here

26
Advertentie
Start­up
C2W 12 | 3 juli 2015
Oppervlakcontrole
zonder grenzen
Het jonge wageningse bedrijf Surfix maakt nanocoatings
voor chips en sensoren. Daarmee pas het de eigenschappen
van het oppervlak aan aan de wensen van zijn klanten. Die
zitten over de hele wereld.
bAstienne wentzel
S
ready-to-use
REAGENTIA EN
CHEMICALIËN
voor iedereen en
voor speciaal gebruik
Direct bestellen!
Tel. 0180 51 67 04
www.carlroth.nl
LABORATORIUMBENODIGDHEDEN
LIFE SCIENCE
CHEMICALIËN
CARL ROTH GmbH + Co. KG
Uw contactpersonen in Nederland:
Rikie Krekels en Hans Oosterhof
Tel. 0180 51 60 04 · Fax +49 721 5606-260
Schoemperlenstr. 3-5 · 76185 Karlsruhe
AnzeigeNL_BENL_Chemikalien_56x259.indd 1
5/4/2015 1:21:08 PM
urfix’ specialisme is eigenschap­
pen van een oppervlak aanpassen,
zoals van een chip of een sensor.
Dat doet het bedrijf door een enkele laag
moleculen, een monolaag of nano­
coating, met een chemische reactie te
koppelen aan het oppervlak. Die molecu­
len hebben bijvoorbeeld een hydrofobe
groep aan het uiteinde, die de nano­
coating waterafstotend maakt. Zo ligt er
een moleculair tapijtje op het oorspron­
kelijke oppervlak met een eigenschap
naar keuze van de klant van de start­up.
niet lullen mAAr poetsen
Han Zuilhof, hoogleraar organische
chemie aan Wageningen Universiteit,
werkt al meer dan vijftien jaar aan ge­
noemde technieken en heeft er diverse
octrooien op. “Op het moment dat we
positieve rapporten kregen over onze
octrooien, vond ik de tijd rijp om een
bedrijf te starten.” De hoogleraar vond
twee investeerders, die niet alleen geld
meebrachten, maar ook kennis, en voor­
al ervaring met hoe je een bedrijf opzet.
En hij zocht naar een jonge onderzoeker
die het bedrijf zou gaan runnen. “Iemand
met een diep begrip van deze chemie,
enthousiasme en het vermogen dat over
te brengen en met een ‘niet lullen maar
poetsen’­mentaliteit.” Dat werd Luc
Scheres, oud­promovendus van Zuilhof.
Hij richtte in 2011 Surfix op. Nu werken
er zeven mensen en heeft het zo’n
twintig klanten over de hele wereld.
Oppervlakken modificeren met behulp
van chemische reacties is niet nieuw. De
meeste chemische methodes gaan uit van
oxides zoals glas (siliciumoxide) die rea­
geren met silanen. Maar die binding is
gevoelig voor bijvoorbeeld basen en kan
makkelijk hydrolyseren. Bovendien zijn
die reacties slecht reproduceerbaar en
zeer vatbaar voor vocht. “Vandaag met dit
onweer krijg je een heel ander resultaat
dan op een droge dag”, zegt Zuilhof.
‘De techniek
leren kan wel een
halfjaar duren’
Het onderzoek in de groep van Zuilhof
resulteerde in een heel andere chemi­
sche reactie die niet alleen met oxides,
maar ook met nitrides en carbides werkt.
Die chemische reactie is de belangrijkste
uitvinding waarop Surfix octrooi heeft.
Het voordeel van carbides en nitrides is
dat ze chemisch niet zo reactief zijn. De
verbinding tussen de nanocoating en het
substraat is dus heel stabiel en kan zowel
goed tegen verschillende chemische om­
gevingen als tegen hoge temperaturen.
Dat is handig als de chip of sensor in
allerlei omgevingen stabiel moet zijn.
Maar dat betekent ook dat het lastig is
om een verbinding, namelijk de precur­
sor van de nanocoating, aan bijvoorbeeld
een siliciumnitride­oppervlak – veel ge­
bruikt in optische sensors – te zetten. De
precursor is een koolwaterstof met aan
het ene uiteinde een dubbele binding en
Start­up
C2W 12 | 3 juli 2015
27
Surfix
Opgericht in: 2011
Aantal werknemers: 7
Gevestigd in: Wageningen
ervlaktemodificatie voor
specialisme: Chemische opp
micro­ en nanotechnologie
aan het andere een functionele groep.
Scheres legt uit: “Het is een reactie tus­
sen het oppervlak en de dubbele binding
van de precursor. Dat is een moeilijk
chemisch proces dat wij heel goed in de
vingers hebben.”
Scheres is niet bang dat anderen zijn
technologie gaan namaken, ondanks de
publicatie in octrooien. “Onderzoekers
die hier komen werken, doen er soms wel
een halfjaar over om zich de technieken
eigen te maken. En dan hebben ze alle
kennis en apparatuur tot hun beschik­
king. Iemand die zelf de procedures wil
nadoen, doet daar nog veel langer over.”
pAtronen
Volgens Scheres is Surfix gespeciali­
seerd in stukjes van een oppervlak selec­
tief bedekken. “Dat doen we met triggered assembly. Daarbij binden moleculen
alleen op die plaats die wij vooraf heb­
ben bepaald. We maken bijvoorbeeld
een deel van het oppervlak reactiever,
zodat daar als eerste een precursor aan
bindt. Met een tweede reactie bind je
een tweede precursor aan de rest van het
oppervlak. Zo kun je patronen op een
chip of sensor maken.” Volgens Zuilhof
kan dat eveneens met andere processen
met bijvoorbeeld uv­licht. “Maar wij
kunnen ook patronen maken op plek­
ken waar je met licht niet bij kunt.”
De klanten van Surfix zijn heel divers,
van multinationals tot kleine bedrijven.
Namen kan Scheres niet noemen. “De
meeste klanten komen naar ons toe met
een heel specifiek probleem dat geheim
moet blijven. Een klant wilde bijvoor­
beeld graag meten of zenuwcellen nog
in leven zijn. Als dat zo is, groeien er
een soort tentakels uit die cellen die
verbindingen proberen te maken tussen
de zenuwcellen. Meet je groei bij die
tentakels, dan weet je dat de cellen nog
leven. We ontwikkelden samen met de
klant een chip met een patroon waarop
de uitgroei van die verbindingen aan het
oppervlak gestuurd werd, zodat je de
groei goed kunt meten.”
‘er ligt er een
moleculair tapijtje op
het oude oppervlak’
Surfix neemt deel aan diverse onder­
zoeksprogramma’s, waaronder BioFos en
NanoNextNL. Ook de samenwerking met
de groep van Han Zuilhof, die letterlijk
een buur is van Surfix, is hecht. De twee
onderzoekers praten regelmatig met el­
kaar over de chemie. Scheres: “Deze on­
derzoeksprogramma’s zijn een investe­
ring in onze toekomst. We moeten onze
technologie wel blijven ontwikkelen.”
Zo ontwikkelden de onderzoekers geza­
menlijk onlangs een biosensor die
Campylobacter­bacteriën in kippenvlees
kan meten. Het Enschedese bedrijf
Lionix maakte de chip en Surfix ontwik­
kelde de modificatie van het silicium­
nitride­oppervlak, waardoor je anti­
lichamen voor de bacterie op het
oppervlak kunt zetten. Het Veterinair
Instituut en Food & Biobased Research
van Wageningen UR leverden de biolo­
gische kennis over de bacterie en de an­
tilichamen. Met die chip kun je heel lage
concentraties van de bacterie meten.
“Dit is een mooi voorbeeld van samen­
werking. Wij zitten als chemici letterlijk
op de chip en figuurlijk tussen de biolo­
gen en de fysici in”, zegt Scheres.
Groeiende mArkt
Het lukt Surfix al enige tijd om finan­
cieel op eigen benen te staan. Bang voor
concurrentie is Scheres niet. “Geen
concurrentie zou ongezond zijn. Er zijn
altijd bedrijven die ongeveer hetzelfde
doen als wij”, zegt de onderzoeker.
“Maar ik denk dat wij met onze triggered
assembly en de mogelijkheden van loka­
le en selectieve modificatie een bijzon­
dere techniek in handen hebben.
Bovendien groeit de markt voor micro­
en nanotechnologie explosief, onder
meer voor diagnostiek, duurzame ener­
gie, voedselveiligheid en waterbeheer.
We focussen nu op de life sciences, dat
is al breed genoeg. Maar we kunnen
met onze oppervlaktemodificatie alle
kanten op.”
|