VERSLAG SIHON KWALITEITSCONTROLE JUNI 1999

Sample: 52.1669.2
Het testmonster (bloed) was vers en ongestabiliseerd en afkomstig van een vrouw van 38 jaar die
sinds enige tijd een toenemende vermoeidheid had. Bij controle bleek zij een leukocytose, een
thrombopenie en een anemie te hebben. De bloedwaarden waren als volgt: WBC 30,4 x 109/L;
thrombocyten 37 x 109/L; neutrofielen 2%, eosinofielen 0%, basofielen 1%, lymfocyten 83%,
monocyten 0,2% en LUC 26%.
Vraagstelling: Analyse van de leukocytose.
De conclusie volgens de NC-cie op basis van de verstrekte gegevens en resultaten moet zijn “proB-ALL”. Van de deelnemers kwam 74% tot deze conclusie.
Samenstelling populatie:
Van de deelnemers gaf 15% (9/60) een onvolledige differentiatie van de totale populatie wat
resulteert in een B-score in de pre-analytische fase. De NK-cellen werden door een aantal
deelnemers niet met de juiste combinatie van MoAbs (minimaal met CD3, CD16 en CD56)
bepaald (12%). De afwijkende populatie maakte deel uit van de B-cellineage. Deze werd door de
meeste deelnemers weergegeven in “definitie en gating”. Vier deelnemers vermeldden “NG” wat
uiteindelijk resulteert in een “C” score. Veel deelnemers telden de B-blasten bij de normale Bcellen. Dit is niet fout gerekend, echer wanneer het percentage B-cellen in de “samenstelling”
gelijk is aan het percentage afwijkende cellen in “definitie en gating”, wat inhoudt dat de normale
B-cellen niet gevonden zijn, resulteert dit in een B-score.
De spreiding in de subpopulaties is gering behalve in de B-cellen en blasten (zie tabel 8)
Tabel 8: Medianen van de verschillende populaties met spreidingen in procenten.
T-cel
B-cel
NK-cel Plasmacel Monocyt Myeloid Blast
Totaal
3
1
1
0
1
3
90
±100
(2-7) (<1-80)
(0-3)
(0-4)
(1-8)
(22-95)
De spreiding in rubriek 2 “definitie en gating” is echter groot (22-100%; mediaan 90%) doordat
een aantal deelnemers vreemd genoeg een laag percentage afwijkende cellen vermeldde.
Toelichting bij score-beoordeling Patiënt 2.
Pre-analytische fase:
Resultaat: A=34%, B=48%, C=16%
Bij deze casus moeten alle merkers voor het bepalen van een onrijpe B-cel maligniteit bepaald zijn.
(zie tabel 2). Wanneer 1 of 2 merkers hiervan ontbreken resulteert dit in een B-score, bij meer dan
2 in een C-score.
Vaak ontbraken de merkers CD45, CD117, sIgM, cIgM en cCD79a. cIgM en sIgM moeten altijd
als combinatie ingezet zijn om kruisreactie uit te sluiten. In deze casus is MPO zeer belangrijk voor
het uitsluiten van een myeloide of bilineage leukemie. Echter omdat deze merker niet in het panel
opgenomen is, is deze niet in de beoordeling betrokken.
Analytische fase:
Resultaat: A=36%, B=52%, C=10%!
Wanneer het percentage B-cellen in de “samenstelling” gelijk is aan het percentage afwijkende
cellen in “definitie en gating”, resulteert dit in een B-score. De spreiding in het percentage
afwijkende cellen is groot (22-100%). Percentages van 22 en 100 zijn fout gerekend omdat
respectievelijk te weinig of geen afwijkende cellen herkend zijn.
Figuur 2: Expressie patronen van de afwijkende populatie (blauw).
De merkers CD19, CD34, CD38, TdT en CD79a waren positief, de merkers CD10, CD13, CD20,
CD33, CD117, cIgM, lichte en zware sIg’s negatief. Bij een afwijking hiervan resulteert dit in een
B-score; bij meer dan twee in een C-score. De expressies van de verschillende merkers zijn niet
beoordeeld. Echter de CD45 expressie was laag (-). Dit houdt in dat verhoogd of normaal in
principe fout is.
CD22 is te heterogeen verdeeld in de deelnemers groep zodat deze merker buiten de beoordeling is
gevallen.
Post-analytische fase:
Resultaat: A=74%, B=11%, C=13%
Als juiste conclusie is beoordeeld een pro-B-ALL.
Wanneer pro-B-ALL werd geconcludeerd met “(TdT-)” toegevoegd is toch een A gegeven. Acuut
B-lineage is te vaag, pre-B-ALL en B-I ALL zijn onjuist en resulteren in een B-score.
AUL*, B-ALL en B-II lymfoblast resulteert in een C-score. Een deelenemer concludeerde biclonale AL doordat, naast de pro-B-cellen ook onrijpe myeloide cellen aangetoond werden.
Hoewel geen van de andere deelnemers de afwijkende myeloide populatie gevonden hebben, zijn
de flowcytometer plots zo overtuigend dat besloten is toch een A-score te geven.
*Toelichting AUL: WHO-klassificatie:
AUL mist lijn-specifieke markers zoals cCD79a, cCD22, CD3, MPO. AUL brengt niet meer dan
1 lijn-geassocieerde marker tot expressie. Vaak wel positief voor HLA-DR, CD34, CD38, CD7,
TdT.
Namens de nomenclatuurcommissie van de SIHON,
Dr. Frank Preijers, St Radboud Universitair Medisch Centrum, Nijmegen,
Januari 2005
Referenties:
1. Kluin-Nelemans JC, van Wering ER, van der Schoot CE, Adriaansen HJ, van ’t Veer MB, van
Dongen JJM and Gratama JW on behalf of the Dutch Co-operative Study Group on
Immunophenotyping of Haematological Malignancies (SIHON). SIHONSCORE: a scoring
system for external quality control of leukaemia/lymphoma immunophenotyping measuring all
analytical phases of laboratory performance. Br. J. Haemaol. 2001: 112, 337-343.
2. WHO Classification of Tumours: Pathology and genetics of tumours of haematopoietic and
lymphoid tissues. Ed by Jaffe ES, Harris NL, Stein H, Vardiman JW. IARC Press, Lyon 2001.
3. SIHON bulletin nummer 30.
4. www.SIHON.nl
5. Bene MC, Bernier M, Casasnovas RO, Castoldi G, Knapp W, Lanza F, Ludwig WD, Matutes
E, Orfao A, Sperling C, van ’t Veer MB. The reliability and specificity of c-kit for the
diagnosis of acute myeloid leukemias and undifferentiated leukemias. Blood 1998: 92, 596599.