te participeren in hun leefomgeving Wat gaan we daarvoor doen? De Wet Educatie Beroepsonderwijs (WEB) wijzigt en de Wet participatiebudget biedt mogelijkheden met het invoeren van een specifieke uitkering educatie. Onze doelen blijven hetzelfde en zullen wij inpassen in de nieuwe kaders. Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling (Beleids)uitvoering/going concern I Iv S = Incidenteel = Investering = Structureel 29 | P a g i n a SPORT, CULTUUR EN RECREATIE Waaruit bestaat ons programma? Het programma Sport, cultuur en recreatie omvat: - sportbeleid en activering; - sportaccommodaties; - cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie; - musea; - cultureel erfgoed; - media; - openbaar groen en (openlucht)recreatie. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Kunst en cultuur Kennismaken met en deelnemen aan kunst en cultuur vinden wij belangrijk. Zo bieden wij onze inwoners blijvend kansen op het ontdekken en ontwikkelen van persoonlijke en sociale vaardigheden die nodig zijn om betekenis te geven en te ontlenen aan de omgeving. Deelname aan kunst en cultuur verbindt onze inwoners. Wij streven ernaar een zo divers mogelijk en voor iedereen toegankelijk kunst- en cultuuraanbod te creëren. Sport en recreatie Sport en recreatie dragen in belangrijke mate bij aan een gezonde, sociale en plezierige leefomgeving en bieden kansen voor het versterken van het economisch klimaat. Wij streven naar een duurzaam en stimulerend beleid met een rol voor de gemeente die past in de moderne participatiemaatschappij. Internationale samenwerking, duurzame ontwikkeling en hulpverlening Voor 2018 willen wij dat Bernheze het predikaat ‘Fairtradegemeente’ kan voeren. Ons beleid zal zich daarnaast steeds meer richten op de speerpunten duurzaamheid en jeugd. Natuur en landschap Bernheze is een groene gemeente. Dat groene imago zullen wij koesteren en verder uitbouwen. Wij willen dat onze inwoners, recreanten en ondernemers daarvan optimaal gebruik kunnen maken. Wij continueren en stimuleren dit. Zo wordt De Maashorst een Landschap van Allure wat niet alleen voor een positieve uitstraling zorgt in de gehele gemeente Bernheze maar ook ver daarbuiten. 30 | P a g i n a Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? Sportaccommodaties Realisatie tennispark Loosbroek Wij realiseren in 2018 een tennisaccommodatie met drie verlichte tennisbanen. Draagvlakonderzoek toont aan dat hier voldoende belangstelling voor is. Een eenmalige gemeentelijke investeringsbijdrage in de realisatie van een tennispark is in lijn met het in de overige kernen gevoerde beleid. De exploitatie is verder aan de tennisvereniging. Wat gaan we daarvoor doen? De daadwerkelijke realisatie van het tennispark is voorzien in 2018. 2018 Incidenteel: € 432.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 432.000 2018 Investering: € 148.000 (Grondaankoop) Realisatie multifunctionele accommodatie Vorstenbosch Realisatie van een multifunctionele accommodatie (een nieuwe gymzaal aan gemeenschapshuis de Stuik) in combinatie met herontwikkeling van het vrijkomende gymzaalterrein door middel van woningbouw. Wat gaan we daarvoor doen? Wij verwachten in 2017 de ruimtelijke procedures af te ronden. Afhankelijk van de verwerving van noodzakelijke gronden kan aansluitend gestart worden met de uitvoering Vervanging toplaag kunstgrasvelden Op diverse sportparken hebben wij in het verleden kunstgrasvelden aangelegd. Om de sportvelden volwaardig en veilig te kunnen blijven gebruiken vervangen wij de toplagen. Gebaseerd op een economische levensduur van 11 jaar vervangen wij in 2019 en 2020 de eerste toplagen. 2019 Investering: € 200.000 (Vervangen toplaag kunstgras VV Heeswijk) 2019 Investering: € 200.000 (Vervangen toplaag kunstgras RKSV Avesteijn) 2020 Investering: € 132.000 (Vervangen toplaag kunstgras MHC Heesch) 2020 Investering: € 90.000 (Vervangen toplaag KV Korloo) 2020 Investering: € 90.000 (Vervangen toplaag kunstgras KV Altior) 2020 Investering: € 90.000 (Vervangen toplaag kunstgras KV Prinses Irene) Aanschaf robotgrasmaaiers Wij gaan de velden van alle sportparken met robotgrasmaaiers maaien. Sinds 2012 hebben wij dit op diverse velden gedaan en dat is goed bevallen voor zowel de clubs als ons door: - toename kwaliteit, - kostenverlaging, - op termijn minder bemesting, 31 | P a g i n a - op termijn levensduur verlenging van de bestaande grasmat, Op dit moment is het nog te vroeg om dit financieel te vertalen. Wel vervallen de traditionele maaikosten. 2018 Investering: € 36.000 (robotmaaiers) Structureel: - € 1.850 Incidenteel: € 4.840 (zonnepanelen) Uit reserve nog nader te bestemmen: € 4.840 (Vorstenbossche boys) 2019 Investering: € 60.000 (robotmaaiers) Structureel: - € 3.500 Incidenteel: € 6.050 (zonnepanele) Uit reserve nog nader te bestemmen: € 6.050 (HVCH) Cultureel erfgoed Opstellen nieuwe visie materieel Erfgoed beleid plus Uitvoeringsprogramma Wij willen goed in beeld krijgen wat Bernheze aan materieel erfgoed (de stenen) en immaterieel erfgoed (de verhalen, geschiedenis) heeft. Veel is al onderzocht maar is versnipperd aanwezig en moeilijk toegankelijk. Wij willen de kennis over ons materieel en immaterieel erfgoed bundelen en beter toegankelijk maken. Wat gaan we daarvoor doen? Wij stellen een nieuwe visie en uitvoeringsprogramma Materieel erfgoed op. Het uitvoeringsprogramma kent de volgende projecten: - Verdiepen Cultuurhistorische waardenkaart Het doel is om de nieuwe cultuurhistoriekaart een belangrijk spil te laten zijn in het nieuwe erfgoedbeleid. Aan de ene kant een beleidskaart om het behoud en de ontwikkeling van cultureel erfgoed mogelijk te maken aan de andere kant een belangrijk informatiebron ten behoeve van het benutten van de Toeristisch recreatieve potenties. - Opstellen kerkenvisie In het kader van de ontkerkelijking staat het religieuze erfgoed onder druk. De komende jaren zullen veel kerken in Brabant leeg komen te staan. Tot op heden speelt dit probleem alleen in Heeswijk bij de Willibrorduskerk. Het is aannemelijk dat in lijn met deze ontwikkelingen ook andere kerken in Bernheze in de problemen zullen komen. - Actualiseren archeologiebeleid In de tussenliggende jaren is door ontwikkelingen onze archeologiekaart 2011 op een aantal punten niet meer actueel. In het kader van de nieuwe Omgevingswet is actualisering ook van belang. 2018 Incidenteel: € 15.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 15.000 (Opstellen nieuwe visie Materieel erfgoed) 2018 Incidenteel: € 50.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 50.000 (Verdiepen cultuurhistorische waardenkaart, opstellen kerkenvisie, actualiseren archeologiebeleid) 2019 Incidenteel; p.m. (Opstellen kerkenvisie) 2019 Incidenteel: p.m. (Actualiseren archeologiebeleid) 32 | P a g i n a Openbaar groen en (openlucht)recreatie Versterken recreatieve profiel Bernheze - Wij willen meer recreatieve ontwikkeling van Bernheze - Wij willen de regio op toeristisch gebied tot een bovenregionale trekpleister ontwikkelen. Naast de regio profiteert ook Bernheze daarvan. Wat gaan we daarvoor doen? - In 2018 voeren wij het uitvoeringsprogramma van onze regionale en lokale visie op toerisme&recreatie uit. - Wij willen de parels binnen de gemeente verbinden en laten stralen (denk aan Aadal, Maashorst, Wijstgronden en de vele interessante bestemmingen daarbinnen). Dit doen wij samen met organisaties en ondernemers van binnen en buiten Bernheze. Gezond en veilig bomenbestand Wij willen een gezond en veilig bomenbestand dat bijdraagt aan de kwaliteit van de leefomgeving en het leefgenot van onze inwoners. Wij waarderen als onze inwoners hierover meedenken. Vervolgens willen wij ook daadkrachtig op kunnen treden en uitvoering kunnen geven aan verzoeken tot het planten van (toekomst-)bomen, vervangen, rooien of dunnen van bomen. Wat gaan we daarvoor doen? - Instellen bomenrenovatiebudget Wij willen jaarlijks de bomen in een of meerdere straten goed aanpakken. Hiermee laten wij zien dat wij de klachten die onze inwoners hebben serieus nemen. De bewoners van een straat ervaren na een renovatie minder overlast en het renoveren verdient zich terug in lagere onderhoudskosten. Hiervoor is wel een investering noodzakelijk. Daarom adviseren wij een bomenrenovatiebudget beschikbaar te stellen zodat jaarlijks een aantal boomprojecten kan worden uitgevoerd. - 2018 Incidenteel: € 30.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 30.000 (Groenrenovatie) 2019 Incidenteel: € 30.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 30.000 (Groenrenovatie) 2020 Incidenteel: € 30.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 30.000 (Groenrenovatie) Verhogen budget onderhoud bomen Door een tekort aan financiële middelen lopen onderhoudsachterstanden bij bomen steeds meer op. Dit komt deels voort uit het tekort aan renovatiebudget. Dat maakt dat onuitstelbare renovaties worden betaald uit het bomenonderhoudsbudget en dus ten koste gaan van het regulier onderhoud. Dit leidt tot een toename van klachten over bomen, is slecht voor de kwaliteit van de bomen en kan tot onveilige situaties leiden. Bij incidenten naar aanleiding hiervan kan de gemeente aansprakelijk worden gesteld voor schade of letsel. Extra middelen zijn daarom nodig om de onderhoudsachterstanden weg te werken en het draagvlak voor bomen weer te doen toenemen. Wij stellen een bomenbeheerplan op dat laat zien hoe de achterstanden kunnen worden 33 | P a g i n a weggewerkt en hoe de onderhoudstoestand vervolgens op het juiste niveau kan worden gehouden. 2018 Incidenteel: € 2.500 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 2.500 (Opstellen beheerplan bomenonderhoud) 2018 Incidenteel: € 20.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 20.000 (Achterstallig onderhoud) 2019 Incidenteel: € 20.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 20.000 (Achterstallig onderhoud) 2020 Incidenteel: € 20.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 20.000 (Achterstallig onderhoud) Samenhangend groen. Wij willen meer duidelijkheid over ons beeldbepalende ‘groot groen’ in de kernen. Deze vorm van groen willen wij strenger beschermen dan het overige groen. In de afgelopen jaren is Bernheze uitgebreid met diverse wijken en daarom willen wij ons beleid actualiseren. Het vormt daarmee een goede en betrouwbare onderlegger voor het bomenbeleid en nieuwe (ruimtelijke) ontwikkelingen. Ook maakt dat het makkelijker om prioriteiten te stellen en onze keuzes te verantwoorden. Wij willen lanen die de kwaliteit en de recreatieve aantrekkelijkheid van het buitengebied dragen en zo min mogelijk conflicteren met de vele andere functies van het buitengebied. Wij moeten dus goed nadenken over de omgang met de lanen in het buitengebied. Veel van onze lanen hebben de volwassen fase bereikt en zijn op enig moment aan vervanging toe. Wat gaan we daarvoor doen? - Herziening groenstructuurplan Wij stellen een actueel en volledig Groenstructuurplan voor de kernen op. Wij vragen een onafhankelijk deskundige partij om kaartstudie te verrichten, een inventarisatie in het veld uit te voeren en vervolgens een plan te leveren met duidelijk kaartmateriaal en heldere ontwikkelingsrichtingen voor de diverse onderdelen uit de Groenstructuur. - Opstellen lanenplan buitengebied Wij willen samen met belangengroepen een lanenplan opstellen dat concreet aangeeft wat wij de komende jaren gaan doen. Wij vragen een onafhankelijke deskundige partij om ons bomenbestand in het buitengebied te analyseren, zowel op basis van administratieve gegevens en kaartstudie, als op basis van een inventarisatie buiten. Samen met belanghebbende partijen stellen zij dan de inhoud van het plan op. Bij het opstellen van het Groenstructuurplan bekijken wij of het (zowel inhoudelijk als financieel) mogelijk is om dit lanenplan daarin integraal op te nemen. Dit heeft vooralsnog niet de voorkeur, omdat de lanen in het buitengebied een andere schaal en problematiek kennen dan het groen in de kernen. 2019 Incidenteel: € 30.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 30.000 (Herziening Groenstructuurplan kernen) 2020 Incidenteel: € 20.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 20.000 (Opstellen lanenplan buitengebied) 34 | P a g i n a Herziening monumentale en toekomstbomenlijst Wij willen de waardevolle bomen in Bernheze beschermen. Hiervoor stellen wij een monumentale en toekomstbomenlijst (nu nog Lijst Beschermde bomen genoemd) op. Het werken met een dergelijke lijst is een deregulering ten opzichte van een algeheel kapverbod. Een belangrijk speerpunt van het nieuwe beleid is het aanwijzen van toekomstbomen zodat er ook nieuwe aanwas is van monumentale bomen. Met een actuele lijst kunnen wij lange tijd vooruit. Wat gaan we daarvoor doen? - Inventarisatie Lijst Monumentale en Toekomstbomen Wij vragen een onafhankelijk deskundige partij om de gemeente te inventariseren op de aanwezigheid van bomen die voldoen aan de criteria die de gemeenteraad in 2017 vaststelt. Wij willen de kaart en lijst open en transparant delen via onze website zodat deze voor iedereen goed toegankelijk is. 2018 Incidenteel: € 20.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 20.000 (Inventarisatie) Implementatie bomenbeleidsplan Wij willen bij onze inwoners draagvlak creëren voor het nieuwe bomenbeleidsplan. Wij stellen bomen in een positief daglicht. Wat gaan we daarvoor doen? Wij zetten een communicatie- en promotiecampagne op waarmee wij de belangrijkste wijzigingen uit het bomenbeleidsplan aandragen. Onderdeel van die campagne kan ook een actie zijn waarmee wij de aanplant van nieuwe bomen of specifieke boomsoorten (bijvoorbeeld echte bijenbomen) stimuleren. Dit kan bijvoorbeeld door bomen weg te geven aan verenigingen, scholen en/of inwoners. Hiermee laten wij zien dat een groene gemeente niet alleen door de gemeente gerealiseerd wordt, maar dat wij het samen met onze inwoners willen doen. 2018 Incidenteel: € 5.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 5.000 (bomenbeleidsplan) Realisatie Ecologische verbindingszones Realisatie van de ecologische verbindingszones (EVZ’s) zoals opgenomen in het bestuursprogramma 2014-2018. De Provincie Noord-Brabant verhoogt de subsidie voor het realiseren van het gemeentelijk deel van EVZ’s tijdelijk van 50% naar 75%. Deze kans willen wij aangrijpen om verder te werken aan de EVZ’s zoals ook vastgelegd in ons Landschapsontwikkelingsplan. Wat gaan we hiervoor doen? Gemeente Bernheze werkt samen met Waterschap Aa en Maas. Het waterschap heeft het voornemen, in samenwerking met gemeenten, 80 km nieuwe EVZ te realiseren en denkt aan een planhorizon van vijf jaar. Hoeveel kilometer dit binnen de gemeente Bernheze betreft wordt in 2017 uitgewerkt in een projectvoorstel en subsidieaanvraag. 35 | P a g i n a Wat mag het kosten? - Welke (extra) kosten hiermee precies gemoeid zijn moet blijken uit de voorbereidende werkzaamheden die in 2017 plaatsvinden. Het projectplan dat anno 2017 in uitvoering is vergt van de gemeente Bernheze een bijdrage van € 105.000,-. Wij stellen daarom voor om eenmalig een bedrag van € 100.000,- te reserveren voor cofinanciering bij het volgende projectplan. Uitvoering vindt naar verwachting plaats vanaf 2018. - Daarnaast is een structurele verhoging van onderhoudskosten voor de EVZ’s vereist. Op dit moment dragen wij jaarlijks € 23.000,- bij voor het onderhoud. De precieze stijging van de onderhoudskosten blijkt uit het op te stellen projectplan. 2018 Incidenteel: € 100.000 Uit reserve reconstructie agrarische sector: € 100.000 Bijenlandschap Wij willen een Bernhezer landschap dat aantrekkelijk is voor bestuivers, waaronder bijen. Dit draagt bij aan ons streven om van de Maashorst en zijn omgeving een gezond landschap te maken. Zowel voor de natuur, als voor de landbouw. Daarnaast geeft het antwoord op de noodklok die al enige tijd op mondiaal niveau wordt geluid over de drastische achteruitgang van de bijenstand en de grote problemen die dit kan opleveren voor de wereldvoedselvoorziening. Wijst Wij willen het wijstverschijnsel benutten als een unique selling point van natuurgebied De Maashorst. De ambitie is om een Geopark Peelrandbreuk te realiseren. Wat gaan we hiervoor doen? Onze gemeente heeft hiervoor, samen met vijf andere gemeenten, het waterschap en de provincie een intentieverklaring getekend. Om de ambitie te kunnen realiseren werken wij vanuit twee sporen: a) Behoud en herstel van karakteristieken van de Peelrandbreuk, zoals wijstgebieden, bevorderen; b) Beleven en verbinden: het unieke karakter van de Peelrandbreuk beter benutten als verbindend element en economische drager van het gebied. Wij werken met alle partijen aan een plan van aanpak. Hieruit moet blijken welke maatregelen nodig zijn om de ambitie te verwezenlijken. Stimulering kansrijke initiatieven buitengebied Wij willen een buitengebied met aandacht voor natuur en landschap. Kansrijke initiatieven willen wij daarbij op snelle en laagdrempelige wijze ondersteunen. Wat gaan we hiervoor doen? De kansrijke initiatieven kunnen leiden tot minder opbrengsten voor initiatiefnemers. Een voorbeeld is het verplicht stellen van natuurvriendelijk akkerrandenbeheer op de akkers die door de gemeente worden verpacht. Wij willen dit compenseren door het instellen van een stimuleringsbudget. Het Partneroverleg buitengebied voedt ons met ideeën voor initiatieven. Alle facetten komen hierbij integraal aan bod: landbouw, natuur, cultuurhistorie en economie. Kansrijke initiatieven die een kleine financiële impuls nodig hebben, financieren wij uit het stimuleringsbudget. 2018 Incidenteel: € 50.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 50.000 36 | P a g i n a 2019 Incidenteel: € 50.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 50.000 2020 Incidenteel: € 50.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 50.000 Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling Opstellen nieuwe visie Materieel erfgoed I 15.000 Verdiepen cultuurhistorische waardenkaart, opstellen kerkenvisie, actualiseren archeologiebeleid I 50.000 Opstellen beheerplan bomenonderhoud I 2.500 Achterstallig onderhoud I 20.000 20.000 20.000 Groenrenovaties I 30.000 30.000 30.000 Herziening Groenstructuurplan kernen I Opstellen lanenplan buitengebied I Inventarisatie Lijst Monumentale en Toekomstbomen I Implementatie bomenbeleidsplan I 5.000 Realisatie Ecologische verbindingszones I 100.000 Stimulering kansrijke initiatieven buitengebied I 50.000 Realisatie tennispark Loosbroek I 432.000 Realisatie tennispark Loosbroek (grondaankoop) Iv 148.000 Vervangen toplaag kunstgras VV Heeswijk Iv 200.000 Vervangen toplaag kunstgras RKSV Avesteijn Iv 200.000 Vervangen toplaag kunstgras MHC Heesch Iv 132.000 Vervangen toplaag KV Korloo Iv 90.000 Vervangen toplaag kunstgras KV Altior Iv 90.000 Vervangen toplaag kunstgras KV Prinses Irene Iv Aanschaf robotgrasmaaiers Vorstenbossche boys Iv 36.000 Aanschaf robotgrasmaaiers Vorstenbossche boys S -1.850 Aanschaf robotgrasmaaiers Vorstenbossche boys (zonnepanelen) I 4.840 Aanschaf robotgrasmaaiers HVCH Iv 60.000 Aanschaf robotgrasmaaiers HVCH S -3.500 Aanschaf robotgrasmaaiers HVCH (zonnepanelen) I = Incidenteel Iv = Investering S = Structureel I 6.050 30.000 20.000 20.000 50.000 50.000 (Beleids)uitvoering/going concern 90.000 37 | P a g i n a SOCIAAL DOMEIN Waaruit bestaat ons programma? Het programma Sociaal domein omvat: - samenkracht en burgerparticipatie; - wijkteams; - inkomensregelingen; - begeleide participatie; - arbeidsparticipatie; - maatwerkvoorzieningen (WMO); - maatwerkdienstverlening 18+; - maatwerkdienstverlening 18-; - geëscaleerde zorg 18+; - geëscaleerde zorg 18-. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Zorg Wij streven ernaar dat iedere inwoner mee kan doen in de samenleving. De meeste inwoners zijn prima in staat om zelf hun weg in de samenleving te vinden. De gemeente heeft in dat geval slechts een ondersteunende rol en richt zich daarbij op preventie. Er zijn ook mensen voor wie het gedurende (een gedeelte van) hun leven moeilijk is om deel te nemen aan het ‘normale’ maatschappelijke leven. Van de groep mensen voor wie het moeilijk is om deel te nemen aan het normale maatschappelijke leven is een groot deel op leeftijd: de kwetsbare ouderen. Wij streven ernaar om samen met deze inwoners, hun sociale netwerk, welzijn- en zorgprofessionals en anderen een zo optimaal mogelijke leefsituatie te creëren. De ondersteuning sluit aan op de persoonlijke situatie en behoeften van de inwoners die dat nodig hebben. De wijkverpleegkundige komt terug in de wijk. Jeugd Wij willen dat alle kinderen gezond en veilig opgroeien, een startkwalificatie behalen en goede aansluiting vinden op de arbeidsmarkt. Wij willen de positie van het kind versterken. Werk Doel van de Participatiewet is om zoveel mogelijk mensen aan werk te helpen, bij voorkeur bij reguliere werkgevers. Dit vanuit het principe van de eigen kracht van de burger en zijn netwerk. Minimabeleid Wij willen dat ook mensen die geen werk hebben kunnen participeren in de samenleving. Via ons minima- en armoedebeleid is voor deze mensen financiële ondersteuning beschikbaar. Dit beleid willen wij behouden. Daarnaast willen wij meer mensen bereiken die niet in hun levensonderhoud kunnen voorzien. 38 | P a g i n a Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? Samenkracht en burgerparticipatie Schrijven en vaststellen uitvoeringsplan beleidskader maatschappelijk vastgoed Wij willen het aanbod aan en de inzet van maatschappelijk vastgoed effectief afstemmen op de realisering van gemeentelijke doelen. Dit doel hebben wij vastgelegd in het beleidskader maatschappelijk vastgoed. Wat gaan we daarvoor doen? Wij maken een uitvoeringsplan maatschappelijk vastgoed waarin we: - Tarieven voor verhuur in lijn brengen met het beleidskader maatschappelijk vastgoed en verwerken de consequenties in nieuwe huurovereenkomsten. - Wij voeren een accommodatieonderzoek uit en stellen een accommodatieplan op waarin de toekomst van het maatschappelijk vastgoed (strategisch) wordt weergegeven. - Wij schetsen scenario’s en maken een portfolio-analyse voor de diverse gebouwen. - Wij heroverwegen subsidies voor wat betreft de huisvestingscomponent. Wat mag het kosten? - De financiële consequenties van het uitvoeringsplan beleidskader Maatschappelijk vastgoed worden te zijner tijd voorgelegd aan de raad. - Voor het accommodatieonderzoek en het opstellen van het accommodatieplan zullen wij mogelijk een beroep doen op externe ondersteuning. 2018 Incidenteel/structureel: p.m. Samenwerking De Pas, Eijnderic, Bibliotheek In 2016 voerden wij een verkennend onderzoek uit naar de huisvestingsmogelijkheden binnen de panden de Misse 2 en 4. In 2017 onderzoeken wij de samenwerkingsmogelijkheden- en visie voor De Pas, de Eijnderic en de bibliotheek. Dit wordt mogelijk gevolgd door een behoeftenonderzoek onder de stakeholders en het ontwikkelen van een nieuw beheer construct voor het gebouw/de gebouwen. Wij zullen de gemeenteraad betrekken bij elke fase van dit project, om hen zo in de positie te brengen deze ontwikkeling te volgen en indien nodig / wenselijk daar mede vorm en inhoud aan te kunnen geven. Op dit moment kunnen wij de financiële consequenties nog niet concreet benoemen. 2018 Investering: p.m. Arbeidsparticipatie Reintegratiebeleid Iedereen doet mee in Bernheze! Dit geldt ook voor onze inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt. Wij willen deze inwoners ondersteunen in het vinden van (vrijwilligers)werk en/of het verbeteren van hun persoonlijke situatie. 39 | P a g i n a Wat gaan we daarvoor doen? Jaarlijks stellen wij samen met de gemeente Meierijstad uitvoeringsafspraken vast op basis van de Participatiewet. Wij stellen een plan van aanpak op waarin wij aanvullend aandacht schenken aan de specifieke behoeften van onze inwoners. Hiervoor ontwikkelen wij vervolgens projecten samen met onze lokale sociale partners. Maatwerkvoorzieningen (WMO – Wet maatschappelijke ondersteuning) Transformatie Wmo In de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 en in de beleidsplannen Transformatie van AWBZ naar Wmo ligt besloten dat wij de Wmo gaan transformeren. Iedereen kan meedoen, waarbij mensen langer thuis kunnen blijven wonen. De veranderingen in het sociaal domein worden ook wel omschreven als een cultuuromslag. Van minder ‘verzorgingsstaat’ naar meer ‘participatiemaatschappij’, van ‘recht op zorg’ naar ‘meedoen op eigen kracht met (maatwerk)ondersteuning daar waar nodig’. Een dergelijke cultuuromslag maak je niet van de ene op de andere dag, het kost jaren. Wat gaan we daarvoor doen? Voor ‘transformatie’ bestaat geen blauwdruk, geen stappenplan dat doorlopen kan worden om te komen waar wij willen. Zelfs ‘het komen waar wij willen’ is niet altijd duidelijk. Wij verwachten dat in de toekomst meer mensen, met complexere problematieken in de Wmo geholpen zullen moeten worden. Ons Sociaal Team constateert dit ook, denk aan de toename van GGZ-problematieken ‘in de wijk’ vanwege ander beleid van de zorgverzekeraars en de Wet Langdurige Zorg. Regionaal zijn wij doende Beschermd Wonen te hervormen. Mensen leven nu te vaak in een Beschermd Wonen omgeving, waar dat niet nodig is, zelfs niet goed voor ze is. Door het creëren van nieuwe zorgvormen, ook hier verwachten wij meer uitstroom naar de reguliere Wmo. Als gevolg van de gewijzigde financieringsstromen, wringt het op de ‘scheidslijnen’ (zorgverzekeringswet/Wmo, WLZ/Wmo) soms nog. Dit heeft onze aandacht en samen met de regio en ketenpartners zoeken wij naar oplossingen. Het onderzoek naar de overschotten in het sociaal domein is gestart. Wij bekijken (voor een groot deel met behulp van het Instituut voor Publieke Waarden) naar het ontschotten van budgetten binnen het sociaal domein, naar het door-decentraliseren van financiën naar de werkvloer voor meer doelmatigheid, naar de eigen bijdrage systematiek en het (aangepaste) beleid voor Hulp bij het Huishouden. Uit dit onderzoek kunnen aanbevelingen voortkomen voor aanpassing van beleid en/of uitvoering. De transformatieperiode blijft een tumultueuze tijd, waarin externe factoren (zoals juridische uitspraken, politieke keuzes en incidenten) van grote invloed kunnen zijn op ontwikkelingen. 40 | P a g i n a Wat mag het kosten? Wij verwachten dat er incidentele middelen ingezet gaan worden voor innovaties binnen het sociaal domein. De omvang kunnen wij op dit moment nog niet bepalen. De eventuele kosten kunnen worden gedekt uit de reserve Transities. 2018 Incidenteel: p.m. Uit reserve transities: p.m. (Innovaties binnen sociaal domein) Maatwerkvoorzieningen (Jeugdzorg) Transformatie jeugdhulp Wij willen hulp zo licht als mogelijk, dichtbij de omgeving van het gezin inzetten. Deze transformatie hebben wij vastgelegd in het beleidsplan jeugdhulp Bernheze 2015-2018 Wat gaan we daarvoor doen? Voor het bereiken van de transformatie moeten wij allereerst nog enkele knelpunten oplossen: - Wij kunnen specialistische jeugdhulp nog niet goed kunnen afschalen. Hiervoor moet enerzijds de samenwerking tussen jeugdhulpaanbieders onderling en tussen jeugdhulpaanbieders en de Basisteams Jeugd en Gezin verbeterd worden. Anderzijds moeten wij kijken welke capaciteit en expertise hiervoor nodig is bij het lokale Basisteam Jeugd en gezin. - Er is een tekort aan bepaalde vormen van specialistische jeugdhulp. Als oplossing hebben wij met de gemeenten in Noordoost Brabant en (specialistische) jeugdhulpaanbieders een transformatieagenda opgesteld waarbij we: - Lokaal de preventie, basishulp en de toegang gaan versterken. - Subregionaal de samenwerking en verbinding met het onderwijs versterken. - Regionaal de zware vormen van specialistische jeugdhulp met verblijf willen afbouwen. Uitgangspunt is dat de ‘winkel’ van aanbieders bij de transformatieopgave open blijft. Wij willen daarom eerst opbouwen om knelpunten in het aanbod op te lossen en vervolgens verantwoord afbouwen, als de effecten van de transformatie zichtbaar zijn. Wat mag het kosten? De financiële consequenties van de transformatie van jeugdhulp ramen wij vooralsnog pro memorie. Wij verwachten dat in het derde kwartaal van 2017 dit voor te leggen aan de raad. Voor deze ‘ombouwoperatie’ verwachten wij dat een eenmalige financiële impuls voor de komende 2-3 jaar noodzakelijk is. Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling (Beleids)uitvoering/going concern I Iv S = Incidenteel = Investering = Structureel 41 | P a g i n a 42 | P a g i n a VOLKSGEZONDHEID EN MILIEU Waaruit bestaat ons programma? Het programma Volksgezondheid en milieu omvat: - volksgezondheid; - riolering; - afval; - milieubeheer; - begraafplaatsen. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Duurzaamheid Bernheze zet de komende periode concrete stappen in de richting van een energieneutrale gemeente en profileert zich als aanjager van verduurzaming. Onze ambitie is dat Bernheze energieneutraal is in 2030. De gemeente heeft een voorbeeldfunctie en is in 2015 energieneutraal als gemeentelijke organisatie. Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? Volksgezondheid Gezondheidsbeleid Wij willen dat onze inwoners de kans hebben om gezond te kunnen leven. Dit doel hebben wij opgenomen in ons Gezondheidsbeleid 2017-2020. Wat gaan we daarvoor doen? Zorgen voor meer AED’s (Automatische Externe Defibrilator) zodat de overlevingskansen bij een harstilstand vergroten. De Rabobank en de EHBOverenigingen zijn hierbij betrokken als maatschappelijk partner op dit terrein. 2018 Structureel: € 2.000 (AED’s) Riolering Gemeentelijke watertaken De belangrijkste doelen die Bernheze nastreeft bij de gemeentelijke watertaken zijn het beschermen van de volksgezondheid, het bereiken van een duurzaam milieu en het waarborgen van een veilige en klimaatadaptieve leefomgeving. De gemeenteraad stelde op 1 oktober 2015 het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) vast. Het gaat om: - afvalwater, - de omgang met hemelwater - grondwater. 43 | P a g i n a Op basis van het GRP stelt het college jaarlijks een Operationeel Programma vast. De focus ligt op onderzoek en de uitvoering van het project I-Qua. Bij dit project anticiperen wij op toekomstige renovaties en vervangingen van rioleringen in het buitengebied (die zijn gepland na 2020). Inmiddels is het innovatieproject verder uitgewerkt in een Europees subsidie (Interreg) project, waarin de gemeente Bernheze een prominente rol zal spelen. Samen met kennispartners (onder andere de Universiteit van Gent) en gemeenten in Nederland en Vlaanderen zullen duurzame alternatieven voor riolering worden getest. De Europese Unie ondersteunt dit project. Wat mag het kosten? Het beleidsvoornemen is in stand houden en het verbeteren van een bestaande voorziening. Het budget van € 150.000,- per jaar voor de uitvoering van rioolrenovaties (vanuit de buis) nemen wij structureel op in de reguliere begroting. 2018 2019 2020 2021 2018 Incidenteel: € 263.000 Uit inkomsten heffing watertaken: € 263.000 (Rioolrenovaties) Incidenteel: € 275.000 Uit inkomsten heffing watertaken: € 275.000 (Rioolrenovaties) Incidenteel: € 254.000 Uit inkomsten heffing watertaken: € 254.000 (Rioolrenovaties) Incidenteel: € 250.000 Uit inkomsten heffing watertaken: € 250.000 (Rioolrenovaties) Incidenteel: € 162.000 Uit inkomsten heffing watertaken: € 162.000 (I-Qua) Afval Afvalbeleid Ons doel is dat Bernheze in 2030 afvalloos is. Dit betekent dat er geen huishoudelijk afval meer is dat als restafval verwerkt moet worden. Nu is dat 70% gescheiden inzameling en 140 kg restafval per inwoner per jaar. Wij hebben dit doel beschreven in ons Afval- en grondstoffenbeleidsplan 2017-2021. De tussenstappen op weg naar een afvalloos Bernheze in 2030 sluiten aan bij de landelijke VANG-doelstelling (Van Afval Naar Grondstof): - In 2020 maximaal 100 kg huishoudelijk restafval per inwoner per jaar (75% gescheiden inzameling). - In 2025 maximaal 30 kg huishoudelijk restafval per inwoner per jaar. Wat gaan we daarvoor doen? De komende jaren gaan we: In 2 stappen een nultarief voor GFT-afval invoeren. Ons vooral richten op de grondstoffen die bij een doeltreffende gescheiden inzameling de grootste reductie van de hoeveelheid huishoudelijk restafval te weeg brengen. Dit zijn GFT (groente-, fruit- en tuinafval); PMD (plastic, metalen en drankenkartons), textiel en luiers. De milieustraat (verder) optimaliseren. Wij gaan kijken hoe wij meer stromen gescheiden kunnen inzamelen. 44 | P a g i n a Wat mag het kosten? Het streven is om het beleid uit te voeren met een (tenminste) gelijkblijvende afvalstoffenheffing voor onze inwoners. Indien na het uitvoeren van een maatregel toch een financieel gat ontstaat kunnen wij dit aanvullen vanuit de afvalreserve. De verwachting is dat het ingezette beleid ( afval zien als grondstof) de komende jaren een positief effect zal hebben op de afvalstoffenheffing. Dit jaar gaan wij de huis-aanhuis-inzameling opnieuw aanbesteden, hetgeen wellicht ook een voordeel oplevert. Milieubeheer Duurzame Energieagenda 2017-2020 Bernheze zet de komende periode concrete stappen in de richting van een energieneutrale gemeente en profileert zich als aanjager van verduurzaming. Onze ambitie is dat Bernheze energieneutraal is in 2030. In 2009 heeft Bernheze een “routekaart naar klimaatneutraal” opgesteld met een duidelijke stip op de horizon: Een energieneutraal Bernheze in 2030. Nederland stimuleert het gebruik van schone energiebronnen zoals windenergie en zonneenergie. In 2020 moet 14% van de gebruikte energie ‘schoon’ zijn. Het klimaatbeleid van Nederland voor de langere termijn (tot 2030) staat in de Klimaatagenda. De provincie Brabant sluit aan op het nationale beleid met haar ambitie om in 2050 energieneutraal te zijn. Doelstelling duurzame energieagenda 2017-2020 (t.o.v. referentiejaar 2010): - 10% besparing op elektriciteit; - 17% besparing op gas; - 30% duurzame opwekking van elektriciteit; - 27% duurzame opwekking van warmte. Wat gaan we daarvoor doen? Tot 2020 richten wij ons met een aantal projecten op vijf strategische doelen namelijk: - Energieneutrale gemeente; - Energieneutrale woningen (huur en koop); - Energieneutrale bedrijven; - Grootschalige opwek van duurzame energie; - Schoon Vervoer. Zo gaan wij in samenwerking met woningbouwcoöperaties huurwoningen voorzien van zonnepanelen. Wij willen tenminste één gasloze wijk realiseren en één CPO project met nul-op-de-meter-woningen. Wij gaan met de ondernemers aan tafel om energie te besparen in hun bedrijven. Bovendien gaan wij een flinke impuls geven aan de productie van zonne-energie op zonneweides en boerendaken. Wij hebben deze projecten en strategische doelen vastgelegd in de Duurzame energieagenda 2017-2020. 2018 Incidenteel: € 85.450 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 85.450 2019 Incidenteel: € 76.450 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 76.450 2020 Incidenteel: € 27.950 Uit reserve nog nader te bestemmen: 27.950 45 | P a g i n a Milieubeleid Wij willen op maatschappelijk verantwoorde wijze realiseren van een functioneel, duurzaam bodemgebruik. Wij voeren daarvoor een actief bodembeheer. Met onze luchtkwaliteit willen wij voldoen aan de grenswaarden die de Europese Unie stelt aan fijnstof en NO2. Voor ons geurbeleid willen wij enerzijds een goed woon- en leefklimaat waarborgen en anderzijds ontwikkelingsmogelijkheden voor de veehouderij bieden. Onze ambitie voor geluid vloeit met name voort uit wet- en regelgeving en rijksbeleid. Bij ontwikkelingen bekijken wij per geval of er gemeentelijke accenten moeten worden gelegd. Voor alle milieubeleidsaspecten geldt: - dat deze bij de integrale benadering van de omgevingsvisie omgevingsplannen) aan bod komen en een juiste borging moeten krijgen. (en Wat gaan we daarvoor doen? - Bodem: de bodemfunctieklassen- en bodemkwaliteitskaart gaan wij evalueren. Deze waren geldig tot 2017. Het bodembeleidsplan gaan wij in 2021 herzien. - Luchtkwaliteit: wij houden de NSL-monitoringstool bij zodat de output die gebruikt wordt bij toetsen/onderbouwen van ontwikkelingen actueel is. - Geur: nadat wij de lopende evaluatie van de Wet Geurhinder afronden en waarschijnlijk de herziening op onderdelen volgen. Ook onze geurverordening passen wij aan. - Geluid: wij ondersteunen en adviseren bij de diverse verkeers- en ruimtelijke planontwikkelingen binnen Bernheze. 2018 Structureel: € 10.000 Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling AED’s S 2.000 Duurzame energieagenda 2017-2020 I 85.450 Milieubeleid S 10.000 Rioolrenovaties I 263.000 I-Qua I = Incidenteel Iv = Investering S = Structureel I 162.000 76.450 27.950 275.000 254.000 (Beleids)uitvoering/going concern 250.000 46 | P a g i n a VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN STEDELIJKE VERNIEUWING Waaruit bestaat ons programma? Het programma Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing omvat: - ruimtelijke ordening; - grondexploitatie (niet bedrijventerreinen); - wonen en bouwen. Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Ruimtelijke ontwikkeling Wij willen dat onze bestemmingsplannen, binnen de verplichte rijks- en provinciale regels, voldoende kader bieden voor gewenste ruimtelijke ontwikkelingen. Waar mogelijk is dit een flexibel kader; voor zover nodig zal het regulerend zijn. Transities in agrarische sector Als plattelandsgemeente met een groot buitengebied willen wij bijdragen aan een nieuw perspectief voor de land- en tuinbouw, gericht op een duurzame productie door een gezonde, veilige en gewaardeerde veehouderij. Wonen Wij willen woningbouw die voldoet aan de vraag, zowel in functioneel als in financieel opzicht; dus betaalbaar wonen voor jong en oud. Dat betekent met name dat wij ons vooreerst richten op huurwoningen. Daarnaast staan wij open voor nieuwe woonvormen, vooral om met het oog op de ontwikkelingen binnen de zorgsector in te kunnen spelen op de wens naar mogelijkheden om de zorg een plek te kunnen geven binnen de reguliere huisvesting. Welstand Wij willen de regeldruk voor inwoners en bedrijven in Bernheze verminderen. De welstandstoets wordt deels of geheel afgeschaft. Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? Omgevingsvisie en omgevingsplan Buitengebied/implementatie Omgevingswet Bernheze Wij willen goed voorbereid zijn op de beoogde invoering van de Omgevingswet in 2019. Hiervoor zijn wij in 2016 gestart met twee projecten die een onderlinge relatie hebben en daarom geïntegreerd worden uitgevoerd: het project implementatie omgevingswet en het project vervaardigen omgevingsvisie en omgevingsplan Buitengebied. De doelstelling van de Omgevingswet is ruimer dan nu met de Wet 47 | P a g i n a ruimtelijke ordening mogelijk is. De Omgevingswet richt zich op een veilige, gezonde en duurzame fysieke leefomgeving. Dat bredere spectrum vraagt dus ook om een bredere, integrale benadering van thema’s en beleidsvelden. Daarnaast vereenvoudigt de Omgevingswet de regelgeving en de aard van de regelgeving. Alom wordt de slag die met de Omgevingswet moet worden gemaakt dan ook aangemerkt als een cultuuromslag. Een cultuuromslag die andere eisen stelt aan het overheidsfunctioneren in relatie tot initiatieven van burgers en bedrijven. Die cultuuromslag en de rol van de raad, het college en de ambtelijke dienstverlening zal met name door het projectproces Omgevingsvisie en Omgevingsplan Buitengebied gestalte krijgen. Dat projectproces, dat in 3 volgtijdelijke fasen en dito producten (Koers, Visie en Plan) tussen nu en 2019 wordt doorlopen, biedt daarvoor eveneens de vereiste tijd. Wat gaan we daarvoor doen? Volgens planning zullen 2 projectfases in 2018 en 2019 worden doorlopen. In deze jaren maken wij ook de meeste kosten voor de omgevingsvisie en –het omgevingsplan. Hoewel met betrekking tot de dan verwachte uitgaven op dit moment nog erg veel onduidelijk is leert de ervaring van het eerdere Wro-plantraject voor het bestemmingsplan Buitengebied dat wenselijk is vooralsnog rekening te houden met een bedrag per jaarschijf van respectievelijk € 150.000,- (2018) en € 100.000,- (2019). De budgetbehoefte zal gaandeweg het proces nader geconcretiseerd worden. 2018 Incidenteel: € 150.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 150.000 2019 Incidenteel: € 100.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 100.000 Programma Landbouw en Programma Recreatie De door de raad vorig najaar benoemde speerpunten waarop Bernheze zich naar de toekomst wil onderscheiden hebben wij opgepakt middels een tweetal nieuwe programma’s: Landbouw en Recreatie (waaronder begrepen natuur, landschap en cultuurhistorie). Voor wonen bestaat reeds zo’n programma, gebaseerd op de Woonvisie. Beide nieuwe programma’s zijn nog in ontwikkeling. Een ontwikkeling die nauw aansluit bij en in wisselwerking met het projectproces Omgevingsvisie en Omgevingsplan Buitengebied (met o.a. transitie van de landbouw en energietransitie) zal aangeven wat van belang is richting toekomst. Dat zal tot concretisering van doelstellingen en/of te treffen programmatische maatregelen leiden met bijbehorende structurele en/of incidentele financieringsbehoefte. Vanzelfsprekend wordt daarbij gekeken naar te verkrijgen meerwaarde voor doelen vanuit ander beleid, bijvoorbeeld zoals in de economische beleidsnota worden benoemd voor recreatie- en toerisme. Wij denken daarbij aan kansen die de “verbrede landbouw” kan bieden aan recreatie en toerisme in o.a. Aa-dal en Maashorst. De mogelijkheden van het inzetten van de huidige reserve Reconstructie Agrarische Sector willen wij eveneens tegen het licht van beide nieuwe programma’s houden. 2018 PM 2019 PM 48 | P a g i n a 49 | P a g i n a Wonen en bouwen Volkshuisvesting Wij streven komende jaren naar een nieuw evenwicht op de woningmarkt waarbij wij woningen willen toevoegen en aanpassen, aan de hand van de wensen die er zijn. De afgelopen jaren is de woningmarkt als gevolg van diverse oorzaken sterk veranderd. Hierdoor sluit de vraag niet altijd aan bij het woningaanbod in Bernheze. Wat gaan we daarvoor doen? Om dit te bereiken botsen wij soms tegen belemmeringen vanuit de markt of (Rijks)beleid. Wij gaan daarom geregeld op zoek –samen met onze partners in het wonen o.a. corporaties, particuliere woningbezitters, zorgaanbieders, ontwikkelaars) naar creatieve oplossingen om het wonen in Bernheze nog aantrekkelijker te maken. Met andere woorden: wij gaan creatief op weg naar een nieuw evenwicht in onze woningmarkt! In 2016 hebben wij na een interactief proces de nieuwe woonvisie vastgesteld. Een stevige nieuwe basis voor de volkshuisvestelijke koers voor de jaren 2017 tot en met 2021. Wij hebben 4 speerpunten hier in benoemd: 1. Inspelen op woonwensen, door onder andere: - 950 woningen toe te voegen aan de voorraad; - invulling per kern naar behoefte voor CPO en vrije kavels. 2. Betaalbaar wonen, voor wie dat nodig heeft, door onder andere: - de toevoeging van 250 sociale huurwoningen; - voldoende sociale huurwoningen voor de primaire doelgroepen te behouden; - speciale aandacht voor scheefwonen. 3. Onbezorgd wonen, door onder andere: - zorgen voor passende huisvesting voor de zorgdoelgroepen; - gezamenlijk op te trekken bij onderhoud en woningaanpassingen. 4. Een duurzame woningvoorraad, door onder andere: - in te zetten op een gemiddeld energielabel-B van de huurvoorraad; - de informatievoorziening over de mogelijkheden uit te breiden; - bouwers stimuleren om al vanaf 2016 de EPC norm 0 te hanteren. Wij maakten hiervoor prestatieafspraken met onze corporaties, welke wij jaarlijks evalueren en bijstellen. Verder hebben wij een plan van aanpak opgesteld om de taakstelling voor de huisvesting van vergunninghouders de komende jaren het hoofd te kunnen bieden. In samenwerking met de drie corporaties zetten wij hier extra op in door versneld sociale huurwoningen te realiseren in Bernheze. Ook gaan wij in samenwerking met onze partners en, daar waar mogelijk, met de regio de opvang van andere bijzondere doelgroepen organiseren. Onze woningbouwopgaaf voor de komende vijf jaar bedraagt 950 woningen. Een forse opgave. Wij hebben onze productie hier inmiddels via verschillende sporen op aangepast, zoals: - Wij versnellen daar waar mogelijk de uitgifte in onze bestaande grotere uitleglocaties De Hoef, Zwarte Molen en de Erven; - Wij ontwikkelen op innovatieve en creatieve wijze nieuwe woningbouwlocaties zoals Rodenburg en Heeswijkse Akkers; - Wij versnellen samen met de corporaties de productie van sociale huurwoningen; 50 | P a g i n a - Wij zoeken samen naar oplossingen om vooral in de primaire doelgroep huurwoningen toe te voegen; Wij ondersteunen en initiëren CPO initiatieven; Wat mag het kosten? Geen specifiek budget nodig voor dit moment, uitvoer zit financieel opgesloten in de exploitaties of de diverse specifieke beleidsvelden. Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling (Beleids)uitvoering/going concern Omgevingsvisie en omgevingsplan Buitengebied/ implementatie Omgevingswet Bernheze I = Incidenteel Iv = Investering S = Structureel I 150.000 100.000 51 | P a g i n a BEDRIJFSVOERING Waaruit bestaat ons programma? Het programma bedrijfsvoering bestaat uit: - Personeel en organisatie - Info en automatisering Wat willen we bereiken in de bestuursperiode 2014-2018? Bedrijfsvoering Wij willen een compacte en flexibele organisatie zijn. Een organisatie die in staat is om snel en adequaat de dynamiek en de complexiteit van de omgeving te vertalen naar de dagelijkse praktijk. Maatschappelijke ontwikkelingen, politiek bestuurlijke doelen en de ‘toekomstvisie Bernheze 2020’ vormen belangrijke pijlers hiervoor. Een van deze ontwikkelingen betreft teruglopende inkomsten. De hieruit voortgevloeide taakstelling willen wij over vier jaar gerealiseerd hebben. Wat doen we daarvoor in de begrotingsjaren 2018-2021? HRM Wij willen een wendbare organisatie zijn, waarin onze duurzaam inzetbare medewerkers mobiel en flexibel zijn. Onze kernwaarden (samen, plezier, ondernemend, open, betrouwbaar en respect) staan daarbij centraal. Wat gaan we daarvoor doen? Ondersteunen en faciliteren van organisatie en medewerkers vanuit het personeelsbeleid en de personeelsinstrumenten. In 2018 gaan wij aan de slag met: - Verder moderniseren en actualiseren van de arbeidsvoorwaarden (o.a. op het gebied van flexibiliteit en verlof); - Normalisering arbeidsvoorwaarden ambtenaren; - Generatiepact; - Meer aandacht voor mobiliteit en vitaliteit (o.a. loopbaan, training, gezondheid); - Teamontwikkeling; Elk half jaar pakken wij een thema op om te komen tot een ritme van verandering. - Actualiseren rechtspositie raadsleden en wethouders. Visie op dienstverlening/digitaal en zaakgericht werken Wij willen nagenoeg volledig digitaal en zaakgericht werken. Alle informatie over een zaak is aan die zaak gekoppeld en altijd en overal toegankelijk voor medewerkers die dit nodig hebben. Het KCC heeft toegang tot klantgegevens, statusinformatie en documenten. Er is altijd informatie beschikbaar over de vraag van de burger. Ongeveer 80% van alle documenten is binnen het zaaksysteem beschikbaar. Wat gaan we daarvoor doen? Digitaal en zaakgericht werken vereist, dat: - Wij analo(o)g(e) (ontvangen) documenten digitaal maken; - De hele organisatie digitaal en zaakgericht werkt; 52 | P a g i n a - Wij de buitenwereld adequaat kunnen informeren over de resultaten van ons werken. Omdat de buitenwereld nog niet altijd in staat is om digitaal geïnformeerd te worden, moeten wij het resultaat van ons werken in een behoorlijk aantal gevallen opnieuw analoog maken. De afgelopen jaren is ons gebleken, dat het zaakgericht werken noodzakelijk maakt, dat wij medewerkers centraal faciliteren. Dit faciliteren gebeurt door specialisten met kennis van het zaaksysteem. Doordat wij de afgelopen jaren steeds meer processen gedigitaliseerd hebben vraagt het specialistisch faciliteren meer capaciteit. Op dit moment zijn wij aan het inventariseren hoeveel capaciteit (formatie) wij tekort komen. Voorlopig gaan wij uit van een uitbreiding met 1 fte. De inventarisatie moet uitsluitsel geven. Een medewerker van IBN ondersteunt al meerdere jaren het proces van digitaliseren en zaakgericht werken. Deze inzet blijft structureel nodig. De afgelopen jaren hebben wij deze kosten € 25.000,- (incidenteel) gefinancierd uit de Algemene Bedrijfsreserve IBN. Met ingang van 2018 willen wij deze kosten structureel opnemen in de begroting. 2018 Incidenteel: € 65.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 65.000 (Uitbreiding 1 fte DIV) 2018 Structureel: € 25.000 (Inzet IBN) 2019 Incidenteel: € 65.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 65.000 (Uitbreiding 1 fte DIV) Veilig en verantwoord omgaan met persoonsgegevens en informatie Als gemeente beschikken wij over een grote hoeveelheid aan privacy gevoelige gegevens. Als gemeente zijn wij verplicht om hier op de juiste wijze mee om te gaan en afdoende maatregelen te treffen. Dit doen wij uiteraard op een zo effectieve en efficiënte wijze. Wat gaan we daarvoor doen? 1. Wij willen voldoen aan de regels van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) die het Europees parlement heeft vastgesteld. Als gemeente beschikken wij namelijk over een grote hoeveelheid persoonsgevoelige gegevens. In mei 2018 moeten wij voldoen aan de Verordening. Hiervoor hebben wij het project Privacybescherming opgestart. Doel van dit project is het opstellen en implementeren van het gemeentelijk privacybeleid. De eerste stappen, het opstellen van de notitie privacy beleid gemeente Bernheze, het (tijdelijke voor de duur van een jaar) benoemen van een Functionaris Gegevensbescherming (FG) en het vaststellen van het Privacybeleidskader Gemeente Bernheze zijn inmiddels afgerond. In 2017 stellen wij voor het sociaal domein specifiek themabeleid en procesplannen op. Voor de overige domeinen zal dit plaatsvinden in 2018. Dit betekent het volgende: - Om te voldoen aan de AVG moet de inzet van de Functionaris Gegevensbescherming (FG) structureel gemaakt worden. Voor 2017 wordt de FG extern ingehuurd. Wij onderzoeken of wij voor 2018 en volgende jaren de FG extern blijven inhuren of dat samenwerking in de regio mogelijk is. Wij schatten in dat voor Bernheze 0,3 fte structureel nodig is om op goede wijze invulling te geven aan deze functie. - Om niet voor verrassingen te worden geplaatst is het belangrijk dat de procesplannen periodiek worden geëvalueerd. Ook moet een artikel 30- 53 | P a g i n a - register worden bijgehouden. De privacy coördinator is verantwoordelijk voor de dagelijkse aansturingtaken. Ingeschat wordt dat hier structureel 0,3 fte voor nodig is. In 2017 worden de werkzaamheden voor het sociale domein afgerond. In 2018 worden de overige domeinen ter hand genomen. Wij verwachten hiervoor incidenteel nog 0,3 fte nodig te hebben. 2018 Structureel: € 19.500 (0,3 fte functionaris gegevensbescherming) 2018 Structureel: € 19.500 (0,3 fte privacy coördinator) 2018 Incidenteel: € 19.500 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 19.500 (Implementatie privacy wetgeving domeinen) 2. Onze verantwoording over informatieveiligheid kent sinds 2017 een nieuwe systematiek; de Eenduidige Normatiek Single Information Audit. (ENSIA) Deze nieuwe systematiek maakt de beantwoording van de vraag over hoe wij omgaan met informatieveiligheid gemakkelijker en efficiënter. Het werken volgens de achterliggende filosofie leidt mogelijk tot een herijking van onze beveiligingsorganisatie die wij in 2018 in gaan vullen. Het betreft een wettelijke taak. De effectuering verwachten wij binnen de bestaande middelen te realiseerden in 2018. 2018 Structureel: B.N. ICT samenwerking Wij willen dat onze informatiehuishouding onze Bernhezer ambities goed kan ondersteunen. Maatschappelijke en technologische ontwikkelingen volgen elkaar in een steeds hoger tempo op. Het op het juiste moment hierop anticiperen biedt ons kansen bij het realiseren van ons ambitieniveau. Daarnaast constateren wij een groot aantal wijzigingen op het gebied van wet en regelgeving. De zelfstandige vertaling van deze veranderingen richting onze informatie huishouding vergt veel van onze organisatie. Wat gaan we hiervoor doen? Samen met de gemeenten Uden, Landerd en Oss zijn wij aan het onderzoeken of en hoe wij onze informatievoorziening gezamenlijk op kunnen pakken. In dit kader zijn wij in 2015 gestart met een onderzoek naar samenwerking op het vlak van ICT. Dit onderzoek bevindt zich in de afrondende fase. Als het onderzoek resulteert in het voorstel om te komen tot een gezamenlijke invulling van onze ICT, gaan wij gezien de omvang en impact uit van een gefaseerde implementatie met een doorlooptijd van 10 jaar. Een definitief besluit tot deelname in een ICT samenwerking met de BLOU gemeenten zullen wij vragen aan uw raad, via een afzonderlijk raadsvoorstel. Wat mag het kosten? In 10 jaar kan heel veel gebeuren: bestuurlijk, maatschappelijk, technologisch, prijstechnisch etc. Dit maakt, dat de kosten van het creëren van een gezamenlijke ontwikkeling over een periode van 10 jaar moeilijk zijn in te schatten. Uitgaande van de huidige inzichten en het ombouwen van onze huidige individuele omgevingen naar een gezamenlijke omgeving schatten wij de totale (incidentele) transitiekosten in op € 13.000.000,-. Het aandeel van Bernheze in deze kosten ramen wij op ongeveer 54 | P a g i n a € 2.600.000,-. Naast incidentele kosten is er uiteraard sprake van structurele kosten. Met hetzelfde voorbehoud als hierboven ramen wij de structurele kosten op € 16.000.000,- voor de vier gemeenten. Wij gaan er van uit, dat ons aandeel hierin gedekt kan blijven worden uit ons huidige budget voor ICT voorzieningen. 2018 Incidenteel: € 2.600.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 2.600.000 Samenwerken en informatie delen Wij willen een goede aansluiting vinden bij de ontwikkeling van één gegevenslandschap voor de Nederlandse overheid. Als gemeente zijn wij steeds meer een onderdeel van informatieketens. Op dit moment wordt dit landschap nog vorm gegeven door meerdere gescheiden stelsels van basisregistraties en domeinspecifieke stelsels voor gegevens uitwisseling. Wat gaan we hiervoor doen? In 2017 onderzoeken wij, onder de noemer visie op informatiedeling, de wijze waarop wij dit kunnen en willen gaan doen gaan. Dit met inachtneming van ons ambitieniveau op het gebied van dienstverlening. De daadwerkelijke realisatie gaat in 2018 plaatsvinden. Ook onze bedrijven, instanties en burgers kunnen baat kunnen hebben bij de bij ons aanwezige gegevens. In het kader van open data gaan wij onderzoeken hoe we, met in achtneming van onze verplichtingen in het kader van informatiebeveiliging en privacybescherming, optimaal invulling kunnen geven aan de potentieel aanwezige informatiebehoefte. De wijze waarop wij dit willen gaan doen onderzoeken wij dit jaar. De eerste concrete resultaten willen wij vervolgens in 2018 beschikbaar stellen. Zowel voor interne als externe partners geldt dat ze moeten kunnen vertrouwen op de kwaliteit van onze gegevens. In het kader van de diverse audits hebben wij al een groot aantal kwaliteitscontroles ingebouwd. De vraag is of dit afdoende is. In 2017 onderzoeken wij hoever wij met de aanwezige instrumenten toe kunnen en in hoeverre aanvullende maatregelen nodig zijn. Afhankelijk van de resultaten zal in 2018 aanvullende actie nodig zijn. Wat mag het kosten? Vooralsnog gaan wij er van uit dat de kosten gedekt kunnen worden vanuit de beschikbare middelen. 2018 Structureel: B.N. Nieuwe technologieën Wij willen nieuwe technologieën gebruiken voor onze beleidsvorming en efficiëntere bedrijfsvoering. Naast de traditionele gegevensbronnen zijn de laatste jaren een aantal technologieën binnen ons bereik gekomen die kunnen zorgen voor een verdere verrijking van ons informatiesysteem / die kansen bieden aan onze organisatie. Wij denken hierbij aan bijv. linked open data, remote sensing technieken, internet of things, big data, hoogtemodellen etc. Wat gaan we daarvoor doen? Wij willen, in een nauwe samenwerking met het bedrijfsleven en het onderwijs kijken of wij een innovatieomgeving op kunnen zetten of hier in deel kunnen nemen. 55 | P a g i n a 2018 Incidenteel: € 25.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 25.000 Beter gebruik van wat we al hebben Wij willen dat alle medewerkers in onze organisatie weten welke gegevens wij hebben en hoe en waarvoor ze deze kunnen gebruiken. Wij hebben al een grote hoeveelheid aan gegevens en beschikken over een aantal instrumenten om deze te ontsluiten. Helaas is niet iedereen bekend met wat wij hebben en welke kansen dit biedt. Wat gaan we hiervoor doen? In 2017 gaan wij onderzoeken hoe wij dit goed onder de aandacht van onze collegae kunnen brengen en welke hulpmiddelen wij hiervoor in willen/kunnen zetten. De daadwerkelijke invulling willen wij in 2018 gaan realiseren. Wat mag het kosten? Wij verwachten dit met de bestaande middelen te kunnen realiseren. 2018 Structureel: B.N. Uitbouw BRO met eigen gegevens Wij willen ons informatiesysteem aanpassen aan de gegevens die nodig zijn voor de implementatie van de eerste tranche Basisregistratie Ondergrond. De BRO maakt het mogelijk om bodem- en ondergrondgegevens via één digitaal loket op te vragen en aan te leveren. Deze basisregistratie heeft een relatie met de omgevingswet in het kader van hiertoe op te stellen omgevingsvisie en omgevingsplan. Wat gaan we hiervoor doen? De wijze waarop wij de gegevens van de BRO opnemen in ons informatiemodel en de kansen die dit biedt voor onze organisatie brengen wij in 2017 in beeld. De effectuering en daadwerkelijke vertaling van de eerste tranche richting bedrijfsvoering zal naar verwachting vanaf 2018 plaats vinden. Wat mag het kosten? Het betreft een wettelijke taak. De hiermee gemoeide kosten in de vorm van aanpassing op ons informatiesysteem schatten wij in op. 2018 Structureel: € 2.000 2018 Incidenteel: € 10.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 10.000 Wat mag het kosten? Budgetvragende voornemens 2018 2019 2020 2021 Beleidsvernieuwing/ontwikkeling Uitbreiding 1 fte DIV I 65.000 Inzet IBN S 25.000 ICT-samenwerking I 2.600.000 Nieuwe technologieën I 25.000 Uitbouw BRO met eigen gegevens S 2.000 Uitbouw BRO met eigen gegevens I 10.000 65.000 (Beleids)uitvoering/going concern 56 | P a g i n a Budgetvragende voornemens 2018 0,3 fte functionaris gegevensbescherming S 19.500 0,3 fte privacy coördinator S 19.500 I 19.500 Implementatie privacy wetgeving domeinen I = Incidenteel Iv = Investering S = Structureel 2019 2020 2021 57 | P a g i n a NIET IN DEZE BEGROTING PASSENDE VOORNEMENS Wij geven u een volledig beeld van alle beleidsvoornemens. Ook van de voornemens waarvan wij van oordeel zijn dat deze niet in deze begroting passen. De motieven kunnen van financiële aard zijn, (nog) niet aansluiten bij beleidsuitvoering of op andere wijze prematuur zijn. Deze voornemens vragen een extra begrotingsruimte van € 831.000,- en een extra incidentele bijdrage van € 70.000,-. Optimaliseren begroting en versterken reserves Wij signaleren dat een aantal posten nu en in de toekomst de begroting ongunstig kunnen beïnvloeden. Het weglaten van deze posten vraagt enerzijds begrotingsruimte, maar kan anderzijds in een aantal gevallen ook zorgen voor versterken van onze reserves. Het meer solide maken van onze begroting willen wij in stappen uitvoeren. We denken dan aan de volgende zaken: Wat nemen we niet mee? - - - - Verkoop (incidentele) gronden In de begroting hebben we al een aantal jaren de verkoopopbrengst van € 200.000,- structureel opgenomen. Het betreft pachtgronden, niet-strategische gronden en restgroen. De mogelijkheid van verkoop van deze gronden wordt minder, omdat de voorraad afneemt. Strategische gronden De raad heeft in het verleden een reserve ingesteld om strategische gronden te kunnen aankopen en de kapitaal- en exploitatiekosten doorlopend te kunnen financieren. De jaarlijkse onttrekking kan ongedaan gemaakt worden. Dit vraagt € 65.000,- begrotingsruimte en geeft vrijval van de reserve voor de omvang van € 800.000,-. Opheffen BCF reserve Bij de invoering van het BTW compensatiefonds is een reserve ingesteld om de kapitaalseffecten te dempen. Het laten vervallen van deze reserve levert eenmalig € 386.000,- op. Het gaat hier om een structureel aflopend bedrag van € 28.000,-. Kapitaallasten bruto-investeren In het verleden hebben we voor de realisatie van een aantal voorzieningen (o.a. sporthal De Overbeek en de gemeentewerf) gekozen om een reserve in te stellen voor het betalen van de jaarlijkse kapitaallasten. De reden hiervan is dat de begroting op dat moment onvoldoende ruimte bood. De vrijval van deze reserve zou 1,2 miljoen opleveren. De lasten nemen jaarlijks toe met € 97.000,-. Verkeer, vervoer en waterstaat Verkeer en vervoer Verkeersveiligheid verbeteren Het verbeteren van de verkeersveiligheid is één van de maatschappelijke doelstellingen uit het Duurzaam Mobiliteitsplan. Wij onderschrijven de Provinciale 58 | P a g i n a doelstelling van nul verkeersdoden. Om dit te bereiken moeten wij er enerzijds voor zorgen dat wegen en kruispunten veilig zijn ingericht. Daar waar de inrichting niet afgestemd op de functie van de weg moeten wij de inrichting aanpassen. Anderzijds richten wij ons ook op een mensgerichte aanpak. Alleen een veilige en herkenbare inrichting is niet genoeg om het aantal ongevallen te verminderen. Gedrag speelt hierbij een hele grote rol. Wat nemen we niet mee? - Herinrichting Kruishoekstraat De toekomstige bewoners van woningbouwlocatie De Erven moeten de Kruishoekstraat veilig kunnen oversteken. Ook moet het veilig zijn om langs de Kruishoekstraat te fietsen/lopen. - Herinrichting Vorstenboscheweg tussen Nistelrode en Vorstenbosch De fietspaden zijn smal en verlichting ontbreekt, waardoor fietsers zich onveilig voelen. De weg leent zich om hard te rijden. 2020 Investering: € 1.800.000 Uit bouwgrondexploitaite: p.m. Uit subsidie: p.m. (Herinrichting Kruishoekstraat) 2019 Incidenteel: € 25.000 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 25.000 (Voorber.krediet Herinrichting Vorstenbosscheweg tussen Nistelrode en Vorstenbosch) 2021 Investering: pm (Herinrichting Vorstenbosscheweg tussen Nistelrode en Vorstenbosch) Garanderen bereikbaarheid voor bewoners en bedrijven Vanwege de ligging van Bernheze ten opzichte van de snelwegen is autobereikbaarheid erg belangrijk. Eén van de doelstellingen uit het Duurzaam Mobiliteitsplan is dan ook dat de bereikbaarheid voor iedereen gegarandeerd moet zijn. De leefbaarheid moet daarbij gehandhaafd blijven. Dit betekent dat wij (vrijwel) overal moeten kunnen komen met de auto, maar dat met name in de kernen wel met gepaste snelheid is. Wat nemen we niet mee? - Vergroten en aanpassen rotonde Cereslaan-Bosschebaan Deze rotonde dient geschikt te zijn voor grotere vrachtwagens die naar de A-59 moeten en voor de extra ontsluiting van de verkeersstromen vanuit de nieuwbouwwijk De Erven. 2020 Investering: € 750.000 Uit bouwgrondexploitatie.: p.m. (Vergroten en aanpassen rotonde Cereslaan-Bosschebaan) Wat nemen we niet mee? - Voetpad langs de Nistelrodeseweg tussen de Landerstraat en de Langdreef Hierdoor kunnen voetgangers veiliger het bos bereiken en kunnen kinderen veiliger naar school komen. 2018 Incidenteel: € 20.000 Uit reserve wegen: € 20.000 (Voetpad langs Nistelrodenseweg tussen de Landerstraat en de Langdreef) Stimuleren fietsgebruik 59 | P a g i n a Wat willen we bereiken? Wij willen fietsgebruik stimuleren, onder andere door goede fietsvoorzieningen. Fietsen is gezond en goed voor het milieu. Fietsen is met uitstek een duurzame vervoerswijze. Door de komst van de e-bike is de fietsafstand die mensen in dezelfde tijd kunnen afleggen verdubbeld. Ging men eerst uit van het feit dat mensen max. 7,5 km naar hun willen fietsen, nu is deze afstand verdubbeld naar 15 km. Wat nemen we niet mee? - Aanleg snelfietsroute van Nistelrode naar Uden Deze route maakt onderdeel uit van de snelfietsroute Oss-Uden-Veghel. Samen met de gemeente Veghel en Uden hebben wij een haalbaarheidsstudie uitgevoerd. De route via Kleinwijk en het Kerkveld is hier uit gekomen als meest kansrijk in de vorm van een fietsstraat. - Veilige fietsverbinding Schoonstraat naar sportpark Samen met de sportclubs en de buurt kijken wij naar een oplossing voor de hinder van geparkeerde auto’s vanaf de Verdilaan. 2018 Investering: € 20.000 (Aanleg snelfietsroute Nistelrode-Uden) 2019 Investering: € 500.000 Uit subsidie: € 250.000 (Aanleg snelfietsroute Nistelrode-Uden – fase 1) 2020 Investering: € 500.000 Uit subsidie: € 250.000 (Aanleg snelfietsroute Nistelrode-Uden – fase 2) 2021 Investering: € 300.000 Uit subsidie: € 150.000 (Aanleg snelfietsroute Nistelrode-Uden – fase 3) 2020 Investering: € 15.000 (Veilige fietsverbinding Schoonstraat naar sportpark) 2021 Investering: € 500.000 Uit subsidie: p.m. (Veilige fietsverbinding Schoonstraat naar sportpark) Uitvoering Duurzaam Mobiliteitsplan (algemeen) In het Duurzaam Mobiliteitsplan namen wij op dat wij elektrisch rijden, door het plaatsen van laadpalen, kleinschalige mobiliteitsoplossingen en initiatieven uit de maatschappij stimuleren. Ook willen wij meer mensgerichte acties houden, onder andere om de verkeersveiligheid te verbeteren en het gebruik van de fiets te stimuleren. Wat nemen we niet mee? - Jaarlijks budget voor inhuren externe expertise Met de inhuur van verkeerskundige kennis doen wij kleine onderzoeken zoals een parkeertelling. 2018 Structureel: € 10.000 (Inhuren externe expertise) Sport, cultuur en recreatie Openbaar groen en (openlucht)recreatie 60 | P a g i n a Gezond en veilig bomenbestand Wij willen een gezond en veilig bomenbestand dat bijdraagt aan de kwaliteit van de leefomgeving en het leefgenot van onze inwoners. Wij waarderen als onze inwoners hierover meedenken. Vervolgens willen wij ook daadkrachtig op kunnen treden en uitvoering kunnen geven aan verzoeken tot het planten van (toekomst-)bomen, vervangen, rooien of dunnen van bomen. Wat nemen we niet mee? - Instellen bomenrenovatiebudget Wij willen jaarlijks de bomen in een of meerdere straten goed aanpakken. Hiermee laten wij zien dat wij de klachten die onze inwoners hebben serieus nemen. De bewoners van een straat ervaren na een renovatie minder overlast en het renoveren verdient zich terug in lagere onderhoudskosten. Hiervoor is wel een investering noodzakelijk. Daarom adviseren wij een bomenrenovatiebudget beschikbaar te stellen zodat jaarlijks een aantal boomprojecten kan worden uitgevoerd. 2018 Structureel: € 100.000 (Instellen bomenrenovatiebudget) 2018 Structureel: € 20.000 (Verhogen bomenonderhoudsbudget) Herziening monumentale en toekomstbomenlijst Wij willen de waardevolle bomen in Bernheze beschermen. Hiervoor stellen wij een monumentale en toekomstbomenlijst (nu nog Lijst Beschermde bomen genoemd) op. Het werken met een dergelijke lijst is een deregulering ten opzichte van een algeheel kapverbod. Een belangrijk speerpunt van het nieuwe beleid is het aanwijzen van toekomstbomen zodat er ook nieuwe aanwas is van monumentale bomen. Met een actuele lijst kunnen wij lange tijd vooruit. Wat nemen we niet mee? - Bijdrageregeling Monumentale bomen Voor maatregelen aan particuliere monumentale bomen, die gericht zijn op het veilig instandhouden daarvan en die het regulier onderhoud overstijgen willen wij een bijdrageregeling instellen. 2018 Structureel: € 2.000 (Bijdrageregeling) Bijenlandschap Wij willen een Bernhezer landschap dat aantrekkelijk is voor bestuivers, waaronder bijen. Dit draagt bij aan ons streven om van de Maashorst en zijn omgeving een gezond landschap te maken. Zowel voor de natuur, als voor de landbouw. Daarnaast geeft het antwoord op de noodklok die al enige tijd op mondiaal niveau wordt geluid over de drastische achteruitgang van de bijenstand en de grote problemen die dit kan opleveren voor de wereldvoedselvoorziening. Wat nemen we niet mee? - Uitvoering actieplan bijenimpuls Een projectgroep van de gemeenten Oss en Bernheze, IVN Brabant, Wageningen Environmental Research en Stichting EIS Kenniscentrum Insecten gaan samen 61 | P a g i n a - - - aan de slag. Hiervoor is een subsidie van de provincie wel een voorwaarde. Ecologische kennis van wilde bijen, inventarisatie van lokale ecologische kwaliteiten en initiatieven vanuit de samenleving worden samengevoegd tot kansenkaarten en actiekaarten voor de hele gemeente. Uit dit onderzoek blijken de kansen, maar ook de hiaten in het bijennetwerk. Op basis daarvan formuleren wij maatregelen die door partijen uit de streek of door de gemeente zelf kunnen worden uitgevoerd. Voortzetting ecologisch bermbeheer Wij passen al op diverse plekken ecologisch bermbeheer toe. Wij doen dit in overleg met IVN Bernheze die de streek goed kent, onze bermen monitort en ons van deskundig advies voorziet. In 2017 wordt het maaibestek bermen herzien waarbij ook de ecologische adviezen van IVN expliciet worden meegenomen. Ook voeren wij dan de nieuwste inzichten over ecologisch bermbeheer door in het bestek. Structureel bijenimpuls: Welke (extra) kosten hiermee precies gemoeid zijn moet blijken uit het onderzoek van IVN/WUR dat in 2017 plaatsvindt. Met de aanleg van de bloemrijke bermen ten behoeve van de verbindingen naar de Maashorst is ruim € 50.000,- gemoeid. Dit betreft alleen de bermen tussen Heesch/Nistelrode en de Maashorst. Om voor de hele gemeente maatregelen te treffen stellen wij voor om vanaf 2018 jaarlijks € 20.000,- beschikbaar te stellen, totdat het actieplan van de projectgroep is uitgevoerd. Structureel bermbeheer: naar verwachting levert dit geen wezenlijke meerkosten op. 2018 Structureel: € 20.000 Sociaal domein Samenkracht en burgerparticipatie Verduurzaming maatschappelijk vastgoed Bernheze heeft de ambitie energieneutraal te zijn in 2030. In het onlangs afgesloten Energieakkoord is vastgelegd dat al het gemeentelijk vastgoed in 2030 gemiddeld genomen over energielabel A moet beschikken. In de Nationale Energie Verkenning 2015 is daarnaast afgesproken dat utiliteitsgebouwen in 2023 al over minimaal label C beschikken. Deze ambities gelden voor al het vastgoed wat wij in eigendom hebben. Om deze doelstellingen te behalen starten wij met het op laten stellen van de huidige labels (0-meting), zodat wij op basis daarvan de juiste maatregelen in beeld kunnen brengen om de doelstellingen te behalen. In 2017 stellen wij een Plan van Aanpak op. Op dit moment kunnen wij alleen de kosten benoemen die gepaard gaan met het uitvoeren van de energiescans. Daarna brengen wij de vervolgmaatregelen inclusief financiële consequenties in kaart. Wat nemen we niet mee? 2018 Incidenteel: € 45.375 Uit reserve nog nader te bestemmen: € 45.375 (Uitvoering energiescans) 62 | P a g i n a Volksgezondheid Gezondheidsbeleid Wij willen dat onze inwoners de kans hebben om gezond te kunnen leven. Dit doel hebben wij opgenomen in ons Gezondheidsbeleid 2017-2020. Wat nemen we niet mee? Zorgen voor meer AED’s (Automatische Externe Defibrilator) zodat de overlevingskansen bij een harstilstand vergroten. De Rabobank en de EHBOverenigingen zijn hierbij betrokken als maatschappelijk partner op dit terrein. 2018 Investering: € 50.000 63 | P a g i n a 64 | P a g i n a BIJLAGEN 65 | P a g i n a 66 | P a g i n a PILOT METHODIEK DOELENBOMEN Inleiding De programmabegroting 2017/18 Bernheze kent 9 programma’s: Figuur: Inrichting Programmabegroting: PROGRAMMABEGROTING BERNHEZE 2017/2018 0 BESTUUR EN ONDERSTEUNING 2 1 VEILIGHEID VERKEER EN VERVOER 3 ECONOMIE 4 ONDERWIJS 5 6 SPORT, CULTUUR EN RECREATIE SOCIAAL DOMEIN 7 VOLKSGEZONDHEID EN MILIEU 8 VOLSKHUISVESTING Bernheze heeft haar begroting ingericht volgens een programma-indeling naar voorbeeld van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV). De programma’s bevatten taken die gerelateerd zijn aan (samenhangende) activiteiten waar baten en lasten mee gemoeid zijn. De gemeente maakt in 2017/2018 geen gebruik van de mogelijkheid om van deze indeling af te wijken. Verplichte beleidsindicatoren Vanaf het begrotingsjaar 2017 worden in de begroting en de programmaverantwoording de effecten van beleid toegelicht aan de hand van een vaste set beleidsindicatoren. De totale set van 39 beleidsindicatoren en bijbehorende gegevens staan op de website Waarstaatjegemeente.nl, onder de tegel “Besluit Begroting en Verantwoording”. Ook staan op het dashboard indicatoren van andere gemeenten waarmee de eigen gemeente mee te vergelijken. Vooralsnog gebruikt Bernheze alleen de verplichte indicatoren verdeeld over de programma’s. 67 | P a g i n a PROGRAMMA 6 SOCIAAL DOMEIN Waarom dit programma Dit programma is er op gericht mensen in een (dreigende) kwetsbare positie te ondersteunen. Belangrijkste uitgangspunten daarbij zijn: - De mogelijkheden van mensen staan centraal niet de beperkingen. - Eigen verantwoordelijkheid - sociale verantwoordelijkheid - professionele verantwoordelijkheid worden in deze volgorde aangesproken. - Geen categoraal maar integraal beleid. - Investeren in het zelf oplossend vermogen van mensen. - Aard van ondersteuning; in principe tijdelijk, zo dichtbij als mogelijk, zo eenvoudig als mogelijk. - Ruimte voor professionals om samenwerking op uitvoeringsniveau de ondersteuning van mensen te regelen. - We zoeken de oplossingen in de volgorde algemeen-collectief-individueel. - Wederkerigheid. Dit betekent dat als wij investeren in een hulpvrager en daarmee bijdragen aan zijn mogelijkheden van participatie, wij als gemeenschap ook iets terug mogen verwachten. - Individueel ondersteuning is gebaseerd op de methodiek: 1 gezin - 1 plan 1 regisseur. - In de transformatiefase (de fase volgend op de transitie fase) zal beleid op basis van praktijkervaringen worden aangepast. Beoogd maatschappelijk effect Dit programma is er op gericht mensen in een (dreigende) kwetsbare positie te ondersteunen. Het maatschappelijk effect is gebaseerd op basis van dezelfde uitgangspunten (zie “Waarom dit programma”). In onderstaande beschrijving treft u verdere nuancering aan waarin u drie velden welzijn/zorg Jeugd-participatie herkent. Bernheze streeft naar een samenleving waarin iedere inwoner kan meedoen. De meeste inwoners zijn prima in staat om zelf hun weg in de samenleving te vinden. De gemeente heeft in dat geval slechts een ondersteunende rol en richt zich daarbij op preventie. Er zijn ook mensen voor wie het gedurende (een gedeelte van) hun leven moeilijk is om deel te nemen aan het ‘normale’ maatschappelijke leven. We streven ernaar om samen met deze inwoners, hun sociale netwerk, welzijns- en zorgprofessionals en anderen een zo optimaal mogelijke leefsituatie te creëren. De ondersteuning sluit aan op de persoonlijke situatie en behoeften van de inwoners die dat nodig hebben. De (gekorte) rijksbudgetten zijn hierbij leidend, wat ertoe leidt en geleid heeft dat we de zorg anders moeten en willen vormgeven. De veranderingen in het sociale domein worden ook wel omschreven als een cultuuromslag. Van ‘verzorgingsstaat’ naar ‘participatiemaatschappij’, van ‘recht op zorg’ naar ‘meedoen op eigen kracht met (maatwerk) ondersteuning daar waar nodig’. Deze omslag in denken en doen maken we niet van de ene op de andere dag. Samen met onze inwoners, onze vele waardevolle vrijwilligersorganisaties, onze welzijnsinstellingen, de zorgprofessionals en de gemeenten waarmee we 68 | P a g i n a samenwerken, werken we aan een nieuw ‘zorglandschap’, met meer participatie en minder verzorgingsstaat, de balans in een nieuw evenwicht, waarbij de dienstverlening doelmatig en doeltreffend is. Als gemeente stellen we hierin de kaders, maar we spreken hierbij uitdrukkelijk ons vertrouwen in onze burgers en in de professionals uit. We moeten als gemeenten hun rol niet overnemen. De gemeente zal haar (regie)rol nemen voor afstemming binnen de sociale infrastructuur. De gemeente Bernheze wil de positie van de jeugd versterken, iedere jeugdige groeit gezond en veilig op, participeert in de samenleving en wordt optimaal ondersteund in zijn of haar ontwikkeling en ontplooiing tot zelfstandige en gelukkige burger. Ouders en jeugd waarbij het gezond en veilig opgroeien (nog) niet vanzelf gaat krijgen hulp en ondersteuning. Om te zorgen dat er voldoende hulp beschikbaar is, willen we de jeugdhulp transformeren, door de hulp zo licht als mogelijk, aansluitend bij de eigen kracht van het gezin, dicht bij de omgeving van het gezin in te zetten. We willen zoveel mogelijk mensen aan het werk te helpen, bij voorkeur bij reguliere werkgevers. Dit vanuit het principe van de eigen kracht van de burger en zijn netwerk. Ook mensen zonder werk kunnen participeren in de samenleving. Voor deze mensen is via inkomensondersteuning, het minima- en armoedebeleid financiële ondersteuning beschikbaar. Hierdoor is het voor iedereen mogelijk contacten te hebben met medemensen en deel te nemen aan recreatieve, maatschappelijke of religieuze activiteiten. Actuele thema’s om het beoogd maatschappelijk effect te realiseren Om het beoogd maatschappelijk effect te realiseren zijn de volgende thema’s actueel (bron: bestuursakkoord): - Iedereen kan meedoen (zorg). - De positie van jeugd versterken. - Zoveel mogelijk mensen aan het werk. - Ook minima kunnen participeren in onze samenleving. Deze thema’s zijn verwerkt in drie doelenbomen waarin per doelenboom wordt beantwoord: - Wat willen we bereiken? (doelen en subdoelen) - Wat gaan we daarvoor doen? (activiteiten). - Wat mag het kosten? (middelen) De doelenbomen zijn: 1. Iedereen kan meedoen (perspectief zorg) 2. De positie van jeugd versterken 3. Iedereen heeft perspectief op werk, participatie en inkomen (In deel 2 van de programmabegroting (paragrafen, bijv. weerstandsvermogen en risico beheersing) wordt verwezen naar de doelenbomen). 69 | P a g i n a Figuur: Inrichting Programma sociaal domein PROGRAMMA 6 Sociaaldomein is er op gericht mensen in een (dreigende) kwetsbare positie te ondersteunen DOELENBOOM 1 Iedereen kan meedoen (perspectief zorg) DOELENBOOM 2 De positie van jeugd versterken DOELENBOOM 3 Iedereen heeft perspectief op werk, participatie en inkomen Wat is een doelenboom? (Deze paragraaf geldt als introductie voor de doelenbomen maar vervalt na afronding pilot.) Een doelenboom is een instrument om te kunnen sturen en te kunnen communiceren. Een doelenboom is dus een middel en geen doel op zich. Met de doelenbomen krijgen we overzicht en inzicht. Alle doelenbomen samen omvatten naast alle doelen, activiteiten en middelen van de gemeente ook de verbanden en relaties ertussen. De doelenbomen samen vormen een soort ‘plan’ voor de gemeente en dit plan wordt verankerd in de begroting. De doelenbomen hebben een directe relatie met de beleidsplannen van de gemeente Bernheze en zijn een uitwerking van het beoogd maatschappelijke effect. 1. Hoe te lezen? De doelenbomen zijn van boven naar beneden en van beneden naar boven te lezen. Er bestaat een logische relatie in deze lijnen. Niet altijd is oorzaak en gevolg helemaal duidelijk in de doelenbomen. We doen dan aannames. 2. Doelen:, hoofddoel- doelen - subdoelen De drie bovenste lagen van de doelenboom vormen de doelen: hoofddoel , doelen en subdoelen. De doelen en subdoelen concretiseren het hoofddoel. De doelen zijn beschreven als een gewenste situatie in de toekomst. Wat willen we bereiken? Een aantal doelenbomen hebben hetzelfde beoogde maatschappelijke effect en dragen elk vanuit een andere invalshoek bij aan het behalen van het beoogde effect. Kortom: er bestaan verbindingen tussen deze doelenbomen. De doelenbomen worden daarom in samenhang gepresenteerd in een programma. Ieder programma kent een meest abstracte beschrijving van het beoogde maatschappelijke effect. Omdat er ook relaties zijn met doelenbomen uit andere programma’s is ervoor gekozen om de relatie met andere doelenbomen te benoemen, ook als ze buiten het programma vallen. 70 | P a g i n a 3. Activiteiten De activiteiten zijn actief geformuleerd en bevatten een werkwoord: wat gaan we doen? De activiteiten zijn bestaand en gaan over 2017-2018 en zijn zo veel mogelijk in balans met elkaar geformuleerd. De mate van gedetailleerdheid kan nog wel tussen de doelenbomen verschillen. 4. START De doelen en activiteiten zijn zo START mogelijk geformuleerd. START betekent: - Specifiek: zo concreet mogelijk en zo precies geformuleerd dat eenduidig is waarop we sturen. - Toetsbaar: Toetsbaar betekent dat we kunnen vaststellen of we dichter bij ons doel komen, dat we vooruit komen. Dit is een duidelijk verschil met meetbaar. Meetbaar gaat alleen over cijfers. Meetbaar maken heeft een gevaar dat we onze doelen gaan aanpassen. Hierdoor ontstaan ‘verkeerde’ doelen oftewel doelen die er niet echt toe doen. Toetsbaar is een breder begrip en maakt het mogelijk om kwaliteit en kwantiteit met elkaar in balans te brengen. Voor zover mogelijk was binnen de ambitie om de doelenbomen binnen korte tijd op te stellen is de toetsbaarheid in de doelenbomen en toelichting opgenomen. In de komende jaren zal de toetsbaarheid van veel doelen en activiteiten moeten worden verbeterd. - Acceptabel: doelen zijn acceptabel als we het daar gezamenlijk over eens zijn. - Realistisch: voor nu is realisme niet relevant. We beschrijven wat we nu doen. - Tijdgebonden: in de doelenbomen gaat het in principe over 2017-2018, als het een andere tijdsperiode betreft is het erbij geschreven. 5. Middelen Onder aan de doelenboom staan de totale kosten van het programma waar de doelenboom onderdeel van uit maakt. Verwezen wordt naar de overzichtstabel ‘wat mag het kosten in xxxxxx) aan het einde van iedere programmaparagraaf. 6. Taken: wettelijk of niet-wettelijk? Bij de subdoelen en activiteiten is met de kleur van het blok aangegeven of de taak wettelijk of niet-wettelijk is. We gebruiken rood, oranje en groen. Voor de subdoelen en activiteiten betekent rood dat de taak wettelijk is, groen is niet wettelijk en oranje is deels wettelijk. Dit betekent overigens niet dat er in geval van rood geen ruimte in de uitvoering zit. Bijvoorbeeld we zijn wettelijk verplicht om paspoorten uit te geven, maar we zijn deels vrij in de manier waarop we dat doen. Met andere woorden: de uitgaven zijn beïnvloedbaar. 7. Verklaring van de kleuren van de blokken - Rood: Wettelijk Oranje: Deels wettelijk, deels niet-wettelijk Groen: Niet-wettelijk 71 | P a g i n a Iedereen kan meedoen (perspectief welzijn/zorg) Hoofddoel Doelen Subdoelen Relatie met andere doelenbomen: De positie van jeugd versterken Iedereen heeft perspectief op werk, inkomen of zorg Sport cultuur en recreatie (in ontwikkeling) Wonen(in ontwikkeling Gezondheid (in ontwikkeling) Inwoners zijn zich bewust van eigen verantwoordelijkheid Mantelzorgers en vrijwilligers voelen zich gesteund Inzet mantelzorgmakelaar Inwoners worden voorzien in hun ondersteuningsbehoefte Inwoners zijn betrokken bij hun omgeving Actief burgerschap neemt toe Subsidiëren (buurt) initiatieven Materiële- en dienstverlenende ondersteuning is beschikbaar (maatwerk) Algemene voorzieningen zijn beschikbaar Deelnemen aan Gemeenschappelijke Regeling collectief vervoer (regiotaxi) Opdracht GGD toezicht kinderopvang Activiteiten Ondersteunen mantelzorg en vrijwilligers In gesprek met belangen groeperingen (bijv. ouderenbond, gehandicaptenplatform) Opvang en beschermd wonen is regionaal beschikbaar en toegankelijk Burgers vinden hun weg naar ondersteuning Opdracht sociaal team: (Regionaal) inkopen van middelen en diensten voor burgers (methode resultaatfinanciering) Waarderen mantelzorgers en vrijwilligers Inwoners zijn tevreden over de (aanvullende) professionele ondersteuning - Signalering kwetsbare burgers - Ondersteuning burger en netwerk (deel)opdracht aan DVO Schuldhulpverlening - Ontwikkelen sociaal burgerschap Subsidiëren GGZ; bugers met complexe psychische vragen --Lokaal Lokaal accent Zorgloket gemeente; indicatie Wmo Wat mag het kosten: Totale kosten Sociaal domein (drie doelenbomen) € 25.872.685,-. Toelichting tabel: 'Wat mag het kosten' einde paragraaf. 72 | P a g i n a Toelichting doelenboom: Iedereen kan meedoen (perspectief welzijn/zorg) Hoofddoel (Wat willen we bereiken) Iedereen kan meedoen (perspectief welzijn/zorg) Door de ‘decentralisatie’ blijven mensen ondanks gezondheidsbeperkingen langer thuis wonen. We willen bereiken dat iedereen blijft meedoen. Doelen Inwoners zijn zich bewust van eigen verantwoordelijkheid We bevorderen het bewustzijn onder de inwoners van hun eigen verantwoordelijkheden en bevoegdheden. De principes van de kanteling staan hierbij centraal: mensen worden gestimuleerd en ondersteund om in eerste instantie op eigen kracht en gezamenlijk met de mensen uit hun omgeving tot oplossingen voor problemen te komen. Inwoners zijn betrokken bij hun omgeving We zetten in op ‘eigenkracht’ en ‘samenkracht’ van onze inwoners. In dat verband verwachten we veel van de creativiteit en inventiviteit vanuit de samenleving en bieden deze ook alle ruimte. Innovatie, dwarsverbanden en kleinschalige initiatieven zijn hierbij sleutelwoorden, die we ondersteunen. Deze visie sluit naadloos aan op de uitgangspunten van de Wet maatschappelijke ondersteuning en van de regionale beleidsplannen ‘Transformatie van AWBZ naar Wmo’. Inwoners worden voorzien in hun ondersteuningsbehoefte Het doel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is dat inwoners worden voorzien in hun ondersteuningsbehoefte. De kanteling is onze werkwijze binnen de Wmo. Er wordt niet meer zoals voorheen gedacht in voorzieningen als oplossing, maar de aandacht is veel meer gericht op de inwoner (en zijn of haar probleem). Hierdoor kan meer maatwerk worden geboden. Inwoners zijn tevreden over de (aanvullende) professionele ondersteuning Professionele ondersteuning is enerzijds de concrete levering van individuele (aanvullende) ondersteuning, anderzijds de ondersteuning die er op gericht is om mensen met elkaar actief te laten zijn (in plaats van het zelf te organiseren). Burgers ervaren dat de professionals het juiste samenspel aangaan met de sociale omgeving en/of vrijwilligersinitiatieven. Subdoelen Mantelzorgers en vrijwilligers voelen zich gesteund Een belangrijk subdoel is om te voorkomen dat mantelzorgers en vrijwilligers overbelastraken. Bij dreigende overbelasting, als men tegen grenzen aan dreigt te lopen, moeten zij kunnen terugvallen op professionals. Daarnaast wil de gemeente haar waardering ook tonen voor hun inzet. Actief burgerschap neemt toe Inwoners ontplooien initiatieven om de ondersteuning voor mensen te verbeteren, zoals bijvoorbeeld het opzetten van coöperaties. De leefbaarheid van onze kernen neemt toe. 73 | P a g i n a Algemene voorzieningen zijn beschikbaar Algemene voorzieningen zijn een aanbod van diensten of activiteiten waarvoor geen individuele indicatie gesteld hoeft te worden en gericht op maatschappelijke ondersteuning. Voor iedereen toegankelijk. Een voorbeeld hiervan is de onafhankelijke cliënt ondersteuning door Mee-NOB. Materiële- en dienstverlenende ondersteuning is beschikbaar (maatwerk) Een maatwerkvoorziening is een voorziening op individueel niveau, bijvoorbeeld, een scootmobiel, huishoudelijke ondersteuning of dagbesteding. Hiervoor is een indicatie nodig. Opvang en beschermd wonen is regionaal beschikbaar en toegankelijk Soms is inzet op preventie en bestrijding van huiselijk geweld, het voorkomen van dakloosheid en het ondersteunen van mensen in hun thuissituatie niet toereikend. Een aantal mensen kunnen voor een korte of langdurige periode aangewezen zijn op een instelling die een vorm van opvang of beschermd wonen biedt. Burgers vinden hun weg naar ondersteuning In het palet van ondersteuningsmogelijkheden dient iedere burger een weg te vinden. Regionaal is afgesproken om een zelfde proces van toegang vast te stellen: - Eerste contact - Vraag verhelderen en resultaat vast stellen - Oplossingen afspreken - Arrangement/plan van aanpak. - De burger weet waar hij het eerste contact kan leggen Activiteiten (Wat gaan we daarvoor doen) Inzet mantelzorgmakelaar Als een van de weinige gemeenten heeft Bernheze al jarenlang ervoor gekozen dit te financieren. Er wordt veelvuldig gebruik van gemaakt, naar tevredenheid van velen. Waarderen mantelzorgers en vrijwilligers De gemeente staat jaarlijks stil bij de waardering van onze mantelzorgers. Ieder jaar wordt een instelling gevraagd dit te organiseren. Tot op heden wordt dit ingevuld door de mantelzorgmakelaar. Vrijwilligers worden vaak gewaardeerd door de vrijwilligersorganisatie waarbij zij (vaak) zijn aangesloten. De gemeente is van plan om onder uitvoering van het Sociaal team ook als gemeente haar waardering te tonen. Ondersteunen mantelzorg en vrijwilligers Bernheze kent een gevarieerd pakket van ondersteuningsmogelijkheden dat aansluit bij de grote diversiteit aan situaties en vragen. voorbeelden: - Subsidiering Sociaal team en mantelzorgmakelaar voor ondersteuning - Bieden van respijtzorg (in Wmo verordening) - Organiseren koffieochtenden - Subsidiëren (burger) initiatieven bijv. S@men Beter Thuis - Vrijwilligersverzekering 74 | P a g i n a In gesprek met belangen groeperingen. (bijv. Ouderenbond; gehandicaptenplatform) Bernheze hecht aan een zowel ambtelijk als politiek aan een goed contact met haar burgers. Subsidiëren (buurt) initiatieven Projectsubsidies (voorbeelden) - Sociale kaart - Vrijwilligerswerk service - Dagbesteding - Samen beter thuis - Dementievriendelijke gemeente (volgt) Subsidies vrijwilligersorganisaties (voorbeelden) - OOB (overleggroep ouderen Bernheze) - IPG (integraal platform gehandicapten) Deelnemen aan Gemeenschappelijke Regeling collectief vervoer (regio taxi) Er zijn 11 gemeenten, verenigd in de Gemeenschappelijke regeling voor Kleinschalig Collectief vervoer (GR-KCV) die opdrachtgever zijn voor de Regiotaxi. In de GR-KCV is ook de Provincie Noord-Brabant vertegenwoordigd als opdrachtgever voor het OVpersonenvervoer. De 11 gemeenten zijn opdrachtgever voor het Wmo-personenvervoer. Subsidiëren GGZ; burgers met complexe psychische vragen Bernheze neemt deel aan een regionale inkoop/subsidiëring van GGZ activiteiten waaronder individuele maatwerkvoorziening en de algemene voorziening ‘inkoop’. (Regionaal) inkoop middelen en diensten voor burgers (methode resultaat financiering) De methodiek van resultaatfinanciering biedt zorgaanbieders de vrijheid om de ondersteuning in te vullen naar eigen inzicht binnen een vastgesteld beleidskader. Voorbeelden van inkoop zijn: - Hulpmiddelen - individuele ondersteuning - Groepsondersteuning/dagbesteding - Hulp bij het huishouden - Slachtofferhulp (subsidiering stichting slachtofferhulp) Opdracht aan GGD Inspecties toegang kinderopvang We subsidiëren GGD voor bewaking van de toegankelijkheid en kwaliteit van de opvang kinderen. Opdracht sociaal team : - Signalering kwetsbare burgers - Ondersteuning burger en netwerk - Ontwikkelen sociaal burgerschap - Lokaal accent Het sociaal team Bernheze is een belangrijke uitvoeringspartner. Volwassenen vanaf 23 jaar kunnen bij het Sociaal Team terecht voor vragen of problemen met meedoen 75 | P a g i n a in de maatschappij, financiën, wonen, zorg of welzijn. Het team bestaat uit diverse professionals zoals maatschappelijk werkers, ouderenadviseur, sociaal cultureel werkers en consulenten voor mensen met een beperking. Ook een wijkverpleegkundige en een Wmo-consulent van de gemeente maken deel uit van het Sociaal Team. Het Sociaal Team is onderdeel van ONS welzijn, een nieuwe organisatie die ontstaan is uit een fusie tussen Vivaan, Aanzet, RIGOM en een deel van Mee-NOB. Zorg- loket gemeente: indicatie Wmo De gemeente voorziet in een aantal indicaties voor maatwerkondersteuning: - Gehandicaptenparkeerkaart - Wmo indicaties; zoals huishoudelijke verzorging; woningaanpassing; vervoer; indivuelde begeleiding dagbesteding - Informatie en advies/doorverwijsfunctie Deelopdracht DVO Schuldhulpverlening Door middel van een dienstverleningsovereenkomst en uitvoeringsafspraken met Gemeente Meierijstad zijn afspraken gemaakt over uitvoering sociale zekerheidsregelingen, waaronder ‘schuldhulpverlening’. Middelen (wat mag het kosten) De totale programmakosten sociaaldomein (drie doelenbomen) bedragen € 25.872.685,-. Aan het einde van de paragraaf staat de overzichtstabel ‘wat mag het kosten in het sociale domein’. 76 | P a g i n a De positie van jeugd versterken Hoofddoel Doelen Subdoelen Relatie met andere doelenbomen: Iedereen kan meedoen Iedereen heeft perspectief op werk, inkomen of zorg sport cultuur en recreatie (in ontwikkeling) onderwijs (in ontwikkeling) gezondheid (in ontwikkeling) veiligheid spelen Jeugd groeit gezond, gelukkig en veilig op Jeugd groeit veilig op in een veilig gezin Ouders zijn opvoedvaardig en zelfredzaam Ondersteuning en hulp is efficiënt en effectief Jeugd is gezond en weerbaar (Regionaal financieren Veilig Thuis Subsidiëren professioneel jongerenwerk Kwetsbare jeugd (incl. jeugdgroepen) worden ondersteund Jeugd kan ontspannen, ontplooien en ontmoeten Subsidiëren Basisteam Jeugd en Gezin (gemeentelijke toegang) Preventie en ondersteuning is lokaal voldoende beschikbaar Uitvoeren cliënttevredenheidsonderzoek (Regionale inkopen van specialistische hulp in natura Inzetten PGB en maatwerkbudgetten Financieren Zorg voor jeugd/ aansluiting VIR Subsidiëren lokale jeugd, sport, cultuurorganisaties Activiteiten Subsidiëren veldwerk NovadicKentron Ouders en jeugd zijn tevreden over professionele hulp Uitwerken van de transformatie-opgave Subsidiëren preventie jeugd op basis- en voortgezet onderwijs Subsidiëren preventie en ondersteuning ouders Toegang tot specialistische hulp loopt zoveel mogelijk via het Basisteam Jeugd Financieren ondersteunende diensten inkoop Afspraken maken over de toegang tot specialistische jeugdhulp Financieren Budget en kwaliteitsregisseur Wat mag het kosten Totale kosten sociaaldomein (drie doelenbomen) € 25.872.685. Toelichting tabel: ‘wat mag het kosten’ einde paragraaf. 77 | P a g i n a Toelichting doelenboom De positie van jeugd versterken Hoofddoel (Wat willen we bereiken) De positie van jeugd versterken We willen dat jeugd optimaal wordt gestimuleerd en begeleid bij de ontwikkeling van hun talenten zodat zij als volwassene in staat zijn een zelfstandig leven te leiden. Doelen Jeugd groeit gezond, gelukkig en veilig op Jeugd krijgt alle kansen om zich onbekommerd lichamelijk en geestelijk te ontwikkelen. Ondersteuning en hulp is efficiënt en effectief Hulp is beschikbaar voor jeugdigen die dit nodig hebben en wordt zo licht als mogelijk, aanvullend op wat het gezin/ jeugdige en hun sociale omgeving zelf (nog) kunnen, dichtbij de woonomgeving ingezet. Waar mogelijk hebben de ouders de regie over de hulp/ plan van aanpak. Subdoelen Jeugd groeit op in een veilig gezin Jeugd groeit bij voorkeur op bij de eigen ouders. Waar de veiligheid van een jeugdige in het geding is, wordt vroegtijdig ingegrepen. Ouders en jeugdige ontvangen ondersteuning. Waar nodig wordt de jeugdige (tijdelijk) in een pleeggezin of een gezinshuis geplaatst. Ouders zijn opvoedvaardig en zelfredzaam Ouders zijn verantwoordelijk voor het opvoeden en opgroeien van hun kind. Zij lossen zoveel mogelijk zelf of met inzet van hun sociale netwerk problemen op. Waar nodig en mogelijk worden ouders ondersteund bij het vergroten van hun zelfredzaamheid en activeren van hun sociale netwerk. Jeugd is gezond en weerbaar Door te investeren in de weerbaarheid en leefstijl van jeugd, hebben zij meer kans om gezond en gelukkig op te groeien en mee te doen in de samenleving. Ook maken zij minder gebruik van specialistische (zware) jeugdhulp. Kwetsbare jeugd, inclusief jeugdgroepen worden ondersteund We investeren in hulp voor kwetsbare jeugd die dreigt af te glijden naar bijvoorbeeld criminaliteit, dreigt uit te vallen op school, of zich ongelukkig voelt. Jeugd kan ontspannen, ontplooien en ontmoeten Om te zorgen dat jeugd mee kan (blijven) doen in de samenleving, zorgen we dat zij zich kunnen ontspannen, ontplooien en elkaar kunnen ontmoeten. Preventie en ondersteuning zijn lokaal voldoende beschikbaar Als ouders en jeugd vragen of problemen hebben met het opvoeden en opgroeien van hun kind die ze niet zelf of met behulp van hun sociale omgeving kunnen oplossen, moeten ze lokaal ondersteund worden. Het aanbod van preventie en ondersteuning is laagdrempelig en passend bij wat ouders en jeugd nodig hebben. 78 | P a g i n a Toegang tot specialistische jeugdhulp loopt zoveel mogelijk via het Basisteam Jeugd en Gezin De gemeentelijke toegang tot specialistische jeugdhulp wordt gevormd door het basisteam. Het team heeft de opdracht om hulp zo licht als mogelijk in te zetten. Ouders en jeugd zijn tevreden over de professionele hulp De ondersteuning/ hulp moet duurzaam zijn. Ze moet enerzijds bijdragen aan het oplossen van de hulpvraag. Anderzijds moet de zelfredzaamheid van ouders en jeugd vergroot/ verbeterd worden. Activiteiten (wat gaan we daarvoor doen) Subsidiëren Basisteam Jeugd en Gezin Het Basisteam Jeugd en Gezin vormt de gemeentelijke toegang tot specialistische jeugdhulp en kan ook zelf hulp verlenen aan het gezin. Tot de taken van het basisteam behoren: - Signaleren kwetsbare jeugd en ouders. - Vergroten en inzetten van de eigen kracht/sociale netwerk van het gezin. - Primair hulp verlenen aan jeugd/gezinnen die bereid zijn hulp te aanvaarden (vrijwillig kader). - Waar nodig de regie voeren op hulpverlening binnen het gezin. - Bewaken van de veiligheid van de jeugdige/gezin. - Voorbereiden en uitvoeren van jeugdbescherming (uitwisseling berichtenverkeer, verzoek indienen bij de Raad voor de Kinderbescherming, afstemmen met ketenpartners, namens de gemeente deelnemen aan zitting rechtbank voor verzoek uithuisplaatsing of beperken gezag ouders). - Bieden van nazorg (waar nodig hulp verlenen als specialistische hulp afgeschaald wordt). Het Basisteam sluit voor het uitvoeren van haar taken aan op de vindplaatsen onderwijs (basis- en voortgezet onderwijs), huisartsen, peuterspeelzaalwerk/ kinderdagverblijven en jeugdverenigingen. Het Basisteam werkt met: - De meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling om een goede inschatting te maken van de veiligheid van de jeugdige/het gezin. - Collectieve Opdracht routeervoorziening, om berichten uit te wisselen met de justitieketen (met name Raad voor de Kinderbescherming). - Zorg voor Jeugd om te kijken welke professionals nog meer bij het gezin zijn betrokken. Subsidiëren preventie jeugd op basis- en voortgezet onderwijs - Preventie op basis- en voortgezet onderwijs voor gezonde leefstijl (alcohol, drugs, roken, seksuele gezondheid, uitgevoerd door de GGD). - Preventie basisonderwijs m.b.t. weerbaarheid (uitgevoerd door de GGD en Halt). - Preventie basisonderwijs m.b.t. normen en waarden (uitgevoerd door Halt). - Preventie voortgezet onderwijs m.b.t depressie (Project Storm uitgevoerd door GGZ en GGD). Subsidiëren preventie en ondersteuning ouders We ondersteunen ouders lokaal bij het opvoeden en opgroeien. Zij kunnen gebruik maken van de volgende preventieve voorzieningen: - Groepscursussen en themabijeenkomsten van het Basisteam Jeugd en Gezin en de GGD. O.a. ondersteuning bij opvoeden baby’s/pubers/peuters/themabijeenkomst alcohol, genotsmiddelen. 79 | P a g i n a - - Opvoedspreekuren GGD in de kernen Heesch, Heeswijk-Dinther en Nistelrode. Stevig Ouderschap, intensieve ondersteuning voor aanleren opvoedvaardigheden voor nieuwe/aanstaande ouders met verhoogd risico op onveiligheid in het gezin. Centering parenting en pregnacy, nieuwe/aanstaande ouders ondersteunen elkaar bij opvoeden en opgroeien. De groep van ouders wordt begeleid door o.a. de GGD. Ondersteuning van De Noodkreet. Dit is een onafhankelijke bemiddelingsorganisatie voor ouders die vastlopen in specialistisch hulptraject. Subsidiëren professioneel jeugd- en jongerenwerk Onderscheid in: - Ambulant jongerenwerk: • Signaleert risicojeugd/ jeugdgroepen op straat. • Leidt jeugd door naar activiteiten en/ of hulp. • Bemiddelt bij overlast van jeugdgroepen en voert waar nodig regie op de aanpak. - Agogisch jeugd en jongerenwerk • Organiseren van activiteiten in het jongerencentrum. • Bieden van ondersteuning aan jeugd (activeren, gezonde leefstijl, bewegen). • Doorverwijzen naar hulp en ondersteuning. Subsidiëren veldwerk Novadic-Kentron Veldwerkers signaleren risicovol middelengebruik bij jongeren. Zij bezoeken hiervoor periodiek met het ambulante jongerenwerk de ‘hangplekken’ van jongeren op straat. Jongeren worden aangesproken op hun gebruik en waar nodig doorgeleid naar hulp. (Regionale) financieren Veilig Thuis Veilig Thuis is een regionaal meld- en adviespunt voor huiselijk geweld en kindermishandeling. De inzet van Veilig Thuis is aanvullend op de inzet van het Basisteam (en Sociaal Team). Veilig Thuis kan in tegensteling tot de lokale teams zonder medewerking van het gezin handelen. Regionaal inkopen van specialistische jeugdhulp in natura Op schaal van Noordoost Brabant kopen we de specialistische jeugdhulp in natura in. Het gaat hier om: preventie, diagnostiek, ambulante jeugdhulp, dagbehandeling, verblijfsgerichte hulp (met uitzondering van hulp voor cliënten die hun hele leven zorg nodig hebben), pleegzorg, persoonlijke verzorging en begeleiding. We kopen zorg in natura via lumpsum en p maal q in. We willen doorgroeien naar een resultaatfinanciering. Contractueel hebben we vastgelegd dat aanbieders aansluiten op de Verwijsindex Risicojeugd, waar nodig crisishulp inzetten en afspraken maken over de regie van hulp. Financieren ondersteunende diensten inkoop Voor het bewaken van de inzet van juiste hulp, kunnen verwijzers een beroep doen op: - De zorgbemiddelaar van de inkoopgemeente Den Bosch (geeft advies over beschikbare zorg in natura voor het oplossen van de hulpvraag). - De expertpoule (poule van specialistische jeugdhulpaanbieders, die in ieder geval wordt ingeschakeld als hulp boven de € 25.000,- wordt overwogen). 80 | P a g i n a Inzetten PGB en maatwerkbudget Waar er geen passende (specialistische) hulp in natura is, of hulp gezien de aard van ondersteuning het beste verleend kan worden verleend door iemand uit het sociale netwerk, kunnen ouders deze hulp met een PGB inkopen, of koopt gemeente extra hulp op maat in (Lokaal maatwerkbudget jeugd voor gemeenten in de subregio of flexibel budget van Basisteam Jeugd en gezin). Afspraken maken over de toegang tot specialistische jeugdhulp Naast het Basisteam kunnen ook de huisartsen, gecertificeerde instellingen, medisch specialisten en jeugdartsen specialistische jeugdhulp inzetten. Wij willen met de verwijzers lokaal en regionaal afspraken maken om te zorgen dat zij de specialistische hulp zo licht als mogelijk inzetten en waar nodig verwijzen naar het Basisteam Jeugd en Gezin. Hiervoor stemmen we: - regionaal met de Basisteams af voor uniforme toegang (coördinatorenoverleg); - regionaal met de Basisteams en specialistische jeugdhulpaanbieders af voor inzet van hulp op maat en afschalen van hulp (inhoudelijke overlegtafel, casusoverleg); - regionaal en subregionaal ambtelijk en bestuurlijk af (RBO en regionaal en subregionaal ambtelijk overleg); - lokaal af met ons Basisteam Jeugd en Gezin (Ons Welzijn en de GGD) en Team zorg voor verbeteren van de lokale toegang. Daarnaast sturen we op de inzet van (specialistische) hulp (accountgesprekken inkooporganisatie met specialistische hulpaanbieders en subregionale kwartaaloverleggen met Ons Welzijn) Financieren Budget- en kwaliteitsregisseur Om zicht te krijgen op de inzet van jeugdhulp financieren we de budget en kwaliteitsregisseur (BKR). De BKR maakt per gemeente rapportages over: - aantal jeugdigen in zorg; - ingezette zorg basisteam en specialistische jeugdhulpaanbieders; - verwijzing. Financieren Zorg voor jeugd/ aansluiting VIR Op basis van de Jeugdwet moeten professionals die hulp verlenen aan jeugd aansluiten op de Verwijsindex Risicojeugd (VIR). In de VIR kunnen professionals zien welke andere professionals bij een jeugdige betrokken zijn en kunnen zij onderling afspraken maken. Ook bij een verhuizing van een jeugdige naar een andere regio raakt een jeugdige niet uit beeld. In de regio Noordoost Brabant sluiten professionals via de verwijsindex Zorg voor Jeugd op de VIR aan. Subsidiëren lokale jeugd-, sport-, en cultuurorganisaties Jeugd moet mee kunnen doen en zich kunnen ontwikkelen, ontplooien en elkaar ontmoeten. Hiervoor is de toegang tot lokale verenigingen en organisaties laagdrempelig. We dragen hier aan bij door het subsidiëren van lokale jeugd, sport en cultuur organisaties voor het aantal jeugdleden (o.a. open jongerencentra, scouting en voetbalverenigingen). Uitwerken van de transformatieopgave Het jaar 2015 en het eerste halfjaar van 2016 stonden vooral in het teken van het overnemen van de jeugdhulptaken. We staan nu aan de lat om de jeugdhulp verder te transformeren. 81 | P a g i n a Hierbij willen we: - mismatchen en tekorten in de vraag en het aanbod van specialistische jeugdhulp oplossen; - de instroom van specialistische jeugdhulp beperken en de uitstroom bevorderen; - inzet van hulp en de toegang tot specialistische jeugdhulp via het Basisteam bevorderen; - investeren in het lokale preventieaanbod. Specifiek voor Bernheze willen we in 2017: - samenwerkingsafspraken met de huisartsen maken om te zorgen dat meer verwijzingen naar specialistische jeugdhulp via het Basisteam lopen; - kijken welke capaciteit en expertise nu en in de toekomst nodig is voor het BJG voor verdere afschaling van hulp; - kijk welke preventie en ondersteuning lokaal extra nodig is; - kijken of en hoe we de zichtbaarheid en herkenbaarheid van het BJG kunnen vergroten. Uitvoeren cliënttevredenheidsonderzoek Op basis van de Jeugdwet moeten gemeenten jaarlijks een cliënttevredenheidsonderzoek uitvoeren voor cliënten van specialistische jeugdhulp. We voeren dit onderzoek in 2017 voor de specialistische jeugdhulp regionaal uit. Het Basisteam voert zelf een cliënttevredenheidsonderzoek uit. We zullen in 2017 kijken of we beide onderzoeken kunnen integreren. Middelen (wat mag het kosten) De totale programmakosten sociaaldomein (drie doelenbomen) bedragen € 25.872.685,-. Aan het einde van de paragraaf staat de overzichtstabel ‘wat mag het kosten in het sociale domein’. 82 | P a g i n a Iedereen heeft perspectief op werk, inkomen of zorg Hoofddoel Doelen Subdoelen Relatie met andere doelenbomen: Iedereen kan meedoen Jeugd groeit gelukkig, gezond en veilig op onderwijs (in ontwikkeling) sport cultuur en recreatie (in ontwikkeling) wonen (in ontwikkeling) Burgers verrichten binnen hun mogelijkheden loonvormende arbeid om hun perspectief te verbeteren Kwetsbare jongeren worden ondersteund Actief beleid ontwikkeling ter verbetering basisvaardigheden Verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt Afstemmen beleid in regionaal strategische adviesteam Als loonvormende arbeid (nog) niet mogelijk is, zijn burgers op andere wijze actief om hun perspectief te verbeteren Aanbod en vraag op de arbeidsmarkt zijn op elkaar afgestemd Ontwikkelen voor participatietrajecten Activiteiten Meer burgers leveren een tegenprestatie (vrijwilligerswerk) Opdracht geven aan en monitoren Meierijstad om alle diensten op het gebied van werk en inkomen uit te voeren Arbeidsmatige dagbesteding is beschikbaar Iedereen heeft een vangnet voor levensonderhoud Inkomensondersteuning is beschikbaar Opdracht DVO --> gewone regelingen Terugdringen armoede Ontwikkelen van nieuw beleid om armoede te bestrijden Er is een antwoord op individuele schrijnende noodsituaties Uitvoering kwijtschelding belasting Aanvullende Minimaregelingen MOB Niet uitkeringsgerechtigden met doelgroepenindicatie en vanuit Praktijkroute ondersteunen Samenwerken met en opdracht geven aan IBN om werkplekken te realiseren voor kandidaten vanuit doelgroepenregister en beschut werk Actief inzetten op sociale return Passend aanbod taalonderwijs aanbieden (o.a. aan laaggeletterden en statushouders) Burgers vinden hun weg naar ondersteuning (toegang) Formulierenbrigade Subsidiëren jeugdsportfonds en jeugdcultuurfonds Subsidiëren voedselbank Wat mag het kosten Totale kosten sociaaldomein (drie doelenbomen) € 25.872.685. Toelichting tabel: ‘wat mag het kosten’ einde paragraaf. 83 | P a g i n a Wat willen we bereiken (volgt de verwijzingen uit de doelenboom!) Doelenboom 3 van de 3 in het programma sociaal domein: “Iedereen heeft perspectief op werk, inkomen of zorg” Hoofddoel (wat willen we bereiken) Iedereen heeft perspectief op werk, participatie en inkomen Doel van de participatiewet is om zoveel mogelijk mensen aan werk te helpen, bij voorkeur bij reguliere werkgevers. Dit vanuit het principe van de eigen kracht van de burger en zijn netwerk. Ook mensen zonder werk kunnen participeren in de samenleving. Via inkomensondersteuning, het minima- en armoedebeleid is voor deze mensen financiële ondersteuning beschikbaar. Hierdoor is het voor iedereen mogelijk contacten te hebben met medemensen en deel te nemen aan recreatieve, maatschappelijke of religieuze activiteiten. Doelen Burgers verrichten binnen hun mogelijkheden loonvormende arbeid om hun perspectief te verbeteren Doel van ons re-integratiebeleid is om zoveel mogelijk mensen aan werk te helpen, bij voorkeur bij reguliere werkgevers. Dit vanuit het principe van de eigen kracht van de burger en zijn netwerk. De inzet van de financiële middelen uit het gebundeld reintegratiebudget worden ingekaderd: deze middelen worden bij voorkeur ingezet voor de groep mensen met een loonwaarde tussen de 30 en 80%. We maken hierbij maximaal gebruik van het instrumenten loonkostensubsidie en beschut werk. Als loonvormende arbeid (nog) niet mogelijk is, zijn burgers op andere wijze actief om hun perspectief te verbeteren Ook mensen die geen werk hebben moeten kunnen participeren in de samenleving. Iedereen heeft een vangnet voor levensonderhoud Aan mensen die (tijdelijk) niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien is er bijstand beschikbaar. Daarnaast hebben we allerlei aanvullende regelingen voor deze doelgroep. Subdoelen Kwetsbare jongeren worden ondersteund Kwetsbare jongeren zijn een prioritaire doelgroep in de gemeente Bernheze. Verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt Onze dienstverlening is er op gericht om door middel van intake- en diagnose en inzet aanvullende re-integratie instrumenten de afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen. We streven naar harmonisatie in dienstverlening, werkvormen en maatregelen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Aanbod en vraag op de arbeidsmarkt op elkaar afstemmen Binnen AgriFood Capital/werkbedrijf hebben we bijzondere aandacht - ook in bestuurlijke zin - voor de realisatie van arbeidsplaatsen en/of werk voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt (lijn iedereen doet mee Noordoost Brabant Werkt!). 84 | P a g i n a Hierbij harmoniseren de doelen, inrichting en besturing van het regionale Werkbedrijf met de bestaande structuren van AgriFood Capital (AFC). Meer burgers leveren een tegenprestatie (vrijwilligerswerk) Het wettelijke instrument tegenprestatie wordt ingezet zover dit tegemoet komt aan individueel en collectiefbelang. Bij de invulling van de tegenprestatie willen we vooral investeren in mensen die gemotiveerd zijn, deze wettelijke verplichting willen we zo vrijwillig mogelijk inzetten. Tegelijkertijd willen we de mogelijkheid openhouden om ook aan niet-gemotiveerde bijstandsgerechtigden een tegenprestatie op te kunnen leggen. Inkomensondersteuning is beschikbaar Aan mensen die (tijdelijk) niet in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien is er bijstand beschikbaar. Voor mensen met een langdurig laag inkomen zijn een aantal regelingen beschikbaar (bijzondere bijstand) om mensen extra financieel te ondersteunen. Terugdringen armoede Armoede wordt tegengegaan en zoveel mogelijk voorkomen. Hiervoor worden diverse aanvullende maatregelen genomen. Er is een antwoord op individuele schrijnende noodsituaties Als bestaande regelingen niet voldoende hulp bieden zoeken we naar lokaal maatwerk om individuele noodsituaties op te lossen. Burgers vinden hun weg naar ondersteuning (toegang) Geen tekstuele uitleg. Activiteiten (wat gaan we daarvoor doen) Actief beleid ontwikkelen ter verbetering van basisvaardigheden burgers Laaggeletterdheid, digitale en rekenvaardigheden. Niet uitkeringsgerechtigden met doelgroepenindicatie en vanuit Praktijkroute ondersteunen De doelgroep van de Participatiewet pakken we breed op. Dit betekent ook aan inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt door lichamelijke en/of psychische beperkingen, maar zonder inkomensvoorziening ondersteuning bieden richting loonvormende arbeid. Afstemmen beleid in regionaal strategisch adviesteam Geen tekstuele uitleg Samenwerken met en opdracht geven aan IBN om werkplekken te realiseren voor kandidaten vanuit doelgroepenregister en beschut werk We bekijken de komende jaren hoe we de expertise van de IBN met het begeleiden, plaatsen en detacheren van mensen met een arbeidsbeperking en het bieden van werkgelegenheid aan mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt kunnen blijven benutten. De expertise van IBN met het begeleiden, plaatsen en detacheren van mensen met een arbeidsbeperking en de werkgelegenheid die IBN biedt aan mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt blijven benutten. Regionaal wordt ingezet op 85 | P a g i n a het plaatsen van 200 kandidaten. De inzet is om een evenredig deel uit Bernheze te laten komen. Actief inzetten op social return We zetten de komende jaren in op social return om verantwoord en duurzaam aan te besteden bij de eigen inkoop van diensten en werken en blijven hiervoor ook regionaal aandacht vragen. Dit geldt eveneens voor de Prestatieladder Socialer Ondernemen (PSO); we zien dit als een uitstekend instrument om mee verder te gaan. Zo is bijvoorbeeld ‘social return’ opgenomen in de inkoopcontracten binnen het sociaal domein. Ontwikkelingen participatieplekken Ook mensen die geen werk hebben moeten kunnen participeren in de samenleving en hiervoor gaan we actief samen met de lokale aanbieders mogelijkheden in beeld brengen. Passend aanbod taalonderwijs aanbieden (o.a. aan laaggeletterden en statushouders) Er wordt een taaltraject aangeboden indien dit de afstand tot de arbeidsmarkt verkleint en het perspectief op actieve deelname aan de maatschappij biedt. Opdracht Dienstverleningsovereenkomst voor uitvoering van de inkomensregelingen, aanvullende minimaregelingen en uitvoering van het Maatschappelijk ondersteuningsfonds Bernheze Door middel van een dienstverleningsovereenkomst en uitvoeringsafspraken met Gemeente Meierijstad zijn afspraken gemaakt over de uitvoering van de regelingen op het gebied van inkomen, minimabeleid, armoedebeleid en het maatschappelijk ondersteuningsfond. Ontwikkelen van nieuw beleid om armoede te bestrijden Binnen de werkgroep Armoedebeleid en kinderarmoede wordt door professionals van onder andere het sociaal team, het BJG, gemeente Meierijstad (de uitvoeringsorganisatie) en de gemeente een plan van aanpak opgesteld voor bestrijding (kinder)armoede. Subsidiëren van o.a. jeugdcultuurfonds Geen tekstuele uitleg de voedselbank, het jeugdsportfonds en het Uitvoering kwijtschelding belastingen De kwijtschelding van de gemeentelijke belasting wordt door de gemeente zelf uitgevoerd. Formulierenbrigade Geen tekstuele uitleg Middelen (wat mag het kosten) De totale programmakosten sociaaldomein (drie doelenbomen) bedragen € 25.872.685,-. Aan het einde van de paragraaf staat de overzichtstabel ‘wat mag het kosten in het sociale domein’. 86 | P a g i n a ALGEMENE INFORMATIE - Beleidsindicatoren Tabellen ‘wat mag het kosten in het sociaal domein’ en ‘meerjarige begroting’ Verbonden partijen Brondocumenten Beleidsindicatoren Bron: Waarstaatjegemeente.nl Beleidsindicator Jaar realisatie Nederland Realisatie Aantal banen (aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15–64 jaar) 2015 721,7 533,3 Jongeren met een delict voor de rechter (% 12 t/m 21 jarigen) 2012 2,57 0,69 Kinderen in uitkeringsgezin dat van een bijstandsuitkering moet rondkomen (% kinderen tot 18 jaar) 2012 5,66 1,88 Netto arbeidsparticipatie (% van de werkzame beroepsbevolking t.o.v. de beroepsbevolking) 2015 65,4 68,3 Achterstandsleerlingen (% 4 t/m 12 jarigen)2 2012 11,61 8,98 Werkloze jongeren (% 16 t/m 22 jarigen) 2012 1,21 0,42 Personen met een bijstandsuitkering (aantal per 10.000 inwoners 18 jaar en ouder) 2015 405,1 138,2 Lopende re-integratievoorzieningen (aantal per 10.000 inwoners van 15-64 jaar) 2015 311,9 111,9 Jongeren met jeugdhulp (% van alle jongeren tot 18 jaar) 2015 10 11,6 Jongeren met jeugdbescherming (% van alle jongeren tot 18 jaar) 2015 1,2 0,7 Jongeren met jeugdreclassering (% van alle jongeren van 12 tot 23 jaar) 2015 0,5 - 1 Cliënten met een maatwerkarrangement WMO 2015 567 (aantal per 10.000 inwoners) 1 Het percentage van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking. 2 Het percentage leerlingen (4 – 12 jaar) in het primair onderwijs dat kans heeft op een leerachterstand. 547 Tabellen Tabel ‘wat mag het kosten in het sociale domein’ Nr. Omschrijving Lasten 2015 2016 Baten 2017 2016 2017 2.206.964 468.577 259.590 5.739.040 3.407.997 3.552.023 3.611.001 4.843.333 76.920 15.000 15.000 384.959 302.172 12.688 143.126 361.745 602.255 430.439 1.016 Maatwerkdienstverlenin g 18 2.869.670 4.231.552 4.387.914 520.250 683.025 6.72 Maatwerkdienstverlenin g 18- 3.981.612 3.555.552 3.523.927 8.106 1 6.81 Geëscaleerde zorg 18+ 43.026 85.166 43.026 6.82 Geëscaleerde zorg 18- 934.401 967.103 967.103 0.10 Mutaties reserve programma 6 5.162.721 231.548 197.745 1.294.671 493.886 331.204 29.212.180 26.545.912 25.872.685 7.528.612 5.355.638 4.722.173 6.1 Samenkracht en burgerparticipatie 2.677.235 2.118.911 1.749.877 6.2 Wijkteams 2.279.408 3.964.536 3.688.109 6.3 Inkomensregelingen 5.135.055 5.259.192 6.4 Begeleide participatie 5.637.746 5.145.138 6.5 Arbeidsparticipatie 129.561 6.6 Maatwerkvoorzieningen (Wmo) 6.71 Totaal 2015 505.378 87 | P a g i n a Tabel: Meerjarig programma sociaal domein Nr. Lasten 2017 2018 Lasten 2019 2020 2017 2018 2019 2020 259.590 260.875 262.165 263.460 3.763.936 3.837.434 505.432 505.459 6.1 1.749.877 1.759.141 1.766.068 1.775.049 6.2 3.688.109 3.591.276 3.578.195 3.591.454 6.3 5.739.040 5.822.443 5.919.669 6.008.321 3.611.001 3.687.175 6.4 4.843.333 4.437.940 4.175.402 3.868.725 15.000 15.000 6.5 302.172 338.050 360.006 391.063 6.6 430.439 432.592 434.756 436.930 6.71 4.387.914 4.387.914 4.387.914 4.403.943 505.378 505.405 6.72 3.523.927 3.578.086 3.578.093 3.578.867 6.81 43.026 43.026 43.026 43.026 6.82 967.103 967.103 967.103 967.103 0.10 Totaal 197.745 198.734 199.728 200.727 331.204 220.304 220.304 220.304 25.872.685 25.556.305 25.409.960 25.265.208 4.722.173 4.688.759 4.751.837 4.826.657 Verbonden partijen Werkvoorzieningschap Noordoost-Brabant Het Werkvoorzieningschap is opdrachtgever voor IBN als uitvoeringsorganisatie van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Het Werkvoorzieningschap is namens 11 gemeenten enig aandeelhouder en eigenaar van IBN. Centrumregeling WMO Brabant Noordoost-Oost Oss is centrumgemeente voor de inkoop van Wmo-ondersteuning (voor de taken die vanaf 2015 door de gemeente worden uitgevoerd). Oss koopt in namens tien gemeenten. Regionale inkoop leidt tot minder administratieve lasten voor de aanbieders, meer eenheid in de regio en een sterkere positie in het gesprek met aanbieders. De regeling draagt daarmee bij aan de tweede doelstelling (voldoende ondersteuning). Centrumregeling Jeugdhulp Noordoost Brabant Achttien gemeenten in Noordoost Brabant kopen gezamenlijk de jeugdhulp in. Daarvoor is een gemeenschappelijke regeling met een centrumgemeente ('sHertogenbosch). Gezamenlijke inkoop leidt tot minder administratieve lasten voor aanbieders, efficiëntere inkoop en een betere positie in de onderhandeling met aanbieders. Een aantal taken (bijvoorbeeld gesloten jeugdzorg) moeten gemeenten verplicht gezamenlijk inkopen. De regeling draagt daarmee bij aan de tweede doelstelling (voldoende ondersteuning). Kleinschalig Collectief Vervoer Brabant Noordoost (KCV) De gemeenschappelijke regeling KCV heeft tot doel het tot stand brengen, ontwikkelen en in stand houden van een kwalitatief hoogwaardig stelsel van kleinschalig collectief vervoer. In de praktijk houdt het in dat 'het Samenwerkingsverband kleinschalig collectief vervoer Brabant Noordoost', beter bekend onder de werknaam 'Regiotaxi', het collectief vraagafhankelijkvervoer (CW) uitvoert voor Bernheze en de regio. Het huidige contract voor het Regiotaxivervoer eindigt op 31 december 2016. Vanaf 1 januari 2017 start het nieuwe contract. De aanbesteding is inmiddels afgerond en het vervoer is gegund aan ZCN Totaalvervoer. ZCN Totaalvervoer zal, met Van Driel uit Oss en Transvision als onderaannemers, voor het daadwerkelijk vervoer gaan zorgen. 88 | P a g i n a 89 | P a g i n a Brondocumenten programma sociaal domein - Bestuursakkoord Programmabegroting Perspectiefnota Toekomstvisie Bernheze Wmo Participatiewet Jeugdwet Nota transformatie Awbz-Wmo deel 1 en 2 Motie oproep tot subsidiebeleid herijking Armoede beleid Regionaal beleidskader participatie Beleidsplan jeugd en verordening jeugdhulp Functioneel ontwerpplan Transitie Jeugdzorg Concept regionaal transitie arrangement (vastgesteld) Visiedocument Transitie Jeugdzorg Regionaal functioneel ontwerp werkgeversdienstverlening ‘Op weg naar de optimale schaal van samenwerking’ Regionale visie op Welzijn Brabant Noordoost Visie jeugdzorg 2013 Centrumregeling jeugdhulp Verordening tegenprestatie Afstemmingsverordening Participatiewet, IOAW en IOAZ 2015 Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive WWB IOAW en IOAZ 2013 Participatieverordening 2017 Verordening afstemming Participatiewet, IOAW en IOAZ 2017 Verordening Handhaving Participatiewet, IOAW en IOAZ Verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive Participatiewet IOAW en IOAZ 2017 Verordening tegenprestatie Participatiewet, IOAW en IOAZ Beleidsnota ‘Bijzondere bijstand en gemeentelijk Minimabeleid 2017’ Verordening Individuele inkomenstoeslag Participatiewet 2017 Verordening Gemeentelijk Minimabeleid 2017 Beleidsvisie en beleidsplan schuldhulpverlening 2017 Diverse beleidsregels op het gebied van werk en inkomen 90 | P a g i n a