Effecten van nicotine

Effecten van nicotine
Bronnen: cochrane reviews
Inleiding
Het probleem: Marc heeft gemerkt dat hij sinds zijn rookstop weinig energie heeft. Kan dat
te maken hebben met het stoppen met roken? En wat kan je er dan aan doen?
Ik dacht hier een snel antwoord op te kunnen geven. Maar dat bleek niet zo eenvoudig! In
alle artikels die ik vond over rookstop, stond vermeld dat mensen gewéldig veel zin konden
hebben in een sigaret, dat ze meer honger hadden na het stoppen, enzoverder. Maar er
stond niks in over energie-verlies. Toch merkte ik op discussie-groepen op het internet dat er
nog mensen waren die daar last van hadden. Daarom ben ik wat meer gaan lezen over
nicotine, en kunnen we misschien bijeenpuzzelen hoe het komt dat rookstop kan leiden tot
een algemeen gevoel van “weinig energie”.
De chemie
Nicotine behoort tot de alkaloïden, een groep stoffen waartoe ook cafeïne en cocaïne
behoren. In de geneeskunde gebruiken ze ook alkaloïden, want morfine en codeïne (een stof
die in verschillende pijnstillers zit) zijn alkaloïden.
Wat doet nicotine?
Je voelt je anders
Als je nicotine binnenkrijgt, word je kalmer en voel je je beter. Dat komt omdat nicotine
werkt zoals een antidepressivum. Als je stopt met roken, ga je je dus down voelen. Daarom
geven ze tegenwoordig bij rookstop niet alleen nicotine-vervangers (pleisters, zuigtabletten
of kauwgom) maar ook antidepressiva (bupropion en nortriptyline), omdat dat mensen helpt
om minder nare effecten van het stoppen te hebben. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit
ook werkt.
-
-
opgelet, van antidepressiva kan je wel neveneffecten hebben. Sommige mensen
hebben last van
o slapeloosheid en vreemde dromen
o een droge mond
o een allergische reactie
o gewichtstoename
daarom zijn artsen heel voorzichtig in het voorschrijven van antidepressiva voor
rookstop.
Je denkt anders
Als je rookt, ben je alerter. Je geheugen werkt beter. Je hebt een “heldere kop”.
Je lichaam werkt anders
Rokers zijn magerder dan niet-rokers (zo’n 5 kilo). Ze hebben minder honger. Ze drinken
meestal ook meer koffie dan niet-rokers.
Anderzijds zijn rokers ook sneller buiten adem, voelen ze zich gejaagder, en hebben ze een
hogere bloeddruk. Nicotine vernauwt de bloedvaten, waardoor de bloeddruk omhoog gaat
en er trombose kan ontstaan. Ook wordt de ademhaling door nicotine versneld. Nicotine kan
een hartinfarct veroorzaken, maakt op termijn de huid grauwer en slapper. Nicotine maakt
ook dat wonden en botbreuken langzamer genezen.
Wat doet nicotine precies in ons lichaam?
Hoe kunnen we die effecten verklaren? Dan moeten we kijken naar de hormonen in ons
lichaam. Ons zenuwstelsel dient immers niet alleen om signalen te geven (bijvoorbeeld van
onze ogen naar de hersenen, zodat we begrijpen wat we zien), maar ook om hormonen in de
bloedbaan af te geven. Die hormonen zitten altijd in ons lichaam, maar door nicotine op te
nemen kunnen we méér of minder hormonen dan gewenst in ons lichaam krijgen.
Wanneer je een sigaret opsteek, gaat er nicotin-rijk bloed van de longen naar de hersenen.
Dat gebeurt al binnen de 7 seconden na je eerste trek! De hersenen reageren hierop met het
vrijgeven van een heleboel chemische stoffen, zoals acetylcholine, norepineprine, dopamine,
beta-endorfine, vasopressine en arginine.
Nicotine blijkt dus heel wat hormonen in de war te brengen.
-
-
het zorgt voor grotere doses van het stimulerende hormoon epinephrine (=
adrenaline).
o Hoe? Een kleine concentratie aan nicotine werkt in op de zogenaamde
nicotine-acetylcholine receptoren. Die geven epinephrine af.
o Wat is het gevolg? Je krijgt een hogere hartslag, een hogere bloeddruk, je
gaat sneller ademhalen. Je spieren denken ook dat ze moeten gaan werken.
Daarom is het metabolisme van rokers hoog (ze verbruiken dus meer energie
in rust-toestand dan een niet-roker).
Het zorgt voor meer dopamine in de hersenen. Dopamine is een “genotshormoon”.
Er is een circuit in onze hersenen waardoor plezier en genot worden geregeld. Als we
iets lekker eten, komt er dopamine vrij (voldaan gevoel na de maaltijd). Dopamine
stuurt dat systeem, en wordt dus méér aangemaakt als er nicotine in de hersenen zit.
Daarom hebben mensen een voldaan gevoel als ze roken.
o Hoe? Normaal worden hormonen zoals dopamine na een tijdje spontaan
afgebroken in onze hersenen. De afbraak gebeurt door speciale eiwitten
(enzymen). Mono-amino oxidase is het eiwit dat dopamines afbreekt.
-
-
Nicotine zou de werking van dat eiwit stoppen, zodat het genotshormoon te
lang in onze hersenen blijft.
o Wat is het gevolg? Je voelt je dus prettig. Cocaïne heeft ook zo’n fijn effect,
omdat het ervoor zorgt dat onze hersenen de dopamine niet meer voldoende
afbreken. Als je stopt met roken, worden je hersenen niet van de ene dag op
de andere als de hersenen van een niet-roker. Onderzoekers vermoeden dat
het maanden kan duren vooraleer de dopamine-circuits terug normaal
werken. Dus kan je maanden ontregeld zijn als je stopt met roken!
Nicotine verhoogt de afgave van de hormonen beta-endorfine (een pijnstiller en een
kalmeermiddel) en acetylcholine (ook een pijnstiller).
o Hoe?
o Wat is het gevolg? Je bent minder gespannen, je bent alerter. Omdat je veel
acetylcholine in je bloedbaan hebt, is je concentratie, je geheugen en je
vermogen om dingen te leren ook groter. Men schat dat die effecten een
kwartier tot twee uur blijven duren.
o Vreemd maar waar, daarom kan een beginnende roker ook rare en heel
heldere dromen krijgen. Dat komt door de verstoring van de acetylcholine
werking. Als je al jaren rookt, zou dat effect niet meer merkbaar zijn.
Nicotine blokkeert een ander hormoon, namelijk insuline
o Hoe? Normaal breekt insuline suiker af. Er gaat dus ook meer glucose (suiker)
in je bloed blijven zitten als je nicotine binnenkrijgt.
o Wat is het gevolg? Daarom gaat je eetlust verminderen. Je lichaam denkt
immers dat er nog genoeg energie in je lichaam aanwezig is. Dat verklaart
waarom rokers minder eten dan niet-rokers en waarom ze zo’n honger / zin in
zoet hebben als ze stoppen met roken.
Conclusie
Stoppen met nicotine (stoppen met roken) kan wel dégelijk leiden tot een gevoel van
algemeen energie-verlies. De observatie van Marc klopt!
- je metabolisme wordt lager. Je lichaam werkt dus een beetje trager
- je denken is minder helder
- je mist de anti-depressiva die je “kreeg” via de nicotine
Zowel lichamelijk als psychisch loopt het dus inderdaad allemaal een beetje moeizamer als je
stopt met roken.
Wat kan je ertegen doen?
-
je metabolisme kan je weer verhogen door te bewegen en veel vezels te eten
de effecten op het denken gaan normaal gezien vrij snel voorbij
misschien kunnen antidepressiva een nuttige bijkomende hulp zijn (voor
volwassenen)
An Victoir