Bioloog Jasper Most onderzocht invloed polyfenolen op

Bioloog Jasper Most onderzocht invloed polyfenolen op stofwisseling
Gunstig effect van rode wijn en groene thee
Voedingssupplementen met ingrediënten van rode wijn en groene thee hebben een gunstig effect
op de stofwisseling. Personen die capsules met deze zogenaamde polyfenolen slikken, verbranden
meer vetten dan suikers. “Voor mensen met een verstoorde energiestofwisseling, zoals mensen
die lang (ziek) op bed liggen is dit een veelbelovende ontwikkeling”, stelt humaan bioloog Jasper
Most. Onlangs promoveerde hij aan de Universiteit Maastricht met zijn onderzoek naar de
werking van de voedingssupplementen met deze nieuwe combinatie aan polyfenolen.
Dat polyfenolen de stofwisseling beïnvloeden was al uit eerder onderzoek gebleken. Echter, de
combinatie van polyfenolen uit rode wijn en groene thee was nog niet eerder onderzocht. “Onze
insteek was eigenlijk om voedingssupplementen te ontwikkelen waarmee we de risico’s op diabetes
bij mensen met overgewicht kunnen verkleinen. Helaas, ik kan het niet mooier verkopen dan dat het
is; op de belangrijkste factoren die diabetes veroorzaken, hebben we nog geen verandering kunnen
waarnemen. Zo bleef de insulinegevoeligheid onveranderd”, merkt de promovendus op.
Geen gewichtsverlies
Vervolgonderzoek zou nu moeten uitwijzen welke effecten de voedingssupplementen op langere
termijn teweeg brengen bij de mensen met een verstoorde stofwisseling, zoals ouderen die minder
actief zijn of mensen die lang op bed hebben gelegen in verband met een ziekte. “De supplementen
zorgen niet voor gewichtsverlies. Althans, we hebben niet vast kunnen stellen dat de proefpersonen
die 12 weken lang de supplementen hebben geslikt ook vetweefsel hebben verloren. Er werd niet
minder vet opgeslagen in het lichaam. Wel hebben we een switch van suiker- naar vetverbranding
gezien in het stofwisselingsproces. En dit is voor ons een veelbelovende indicatie. Als we de
energieproductie kunnen verbeteren, dan kunnen we op termijn wellicht ook het risico op diabetes
verkleinen. Maar dit vraagt om verder onderzoek.”
Het lichaam krijgt suikers binnen via eten, maar de suikers worden ook geproduceerd door de lever
of komen van de beperkte lichaamseigene opslag (glycogeen). De suikers zijn vooral een snelle
energiebron. Zo werken de hersenen alleen op energie uit suiker (glucose), net als zenuw- en
bloedcellen. Suikerverbranding is vooral bedoeld om kortstondig te pieken in tijden van stress. Zo
gebruiken de spieren deze energiebron bijvoorbeeld bij het trekken van een sprintje. Het vetweefsel
is voornamelijk een rustenergiebron die wordt aangeboord tijdens het slapen, in een periode van
vasten, maar ook tijdens het minder intensief sporten. Als er meer vetten worden opgeslagen dan er
worden verbruikt, ontstaat overgewicht.
Insulinegevoeligheid onveranderd
Het hormoon insuline zorgt ervoor dat de glucose uit de voeding via het bloed in de cellen
terechtkomt. Mensen met diabetes maken geen of onvoldoende insuline aan waardoor de
bloedsuikerspiegel ontregeld raakt. Als de cellen niet meer reageren op de insuline is er sprake van
insulineresistentie. Most had gehoopt dat zijn voedingssupplementen op basis van rode wijn en
groene thee deze resistentie zouden opheffen of de insulinegevoeligheid zouden verbeteren. Dat
lijkt niet het geval. Toch ziet hij zijn onderzoek niet als mislukt.
“Rode wijn en groene thee zijn geen wondermiddelen en zullen dat volgens mij nooit worden. Het
heeft ook geen enkele zin om deze voedingsmiddelen massaal in te nemen als je wilt afvallen. Wij
hebben een concentraat van polyfenolen gebruikt dat overigens uit een plant (de Japanse
duizendknoop) wordt gehaald. Voor de productie van een capsule wordt een equivalent gebruikt van
polyfenolen uit drie koppen thee en tien tot vijftien liter rode wijn. Onze proefpersonen – mannen
en vrouwen met een licht tot zwaar overgewicht - hebben twaalf weken lang twee capsules per dag
genomen. “
Een mooie bijkomstigheid van zijn promotieonderzoek is volgens Jasper Most dat er een relatie is
aangetoond tussen de samenstelling van de darmbacteriën en de gezondheid. De samenstelling van
de darmflora kan duidelijkheid verschaffen over de insulinegevoeligheid. Ook zouden deze bacteriën
van invloed zijn op de werking van de voedingssupplementen, en mogelijk in de toekomst kunnen
worden ingezet om insulineresistentie te voorkomen. Meer gericht onderzoek op de darmbacteriën
zou daarover uitsluitsel kunnen geven.
Darmflora en energieverbruik
“De darmflora ontwikkelt zich al bij de geboorte en blijft tijdens je leven vrij stabiel. Nu bekend is
dat de samenstelling van de darmbacteriën belangrijk is, schept dat perspectieven op het gebied van
onderzoek. Een onderzoek van de bacteriën in de ontlasting is vooral voor de proefpersoon minder
belastend. Zeker als je het vergelijkt met de huidige methodiek om het energieverbruik te meten. Nu
moeten de deelnemers met een kap over het hoofd liggen en worden de ademgassen gemeten. De
gassen die worden uitgeademd, de hoeveelheid zuurstof en stikstof, zeggen alles over het
energieverbruik. Hoeveel energie er is verbruikt, maar ook welke energiebron is aangeboord.”
Kortom; er is volgens Most nog heel veel onderzoek naar het effect van polyfenolen nodig.
Onduidelijk is wanneer en of dat vervolg er nog komt. De promovendus zelf zal er in elk geval niet bij
betrokken zijn. “Ik ga drie jaar lang onderzoek doen aan het Pennington Biomedical Research Center
in Louisiana. Ook hier houd ik me bezig met overgewicht en voeding. Zo ben ik betrokken bij een
langlopend onderzoek dat zich richt op de extra voordelen van sporten in combinatie met een dieet.
Daarnaast ga ik bijdragen aan een onderzoek naar de relatie tussen de gewichtstoename van
zwangere vrouwen en het voedingspatroon. Wat is het ideale gewicht voor zwangere vrouwen? En
welke effecten heeft het voedingspatroon op de gezondheid van de baby?”
Jasper Most is 15 januari gepromoveerd aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences. De titel van zijn proefschrift
luidt: “Dietary Polyphenols: modulators of energy and substrate metabolism in obese humans"
Niet voor publicatie.. Jasper is vanaf volgende week donderdag 28 januari uit Nederland
vertrokken. Hij is bereikbaar via zijn emailadres: [email protected]