Sef Thissen ontmoet Paul Voncken

Sef Thissen ontmoet Paul Voncken...
In de serie ‘Sef ontmoet’ gaat de Limburgse bariton Sef Thissen op
bezoek bij kunstenaars uit ons Limburgse land. Tijdens deze bezoeken
is Sef geïnteresseerd in de persoon achter de kunstenaar. De tweede
visitatie bracht hij aan Paul Voncken, de dirigent van de Koninklijke
Zangvereniging Mastreechter Staar.
Tekst: Sef Thissen, Fotografie: Mees Zijlker
Op het moment dat moeder natuur de
Alfons Joosten als klein juweel neerge-
De klankkleur van het koor werd mede
maakte hij de cirkel rond met zijn studie
25 jaar dirigent, zie ik hem nog geëmoti-
emoties kan uiten. In de rol naar zijn
ijsdeken van de Limburgse wateren af-
zet. Bij het tot stand komen van deze
bepaald door de warme basstem van
orkestdirectie.
oneerd op de eerste rij zitten.” Een jaar
twee kinderen probeert hij dit zo veel
haalt, daal ik af naar het mooie zuiden
kerk werkten opdrachtgever, architect,
zijn eigen vader. In die jaren ontwik-
later komt zijn vader, op 74-jarige leef-
mogelijk te voorkomen. Paul: “Ik ben zo
van onze provincie. Om precies te zijn
schilder, glazenier en beeldhouwer sa-
kelt Paul zijn talent als pianist en was
tijd, plotseling te overlijden. Ondanks de
trots op die twee, het is ongelofelijk hoe
naar het plaatsje Genhout, waar ik een
men tot een mooi geheel, dat een kijk
hij vastbesloten voor dat vak te kiezen.
pijn van het verlies is zijn vader daarna
belangrijk ze voor mij zijn in dit leven.”
ontmoeting heb met Paul Voncken.
geeft op de rijkdom van het beeldend
Tijdens het werk in een drukkerij, waar
Als jongen van 19 jaar werd hij dirigent
meer voor hem gaan betekenen. Op
‘Waarom in Genhout’, vraag ik aan de
kunstleven in Limburg van de jaren 30.
hij een bijbaantje had, maakte een on-
van het kerkkoor. Paul: “Dit was zeer
mijn vraag wat hij voor hem betekend
man die woont in Elsloo. “Genhout is de
Daarom de naam: Kerk van de Limburg-
geluk aan zijn vingers een abrupt einde
bijzonder, zeker in de relatie met mijn
heeft, antwoordt Paul: “Hij heeft mij ge-
plaats waar mijn liefde voor de muziek
se Kunstenaars.
aan deze droom. Paul: “Het was vreselijk
vader. Hier was namelijk de plek waar
vormd tot wie ik ben. De muzikale aan-
om mee te maken, echter de drang ver-
hij naar zijn zoon moest luisteren.” Los
leg komt ook uit zijn tak van de familie.
Als student aan het conservatorium
k u n s t & c u lt u u r
geboren is.” Hier in de Sint Hubertus-
00
Mijn grootste fan
Mastreechter
Staar
kerk begon Paul zijn muzikale carrière
Aan het orgel van deze kerk begon Paul
der te gaan in de muziek bleef keihard
van het komische element in deze ver-
We waren niet zo’n geweldige praters.
zei hij ooit tegen een van de leden van
en kwam bovenal het besef dat mu-
zijn eerste stappen te zetten binnen
overeind.” Hierdoor besloot hij, na het
houding vraag ik mij af hoe zijn vader
Na zijn dood waren er nog genoeg on-
het kerkkoor: “De Staar dirigeren en één
ziek zijn professie zou moeten worden.
de muziek, dit gebeurde aan de hand
afronden van zijn middelbare school,
dit heeft mogen beleven. Immers gediri-
beantwoorde vragen, maar die heb ik
keer de trappen van het concertgebouw
Dat de kerk een ware voedingsbodem
van zijn oudoom Sef Stassen. Hij leerde
om schoolmuziek te gaan studeren aan
geerd worden door je eigen zoon is niet
inmiddels met hem besproken.” Bij het
af mogen komen, dat is wat ik wil berei-
is voor deze keuze, mag gezien worden
hem als 13-jarige jongen veel over kerk-
het conservatorium van Maastricht.
voor iedere ouder weggelegd. Paul: “Ik
spreken van deze woorden wijst de diri-
ken.” In 1991 mocht die eerste droom in
als een feit. In de jaren 36 en 37 van de
muziek, Gregoriaanse muziek en het
Een jaar later begon hij met zijn studie
denk wel dat mijn vader mijn grootste
gent met zijn wijsvinger naar de hemel.
vervulling gaan. Paul was geen onbe-
vorige eeuw is deze kerk door architect
begeleiden van het koor aan het orgel.
koordirectie en een aantal jaren daarna
fan was. Tijdens mijn jubileum in 2004,
Zelf is hij ook een persoon die lastig zijn
kende meer binnen de Limburgse koor-
00
wereld en de geruchten gingen binnen
ding als schoolmusicus. Het bijzondere
het circuit dat de Staar een nieuwe di-
van dat vak is voor hem het overbrengen
rigent zocht. De avond van het bewuste
van zijn kennis aan mensen in het koor,
telefoontje zal hij dan ook nooit ver-
waardoor ze naar een hoger niveau wor-
geten. Paul: “Het moment dat je thuis-
den getild. Paul: “Als ik iets moois heb
komt en dat blijkt dat ze voor je gebeld
mogen bereiken met het koor, dan is dat
hebben, ik heb die nacht echt geen oog
voor mij het moment om te kijken naar
dicht gedaan.” Zo begon zijn eerste pe-
nieuwe doelen.” Hierdoor constateren
riode bij de Staar, die duurde van 1991
we dat de pedagoog de dirigent Paul
tot 1996. Hij beleefde prachtige succes-
Voncken maakt.
sen met het mannenensemble, maakte
Gelukkig
enkele cd’s en ging op tournee naar Canada. Helaas kwam er na vijf jaar een
Paul Voncken;
een harmonisch
k u n s t & c u lt u u r
Ultiem gelukkig voelt hij zich op het
van de wacht binnen het bestuur maak-
moment dat alle repetitietijd zich kan
te voor Paul dat de chemie weg was.
vertalen in een prachtig concert. Prach-
Ondanks de pijn was het verlaten van de
tig in de zin van, het koor is zo samen en
Staar voor hem op dat moment de beste
zo mooi op klank, dat het voelt alsof hij
keuze. Toch was de liefde niet geheel
als dirigent het koor compleet los kan
over en besloten beiden om in 2008,
laten. Paul: “Dat is wel eens gebeurd
bij het 125-jarig bestaan van de Staar,
en toen heb ik ze ook echt los gelaten.
weer met elkaar in het huwelijksbootje
Het vertrouwen wat ik het koor hiermee
te stappen. In die periode zong het koor
gaf, vertaalde zich in een uitvoering
een concert in het Koninklijk Concertge-
die zijn weerga niet kende. Dan ben ik
bouw in Amsterdam en zo ging ook zijn
zo trots dat ik daar emotioneel van kan
tweede wens in vervulling. Uitgerekend
worden. Puur omdat we dat met elkaar
als dirigent van de Staar daalde Paul be-
bereikt hebben.” Mag je stellen dat de
roemde trappen af. Zijn vader moet hier
relatie tussen jou en het koor voelt als
ongetwijfeld van hebben meegenoten.
een huwelijk? Paul: “Zeker, het zijn al-
Pedagoog
lemaal ego’s, maar we moeten er samen een briljant geheel van maken.”
Ondanks het feit dat Paul zichzelf niet
mens die het
Natuurlijk vraag ik mij af of deze man
snel op de borst zal kloppen, is hij wel
nu klaar is, hij heeft immers alles mee
van mening dat hij in zijn carrière mooie
delen van zijn
gemaakt waar hij als aankomend mu-
dingen heeft mogen doen. Die dingen
sicus van droomde. Gelukkig ziet hij
zijn natuurlijk niet zomaar op zijn pad
kennis heeft
nog zoveel uitdagingen bij de Staar en
gekomen. Dat mag gezien worden als
verheven tot
daarnaast zou hij graag ook wel weer
een waardering voor hem als vakman.
terug willen naar het kleine kamerkoor,
Inmiddels durft hij daar ook trots op te
werken aan bijzondere koormuziek ‘op
zijn.
een ware kunst.
00
einde aan de samenwerking. Wisseling
de vierkante centimeter’. Mogen we
stellen dat je in de muziek nooit klaar
bent? Paul: “Zeker, de verdieping in de
muziek kent geen einde, je zoekt steeds
weer dat zeldzame moment van perfectie.” Naast dirigent is hij ook pedagoog,
dit heeft alles te maken met zijn oplei-
Sef Thissen:
“Wat ik van
hem leerde:
Blijf jezelf
ontwikkelen en
deel je kennis
met anderen.”
00