ANDERS IS GELIJK 39 STAP 1 1. Een tekst met geluidseffecten. Of is er iets anders aan de hand? Kleren maken de man... Mensen kunnen van elkaar verschillen, KRAK ook op elkaar lijken door de kleren die ze dragen. Kleren beschermen je tegen de zon, regen DZOING kou. KRAK ze doen meer. Ze vertellen een heel verhaal. Ze vertellen CRASH je woont, PIEP oud je bent, SHHHT welke groep je hoort, laten zien GRAUW je veel GRAUW weinig centen hebt, GRAUW je een hippe vogel GRAUW een brave Hendrik bent. Je kiest jeans WAM erbij te horen. Je knipt er een gat in WAM bij de tijd te zijn. GRAUW WAM een andere jeans te hebben dan je pa GRAUW ma. De eerste indruk die je van iemand hebt, is vaak gebaseerd op de kleren. Sommige mensen kiezen heel opvallende kleren DZOING make-up WAM zo te laten zien SSSSS ze het niet eens zijn met wat er rondom hen gebeurt. 2. Werk per twee samen en probeer een oplossing te vinden om de tekst leesbaarder te maken. 3. Lukt het niet helemaal? In de volgende teksten zitten nog meer van die eigenaardigheden. Lees ze, misschien heb je het dan wel door. Tine Tine is 13 jaar bus woont in een flat. Zij bus haar zus hebben elk een eigen kamer. Hun ouders slapen samen. Ze delen met z’n vieren een woonkamer, keuken bus badkamer. Tine moet helpen met de vaat foto koffie ze kan, glipt ze ervandoor. Daar is ze erg goed in. Elke dag brengt ze ongeveer zeven uur op school door. Daar leert ze lezen, schrijven, rekenen, aardrijkskunde, geschiedenis, bus nog veel meer. Iedereen die ze kent, kan schrijven. Je kunt ook niet zonder in haar land. 171 Tine gelooft dat de mensen door God geschapen zijn bus na hun dood in de hemel komen foto haar buurjongen gelooft daar niets van. Tine wil later in een labo werken. Koffie het mag van haar grote zus, oefent ze met make-up. Ze draagt het liefst een lange broek bus houdt van jazzballet. Seri Seri is 13 jaar bus hij woont in een klein dorpje in een bergstreek in Papoea-Nieuw-Guinea. Met zijn vader, grootvader, broer bus de andere jongens bus mannen van het dorp woont hij in de mannenhut, midden op het dorpsplein. Zijn moeder bus zussen wonen apart in een kleine, ronde hut. Niemand in het dorp kan schrijven. Seri bus de andere jongens leren alles uit het hoofd. Daar zijn ze erg goed in. De oudere mannen leren hun alles over de geschiedenis bus godsdienst van hun groep bus nog veel meer. Seri gelooft dat alle dieren, planten, foto ook stenen een ziel hebben bus dat zijn voorouders nu goden zijn. Terwijl de meisjes bus vrouwen op het veld werken, gaat Seri met de mannen jagen. Koffie het feest is, besteden Seri bus zijn vrienden uren aan hun versieringen. Alle versieringen hebben een betekenis. Ze vertellen bij welk dorp je hoort, boek je getrouwd bent boek niet, hoe oud je bent bus wat er te vieren valt. 4. Heb je alle teksten verbeterd? Maak dan een lijst van wat je veranderd hebt. Schrijf de fouten links en je vervangingen rechts. Wat zijn het eigenlijk voor woorden? STAP 2 1. Wat vind je van de volgende tekst? Anders Seri Tine verschillen in veel dingen van elkaar: hun lichaam ziet er anders uit, hun gedragingen ideeën zijn ook verschillend. Ze eten ander voedsel, wonen in een verschillend huis, spreken een andere taal, maken andere gebaren, geloven in een andere god, hebben andere kleren lichaamsversieringen. Al die dingen horen bij hun cultuur. Cultuur is de manier waarop een groep mensen samen denkt leeft. Mensen met eenzelfde cultuur lijken op elkaar in hun gedrag ideeën. Ze leren die als kind van hun ouders van de anderen. Binnen elke groep bestaan ook behoorlijk wat verschillen. Een cultuur verandert voortdurend. Mensen met verschillende culturen elkaar leren kennen, nemen ze altijd dingen van elkaar over. (Marita de Sterck, Een vijf met negen nullen) 172 2. Waarom loopt deze tekst niet zo vlot? 3. Kan je de tekst vlotter laten lopen met jouw vervangwoorden uit de vorige stap? Samengevat Oefening 1. Zet de verbindingswoorden waar ze thuishoren. Alle nodige woorden vind je onder de tekst. Probeer het eerst zonder die hulp! Mensen zijn nooit wit, zwart, geel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . rood. Er zijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . veel kleurschakerIngen van het witste wit over bruingeel naar het donkerste bruin. Rood worden mensen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ze het warm krijgen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . een glaasje te veel op hebben. Dat komt ............................ de bloedvaten dan een rode schijn ver- spreiden, vooral op een blanke huid. Ijzige kou maakt onze huid wit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . onze lippen paars. Lange tijd dachten mensen ............................ indianen een rode huid hadden. Vaak hielden ze de rode verfstof waar ze zich mee insmeerden voor hun echte huidkleur. Geen enkele huid is knalgeel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . pikzwart. Binnen eenzelfde groep kom je altijd kleurverschillen tegen. Sommige Chinezen zijn witter ............................ de meeste Belgen, sommige Belgen donkerder doorsnee-Marokkaan. ............................ ............................ ............................ wel zo ............................ ............................ de je groepen vergelijkt, is het de ene groep gemiddeld anders van huid- kleur is . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . de andere. en - als - dan - maar - of - toch - wel - of - dan - dat - maar - doordat - of - als - dan - dat 173