Optimale groei met medewerking van bodem, bodembiologie en bemesting Wilma Windhorst Boomteeltcursus Vlamings BV 130116 Schimmelziekten algemeen • • • • Chemisch systeem: brandjes blussen Ziekte vinden middel inzetten Ziekte voorkomen middel inzetten Intensivering teelt, specialisatie, beperkter middelenpakket… • Nieuwe middelen resistentiegevoelig Kwetsbaar systeem! Schimmelziekten algemeen • Niet uitgaan van ziekte maar van plantgezondheid • Conditie van de plant verbeteren zodat ziekten minder voorkomen • Bodem, bodembiologie, bemesting: helpen mee aan plantgezondheid • Systemen ontwikkelen zich nog volop! Weerstand van planten Weerstand van planten Bedrijfszeker systeem: • Afhankelijkheid van bestrijdingsmiddelen vermindert • Minder inzet van middelen betere werking als ze echt nodig zijn • Gezonde planten: barrières waardoor afweer van de plant verbetert en aantasting vermindert Menselijke gezondheid Weerstand • Rust • Voeding • Evt voedingssupplementen: vitaminen e.d. • Gewoonten als roken, alcoholgebruik e.d. • Darmflora (probiotica, bijv. Yakult) • Omgeving en klimaat Weerstand van planten? Weerstand van planten? • • • • • Rust Bodem en bodembiologie Voeding Teeltmaatregelen: vermeerdering, snoei, .. Teeltomstandigheden: (pot)grond, ontwatering, (kas)klimaat, water geven • Weersomstandigheden • Negatieve invloeden zoals bespuitingen Weerstand van planten: Rust • Veel zachte winters waarin bladhoudend/ groenblijvend gewas niet 100% stil staat • Teelten steeds sneller • ´Opgejut´ gewas • CO2 in de lucht gestegen bemesting aanpassen? Weerstand: bodemstructuur • • • • Goede structuur: lucht in de grond Lucht in de grond zuurstof voor de wortels Lucht in de grond ontwatering in orde Lucht in de grond goede omstandigheden voor bodembiologie Minder ziektegevoeligheid! Gezonde bodem • Organische stof, kan door bodemleven worden omgezet in humus • Bodemleven: zuurstof-minnende organismen structuur ook cruciaal • Bemestingsverhouding Ca-Mg heeft veel invloed op structuur en bodemleven • Structuur, bodemleven en bemesting beïnvloeden elkaar over en weer, staan niet los van elkaar! Gezonde bodem • Organische stof: buffer voor voeding en water en bodembiologie • 1% meer organische stof = 17 liter water per m² extra vochtbuffer • Aanbrengen organische stof: champost, compost, stalmest, stro,…. • Groenbemester kan ook % organische stof verhogen Weerstand: Bodembiologie • 98% van de bodembiologie bestaat uit nuttige organismen • In de teelt hebben wij last van de 2% schadelijke organismen Kunnen we de nuttigen beter benutten? Gezonde bodembiologie • • • • • • • • Bacteriën Gisten Actinomyceten Mycorrhiza´s Andere schimmels Eéncelligen Aaltjes Hogere bodemdiertjes: wormen, insecten Wat doet de bodembiologie? • • • • Afbraak organisch materiaal Vorming van humus Vastleggen of beschikbaar maken voeding Ziektewering: concurrentie, predatie= opeten, antagonisme, productie antibiotica,.. Bodemvoedselweb Bacteriën • Wortelpunt van een haarwortel • Blauw en groen: bacteriën • Worden gevoed door suikers uit de wortel Foto: Plant Health Care Bacteriën • Slijmlaag: zorgt voor kruimelstructuur en dus lucht • Zorgen voor aanmaak antibiotica, vitamines, … • Zorgen voor vrijmaken of vastleggen voeding • Zorgen voor betere beworteling • Zorgen voor betere opname voeding • Zijn voedsel voor nuttige hogere organismen • Werken tegen bepaalde schadelijke beestjes Schimmels • Houden calcium vast invloed op de structuur en hardheid van de plant • Zorgen voor aanmaak antibiotica, enzymen,… • Nemen plek in van schadelijke soorten • Werken mee aan opname water en voeding • Werken tegen bepaalde schadelijke soorten Schimmels Bodemschimmel tegen aaltjes en tegen taxuskever Eéncelligen • Afbraak organisch materiaal • Zijn erg belangrijk in stikstofvoorziening • Belangrijk voor de structuur van de grond Aaltjes • Afbraak organisch materiaal • Evenwicht tegen schadelijke soorten • Eten bacteriën rol in stikstofkringloop • Ook soorten tegen (bodem)insecten Bodemleven terug in de grond? • Geen kerende grondbewerking, krukasspitten • Bodemverbetering/afstrooien met blad’compost’, champost, groencompost • Liever geen GFT: te zout, zware metalen, veel residu van gewasbeschermingsmiddelen • Groenbemesters • Wees voorzichtig met meststoffen • Evt producten die de bodembiologie aanvullen Weerstand: Voeding • • • • • Meten = weten! Verschillende analyse-methodieken Onze voorkeur: Bodembalans-analyse Waarden per perceel gemeten Niet meer alleen NPK, maar ook calcium, magnesium, zwavel, sporen • Verhoudingen elementen belangrijk Plantenvoeding: calcium • Zorgt voor stevigheid van celwanden • Heeft veel invloed op opname van andere elementen en sporen, vooral Borium • Enorm belangrijk voor weerstand • Opname door jonge witte wortelpunten/wortelhaartjes • Opname en transport zijn moeilijk: alleen dmv verdamping Plantenvoeding: magnesium • Onderdeel van bladgroen, dus direct van invloed op kleur en groei en sterkte blad • Stagnatie van opname bij droogte • Hoe dichter het gewas, des te meer Mg nodig om onderste blad op kleur te houden • Gebrek in oud blad vatbaar voor ziekten Plantenvoeding: kalium • Maakt cellen stevig, vergelijk met opgeblazen ballon • Is zeer mobiel • Gebrek treedt niet snel op, goed opneembaar • Hoog kalicijfer zit calcium en magnesium snel in de weg! • Spoelt uit Plantenvoeding: stikstof • Belangrijke bouwsteen voor een plant, komt in suikers, eiwitten e.d. voor • 3 vormen: nitraat, ammonium, ureum • Nitraat overmaat: vatbaar gewas voor ziekten en plagen • Liever organische meststoffen of ammoniumstikstof Plantenvoeding: fosfaat • Belangrijke energieleverancier voor de plant • Belangrijk bij beworteling en bloemknopvorming Plantenvoeding: zwavel • • • • Zit in eiwitten belangrijk voor groei Functie bij weerstand tegen schimmels Vroeger: zure regen zwavel uit de lucht Nu: tekorten soms groot, vooral op zandgrond Plantenvoeding: sporen • Spelen een rol in stofwisselingsprocessen in de plant • Spelen een rol in weerstand tegen ziekten • In vollegrond beperkt aanwezig, vooral Borium en Mangaan tekort • In regenwater, niet aanwezig • Bij hoge pH-waarde grond minder goed opneembaar, correctie met bladmeststoffen Plantenvoeding: sporen • ZinkRhizoctonia, valse meeldauw, echte meeldauw, bladvlekken • MangaanBladvlekken, valse meeldauw, roest, Phytophthora, Phoma • Koperbacterieziekten, bastziekten • BoriumPhytophthora, Pythium, Chalara Meer weerstand door beter bemesten • Minder valse meeldauw met bemesting gericht op calcium, magnesium, mangaan en zink • Bladverbranding en wortelproblemen Acer potcultuur opgelost door meer calcium • Groeistagnatie Pachysandra opgelost met meer calcium • Roest Hypericum opgelost met meer mangaan en zink • Hierover valt nog veel te leren!