presentatie over leren leren, flow en kernconcepten

LEREN LEREN, FLOW &
KERNCONCEPTEN
M.T. A. van de Kamp, MA, MSc – EXPERTISECENTRUM-KUNSTTHEORIE/ILO-UvA
1
WAT IS LEREN?
Het ontstaan of tot stand brengen, door middel van het
selecteren, opnemen, verwerken, integreren, vastleggen en
gebruiken van en het betekenis geven aan informatie door
individuen, groepen of (deel)organisaties, van relatief duurzame
veranderingen in kennis, houding en vaardigheden en/of in het
vermogen om te leren.
(R.J. Simons, 2010)
Hippocampus
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
WAT IS LEREN?
(Westhoff, G, Hoe leert het brein)
ORDENEN ZODAT DE KENNIS NIET VERDWIJNT
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
ZENUWVEZELBANEN
Het gaat om de zenuwvezels die
hersendelen onderling met elkaar
Expertisecentrum-kunsttheorie
verbinden
M.T.A. van de Kamp
KENNISCONSTRUCTIE
Dikke verbindingen (snelwegen) bepalen de kennis:
Des te dikker de verbinding: des te sneller wordt het verbonden
kenmerk geactiveerd.
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
MNEMNONISCHE TECHNIEKEN: ONTHOUDEN
Mnemonische technieken zijn manieren of strategieën die je
kunt gebruiken als hulpmiddel om informatie beter te
onthouden. ( = 2 tot 3 x meer leren)
M.b.v. bijvoorbeeld: visualisatie – associatie – locatie,
Of: acronym, acrostichon, ketting, sleutelwoord, rijm.
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
LEERACTIVITEITEN
1.
2.
3.
4.
5.
Veel eigenschappen (nuances, schakeringen)
Verschillende (typen) kenmerken
Veel verschillende kenmerken in combinatie met elkaar,
tegelijkertijd (complexe kennis)
De kern herhalen op verschillende manieren
Levensechte contexten
(Westhoff, G, Hoe leert het brein)
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
LANGE TERMIJN GEHEUGEN
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
DE HERZIENE TAXONOMIE VAN DE LEERDOELEN VAN BLOOM
Model: http://www.celt.iastate.edu/teaching/RevisedBlooms1.html
Strategische kennis: kennis van
de verschillende manieren van leren;
kennis van samenvatten als een manier
om de structuur van een onderwerp in
een boek te kunnen vastleggen; kennis
van het toetsen van de eigen kennis, door
zelftesten en vragen formuleren;
Creëren
Veel verschillende ideeën
bedenken; hypothese maken;
ontwerpen.
Zelfkennis, kennis over
taken
Evalueren
Beoordelen, bekritiseren van
feiten
Analyseren
Verschillen zien in concepten,
verbanden zien, structureren.
Weten hoe je kennis
kunt gebruiken
Bijv: Weten hoe je informatie
kunt vinden op internet of in je
boek; weten hoe je met
trefwoorden kunt zoeken.
Concepten begrijpen
Kennis toepassen op
nieuwe voorbeelden
Als je de kern van het concept
begrijpt kun je daarna veel
informatie/kennis beredeneren
Feiten uit je
hoofd leren
Memoriseren, onthouden,
herinneren
Als je kennis kunt toepassen op nieuwe
voorbeelden heb je meer inzicht in de
kennis, dan wanneer je alleen feiten leert
onthouden. Echter: sommige feiten moet
je leren om een trap hoger te komen.
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
11
HERZIENE TAXONOMIE VAN BLOOM
DENKVAARDIGHEDEN
(herziene taxonomie van Bloom Anderson, Krathwohl, 2001)
Bart Hess
CREEREN
EVALUEREN
ANALYSEREN
TOEPASSEN
BEGRIJPEN
ONTHOUDEN
Expertisecentrum-kunsttheorie
(Anderson & Krathwohl, 2001)
M.T.A. van de Kamp
VERSCHUIVEN VAN ACCENTEN IN DE KENNISDIMENSIE
Concrete kennis
abstracte kennis
feitelijk
conceptueel
procedureel
metacognitief
- kennis van termen
en begrippen
- kennis van
specifieke details en
elementen
- kennis van
classificaties en
categorieën
- kennis van principes
en generalisaties
- kennis van
theorieën, modellen
en structuren
- kennis van vakspecifieke
vaardigheden en algoritmes
- kennis van vakspecifieke
technieken en methoden
- kennis van criteria voor
determinatie en wanneer
welke procedures gebruikt
moeten worden
- kennis van
leerstrategieën
- kennis van
leertaken, inclusief
contextuele en
conditionele kennis
- zelfkennis
Expertisecentrum-kunsttheorie
(Anderson & Krathwohl, 2001)
M.T.A. van de Kamp
CONCEPTMAP
Een grafische manier om concepten (en kennis) te structureren en relateren (verbanden leggen)
14
Novak,J.: http://cmap.ihmc.us/publications/researchpapers/theorycmaps/theoryunderlyingconceptmaps.htm
WERKEN MET KERNCONCEPTEN

Concepten beklijven beter en sneller dan afzonderlijke feiten.

Kernconcepten vatten heel compact en kernachtig de koers van
een bepaalde periode samen.

Het zijn de grote denkbeelden die een periode en/of stroming
kleuren.

Wanneer leerlingen deze kernconcepten en het waarom ervan echt
inhoudelijk begrijpen, kunnen zij actiever meedenken over
specifieke voorbeelden en het waarom daarvan.
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
KERNCONCEPTEN: Cultuur van het Moderne
MODERN - MODERNITEIT – MODERNISME:

BREKEN MET HET VERLEDEN & VOORUITGANG (AVANT GARDE)

ORIGINALITEIT - UNICITEIT

GRONDSLAGEN VAN ELKE KUNSTDISCIPLINE: ABSTRACTIE;
ATONALITEIT

AUTONOMIE VAN DE KUNST (VAN DE VORM)

EXPRESSIE: ANGST & VERVREEMDING
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
WELKE VERBANDEN?






1: EVOLUTIETHEORIE (Darwin);
2: PSYCHO-ANALYSE (Freud);
3: RELATIVITEITSTHEORIE EN KWANTUMMECHANICA (Einstein)
A: EXPRESSIE – ANGST, VERVREEMDING
B: ABSTRACTIE – GRONDSLAGEN, ESSENTIE
C: VERNIEUWING - VOORUITGANGSDENKEN
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
LEEROPBRENGSTEN VASTSTELLEN
VOORTGANG IN HET BEGRIJPEN VAN HISTORISCHE GEGEVENS.
Aan leerlingen werd voorgelegd hoe het kan dat er meerdere verhalen
zijn over dezelfde historische gebeurtenissen en wat volgens hen
de verklaring daarvoor zou zijn.
Het verleden is
ontoegankelijk.
We kunnen het
niet weten, we
waren er niet bij.
De beschikbare
informatie
bepaalt de
historische
gegevens.
Verschillen in
de gegevens
zijn een gevolg
van
vertekeningen.
Lee & Asby, 2000
Verschillen in
de gegevens
zijn een
gevolg van de
selectie.
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
WAT LEER JE VAN KUNST ?
VOELEN, ERVAREN, INLEVINGSVERMOGEN
GOED KIJKEN, OBSERVEREN
KUNST BEGRIJPEN
CREATIEF DENKEN
REFLECTEREN, GOED NADENKEN
MET ANDEREN SAMENWERKEN
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
KUNST = WEINIG GESTRUCTUREERD/ COMPLEX DOMEIN

Weinig gestructureerd: vanwege breedte, complexiteit en
onregelmatigheid

Kunst domein: kennis via individuele casussen

Kunst domein: veel verschillende mogelijkheden tot interpreteren, vanuit
veel verschillende perspectieven

Kunst vergt vakspecifieke taalvaardigheden voor het benoemen van wat je
ziet en hoort.
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
FLOW & INTRINSIEKE MOTIVATIE
1 Apathie
2 Verveling
3 Ontspanning
4 Ongerustheid
5 Angst
6 Controle
7 Opwinding
8 Flow
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
MEER FLOW DOOR:
1.
Duidelijkheid – doelen en feedback zijn eenduidig & onmiddellijk.
2.
Focus – belangstelling en aandacht voor wat je nu doet (gefocust zijn).
3.
Keuze –Je hebt het gevoel dat je kunt kiezen (consequenties aanvaarden).
4.
Vertrouwen – gevoel van vertrouwen zodat je je‘niet-zelfbewust’ aan
interesses kunt wijden.
5.
Uitdaging – de inspanning om steeds complexere mogelijkheden tot
handelen te zoeken.
Csikszentmihalyi, M. (1999). Flow. Amsterdam: Boom.
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp
FLOW
A: the Hook
NIEUWSGIERIGHEID
INTERESSE
Stimuli in de omgeving
die de zintuigen prikkelen
Stimuli die een verband leggen tussen
persoonlijke interesse en leerstof.
B: Mogelijkheden voor betrokkenheid
Mindfulness
Gefocuste aandacht:
ZINTUIGLIJK
visueel
auditief
kinesthetisch
EMOTIONEEL
empathie
zelfreflectie
INTELLECTUEEL
rationeel
wetenschappelijk
historisch
C: Voorwaarden voor Flow
Intrinsieke beloning
door de optimale ervaring
UITDAGINGEN = VAARDIGHEDEN
D: Groei van complexiteit van het bewustzijn: Als de betrokkenheid intrinsieke beloning oplevert, wil je
deze beloning vasthouden. Dit leidt tot groei = toename in de complexiteit van het leren/ervaren
op zintuiglijk, intellectueel en emotioneel gebied.
Csikszentmihaly, M., & Hermanson, K. (2004). Intrinsic motivation in the museum: Why does one want to learn?
LEREN DOOR EN OVER KUNST
AFFECTIEF:
BETROKKENHEID; EMPATHISCH VERMOGEN; DOORZETTINGSVERMOGEN
SENSOMOTORISCH:
COGNITIEF:
CREATIEF:
KENNIS/INZICHT IN KUNST & CONTEXT; DE KUNSTWERELD BEGRIJPEN
EXPERIMENTEREN, ASSOCIEREN, COMBINEREN, INNOVEREN: TRANSFORMEREN
METACOGNITIEF:
SOCIAAL:
KUNST VORMGEVING- & KUNSTANALYSE VAARDIGHEDEN
REFLECTIE; ZELFEVALUATIE VAN PROCES EN PRODUCT
COMMUNICEREN (IN DIALOOG) MET ANDEREN DOOR EN OVER KUNST
Expertisecentrum-kunsttheorie
M.T.A. van de Kamp