vakoverschrijdend - Week van het bos

�������������
vakoverschrijdend
������
Algemeen
In de lessen geschiedenis komt de Eerste wereldoorlog uiteraard aan bod.
Beperk je echter niet tot de aanleiding, het verloop en het gevolg van de
Groote Oorlog.
Verschillende vakken zijn geschikt om stil te staan bij het (menselijk) leed dat
door de oorlog werd aangericht. Daarnaast wordt de vredesgedachte in
Vlaanderen als een centrale erfenis van de oorlog beschouwd.
Herinneringseducatie krijgt een grote meerwaarde als er ook aandacht is voor
de hoopvolle verhalen. Mensen voeren al de hele geschiedenis lang oorlog,
maar sluiten ook al de hele geschiedenis lang terug vrede. Intermenselijke
solidariteit, waardigheid en vriendschap zijn waarden die zelfs een oorlog niet
kan uitroeien. En ook de gehavende natuur herstelt zich en blijft springlevend!
Tal van herinneringsprojecten worden dan ook opgestart ter herdenking van
100 jaar WOI. Vertrek vanuit de les geschiedenis, Nederlands, PAV,… om in
samenwerking met collega’s deze herinnering levend te houden.
Ga voor een (hoopgevend) symbool en kies met de hele school voor nooit meer
oorlog.
Opdracht
• Het belang van bos en natuur in WOI: Vraag aan de leerlingen welke rol
bos en natuur speelde tijdens de oorlog.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde bos en natuur een belangrijke
rol. Bossen waren voor vluchtelingen en smokkelaars een belangrijke
schuilplek. Maar ook het front lag bij voorkeur in bosgebied. Soldaten
maakten zo goed mogelijk gebruik van de natuurlijke dekking die bomen
en struiken te bieden hadden. Zo speelden bossen een strategische rol.
De frontlijn verschoof vaak met de oude gemeentegrenzen, waar de
gronden onbewerkt en dus meer bebost waren.
Daarnaast werd het karige rantsoen van burgers vaak aangevuld
met eetbare planten/paddenstoelen/gestrikte dieren uit het bos.
Geneeskrachtige kruiden hielpen mensen er terug bovenop. Van eikels
werd kof�e gemaakt, van klaprozen een hoestdrank. Brandnetels,
zevenblad, smeerwortel, klein hoefblad, … heel wat kruidachtigen
die we tegenwoordig als ‘onkruid’ beschouwen hielpen de honger te
bestrijden.
��
�
��
��
��
��
���������
������
�
��
��
��
��
���������
Het hout van de bomen was tenslotte een gegeerd goed. Het
werd de belangrijkste bron van warmte, maar ook een belangrijk
constructiemateriaal om bijvoorbeeld loopgraven te stutten.
• Het effect van oorlog op natuur
Laat leerlingen verwoorden welk effect oorlog op natuur heeft. Op internet
vind je makkelijk foto’s van de frontstreek. Op de Week van het Bos site
vind je voor de zeven kerndomeinen een info�che met de rol van de
natuur tijdens de oorlog.
In Vlaanderen zijn maar weinig bomen te vinden die ouder zijn dan 100
jaar. Veel bomen overleefden de oorlog immers niet.
• Een vredessymbool op school
Door samen te werken aan een (blijvend) symbool activeer je de leerlingen
heel wat meer rond het thema.
Hieronder vind je alvast enkele suggesties.
1. Houten herinneringssymbool
Worden er praktijkvakken gegeven op school, ga dan aan de slag met
hout om een herinneringssymbool te maken.
Kies voor FSC gelabeld hout. Dit hout is afkomstig uit verantwoord
bosbeheer. Dit wil zeggen dat het aan drie voorwaarden voldoet: het
beheer houdt rekening met het milieu, respecteert sociale aspecten
(zoals de rechten van lokale gemeenschappen en bosarbeiders) en is
economisch haalbaar. Behalve het milieu is dus ook de bevolking erbij
gebaat.
Hout en bij uitbreiding alle grondstoffen, zorgen immers tot op de dag
van vandaag voor con�icten. Door samen met leerlingen te kiezen
voor duurzaam beheerd bos, draag je alvast bij tot een meer solidaire
wereld.
��
vakoverschrijdend
�������������
������
�
��
��
��
��
���������
Voorbeeld: Maak een A-frame
Dit frame was de basis van elke loopgraaf. Het stutte de aarden wallen.
In sommige gevallen werd er een knuppelpad op aangelegd. In deze
brochure is een tekening en enkele foto’s van zo’n A-frame te vinden.
2. Vredesboom
Plant een boom of meerdere bomen als vredessymbool op school. Kies
voor een inheemse soort. Hou bij je keuze ook rekening met de bodem,
vochtigheid, …
3. Klaprozen
Geen plaats genoeg voor een boom? Zaai dan een veldje of een strook
in met klaprozen.
De klaproos staat symbool voor de vele gesneuvelde soldaten aan het
front. In niemandsland, waar de aarde kapotgeschoten en omgewoeld
was, waren deze bloemen immers de eerste om tevoorschijn te komen.
De schoonheid en bloedrode kleur van deze pioniersoort inspireerden de
Canadese militaire arts en dichter John McCrae tot het wereldbekende
gedicht “In Flanders Fields”. Wereldwijd dragen mensen nu een klaproos
om WOI te herdenken.
Heel wat meer informatie (/leerlingenopdrachten) hierover vind je bij de
opdracht Nederlands. Je kan vast ook heel wat extra te weten komen bij
je collega van Engels of Nederlands.
Bronnen
Toetssteen voor herinneringseducatie: hier na te lezen.
��
vakoverschrijdend
�������������