Bacteriën op tilapia zorgen dat antibiotica niet meer goed
advertisement
2 .weten duiding bij het nieuws next. checkt ‘Bacteriën op tilapia zorgen dat antibiotica niet meer goed werken’ Verschillende media naar aanleiding van een onderzoek van Wakker Dier ✗ Waar Grotendeels waar Grotendeels onwaar Onwaar Een waarschuwing voor het eten van tilapia, pangasius en garnalen uit ZuidoostAzië, afgelopen vrijdag door Wakker Dier. Als je die producten eet, zou je gevaarlijke bacteriën binnen kunnen krijgen. Het bericht werd die dag door verschillende media opgepikt. ‘Waarschuwing: kijk uit met eten kweekvis’, aldus RTL Nieuws. ‘Vis des doods in de supermarkt’, kopte Powned. Ook op de radio kwam het nieuws voorbij. Een nieuwslezer op 3FM zei: „Als je die bacterie als mens ook binnenkrijgt dan kan het zijn dat antibiotica niet meer bij je werken.” We checken dus of de bacteriën op de kweekvis uit Zuidoost-Azië ervoor kunnen zorgen dat antibiotica niet meer goed werken bij mensen. Waar is het op gebaseerd? Wakker Dier liet monsters van 43 verse visproducten – tilapia, pangasius en garnalen – onderzoeken. De producten waren gekocht bij landelijke supermarktketens als Jumbo, Plus en Albert Heijn en bij groothandels Sligro, Hanos en Makro. Op 24 van die producten werden resistente bacteriën gevonden, op 19 producten meerdere. En, klopt het? Bijna de helft van de vis die in Nederland wordt gegeten, is gekweekt in bassins. Kweekvis. „Een viskwekerij kun je vergelijken met de intensieve veehouderij”, zegt Geert Wiegertjes, hoogleraar Celbiologie en Immunologie aan de Wagenin- gen Universiteit. Als vissen dicht op elkaar leven, dragen ze sneller ziekten op elkaar over. Om infecties te bestrijden krijgen de vissen antibiotica toegediend. Ook kunnen antibiotica worden gebruikt als groeibevorderaar (in Europa is dat verboden). Vaak krijgen de vissen de antibiotica door hun voer, dat in het water wordt gegooid. Antibiotica doden niet altijd álle bacteriën. Gevoelige bacteriën worden gedood, maar de resistente blijven over. Is dat gevaarlijk voor mensen die de vis eten? Allereerst, zo waarschuwt ook Wakker Dier, is de steekproef niet representatief voor alle kweekvis in de supermarkt. De organisatie heeft de producten uitgekozen waarvan de meeste problemen werden verwacht. Zo is er in Zuidoost-Azië minder toezicht op het antibioticagebruik. In Nederland mogen antibiotica alleen worden toegediend op dierenartsvoorschrift. En als je dan toch een besmette kweekvis eet? „Dan wordt het vooral een alsverhaal”, zegt Marcel Zwietering, hoogleraar levensmiddelenmicrobiologie aan de Wageningen Universiteit. Als de vis niet goed gaar is als je hem eet, kun je levende bacteriën binnenkrijgen. Het kan zijn dat deze bacterie, die dus resistent is voor antibiotica, zich in je darmen nestelt. Belangrijk om te weten is dus dat wij niet resistent worden voor antibiotica, maar de bacteriën die we bij ons dragen. En daar word je niet gelijk ziek van. Maar als je vervolgens een ziekmakende bacterie binnenkrijgt, en die wisselt genetische informatie uit met de resistente bacterie, kan het zijn dat de ziekmakende bacterie ook resistent wordt voor antibiotica. Als er meer ziekmakende bacteriën resistent worden, kan dat ervoor zorgen dat infecties lastig te behandelen zijn. Als die resistentie vervolgens te laat wordt ontdekt, kan iemand overlijden. En dat gebeurt ook: volgens de Wereldgezondheidsorganisatie sterven jaarlijks in Europa 25.000 mensen door infecties met multiresistente bacteriën. Al zijn de antibioticaresistente bacteriën vooral een probleem voor mensen met een zwakke afweer. Voor gezonde mensen vormen ze nauwelijks een gevaar. Die bacteriën zijn bovendien niet allemaal afkomstig van besmet voedsel. Er bestaan al bacteriën die slecht te behandelen zijn met bepaalde antibioticasoorten. Besmet vis en vlees (op kip en rundvlees werden al eerder resistente bacteriën aangetroffen) zijn één onderdeel van de antibioticaproblemen. Ook in ziekenhuizen kunnen antibioticaresistente bacteriën ontstaan door veelvuldig gebruik van antibiotica. Conclusie Op kweekvis uit Zuidoost-Azië kunnen bacteriën zitten die resistent zijn voor antibiotica. Als je de vis niet goed bakt, zou je die levende bacteriën binnen kunnen krijgen. Dat kan ervoor zorgen dat infecties lastiger te behandelen zijn. We beoordelen de stelling als waar. Er zijn geen normen over de hoeveelheid bacteriën die op visproducten mogen zitten. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit laat weten dit te gaan onderzoeken. ROMY VAN DER POEL ILLUSTRATIE EMMELIEN STAVAST De aanleiding
