Langdurig arbeidsongeschikte zelfstandigen stijgt

Het aantal zelfstandigen dat in invaliditeit treedt ten gevolge van een psychische of
muscoloskeletale aandoening stijgt jaar na jaar
“De laatste vijf jaar steeg het aantal zelfstandigen dat meer dan een jaar arbeidsongeschikt is met
maar liefst 15.37% (in 2011 ging het om 20.315 personen, terwijl het vorig jaar 23.437 personen
waren). De belangrijkste oorzaak zijn de zogenaamde musculoskeletale aandoeningen (rugpijn,
peesontstekingen, tenniselleboog, discus hernia,..), gevolgd door problemen van psychische aard.
Wat betreft de musculoskeletale aandoeningen kan er een stijging worden vastgesteld van 5.882 in
2011 tot 7.093 in 2015. Het aantal invalide zelfstandigen dat aan een psychische stoornis lijdt, is
toegenomen van 3.980 in 2011 tot 5.035 in 2015. Ongevalletsels en vergiftigingen zijn de derde
belangrijkste oorzaak van langdurige arbeidsongeschiktheid bij zelfstandigen.”, dit blijkt uit cijfers die
CD&V Volksvertegenwoordiger Griet Smaers opvroeg. Tevens kan worden vastgesteld dat de
procentuele toename van het aantal invaliden die lijden aan een psychische of een musculoskeletale
aandoening sterker stijgt dan de evolutie van het totaal aantal invaliden. Deze ziektegroepen zijn ook
dit jaar de belangrijkste oorzaak voor langdurige arbeidsongeschiktheid bij zelfstandigen”, zegt de
CD&V politica. “Het aantal zelfstandigen dat in invaliditeit treedt ten gevolge van een psychische of
muscoloskeletale aandoening stijgt, en het aandeel van deze twee ziektegroepen in het totaal aantal
invalide zelfstandigen neemt dan ook jaar na jaar verder toe.”, legt het parlementslid uit.
Veel zelfstandigen wachten nog te lang, zelfs tot het (bijna) te laat is om hulp te zoeken. Preventie en
welzijn op het werk zijn meer dan ooit cruciaal. Ook zelfstandigen hebben recht op voldoende
preventie en welzijn op het werk. Zelfstandigen die langdurig arbeidsongeschikt zijn moeten daarom
meer ondersteunding krijgen om terug aan de slag te kunnen gaan. In tegenstelling tot bij
werknemers, ontbreekt deze mogelijkheid compleet bij zelfstandigen die arbeidsongeschikt zijn.”,
zegt CD&V politica Griet Smaers die er een resolutie over ingediend heeft. “Wij willen voor de
zelfstandigen een ondersteuning bieden op het vlak van welzijn. Zo kan er via een preventief luik in de
arbeidsongeschiktheid ingezet worden op een daling van de arbeidsongeschikte zelfstandigen en een
daling van de periodes van arbeidsongeschiktheid. Via het sociaal statuut van zelfstandigen zal een
vrijwillig stelsel ingebouwd worden voor preventie. Zo zal er een vergoeding worden voorzien voor
zelfstandigen die tijdens hun loopbaan beroep willen doen op gespecialiseerde hulp. Uiteraard
hebben de zelfstandigen in kwestie de vrije keuze op wie ze beroep willen doen (bv. therapeut of
externe preventiediensten). Zo kunnen problemen als werkdruk of emotionele belasting die kunnen
lijden tot psychische aandoeningen voor een deel teruggedrongen worden.”, vervolgt Smaers.
Het parlementslid roept in haar resolutie tevens op om initiatieven te ondersteunen waarbij
zelfstandigen elkaar onderling bijstaan om vaak voorkomende problemen (zoals bijv. burn-outs) aan
te pakken. In dit verband kan verwezen worden naar het voorbeeld van de co-artsen, waarbij een
groep huisartsen wordt samengesteld en opgeleid die voor hun collega’s een lokaal aanspreekpunt
kunnen zijn. “Zelfstandigen stellen zichzelf voortdurend vragen over een betere werkorganisatie en
omgang met personeel en klanten. Door hierover met elkaar te kunnen praten, weten zelfstandigen
van elkaar dat ze niet alleen staan met hun bekommernissen, en dat er een collega klaarstaat die hun
situatie herkent en steun kan bieden.”, zegt Smaers.
Het is verder belangrijk dat er initiatieven worden genomen om ook voor zelfstandigen reintegratietrajecten in te voeren. Zo moeten ook zelfstandigen de mogelijkheid kunnen krijgen om
deeltijds hun zaak terug op te nemen of om zich te kunnen heroriënteren naar een ander statuut met
het oog op een andere job. Werknemers die arbeidsongeschikt zijn beschikken momenteel wel al
over deze mogelijkheid. Het is voor Smaers dan ook evident dat ook zelfstandigen in de toekomst
deze mogelijkheden worden aangeboden. “Voor werknemers is het meestal al niet evident om
langdurig afwezig te zijn van het werk, laat staan voor zelfstandigen. De continuïteit komt in het gevaar
en vaak worden zelfstandigen geconfronteerd met financiële moeilijkheden.”, legt Smaers uit. “Verder
stijgt het armoederisico naar gelang de arbeidsongeschiktheid langer duurt.”, licht het CD&Vparlementslid toe.
Met deze resolutie roept het parlementslid de regering op om werk te maken van preventie en welzijn
voor zelfstandigen. “Het sociaal statuut voor zelfstandigen voorziet nog geen preventieluik. Door de
nodige ondersteuning te bieden kunnen toenemende ziekteaandoeningen, zoals burn-out en andere
mentale aandoeningen voorkomen worden.”, besluit het parlementslid.
Meer info
Griet Smaers: 0497/61.08.92
Cijfers:
Evolutie van het aantal invaliden met psychische
stoornissen/musculoskeletale aandoeningen
Evolution des invalides souffrant de troubles psychiques ou
d’affections musculo-squelettiques
Aantal
Nombre
Musculoskeletale
Psychische
aandoeningen/
stoornissen
Affections
Troubles
musculopsychiques
squelettiques
Totaal
aantal
invaliden
Nombre
total
d’invalides
2011
3.980
5.882
20.315
2012
4.151
6.107
20.911
2013
4.352
6.286
21.415
2014
4.655
6.596
22.353
2015
5.035
7.093
23.437
Evo 2014-2015
380
497
1.084
Evo 2011-2015
Evo 2014-2015
(%)
Evo 2011-2015
(%)
1.055
1.211
3.122
8,16%
7,53%
4,85%
26,51%
20,59%
15,37%
Extra achtergrond
 Gemiddelde uitkering primaire arbeidsongeschiktheid < 6 m: € 38,07/dag
 Gemiddelde uitkering primaire arbeidsongeschiktheid > 6 m: € 39,82/dag
 Gemiddelde uitkering in invaliditeit: € 40,82