Herfstwerkboekje

Herfstwerkboekje
van
………………………………………
Herfst werkboekje groep 5
1
De bladeren aan de bomen worden bruin en rood en vallen naar
beneden, het is weer herfst!
September wordt herfstmaand genoemd, dit omdat op 22 september de herfst begint.
’s Morgens vroeg zijn planten, gras en straatstenen vaak bedekt met fijne druppeltjes
water. Dit vocht is in de nacht gevormd. ’s Nachts is de lucht namelijk kouder. Daardoor
koelt de grond af. De onzichtbare waterdamp die in de warme lucht van overdag zit,
condenseert tot waterdruppeltjes. Dit is dauw.
Omdat het steeds kouder en kouder wordt, stroomt er in de boomstam geen sap meer
omhoog naar de bladeren. Als de bladeren nu zouden doorgaan met verdampen van
water, dan zou de boom uitdrogen. Maar voor dit probleem is een oplossing. Doordat de
dagen korter worden, krijgen de bladeren minder licht. Als gevolg daarvan wordt onder
aan de bladsteel een laagje kurkcellen gevormd. Daardoor valt het blad van de boom.
Voor het zover is, wordt het bladgroen afgebroken en geeft de boom afvalstoffen aan
het blad af. Daardoor ontstaan die prachtige herfstkleuren.
De bladeren van de Berk worden geel, die van de Kastanje goudkleurig en die van de Eik
rood-violet. Op de grond hopen de dode bladeren zich op. Daar worden ze aangetast
door regenwormen, schimmels en bacteriën. Zo ontstaat humus, de mest waarmee de
plant zich het jaar daarop weer voedt. Aan hun vorm en kleur zijn de bladeren te
herkennen.
In de herfst, maar ook in de winter, hoor je vaak op radio of t.v. dat je in het verkeer
op moet passen omdat er kans is op ijzel. De straat wordt dan spiegelglad. Maar wat is
dat nu eigenlijk, ijzel?
IJzel
Als de grond bevroren is en een zachte wind voert erg vochtige lucht aan, dan zet dit
vocht zich af op de grond. Daar verandert het in een laag zeer hard ijs. Pas dus goed op
bij ijzel! Wanneer Kou, wind en regen kunnen samen bovendien zorgen voor hagel of
sneeuw.
In de herfst kan het gebeuren dat je 's ochtends wakker wordt en dat je haast niet
naar buiten kunt kijken. Buiten is alles wazig, er is mist.
Mist
Mist vormt zich bij kalm weer, wanneer de lucht te veel waterdamp bevat. Kom deze
vochtige, warme lucht in aanraking met een koude luchtstroom, dan verandert de
waterdam in heel kleine waterdruppels. De waterdamp condenseert en vormt een wolk.
Deze blijft boven de grond of boeven het water hangen. Soms kan mist zo dicht zijn,
dat je nauwelijks een hand voor ogen ziet.
Herfst werkboekje groep 5
2
De schors van bomen
De schors is als het ware een pantser. Hij beschermt de boom tegen guur weer.
Beukenschors is te dun, waardoor de boom te lijden heeft van vorst en zon.
De schors wordt ieder jaar dikker. Jonge bomen hebben dunne en gladde schors. Bij het
ouder worden, barst de schors en komen er kloven in. Oude bomen hebben vaak lange
barsten, zoals de linde en de eik. De schors van de beuk blijft altijd glad en licht van
kleur. Die van de Den vormt dikke schubben.
Herfst werkboekje groep 5
3
Herfstbrainstorm
Probeer bij zoveel mogelijk letters een woord (of meerdere) te bedenken dat met
herfst te maken heeft.
A
N
B
O
C
P
D
Q
E
R
F
S
G
T
H
U
I
V
J
W
K
X
L
Y
M
Z
Herfst werkboekje groep 5
4
Herfstkleurplaat
Herfst werkboekje groep 5
5
Gedichtje over de herfst
Waar denk je aan als je aan de herfst denkt of naar buiten kijkt?
Schrijf hierover een gedichtje.
Bedenk een gedichtje.
Ben je klaar met schrijven?
Maak een tekening over je gedichtje op de achterkant van dit blaadje.
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Herfst werkboekje groep 5
6
Doolhof
De eekhoorn wil naar zijn eikels toe. Help jij hem even?
Herfst werkboekje groep 5
7
Herfst-kwis
1. In welke maand wordt het herfst?
 maart
 juli
 september
2. Bomen verliezen in de herfst hun:
 bladeren
 naalden
 vruchten
3. Wat doen eekhoorntjes in de herfst?
 ze gaan weg
 ze maken een wintervoorraad
 ze gaan slapen
4. Wat eten spinnen graag?
 bladeren
 vliegen
 vruchten
5. Een paddestoel groeit uit een :
 spore
 vrucht
 bol
 ei
Herfst werkboekje groep 5
8
Herfst mandala
Kleur deze mandala in met herfstkleuren!
Herfst werkboekje groep 5
9
Woordenzoeker
Herfst werkboekje groep 5
10
Husselwoorden
Wanneer je deze woorden een beetje door elkaar husselt zul je woorden vinden die met
herfst te maken hebben.
srfeht = herfst
kiele = …………………
negzelivwma = …………………
stanaejk = …………………
daerbnle = …………………
sddeatpelo = …………………
motrs = …………………
ieanaw = …………………
Herfstgeheimtaal
De woorden hieronder kun je waarschijnlijk niet lezen. Je kunt ze vertalen met hulp van
de tabel hieronder. Wanneer je bij een woord een f ziet staan, kun je in de tabel zien
dat het eigenlijk een o moet zijn. Kijk maar naar het voorbeeld.
a
e
b
n
c
x
d
d
e
f
f
o
g h
m c
i
p
cfroja = herfst
ipvd = …………………
cfrojauegevapf = …………………
jhpvvfv = …………………
j k
w g
l
q
m n
l v
o
b
p
h
q
k
r
r
s
j
t
a
u
y
v
u
w x
i s
y
z
z
t
rfmfv = …………………
aeggfv = …………………
cfrojanqed = …………………
qeertfv = …………………
Herfst werkboekje groep 5
11
Maak het verhaal af. Geef het verhaal ook een titel.
Denk je aan de hoofdletters en punten?
_________________________________________________________________
Op maandagochtend stond Marijke op. Ze keek naar buiten. Het stormde erg hard. Ze
kleedde zich aan voor school………
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Herfst werkboekje groep 5
12
Kleurplaat
Herfst werkboekje groep 5
13
Herfst sudoku
De regels van een sudoku:
Een cijfer mag maar 1 keer in een rij voorkomen, maar 1 keer in een kolom en maar 1
keer in een vak. Je moet dus goed kijken voordat je een cijfer ergens invult.
Succes!
Herfst werkboekje groep 5
14
Maak zelf een tekening over de herfst.
Wat zie je allemaal in de herfst? Denk ook aan de kleuren die je in de herfst ziet!
Herfst werkboekje groep 5
15