Hypermobiliteit - CME

17-6-2016
Hypermobiliteit
Soepelheid van gewrichten op de kinderleeftijd:
verstrekkende gevolgen?
Prof. dr. Raoul Engelbert
Afdeling Revalidatiegeneeskunde AMC, Amsterdam
Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam
mei 2016
www.cme-online.nl
Even voorstellen
Raoul Engelbert
Gegeneraliseerde hypermobiliteit
• Directeur Onderzoek,
Faculteit Gezondheid,
Hogeschool van Amsterdam
• Mark Scheper MSc.
• Bijzonder Hoogleraar
Fysiotherapie – lector
• KennisCentrum ACHIEVE:
Amsterdam Centre for Innovative
Health Practice
• Patiëntenzorg – Onderzoek –
Onderwijs
Functionele aspecten van het
Hypermobiliteits Syndroom bij kinderen
(co-)promotores: Engelbert – Nollet – Bus
• Janneke de Vries MSc.
Interactie tussen fysieke- en
psychologische variabelen en
coping strategieën in relatie tot
fysieke activiteiten
(co-)promotores: Engelbert – Verbunt –
Calders
mei 2016
www.cme-online.nl
1
17-6-2016
Leerdoelen (1)
Na het volgen van deze cursus:
heeft u kennis van de anatomie en pathofysiologie van soepelheid van gewrichten op de
kinderleeftijd
kunt u de consequenties van deze pathofysiologie op de ICF-domeinen benoemen, met
gebruik van alle interacties tussen deze domeinen
heeft u kennis van de prevalentie, incidentie en de klinische- en genetische diagnostiek
heeft u kennis rondom het objectiveren van lokale- en gegeneraliseerde
gewrichtshypermobiliteit (GGH)
kunt u de mogelijke gevolgen van GGH in het musculoskeletale, het cardiorespiratoire en het
neurologische systeem beschrijven, als ook de gevolgen voor de mentale status en gedrag
mei 2016
www.cme-online.nl
Leerdoelen (2)
Na het volgen van deze cursus:
kunt u de mogelijke gevolgen van GGH voor de motorische ontwikkeling, het ontwikkelen van
pijnklachten en vermoeidheid uiteenzetten
heeft u inzicht in de verschillende aspecten van de behandeling, aan de hand van
systematische reviews, waarbij ook de stap naar de volwassenheid wordt gemaakt
heeft u kennis van het huidige wetenschappelijk onderzoek (fysiek en gedragsmatig
functioneren), waarbij relevante preliminaire onderzoeksuitkomsten worden gedeeld
kunt u met deze kennis en klinisch redeneren de casuïstiek aan het eind van de presentatie
succensvol behandelen
mei 2016
www.cme-online.nl
2
17-6-2016
Inhoud
Deel 1
Soepelheid van gewrichten; gewrichtsmobiliteit
Deel 2
Prevalentie hypermobiliteit
Deel 3
Objectiveren van soepelheid
Deel 4
Soepelheid en klachten (ICF)
Deel 5
State of the art: diagnostiek en behandeling
Deel 6
Toekomst: wetenschappelijk onderzoek en patiëntenzorg
Deel 7
Casuïstiek
Ten slotte
Take home messages
mei 2016
www.cme-online.nl
Deel 1
Soepelheid van gewrichten;
gewrichtsmobiliteit
mei 2016
www.cme-online.nl
3
17-6-2016
Soepelheid van gewrichten
Bindweefsel:
• Bot, kapsel, banden
• Spier: structuur en
aansturing
mei 2016
www.cme-online.nl
Bindweefsel
Collagene vezels
• grote trekvastheid
• zorgen ervoor dat bindweefsel niet oneindig kan worden uitgerekt
• daardoor behoudt het lichaam zijn vorm
Reticulaire vezels
• variant op collagene vezels, fijne vezels
• verlenen ondersteuning aan de beenmergcellen en veel organen
• vooral talrijk in de lymfeorganen, milt en lymfeklieren
Elastische vezels
• dunner en elastisch
• veel vertakkingen, vormen een netwerk
• komen bijv. voor in wanden van bloedvaten (moeten rekbaar zijn)
mei 2016
www.cme-online.nl
4
17-6-2016
Type
collageen
Weefsel
Celniveau
Hoofdfunctie
I
huid, bot, pees, dentine,
fascias, sclera, orgaankapsel,
fibreus kraakbeen
fibroblast, osteoblast,
odontoblast, chondroblast
weerstand tegen
trekspanning
II
hyalien en elastisch
kraakbeen
chondroblast
weerstand tegen
intermitterende druk
III
gladde spier, endoneurium,
slagaders, uterus, lever, milt,
nier, long
gladde spier, fibroblasten,
reticulaire cellen, Schwanncellen, hepatocyten
behouden van
rekbaarheid in
uitzetbare organen
IV
epitheliale- en endotheliale
basale laminae en
membranen
endotheel- en epitheelcellen ,
spiercellen en Schwann-cellen
ondersteuning
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
FILM: Wereldrecord limbo skate
dumpert.nl
5
17-6-2016
Hypermobiliteit een hype?
Een hype?
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
Hypermobiliteit?
6
17-6-2016
Vragen?
mei 2016
www.cme-online.nl
Deel 2
Prevalentie hypermobiliteit
mei 2016
www.cme-online.nl
7
17-6-2016
Hypermobiliteitsyndroom – EDS-HT
GGH
Bindweefselziekten
Hypermobiliteitssyndroom /
Ehlers Danlos HT
• genetisch profiel ontbreekt
• grote heterogeniteit klinische
manifestatie
mei 2016
www.cme-online.nl
Prevalentie GHJ
Bevolkingsgroep
Leeftijd
%
Bron
Kinderen in Ndl.
3 -16 jaar
33%
(Jelsma et al 2013)
4 - 9 jaar
26%
(Giessen et al 2001)
5.5 jaar
34%
(De Boer et al 2013)
6 - 12 jaar
58%
(Smits–Engelsman et al 2011)
10 - 12 jaar
5%
(Giessen et al 2001)
DCD-kinderen
7 - 10 jaar
64%
(Jelsma et al 2013)
Volwassenen
18+ jaar
2-57%
(Remvig et al 2007)
(Murray et al. 2006)
mei 2016
www.cme-online.nl
8
17-6-2016
Prevalentie HMS
Bevolkingsgroep
%
Volwassenen mannen
0.5%
Volwassen vrouwen
3%
Kinderen
1% (?)
(Murray et al. 2006)
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
Vragen?
9
17-6-2016
Deel 3
Objectiveren van soepelheid
mei 2016
www.cme-online.nl
Diagnostische criteria: HMS / EDS-HT
Diagnostische criteria HMS
Diagnostische criteria EDS-HT
1. Beighton Score: >= 4/9
Major criteria
2. Gewrichtsklachten: > 3 mnd in 1-3 gewrichten of
rugpijn (> 3 mnd)
1. Beighton score >= 5/9
3. Recidiverende (sub)luxatie: 1 of meer gewrichten
2. Huid betrokken, hyperextensibiliteit en/of dunne huid
4. Weke-delenletsel: > 3 locaties (bv epicondylitis,
tenosynovitis, bursitis)
Minor criteria
5. Marfanoïde habitus (lang, slank, lange ledenmaten):
1. Recidiverende gewrichts dislokaties
•
spanwijdte/lengteratio > 1.03 m
•
onderste extremiteit: < 0,89 m
•
arachnodactyly (spider fingers)
2. Chronische pijn in extremiteiten
3. Positieve familie anamnese
6. Abnormale huid: striae, hyperextensibiliteit, dun,
abnormale littekenvorming
7. Oogafwijkingen: hangende oogleden, myopia
8. Spataderen, hernia, uterale / rectale prolaps
mei 2016
www.cme-online.nl
10
17-6-2016
Beighton Score Protocol
Smits–Engelsman et al 2011; De Boer 2014
mei 2016
www.cme-online.nl
Beighton Score
Gouden standaard, ½ jaar – 99 jaar (Adib 2005)
Negenpuntsscore
Afkappunt:  4 (,  5,  6,  7 ?)
Problemen rond psychometrie (mn validiteit afkappunten)
Europese werkgroep: nieuwe criteria voor diagnostiek (EDS; Parijs 2013, Glasgow 2015)
Congres New York 2016 (HMS – EDS -HT)
Nu: Beighton Score > 8 jaar; normaal: Beighton Score  5 jaar
Smits–Engelsman et al 2011; De Boer 2014
mei 2016
www.cme-online.nl
11
17-6-2016
Vragen?
mei 2016
www.cme-online.nl
Deel 4
Soepelheid en klachten (ICF)
mei 2016
www.cme-online.nl
12
17-6-2016
ICF-Classificatie
Gezondheidstoestand
(aandoening / ziekte)
Functies en
anatomische
eigenschappen
(stoornissen)
Activiteiten
(beperkingen)
Persoonlijke factoren
Participatie
(participatieproblemen)
Omgevingsfactoren
WHO, ICF 2001 Geneva
mei 2016
www.cme-online.nl
ICF-Classificatie HMS / EDS-HT
Aandoening
HMS / EDS-HT
Functionele stoornissen
• musculoskeletale klachten:
• pijn
• vermoeidheid
• spierkracht
• propriocepsis
• stabiliteit
Beperkingen activiteiten
• ADL
Persoonlijke factoren
• problemen in
gezinsdynamiek
Scheper 2015
Beperkingen participatie
sociale interactie
• kwaliteit van leven
Psychosociale factoren
• ervaren pijn
• angst
• depressie
• coping
mei 2016
www.cme-online.nl
13
17-6-2016
GGH en samenhang met klinische karakteristieken en andere orgaansystemen
looppatroon
geslacht,
leeftijd,
etniciteit, BMI
motorisch
presteren
fysieke
fitheid
tractus
urogenitalis
spierfunctie:
kracht,
Hypermobiliteit
participatie
psychologisch
functioneren
vermoeidheid
musculoskeletale pijn
motorcontrol
extraarticulaire
functies
De Boer 2013
propriocepsis
mei 2016
www.cme-online.nl
Urologie
Urologie: 89 HM + / 116 HM –
(De Kort 2003)
incontinentie
38% - 13 %
Vesico-uretrale reflux meer bij HM
urineweginfecties
24% - 11%
(Eerde 2012)
constipatie
19% - 4%
mei 2016
www.cme-online.nl
14
17-6-2016
Hypermobiliteit en kliniek
ecchymosen: 43%
klikkende gewrichten: 30%
trage verticalisatie: 33%
coördinatieprobleem: 36%
onhandig: 48%
gewrichtszwelling: 38%
subluxaties: 10%
belastingsgerelateerde pijn: 81%
groeipijn: 33%
slaapproblemen: 37%
schoolverzuim: 41%
schrijfproblemen: 40%
rolstoel / krukken: 25%
Adib 2005
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
Vragen?
15
17-6-2016
Deel 5
State of the art:
diagnostiek en behandeling
mei 2016
www.cme-online.nl
Publicaties
Biomed Res Int. 2013
Generalized hypermobility, hypermobility syndrome and Ehlers
Danlos hypermobility type in adults:
A systematic review of the literature and perspectives for treatment
Scheper MC, Juul-Kristensen B, Rombaut L, Remvig L, Rameckers EAA, Verbunt J, Engelbert RHH.
Arch Phys Rehabil Med 2016
mei 2016
www.cme-online.nl
16
17-6-2016
ICF-Classificatie HMS / EDS-HT
Aandoening
HMS / EDS-HT
Functionele stoornissen
musculoskeletale klachten:
• pijn
• vermoeidheid
• spierkracht
• propriocepsis
• stabiliteit
Beperkingen activiteiten
• ADL
Persoonlijke factoren
• problemen in
gezinsdynamiek
Participatiebeperkingen
• sociale interactie
• kwaliteit van leven
Psychosociale factoren
• ervaren pijn
• angst
• depressie
• coping
WHO, ICF 2001 Geneva
mei 2016
www.cme-online.nl
Kinderen GGH – HMS: pijn
Pijnklachten: knie – schouder (Fatoye 2009, Pacey 2010)
Geen relatie GJH (5 / 6) en pijn:
• 8 jaar (Juul Kristensen 2009)
• 10 jaar (Remvig 2011)
• 7-15 jaar (Pacey 2010)
HMS vergeleken met GJH
(Engelbert 2003):
• soepelere huid
• lagere bloeddruk
• lagere botdensiteit
• lagere cross-links in urine
4-jaar follow up:
Heroptreden niet specifieke pijn GJH 6
(El Metwally 2004)
mei 2016
www.cme-online.nl
17
17-6-2016
Kinderen GJH – HMS: pijn
Wie ontwikkelt wanneer en waarom welke klachten?
Relatie HM
en
chronische pijnklachten?
(Verbunt, 2014)
Risicostratificatie
• leeftijd (puberteit)
• coping en psychologie
• anthropometrie – spierkracht –
propriocepsis
• …
mei 2016
www.cme-online.nl
Kinderen GHJ: motorische ontwikkeling
Schoolkinderen (8 jaar; n = 411)
Kinderen (5 jaar; n = 286)
•
28% GJH: 4, 10% GJH: 6, 9 % SGH
•
geen motorische achterstand
•
geen motorische achterstand
•
•
hypermobiele kinderen scoren beter
geen verschil met eerdere metingen
bij 2 jaar
(Juul-Kristensen, 2009)
(De Boer, J Ped 2015)
mei 2016
www.cme-online.nl
18
17-6-2016
Publicatie
J. Pediatr 2015
mei 2016
www.cme-online.nl
Kinderen GJH - HMS: behandeling
Veel discussie
Van kookboek
naar op maat
gesneden
effectieve zorg
Nauwelijks goed
wetenschappelijk
onderzoek
mei 2016
www.cme-online.nl
19
17-6-2016
Publicaties
PEDro 4/10
PEDro 3/10
mei 2016
www.cme-online.nl
Publicatie
PEDro 4/10
mei 2016
www.cme-online.nl
20
17-6-2016
Behandeling volwassenen (1)
Disability
Heterogeneity included
studies
Total studies: n = 14
Chi-square: 24,267, p = .520
I2 = 9,3%: absence of
statistical heterogeneity
Pain intensity
Heterogeneity included
studies
Total studies: n = 10
Chi-square: 24,593, p = .116
I2 = 32,1%: absence of
statistical heterogeneity
Scheper et al Arch Phys Rehabil Med
mei 2016
www.cme-online.nl
Behandeling volwassenen (2)
Fatigue
Heterogeneity included
studies
Total studies: n = 6
Chi-square: 9,364, p = .200
I2 = 50,0%: moderate
statistical heterogeneity
Psychological
morbidity
Heterogeneity included
studies
Total studies: n = 6
Chi-square: 12,137, p = .276
I2 = 17,6%: absence of
statistical heterogeneity
Scheper et al Arch Phys Rehabil Med
mei 2016
www.cme-online.nl
21
17-6-2016
Vragen?
mei 2016
www.cme-online.nl
Deel 6
Toekomst: wetenschappelijk
onderzoek en patiëntenzorg
mei 2016
www.cme-online.nl
22
17-6-2016
Onderzoek functionele aspecten Hypermobiliteits Syndroom bij kinderen
Hypermobiliteit bij HMS – EDS-HT
Mark Scheper
Hypermobiliteit bij gezonden
(kinderen – adolescenten)
• systematisch review
• Functie – activiteiten – participatie:
interventie studie (RCT)
Amsterdam - Maastricht - Sydney
• Gangbeeld analyse en klachten bij
kinderen met HMS - EDS-HT
(patiënten met EDS-HT gezocht voor
inclusie)
• professionele dansers
• studenten
mei 2016
www.cme-online.nl
Onderzoek: klachten bij (jong)volwassenen met hypermobiliteit
Janneke de Vries
• In samenwerking met revalidatie
Maastricht en Gent
• De interactie tussen psychologische
variabelen, fysieke activiteiten en
copingsstrategieën bij
jongvolwassenen
mei 2016
www.cme-online.nl
23
17-6-2016
Onderzoek bij EDS volwassenen (Gent 2012)
Beeld: Universiteit Gent
mei 2016
www.cme-online.nl
Publicatie
Chronic pain in patients with the hypermobility type of Ehlers
Danlos Syndrome: evidence for generalized hyperalgesia.
L. Rombaut, M. Scheper, I. De Wandele, J. De Vries, M. Meeus, F. Malfait, R. Engelbert, P.
Calders
Clin. Reumatol. 2014
mei 2016
www.cme-online.nl
24
17-6-2016
Psychologische klachten en beperkingen in activiteiten bij EDS
Pain Detect
Questionnaire
(PD-Q):
neuropathische pijn
Margolis Pain
Diagram:
pijn meer dan
24 uur
in de laatste 4 weken
Algometrie
Vragenlijsten:
vermoeidheid
functioneren
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
Margolis pijndiagram
Beeld: AMC / Hogeschool Amsterdam
25
17-6-2016
Psychologische klachten en beperkingen in activiteiten bij EDS
Hyperalgesie in
asymptomatische regio’s
(gegeneraliseerde
secundaire hyperalgesie)
Mogelijk op basis van
een gesensitiseerd
centraal neurologisch
systeem
mei 2016
www.cme-online.nl
Klachten en beperkingen in activiteiten bij kinderen met HMS / EDS-HT?
Onbekend …
Maar onderzoek met Sydney laat zien dat ook bij adolescenten
hyperalgesie in asymptomatische regio’s
(gegeneraliseerde secundaire hyperalgesie)
kan optreden
(Scheper et al. in voorbereiding 2016)
mei 2016
www.cme-online.nl
26
17-6-2016
Publicatie
Scheper et al 2013
mei 2016
www.cme-online.nl
Methoden
Ontwerp
• cohort studie
Populatie
• 36 professionele dansers vs. controles gematchd op leeftijd
en geslacht
• gemiddelde leeftijd: 20.1, range: 17-27
• GJH(%): dansers 66%, controles: 29%
Methode
• klachten: Pijn (VAS), vermoeidheid (CIS)
• fysieke fitheid: Kracht (HHD), conditie (Harvard),
loopcapaciteit (6MWT)
• psychologische klachten: angst, depressie (HADS)
mei 2016
www.cme-online.nl
27
17-6-2016
Resultaten: fysieke fitheid
R2 = .598
BMI1: -6.809 (-11.5 − -2.128), p =< .001
Loopcapaciteit
(6MWT)
PAL2: -0.009 (-0.1 −0.1), p = .862
Dancer3: 75.884 (52.3 – 99.4), p =< .001
GHM4: -91.519 (-113.8 − -69.3), p =< .001
R2 = .270
BMI1: 30.0 (6.4 – 53.3), p = .013
Spierkracht
(HHD)
PAL2: -0.234 (-0.8 −0.3), p = .369
Dancer3: 109.412 (-7.9 – 226.734), p = .067
GHM4: -232.568 (-343.3 − -121.8.3), p =< .001
R2 = .254
BMI1: -0.650 (-1.5 – 0.2), p = .121
Conditie
(Harvard)
PAL2: 0.026 (0.01 – 0.05), p = .006
Dancer3: 5.025 (0.9 – 9.2), p = .019
GHM4: -4.12 (-8.1 − -0.2), p = .040
55
Scheper et al 2013
mei 2016
www.cme-online.nl
Resultaten: fysieke klachten
BMI1: 1.694 (-37.2 – 56.6), p = .108
Pijn
(VAS)
R2 = .134
PAL2: -0.024 (-0.7 – 0.02), p = .313
Dancer3: -8.024 (-18.5 – 2.4), p = .129
GHM4: 9.761 (-0.1 – 19.6), p = .052
Vermoeidheid
(CIS20)
BMI1: 1.754(-0.2 – 3.7), p=.079
R2 = .364
PAL2: 0.002(-0.04 – 0.1), p=.919
Dancer3: 18.788(9.1 – 28.6), p=<.001
GHM4: 13.1(3.9 – 22.3), p=.006
Scheper et al 2013
mei 2016
www.cme-online.nl
•56
28
17-6-2016
Resultaten: psychologische klachten
R2=.304
Psychologische
klachten
(HADS)
BMI1: 0.018 (-0.6 – 0.6), p = .951
PAL2: 0.007 (-0.01 – 0.02), p = .310
Dancer3: 5.003 (2.0 – 8.1), p = .002
GHM4: 2.966 (0.9 – 5.8), p = .044
Bron: AMC, Scheper et al 2013
57
mei 2016
www.cme-online.nl
Samenvattend
GJH is geassocieerd met een verminderde fysieke fitheid zelfs bij
getrainde dansers
GJH is geassocieerd met klachten
(meer pijn, vermoeidheid en psychische klachten)
Bij dansers die geclassificeerd waren met GJH, resulteerde dit in
aanvullende psychische klachten en vermoeidheid
mei 2016
www.cme-online.nl
29
17-6-2016
Relevantie
GJH kan gezien worden
als een onafhankelijke
factor die geassocieerd
is met verminderde
fysieke fitheid en
klachten (fysiek maar
ook psychisch)
GJH kan bij dansers
voordelen hebben
(estetisch), maar clinici
dienen zich bewust te
zijn dat deze individuen
mogelijk kwetsbaarder
zijn
Hoe mechanische
(fysieke) factoren
interacteren met het
psychologische domein
blijft onbekend en dient
verder te worden
onderzocht
mei 2016
www.cme-online.nl
Non-symptomatisch GGH
328 gezonde jong volwassenen: effect van GGH zonder klachten
Mannen
Vrouwen
Panel 1A:
Muscle strength
and SLH
Panel 1B:
Physical activity
Scheper et al 2013
mei 2016
www.cme-online.nl
30
17-6-2016
Relevantie
Spierzwakte lijkt niet alleen het gevolg te zijn van deconditionering
Structurele integriteit bindweefsel (?)
Variatie van ‘normaal’
Propriocepsis lijkt een cruciale rol te spelen (Scheper et al accepted)
Trainen van fysieke fitheid lijkt effectief in termen van functionele
revalidatie (Scheper et al 2013)
Trainbaarheid, behandelbare grootheden (?)
mei 2016
www.cme-online.nl
Theorie
Fysieke fitheid (Scheper et al, 2013)
Spierkracht
Propriocepsis
Pijn
Verbeteren functie (Scheper et al, 2013)
Activiteiten
beperkingen
The association
between muscle
weakness and activity
limitations in patients
with Ehlers Danlos
(hyper-mobility type):
the impact of
proprioception
(Scheper et al, in review)
Scheper et al 2013
mei 2016
www.cme-online.nl
31
17-6-2016
Toekomst
Nieuwe criteria HMS/EDS-HT (Werkgroep EDS internationaal)
Nieuw meetinstrument?
Ontwikkeling pathofysiologisch model
• horizontale en verticale dimensies ICF
• aandacht voor dysautonomie en pijnklachten
Ernst gradatie
• daaraan gekoppelde behandelprotocollen
• enkelvoudig HMS/EDS-HT (psychosociaal: -)
• complexe HMS / EDS-HT (psychosociaal: +; systemisch: +)
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
Vragen?
32
17-6-2016
Deel 7
Casuïstiek
mei 2016
www.cme-online.nl
Casuïstiek; centrale vragen
Wat concludeert u na anamnese en bevindingen onderzoek?
Aanvullend onderzoek?
Differentiaal diagnostiek?
Behandeling geïndiceerd? Hoe lang en door wie?
Voorzieningen?
Follow-up?
mei 2016
www.cme-online.nl
33
17-6-2016
1. Casus Sanne: Introductie
Sanne
• 8 jaar; verwijzing huisarts
GHM en pijn
• Kinderfysiotherap.: te grote terugval, te traag herstel
• Advies: 2e mening kinderarts en kinderfysiotherapeut
Motorische ontwikkeling
• lopen: 1 jaar; fietsen en zindelijkheid ongestoord; alle
zwemdiploma’s
Behandeling
kinderfysiotherapie
• holle rug; as-afwijking knieën waardoor pijnklachten
bij GHM
Kinderfysiotherapie
• kracht, stabiliteit en conditie verbeteren
mei 2016
www.cme-online.nl
1. Casus Sanne: Anamnese
Pijnklachten
in knie, enkel
en lies bdz;
blijft hierbij
actief
Vermoeidheidsklachten
wisselend
over de dag;
geen invloed
op
spelactiviteit
Zwemvereniging
2 x per week
Overige
klachten
Laat slapen
met
ademhalingstechnieken;
pijnklachten:
s’ avonds
zetpil
Motorische
ontwikkeling
(MABC 2): P2
mei 2016
www.cme-online.nl
34
17-6-2016
1. Casus Sanne: Fysiotherapeutisch onderzoek
Lengte – gewicht
Huidextensibiliteit,
littekenweefsel
Gangpatroon
Gewrichtsmobiliteit
Spierkracht (dynamometrie)
Algometrie
Vermoeidheid (CIS 20)
• P50; niet-structurele platvoet beiderzijds; minimale
endotorsie benen; beenlengte: =; rug recht
• N
• gb. povocatie: gb; 6WT: N; wisselende pijnklachten;
gedrag
• Beigthon: 2; Bulbena 2; Sit-and-reachtest: N
• N
• 2.5, N > 8 (0 - 10)
• N
mei 2016
www.cme-online.nl
2. Casus Floor: Introductie en anamnese
Floor
Hypermobiliteit
Toename klachten
• 8 jaar, verwijzing kinderarts
• gegeneraliseerde hypermobiliteit /
M. Ehlers Danlos III?
• luxaties schouder; duim- en knieklachten; zakt door
knieën; verzwikt enkels; koude acra
Begeleiding in revalidatie
• aanpassingen op school
Motorische ontwikkeling
• los staan: 12 mnd; lopen: 18 mnd;
zwemdiploma’s: 5.5; zindelijk: 2 jr
Familie
• -mei 2016
www.cme-online.nl
35
17-6-2016
2. Casus Floor: Anamnese en hulpvraag
• Forse vermoeidheid en pijnklachten (extremiteiten en buik)
• ‘Zij is anders en voelt zich anders’
Hoe omgaan met haar fysieke vaardigheden, forse
vermoeidheid en acceptatie van haar fysieke
mogelijkheden en ‘het anders zijn’
mei 2016
www.cme-online.nl
2. Casus Floor: Fysiotherapeutisch onderzoek
Lengte P3,
gewicht
P5, spanwijdte P50, ratio lengte-span: 1.04
Tanden, ogen
grijze tanden, snel gaatjes, lichtblauwe sclerea
Dysmorfe
kenmerken
pectus excavatum; vergroeiing schouderblad
(exostose?); korte 1ste straal voet
Benen / rug
beenlengte: = ; rug recht
Voeten
niet-structurele spreidplatvoet:
aangepaste schoenen en inlays
Verder
zeer soepele huid, molluscoïde pseudotumoren
voet, koude acra
mei 2016
www.cme-online.nl
36
17-6-2016
Fysiotherapeutisch onderzoek
Huidplooien en
vloeipapierachtig
litteken
Overrekbaarheid huid
elleboog
Niet verstrijken van huidplooi
mei 2016
www.cme-online.nl
2. Casus Floor: Fysiotherapeutisch onderzoek (vervolg)
Gangpatroon
• beweegt
behoedzaam
• 6MWT: -2sd
Gewrichtsmobiliteit
• Beighton: 7
• Bulbena: 8
• beperking
dorsaalflexie
enkel (10-0-50)
Spierkracht
• knijpkracht:
-1 sd
• abductoren
arm: -1 sd
• heupflexoren:
-1/-2 sd
Algometrie
• niet
uitvoerbaar
Vermoeidheid
• CIS 20 niet
verricht
• knie-extensoren:
< -2 sd
• voet
dorsaalextenso
ren: -1 sd
mei 2016
www.cme-online.nl
37
17-6-2016
3. Casus Annemiek: Introductie
Annemiek
• vrouw, 20 jaar, 3e jaar dansacademie Amsterdam
• verwijzing huisarts
Pijnklachten
• in weken delen, met name onderste extremiteit;
gedurende 3 mnd; ook zonder inspanning
Vermoeidheid
• fors tijdens fysieke inspanning, maar ook in het
weekend
Fysieke inspanning
Hypermobiliteit
• vermindering?
• gegeneraliseerd hypermobiel, waar ze jaren van heeft
geprofiteerd
mei 2016
www.cme-online.nl
3. Casus Annemiek: Initiële hypothese
Pijnklachten
• op basis van fysieke overbelasting
Hypermobiliteit
Fysieke inspanning
Gedragsproblematiek
• gegeneraliseerde hypermobiliteit met verminderde stabiliteit /
coördinatie met overbelasting
• verminderde door verminderde stabiliteit, waardoor
overbelasting bij gegeneraliseerde soepelheid
• op basis van fysieke overbelasting en overtraining
Waar ligt het primaire probleem?
kip – ei situatie?
mei 2016
www.cme-online.nl
38
17-6-2016
3. Casus Annemiek: Onderzoeksstrategie
Welke aanvullende informatie is noodzakelijk?
Opleiding
Fysieke
training
Psychisch
streberige
studente
slecht in
omgaan met
fysieke
tegenslag, lijkt
depressief
moeite om
niveau op de
opleiding vast
te houden
somber van
aard
erg zwaar,
resulterend in
pijnklachten
Voorgeschiedenis
lelijke littekens,
soepele huid,
blauwe plekken,
frequente
blessures
Oververmoeid
kan niet in slaap
komen, slikt
pijnstillers
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
Klinimetrie
Anthropometrie
Hypermobiliteit: Beighton Score
Spierkracht: hand held dynamometrie, functioneel
Pijn: VAS, algometrie
Fysieke activiteiten: SQUASH (METS)
Vermoeidheid: vragenlijst en VAS
Stamina: Harvard Step Test
Huidsoepelheid
Psychologisch functioneren (SCL 90 – HADS)
39
17-6-2016
Vragen?
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
Ten slotte
40
17-6-2016
Take home messages
Wie ontwikkelt wanneer en waarom welke klachten?
• relatie HM – chronische pijnklachten ?
(Verbunt, Oratie 2014)
Risicostratificatie
• leeftijd (puberteit)
• ‘family dynamics’, coping en gedrag
• anthropometrie – spierkracht – propriocepsis
mei 2016
www.cme-online.nl
mei 2016
www.cme-online.nl
Take home messages
Model?
Interventie
weinig literatuur; van kookboek naar maatwerk
41
17-6-2016
Bedankt voor uw aandacht!
mei 2016
www.cme-online.nl
42