Gezonde voeding

2014
Maaike van Gils 2037242
Freek Wolters 2056508
[GEZONDE VOEDING]
Handboek over een snelle toepassing van gezonde voeding gebaseerd op de blauwe zones.
Samenvatting
In de vijf blauwe zones komen de volgende negen factoren overeen: Natuurlijk bewegen, een doel
hebben, verminderen van stress, 80% regel, een gezond eetpatroon, gematigd alcohol drinken,
religie, hechte familie band en een sociale kring. Deze workshop richt zich op gezonde voeding.
Als er naar Nederland gekeken wordt valt het op dat men gemiddeld niet aan de Nederlandse norm
van groenten en fruit komt. De Nederlandse norm houdt in dat men per dag twee ons groente en
twee stuks fruit eet. In de blauwe zones staat het eten van veel verschillende groenten en fruit op de
voorgrond. Hieruit komt de volgende centrale vraag naar voren:
Hoe kan voeding, gebaseerd op de blauwe zones, bijdragen aan een gezonder levensverwachting en
welke onderdelen kunnen hiervan geïmplementeerd worden in het eetpatroon van de huidige
westerse samenleving?
Om het eten van groenten en fruit aantrekkelijker en gevarieerder te maken kan men gebruik maken
van smoothies. Dit zijn drankjes bestaande uit vers gepureerde groenten en fruit. Door het pureren
kan men snel aan de dagelijkse hoeveelheid groenten en fruit komen. De smoothies kunnen als
mogelijke oplossing dienen voor het tekort aan groenten en fruit in de Nederlandse voeding.
Inleiding
Van oudsher is er een richtlijn opgericht om overzicht te geven aan de aanbevolen dagelijkse
hoeveelheid, genaamd de "schijf van vijf". Uit onderzoek van Rossum, v., Fransen, VerkaikKloosterman, Buurma-Rethans, & Ocké (2011) naar het eetpatroon van 7 t/m 69-jarigen en
onderzoek van Ocké et al. (2013) naar het eetpatroon van 70-plussers blijkt dat blijkt dat deze
doelgroep te weinig groenten, fruit, vis, vezels en verzadigde vetzuren eet en te veel zout en
verzadigde vetzuren. Hieruit kan opgemaakt worden dat de schijf van vijf niet genoeg motiveert om
mensen gezond te laten eten. Waar een voorbeeld aan genomen kan worden zijn de blauwe zones.
Dit zijn vijf zones in waar men gemiddeld zeven jaar langer leeft en gemiddeld twaalf langere
gezondere levensjaren. Dit wordt mede gedaan doormiddel van een gezond eetpatroon. De vijf
zones zijn gelegen in Okinawa, Japan; Sardinië, Italië; Loma Linda, Californië; Nicoya, Costa Rica en
het eiland Ikaria, Griekenland.
Uit het onderzoek van Beuttner, afkomstig van Blue Zones (2014), blijkt dat de gebieden negen
overeenkomende factoren hebben waardoor men langer en gezonder leeft. Dit zijn:
1. Natuurlijk Bewegen;
2. Een doel hebben;
3. Verminder stress;
4. 80% regel;
5. Gezond eetpatroon;
6. (gematigd) alcohol drinken;
7. Geloof;
8. Familie;
9. Sociale kring.
Deze workshop richt zich op het gezonde eetpatroon. Wanneer men in Nederland eet volgens de
schijf van vijf, wordt dit gezien als een gezond eetpatroon. Één van de vijf schijven bestaat uit het
eten van groenten en fruit. Ocké et al. (2013) stellen, zoals eerder genoemd, dat er in Nederland te
weinig groenten en fruit wordt gegeten. Om aantrekkelijker, sneller en gevarieerder aan de
dagelijkse hoeveelheid groenten en fruit, zoals te zien in Tabel 2 en Tabel 3, te komen kunnen
smoothies een uitkomst zijn. Smoothies zijn drankjes die bestaan uit vers gepureerd groenten en
fruit. Het is een aanvulling en levert een bijdrage aan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid groenten
en fruit. Smoothies zijn binnen enkele minuten te maken en zodoende goed toe te voegen aan het
huidige eetpatroon.
Door de positieve invloeden van de vijf gebieden van de blauwe zones en de ongezonde
eetgewoontes in Nederland ontstaat de volgende vraag:
Hoe kan voeding, gebaseerd op de blauwe zones, bijdragen aan een gezonder levensverwachting en
welke onderdelen kunnen hiervan geïmplementeerd worden in het eetpatroon van de huidige
westerse samenleving?
In hoofdstuk 1 wordt het plan van aanpak besproken. Hierin staan de aanleiding, vraagstelling,
probleemstelling, doelstelling en de afbakening. In hoofdstuk 2 wordt het thema besproken.
Aspecten als de schijf de vijf, blauwe zones en de huidige voeding worden besproken. Hoofdstuk 3
staat in het kader van de literatuur. Als eerste wordt voeding besproken. Vervolgens worden de
blauwe zones nader toegelicht. In hoofdstuk 4 wordt er uitleg gegeven over de groene smoothies. In
hoofdstuk 5 wordt de doelgroep besproken. Tot slot staat er in hoofdstuk 6 word de werkvorm
benoemd, in hoofdstuk 7 wordt er gereflecteerd waarna de bibliografie weergegeven wordt.
Inhoud
Samenvatting............................................................................................................................................ I
Inleiding ................................................................................................................................................... II
1. Plan van aanpak................................................................................................................................... 5
2. Thema .................................................................................................................................................. 8
3. Literatuur ........................................................................................................................................... 10
3.1 Voeding........................................................................................................................................ 10
3.2 Blauwe zones ............................................................................................................................... 11
4. Groene smoothie ............................................................................................................................... 12
5. Beschrijving doelgroep ...................................................................................................................... 13
6. Werkvorm workshop ......................................................................................................................... 14
6.1 Indeling workshop ....................................................................................................................... 14
6.2 Toelichting en onderbouwing...................................................................................................... 15
7. Reflectie ............................................................................................................................................. 16
Bibliografie ............................................................................................................................................ 17
Bijlage 1 Vragenlijst het nieuwe eten .................................................................................................... 21
tabellenlijst
Tabel 1 Response and representativeness on socio-demographic characteristics of participants in
DNFCS 2007-2010. ................................................................................................................................. 18
Tabel 2 Dagelijks aanbevolen hoeveelheden basisvoedingsmiddelen jongens en mannen................. 19
Tabel 3 Dagelijks aanbevolen hoeveelheden basisvoedingsmiddelen meisjes en vrouwen ................ 20
1. Plan van aanpak
In het plan van aanpak staat beschreven hoe de workshop opgezet gaat worden. Dit is een belangrijk
proces omdat er vanuit dit plan van aanpak verder gebouwd gaat worden. Dit is de basis voor het
maken van het handboek en het vormgeven van de workshop.
De aanleiding
Hypothese:
Gezonde voeding zorgt voor een lang en gezond leven.
Probleemomschrijving:
In de huidige maatschappij wordt ongezond gegeten.
Vraagstelling:
Hoe kan voeding, gebaseerd op de blauwe zones, bijdragen aan een gezonder levensverwachting en
welke onderdelen kunnen hiervan geïmplementeerd worden in het eetpatroon van de huidige
westerse samenleving?
Doelstellingen
1. De aanwezigen bij de workshop komen meer te weten over gezonde voeding. Ook wordt het
belang van goede levensloopbestendige voeding onder de loep genomen.
2. Er wordt duidelijk gemaakt waarom in bepaalde gedeelten van de wereld mensen ouder
worden. Hierbij wordt er vergeleken met plaatsen op de wereld waar mensen gemiddeld
minder oud worden.
3. Uitleggen welke voedingsstoffen goed- en slecht zijn voor je lichaam.
4. Ook wordt er geprobeerd om iedereen te overtuigen om bewuste keuzes te maken met
betrekking op gezonde voeding.
Beschrijf de opdracht
Er moest een workshop worden gehouden over een bepaald onderwerp. De workshop wordt
interactief uitgevoerd. De workshop zelf wordt door alle project leden gegeven. Naast de workshop
wordt er ook een handboek gemaakt waar alles onderbouwd wordt.
Afbakening
In dit handboek wordt er aandacht besteed aan de huidige richtlijnen voor gezonde voeding. De
Richtlijn Goede Voeding en Richtlijn Voedselkeuze worden toegelicht waarna het verband met de
schijf van vijf gelegd wordt en hoe deze vertaald wordt naar het voedingspatroon in de blauwe zone.
Verder worden twee van de negen facetten uit de blauwe zones beschreven. Zijnde, punt vier; 80%
regel en punt vijf; Gezond eetpatroon. Er wordt beschreven wat er momenteel in Nederland
voornamelijk gegeten wordt en hoe dit in de blauwe zones gebeurd. Eveneens geeft het handboek
weer waar men, in de leeftijdscategorie van 7 - 69 jaar en 70-plussers, in Nederland te weinig van
eet.
De deelnemers:
-Fysiotherapie studenten
-Leraar opleiding studenten
-Gezondheidszorgtechnologie studenten
-Docenten de minor Active Ageing
De workshopleiders
Naam
David van Praag
Freek Wolters
Carlos Ramos Rodriguez
Maaike van Gils
Student nr.
2057314
2056508
2053985
2037242
E-mail
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
Telefoonnummers
06-23897560
06-18495533
06-10661005
06-20048200
Activiteitenlijst
Taak
Onderwerpen bedenken en
analyseren. Literatuur zoeken.
Groep + onderwerp + plan van
aanpak mailen naar Inge.
Concreet onderwerp kiezen.
Gekozen voor: Welke voeding
zorgt voor een lang en gezond
leven?
Delen relevante bronnen.
Gevonden bronnen lezen en
kijken welke relevant zijn voor
de workshop/handboek.
Hoe gaat de inhoud van de
workshop eruit zien
Acties en resultaten
beschrijven.
Inleiding, procesbeschrijving,
plan van aanpak, thema
workshop, literatuurstudie,
inhoud workshop en werkvorm
workshop
Vragenlijst over ons gekozen
wetenschappelijke artikel
mailen naar Inge Logghe.
Onderdelen handboek
samenvoegen.
Feedback verwerken.
Bronvermelding checken.
Concept handboek inleveren
Definitief samenvoegen
Handboek inleveren
Presentatie maken.
Datum
Handboek versie 1.0
03-02-2014
Persoon
03-02-2014
David, Freek, Maaike, Carlos
10-02-2014
10-02-2014
David, Freek, Maaike, Carlos
David, Freek, Maaike, Carlos
10-02-2014
17-02-2014
David, Freek, Maaike, Carlos
David, Freek, Maaike, Carlos
17-02-2014
David, Freek, Maaike, Carlos
24-02-2014
24-02-2014
InleidingCarlos,
ProcesbeschrijvingMaaike
Plan van aanpakDavid
Thema workshopFreek
LiteratuurstudieDavid, Freek,
Carlos
Inhoud workshop, introductie
workshopCarlos, David
Werkvorm workshopMaaike,
Freek
David
06-03-2014
David
10-03-2014
10-03-2014
10-03-2014
21-03-2014
21-03-2014
25-03-2014
David, Freek, Maaike, Carlos
Freek
David
Freek
Freek
David, Freek, Maaike, Carlos
David, Freek, Maaike, Carlos
Inkopen groenten en fruit
Film smoothie maken
Maken smoothie
Eindpresentatie
Probleemstelling formuleren &
(theoretisch) onderbouwen
Hoofdvraag formuleren
Doelstelling formuleren
Literatuur huidig eetpatroon
westerse samenleving
Literatuur Schijf van vijf
Literatuur Blauwe zones
Koppeling Active Ageing
Literatuurstudie
Rapport hertypen.
01-04-2014
01-04-2014
02-04-2014
02-04-2014
Handboek versie 2.0
29-04-2014
Maaike
Maaike
Maaike
David, Freek, Maaike, Carlos
29-04-2014
29-04-2014
29-04-2014
Maaike, Freek
Maaike, Freek
Maaike, Freek
29-04-2014
30-04-2014
29-04-2014
30-04-2014
30-04-2014
Maaike, Freek
Maaike, Freek
Maaike, Freek
Maaike, Freek
Maaike, Freek
Maaike, Freek
2. Thema
In dit handboek staat de volgende vraag centraal: Hoe kan voeding, gebaseerd op de blauwe zones,
bijdragen aan een gezonder levensverwachting en welke onderdelen kunnen hiervan
geïmplementeerd worden in het eetpatroon van de huidige westerse samenleving?
De norm van 2 ons groenten en 2 stuks fruit wordt over het algemeen niet behaald. In dit hoofdstuk
wordt de huidige situatie betreft eetpatronen besproken. Daarnaast wordt er een sugestie gedaan
hoe het gezonder kan.
De gemiddelde Nerderlander eet ongezond. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen 7 tot 69
jaar en 70-plussers. Uit onderzoek van Rossum, v., Fransen, Verkaik-Kloosterman, Buurma-Rethans,
& Ocké (2011) naar het eetpatroon van 7 t/m 69-jarigen blijkt dat deze doelgroep te weinig
groenten, fruit, vis, vezels en verzadigde vetzuren eet. Het onderzoek bestond uit een totaal van
3819 personen. In Tabel 1 staan de uitgewerkte verdelingen, betreft de aanbevolen dagelijkse
hoeveelheid, tussen leeftijd en geslacht. In hetzelfde onderzoek wordt het belang van gezonde
voeding onderstreept en wordt aangegeven dat dit gebruikt kan worden om overgewicht en
chronische aandoeningen tegen te gaan.
Ocké et al. (2013) hebben een onderzoek uitgevoerd over het eetpatroon van 70-plussers. Het
onderzoek is uitgevoerd 739 ouderen met een steekproef van 373 mannen en 366 vrouwen. 26,7%
van de mannen waren 80+ en 33,3% van de vrouwen waren 80+. De overige 73,3% van de mannen
vielen in de leeftijdscategorie 70-79 en bij de vrouwen bevatte dezelfde leefdtijdscategorie 66,6%.
Hieruit blijkt dat men in het algemeen teveel zout en verzadigde vetzuren en te weinig volkoren
producten, fruit en vis eten dan de aanbevolen hoeveelheid. De aanbevolen hoeveelheid is
gebaseerd op de schijf van vijf (Voedingscentrum, 2013). De schijf van vijf bestaat niet alleen een
schijf met aanbevolen voedingssuplementen maar geeft ook "De 5 regels van de schijf van vijf" weer.
Uit onderzoek van Reinders et al. (2012) naar het stimuleren van gezonde voedselkeuzes onder
schoolkantines en zorgistellingen blijkt dat
[...] de vijf productgroepen van de basisvoedingsmiddelen overeen komen met de vijf vakken
van de Schijf van Vijf[...] (Reinders, et al., 2012)(p. 71).
De dagelijks aanbevolen hoeveelheid groenten en fruit, zoals voorgeschreven door het
voedingscentrum (2013), worden volgens Ocké et al. (2013) en Rossum et al. (2011) niet behaald.
Zodoende kan er gekeken worden naar de blauwe zones.
In 2004 heeft Buettner samen met National Geographic een studie gedaan naar de blauwe zones.
Hierin is naar voren gekomen dat men door het nastreven van negen factoren langer en gezonder
leeft. In de blauwe zones heeft iedere zone een ander dieet. Echter zijn er veel overeenkomsten. Zo
eet men voornamelijk groenten, fruit, bonen, noten, soja en granen. Vlees wordt beperkt gegeten en
als het gegeten wordt is het voornamelijk (vette) vis en/of wit vlees (Blue Zones, 2014).
Uit de theorie van de blauwe zones blijkt dat gezonde voeding kan leiden tot langere en gezondere
levensjaren. Gezonde voeding kan eveneens preventief gebruikt worden tegen bijvoorbeeld
cardiovasculaire aandoeningen(CVD). Uit onderzoek van Appel (2008) komt naar voren dat een groep
van ruim 72.000 vrouwelijk verpleegkundige, welke een "prudent"dieet (een dieet bestaande uit een
hoog gehalte aan groenten, fruit, peulvruchten, vis, gevogelte en hele granen) volgden,
determinanten op CVD doet verminderen. Dit sluit aan op de huidige weg welke we ingeslagen zijn
met de minor Active Ageing.
Concluderend kan er gesteld worden dat er in de blauwe zones volop gebruik gemaakt wordt van de
beschikbare groenten en fruit. Groenten en fruit zijn een groot deel van de dagelijkse voeding. Zo eet
men in de blauwe zones veel gevarieerde soorten groenten en fruit. In Nederland eet men te weinig
groenten en fruit. De gemiddeld de norm van twee ons groenten en twee stuks fruit wordt in
Nederland niet gehaald. Zo kan er een voorbeeld genomen worden aan de blauwe zones. Om het
eten van groeten en fruit in Nederland aantrekkelijker te maken kan er gebruik gemaakt wordt van
smoothies. Smoothies zijn een goed alternatief om aan de dagelijkse hoeveelheid groenten en fruit
te komen. Deze bieden een aantrekkelijke, gevarieerde manier van het eten van de dagelijkse
hoeveelheid groenten en fruit en kunnen op deze manier snel genuttigd worden.
In het volgende hoofdstuk worden de facetten voeding en blauwe zones onderbouwd met literatuur.
3. Literatuur
Gezonde voedingspatronen worden in Nederland door verschillende instanties geformuleerd. In dit
hoofdstuk wordt een overzicht gegeven over hoe men gezonde voedingspatronen hanteert, er wordt
gekeken naar de schijf van vijf en tevens wordt er een overzicht gegeven van hoe men dit in de
blauwe zones doet.
3.1 Voeding
De Richtlijn Goede Voeding (RGV)is in 2006 opgericht om advies en voorlichting te geven over
voeding ter ondersteuning van het overheidsbeleid en voedingsvoorlichtingen in Nederland
(Gezondheidsraad, 2006). De richtlijn bestaat uit voldoende bewegen, gevarieerd en gezond eten.
Voor voldoende bewegen wordt de combinorm gehanteerd (Jongert, 2012). Volgens Jongert (2012)
houdt de combinorm in dat men 5 dagen per week minstens 30 minuten matig intensief bewegen of
3 keer per week minstens 20 minuten intensief bewegen.
De Richtlijnen Voedselkeuze (RV) is opgesteld om de adviezen welke voortkomen uit de RGV
toegankelijk te maken voor de Nederlandse bevolking. De dagelijks aanbevolen hoeveelheden
basisvoedingsmiddelen zijn terug te vinden in Tabel 2 en Tabel 3 (Voedingscentrum, 2011). In deze
tabellen is te zien dat de productgroepen overeen komen met de verschillende schijven van de schijf
van vijf.
De schijf van vijf komt voort uit de RV. Deze is ontwikkeld door het Voedingscentrum, het voormalige
Voorlichtingsbureau voor voeding in 1953 (Schijf van vijf, 2014). De schijf van vijf bestaat uit vijf
vakken en vijf eetrichtlijnen.
De 5 vakken bestaan uit:
"De vijf regels van de schijf van vijf" zijn:
1. Groenten en fruit
1. Eet gevarieerd
2. Aardappelen, brood, rijst en pasta
2. Eet niet teveel en beweeg
3. Zuivel, vlees, vis en vervangers
3. Eet minder verzadigd vet
4. Halverine, magarine en oliën
4. Eet veel groeten, fruit en brood
5. Water
5. Eet veilig
(Bovenstaande opsommingen zijn geciteerd en afkomstig van (Voedingscentrum, 2013))
Zoals vernoemd in hoofstuk 2, wordt de huidige norm van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
voedingsmiddelen, zoals geformuleerd door het Voedingscentrum (2013), zelden gehanteerd
(Rossum et al. (2011); Ocké et al. (2013)). De dagelijks aanbevolen hoeveelheden zijn niet alleen
gezond maar werken ook preventief voor cardiovasculaire aandoeningen (CVD), diabetus mellitus
type 2, obesitas en vormen van kanker (Gezondheidsraad, 2006).
3.2 Blauwe zones
De blauwe zones zijn vijf gebieden in de wereld waar men gemiddeld zeven jaar ouder wordt en
twaalf gezondere levensjaren ervaart. De gebieden zijn Okinawa, Japan; Sardinië, Italië; Loma Linda,
Californië; Nicoya, Costa Rica en het eiland Ikaria, Griekenland. Uit het onderzoek van Beuttner,
afkomstig van Blue Zones (2014), blijkt dat de gebieden negen overeenkomende facetten hebben
waardoor men langer en gezonder leeft. Deze zijn:
10. Natuurlijk Bewegen;
11. Een doel hebben;
12. Verminder stress;
13. 80% regel;
14. Gezond eetpatroon;
15. (gematigd) alcohol drinken;
16. Geloof;
17. Familie;
18. Sociale kring.
De facetten welke voor de eerder geformuleerde hoofdvraag van belang zijn de punten 4 & 5, de
80% regel en een gezond eetpatroon. De 80% regel houdt in dat men niet meer dan 80% van de
portie eet. Dit gecombineerd met gezonde voeding, welke geformuleerd staan in hoofdstuk 2;
groenten, fruit, bonen, noten, soja en granen, (vette) vis en/of wit vlees, zorgen gedeeltelijk voor een
gezonder en langer leven (Blue Zones, 2014).
Om dit te implementeren in de Nederlandse samenleving kunnen smoothies een uitkomst bieden.
Groene smoothies worden in het volgende hoofdstuk nader beschreven.
4. Groene smoothie
Er zijn verschillende soorten smoothies, waaronder de groene. De groene smoothie is een drank
enkel bestaande uit verse groenten en fruit welke verwerkt zijn in een blender. Er worden geen
kunstmatige stoffen toegevoegd waardoor de natuurlijke vitamines in stand blijven. Zodoende is de
smoothie een aanvulling op de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid groenten en fruit.
Middels de menging van verschillende groenten en fruit worden individuele groeten niet meer
herkend waardoor het bijvoorbeeld een goede vervanger is voor mensen die geen spruiten lusten.
De extra toegevoegde groeten en fruit maskeren het eveneens de smaak van (in dit voorbeeld) de
spruiten.
Door de felle en verschillende kleuren ziet het er uitnodigend uit en middels de snelheid waarmee
een smoothie te maken is (zijnde binnen enkele minuten), is het een goede toevoeging aan het
huidige eetpatroon. Vanwege de vloeibaarheid van de smoothie is het voor alle leeftijden te eten,
ook voor mensen met bijvoorbeeld kauwproblemen.
5. Beschrijving doelgroep
De doelgroep van het onderwerp is iedereen die de huidige voedingspatroon willen aanpassen om
dusdanig te voldoen aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid groenten en fruit.
Om in te zien of men voldoet aan de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid is er een test ontwikkeld
door het Voedingscentrum (2013) waardoor men bij het invullen van 15 vragen een op maat gegeven
advies krijgt over het huidige voedingspatroon.
Er is voor deze doelgroep gekozen omdat aanpassingen aan het huidige voedingspatroon geen
exclusiecriteria kent. Zowel jong als oud is gebaat bij gezonde voeding. Volgens Ocké et al. (2013) en
Rossum et al. (2011) voldoen de leeftijdcategoriën van 7 t/m 69 en 70-plussers niet altijd aan de
norm voor de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
6. Werkvorm workshop
In dit onderdeel wordt beschreven hoe de workshop zich vorm zal geven. Dit is een essentieel
onderdeel omdat het geven van een goed onderbouwde workshop het einddoel is.
6.1 Indeling workshop
Planning.
Opening
Presentatie.
Beeldmateriaal.
Activiteit.
Afsluiting.
Tijd.
5 min.
15 min
5 min
10 min
5 min
Personen.
Carlos
David en Freek
Freek
Maaike
Carlos
Opening:
Tijdens de opening zal er wat verteld worden over het onderwerp gezonde en levensbestendige
voeding gericht op de blauwe zones. In de colleges binnen de minor Active Ageing is er al veel
gesproken over de blauwe zones.
Blauwe zones zijn gebieden waar de gemiddelde gezonde levensverwachting nadrukkelijk hoger ligt.
Onder andere door de factor voeding.
Dit brengt de volgende hoofdvraag met zich mee:
Welke voeding, gebaseerd op de 5 verschillende blauwe zones, kunnen mogelijk bijdragen aan een
gezondere levensverwachting?
Er werd gekeken naar de voeding van de blauwe zones welke een factor is voor een hogere
levensverwachting. Ook is er gekeken naar de voeding van Nederland en de normen hier.
Presentatie:
Tijdens de presentatie zullen we dieper ingaan op de voeding binnen de vijf verschillende blauwe
zones. Hierin zal tegelijkertijd een relatie gelegd worden met de Nederlandse “schijf van vijf”. Tevens
zal er interactie gezocht worden door het publiek te vragen wie zich structureel houdt aan deze
schijf. Er wordt gevraagd om eens na te denken waar mensen tekort schieten wanneer er gekeken
wordt naar de schijf van vijf. Hier wordt dan tijdens de activiteit op terug gekomen.
Beeldmateriaal:
Ondersteunend aan de gehele presentatie zal er gebruik gemaakt worden van beeldmateriaal,
bijvoorbeeld filmpjes afbeeldingen etc. ter verduidelijking van het geheel.
Er zal een grafiek worden laten zien over de gezonde levensverwachting van Nederland en de
gebieden van de blauwe zones.
Activiteit:
Iedereen zal letterlijk ‘proeven’ van gezond eten volgens de principes van de blauwe zones in
combinatie met de Nederlandse schijf van vijf.
De activiteit zal het proeven zijn van een groene-smoothie.
6.2 Toelichting en onderbouwing
Doel:
Het doel van onze workshop is het infomeren over wat gezonde voeding is en hoe dit gemakkelijk toe
te passen is in het dagelijks leven als aanvulling op het gebruikelijke voedingspatroon.
Activiteit:
Hoe kan gezond eten het best worden gestimuleerd? Er zal een introductie worden gegeven over dit
principe en er zal in groepjes van 4-5 personen worden besproken hoe gezond eten het best kan
worden gestimuleerd. Één groepslid zal de besproken resultaten delen met de rest.
Tijdens de workshop wordt er gezond maar lekker voedsel aan de klas aangereikt in de vorm van een
smoothie. De klas zal het eten proeven en er zal vervolgens worden verteld wat het eten zo gezond
maakt en waarom we gekozen hebben voor een smoothie.
Ook zal er nog in worden gegaan op waar iedereen denkt te kort te komen in de Nederlandse schijf
van vijf.
Waarom een smoothie?
Er is gekozen om tijdens de activiteit gebruik te maken van een smoothie omdat dit een leuke,
originele maar ook actuele manier is om aan de dagelijkse norm van 2 ons groene en 2 stuks fruit te
voldoen (voedingscentrum.nl,2013). Ook sluit de groene smoothie aan bij het dieet wat van de
blauwe zones.
De smoothie wordt in de workshop gebruikt om te laten zien hoe er toch aan de Nederlandse
dagelijkse norm van groenten en fruit te komen is zonder daarvoor je voeding aan te passen. Het is
dus een toevoeging op de dagelijkse maaltijden.
7. Reflectie
In dit hoofdstuk staat het beschreven hoe de workshop groep het proces heeft ervaren en hoe
bepaalde onderdelen tot stand kwamen. In onderstaande tekst wordt er gereflecteerd op het proces
van de workshop en op de samenwerking van deze opdracht.
De workshop is gemaakt door vier studenten die de minor Active Ageing volgen. Drie studenten
volgen de minor vanuit de opleiding Gezondheidszorg technologie en één studente volgt de minor
vanuit de opleiding fysiotherapie.
Het was van begin af aan een uitdaging om het met zijn vieren de workshop te maken omdat
iedereen in de groep veel verschillende meningen heeft. Het kiezen van een onderwerp was snel
gedaan. Iedereen was ook erg enthousiast over het onderwerp. Dit kwam mede omdat er al een
aantal keren iets verteld was over voeding in de blauwe zones tijdens colleges van Lowie.
Zoals in de procesbeschrijving beschreven staat verliepen de eerste lessen erg goed. Het
enthousiasme was bij iedereen aanwezig waardoor er veel leuke ideeën zijn gekomen
Ook heeft iedereen zich steeds aan de gemaakte planning gehouden en alles is op tijd ingeleverd.
Over het algemeen ging de samenwerking dan ook goed iedereen hield zich aan zijn taken en
niemand had op of aanmerkingen. Echter toen de concept versie terug kwam met feedback van Inge
kwamen er wat spanningen naar boven bij iedereen. De spanningen gingen met namen over het
maken van afspraken om gezamenlijk aan de workshop te werken. Ook waren er wat frustraties over
de manier van communiceren dan wel het niet communiceren. Tijdens de feedback les was ook ter
sprake gekomen dat tijdens het maken van het handboek, uit is gegaan van een verkeerd voorbeeld
format. In het format dat in eerste instantie aangehouden was stond geen uitgebreide literatuur
studie. Toen tot de conclusie gekomen was dat dit nog gedaan moest worden zorgde dat wel voor de
nodige stress. Gelukkig is alles helemaal opgelost en goed gekomen waardoor er doormiddel van
betere communicatie en goede samenwerking tot een eindproduct is gekomen.
Na het houden van de workshop is er feedback ontvangen waaruit duidelijk werd dat het handboek
(ruim)onvoldoende was. Na herhaaldelijke pogingen persoonlijk contact te zoeken met de gehele
groep is er door twee individuen (Maaike van Gils en Freek Wolters) besloten om het handboek te
herschrijven. Dit met goedkeuring van Inge Logghe. Naar aanleiding van de colleges van Lowie van
Doninck is het idee ontstaan om het onderwerp omtrent voeding en de blauwe zones te combineren.
De informatie die gegeven is over de blauwe zones in deze colleges is niet gebruikt in dit handboek,
er is gezocht naar alternatieve literatuur, zie bibliografie.
Het herschrijven van het handboek is gedaan in de meivakantie (29 & 30 april, 2014). De onderlinge
samenwerking verliep goed en de communicatie is persoonlijk verlopen (niet via digitale wegen).
Bibliografie
Appel. (2008). Dietary Patterns and Longevity: Expanding the Blue Zones. Journal of the american
heart association, 214-215.
Blue Zones. (2014). Power 9. Opgeroepen op Maart 5, 2014, van bluezones.com:
http://www.bluezones.com/live-longer/power-9/
Gezondheidsraad. (2006). Richtlijnen goede voeding 2006. Den Haag: Gezondheidsraad.
Jongert, T. (2012, Oktober). Feiten over beweging. Tijdschrift voor praktijkondersteuning(5), 133-136.
Ocké, Buurma-Redhans, Boer, d., Hooven, W.-v. d., Etemad-Ghamashlou, Druhvers, & Rossum, v.
(2013). Diet of community dwelling older adults. RIVM.
Reinders, Onwezen, Veggel, v., Ruissen, Voordouw, & Dhonukshe-Rutten. (2012). Het stimuleren van
gezonde voedselkeuzes. Den Haag: LEI Wageningen UR.
Rossum, v., Fransen, Verkaik-Kloosterman, Buurma-Rethans, & Ocké. (2011). Dutch National Food
Consumption Survey 2007-2010. RIVM.
Schijf van vijf. (2014). schijf-van-vijf.nl/. Opgeroepen op April 30, 2014, van schijf-van-vijf.nl/:
http://schijf-van-vijf.nl/
Voedingscentrum. (2011). Richtlijnen voedselkeuze. Voedingscentrum.
Voedingscentrum. (2013, Januari 1). schijf van vijf. Opgeroepen op Maart 5, 2014, van
Voedingscentrum.nl: http://www.voedingscentrum.nl/nl/schijf-van-vijf/schijf.aspx
Voedingscentrum. (2013). Wat is jouw eerste stap. Opgeroepen op April 30, 2014, van
Voedingscentrum.nl: http://www.voedingscentrum.nl/het-nieuwe-eten/het-nieuwe-etentest.aspx
Tabel 1 Response and representativeness on socio-demographic characteristics of participants in DNFCS 2007-2010.
Tabel 2 Dagelijks aanbevolen hoeveelheden basisvoedingsmiddelen jongens en mannen
Tabel 3 Dagelijks aanbevolen hoeveelheden basisvoedingsmiddelen meisjes en vrouwen
Bijlage 1 Vragenlijst het nieuwe eten
Hoe en hoe vaak eet jij meestal op een dag?
Ik eet op vaste tijden de drie hoofdmaaltijden (ontbijt, lunch, avondeten) en tussen die
maaltijden een aantal tussendoortjes
Ik eet de hoofdmaaltijden wanneer het me uitkomt en verder eet ik iets als ik trek heb
Ik eet als ik trek heb en dan eet ik wat er op dat moment is
Hoe eet je meestal de hoofdmaaltijden?
Aan een gedekte tafel, zonder tv, laptop of krant
Aan tafel, maar wel met tv, laptop of krant in de buurt
Surfend achter de pc of tv-kijkend of krantje lezend op de bank
Hoe ziet je huishouden eruit?
Ik ben alleenstaand zonder thuiswonende kinderen
Ik ben alleenstaand met thuiswonende kinderen
Ik ben samenwonend/gehuwd zonder thuiswonende kinderen
Ik ben samenwonend/gehuwd met thuiswonende kinderen
Eet je wel eens groenten?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Eet je wel eens fruit?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Eet je vlees?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Eet je vis?
Ja, 3 dagen of vaker per week
Ja, 1-2 dagen per week
Ja, minder dan 1-2 dag per week
Nee
Waarmee bak of braad je meestal?
Met margarine uit een pakje of met roomboter
Met vloeibare bak- en braadvet uit een fles of met margarine uit een kuipje
Met olie
Ik gebruik geen olie, margarine of boter om te bakken
Eet je wel eens aardappelen, pasta of rijst?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Eet je wel eens brood, crackers, beschuit, pap of zoiets?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Welke boter smeer je meestal op brood?
Roomboter
Margarine uit een kuipje
Halvarine
Ik smeer geen boter op brood
Eet je wel eens kaas op brood?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Drink je wel eens melk of eet je wel eens yoghurtproducten?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Drink je wel eens gewone frisdrank of vruchtendrank (dus geen light)?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Drink je wel eens alcoholische dranken?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Eet je wel eens hartige snacks tussendoor, zoals chips, nootjes, kaas en
worst?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Eet je wel eens snoep?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Eet je wel eens koekjes, gebak of tussendoorbiscuits?
Ja, iedere dag
Ja, 4-5 dagen in de week
Ja, maar lang niet iedere dag
Nee
Wat is je favoriete maaltijd?
Ontbijt
Lunch
Avondmaaltijd
Geen favoriete maaltijd, tussendoortjes zijn bij mij favoriet