7.1. Maeck_nl_desk

ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
dr.ir.
Johan Maeck
Belgian Road Research Centre
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Leden












van de werkgroep
Aguayo Osvaldo – Chileense wegenadministratie
Andrei Radu - TU Gheoghe Asachi van Iasi
Beeldens Anne - OCW
del Cerro Grau Jose - Fomento
Maeck Johan - OCW
Rens Luc – EUPAVE
Ripke Oliver – BASt
Rossigny Pascal - CEREMA
Said Safwat - VTI
Han Seung Hwan - KEC Research Institute – Voorzitter van TC 4.2
Southern Mike - Eurobitume – Groepsleider TC 4.2.3
Zamurovic Militza - SPW
2
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Scope
Doelstellingen van de WG
Overzicht van feedback uit het veld over recente innovaties
(producten, uitrusting) die de koolstofafdruk van verhardingen
helpen verkleinen
•



vragenlijst (casestudies) + literatuuronderzoek
andere indicatoren buiten taakomschrijving
gebruiksfase valt buiten de taakomschrijving
Maatschappelijke duurzaamheid (‘Sustainability’)
> indicatoren die deze duurzaamheid beschrijven
> milieuindicatoren
> koolstofafdruk is belangrijk, meten van GWP
Kritische onderzoek van inschatten van verkleiningen van
koolstofafdruk
•


tools om de koolstofafdruk in te schatten
state of the art van innovaties
3
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Vragenlijst
& antwoorden

23 landen hebben de vragenlijst beantwoord

5 landen letten op de koolstofafdruk bij het aanbrengen en onderhouden van
verhardingen, 5 andere hebben plannen in die zin
•
meeste van hun modellen zijn “van wieg tot bouwplaats”, niet “van wieg tot
graf”. Zij bepalen de koolstofafdruk bijna nooit tijdens de gebruiksfase
•
17 landen passen technische innovaties toe die de koolstofafdruk van
verhardingen verkleinen
4
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Overzicht
van innovaties in het ontwerp:
Verhardingen met lange levensduur (‘LLP’)


verkleining koolstofafdruk verwacht door langere levensduur
oppassen voor grotere koolstofafdruk tijdens de uitvoering
Tweelaags beton


duurzamer materiaal, dunnere toplaag
minder vervoer, dus kleinere koolstofafdruk
5
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Overzicht
van innovaties bij de uitvoering:
eenvoudige, efficiënte ideeën
Aggregaten bij opslag afdekken om geen water te laten toetreden
 eenvoudige manier om energie voor verhitten van aggregaten voor
asfalt te besparen
Bitumenleidingen en -tanks isoleren

minder warmteverlies in asfaltmenginstallaties, dus kleinere
koolstofafdruk
6
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Overzicht
van innovaties bij de uitvoering:
minder energie betekent vaak minder CO2-uitstoot
Asfalt bij verlaagde temperatuur, koudasfalt
 additieven verbeteren de verwerkbaarheid, maar oppassen voor de
koolstofafdruk ervan
Emissiearm cement
 grote koolstafafdruk om klinker te verkrijgen; vliegas en
hoogovenslak kunnen deze afdruk verkleinen
7
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Overzicht
van innovaties: recycling
Toepassing van verhardingen met herbruikasfalt
 koolstofafdruk van de productie van nieuw materiaal vermeden,
maar oppassen met vervoer
Koud hergebruik in situ, warm hergebruik in situ
 besparing op vervoer
Toepassing van rubber van afvalbanden

verkleining koolstofafdruk moet nog worden aangetoond
8
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Overzicht
van innovaties: in de gebruiksfase
Wegdekken met lagere rolweerstand
 onderzoek aan de gang
9
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Onderzoek
van enkele koolstofafdruktools
•
Duidelijk begrip van de achterliggende berekening & hypothesen
•
Sterke & zwakke punten van de tools aanwijzen
•
Uitdaging: de juiste tool in de juiste situatie gebruiken
•
Grote verscheidenheid van tools voorhanden

SEVE ; ECORCE ; HACCT ; AsPECT ; CHANGER ; DUBOCALC ; GHGC; PALATE ;
CEREAL ; EKA ; TAGG Carbon Gauge Calculator tool

verschillen in bestreken levenscyclusfasen (bv. enkel productie of gehele
levenscyclus), gebruikersvriendelijkheid & flexibiliteit, focus (bv. ontwerp- of
uitvoeringsgericht), enkel- of meervoudige output
10
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
VERGELIJKENDE STUDIE VAN DUURZAAMHEIDSTOOLS OM DE
LEVENSCYCLUS VAN EEN ASFALTWEGVERHARDING TE BEOORDELEN

Context
•
Opwarming van de aarde komt
vooral door BKG, waaronder CO2.
Transportsector produceert ~25 %
daarvan
•
Wegbeherende overheden &
aannemers hebben er belang bij
BKG & energieverbruik te
kwantificeren
•
Komen tot een beslissingsproces waarin rekening wordt gehouden met de milieu-, de
economische en de sociale effecten van wegenwerken (‘GPP’)
•
Uitdaging: de juiste tool in de juiste situatie gebruiken
11
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Onderzoek
van enkele koolstofafdruktools
12
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Onderzoek
van enkele koolstofafdruktools
13
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
VERGELIJKENDE STUDIE VAN DUURZAAMHEIDSTOOLS OM DE
LEVENSCYCLUS VAN EEN ASFALTWEGVERHARDING TE BEOORDELEN
 Vaststellingen
•
Verschillen in koolstofafdrukwaarden, aannamen en systeemgrenzen,
waardoor verschillen in output
•
De meeste tools bestrijken de productie- & uitvoeringsfase, maar kunnen
een verschillende focus hebben (bv. mengselsamenstelling bij sommige,
uitvoeringsfase bij andere)
•
Geen van de tools bestrijkt de gebruiksfase (verharding onder verkeer)
14
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Inschatting
•
•
•
•
koolstofafdruk voor vb. DAB
Gemiddelde totale koolstofafdruk van ‘cradle to gate’: 55 kg CO2e
Energieverbruik menginstallatie goed voor 40 à 50 % van totale koolstofafdruk
Transportwaarde ~10 %, vnl. afhankelijk van de bijdragen van wegtransport.
Grote verschillen in materiaalwaarden – ook voor bitumen –, goed voor 60 à 90 %
van de totale koolstofafdruk van de materialen
15
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Analyse
Bestreken fasen
cradle to gate vs cradle to grave (LCA)

Recycling
recycling aanmoedigen om CO2-uitstoot en uitputting van materiaalvoorraden
te vermijden
& recycleerbaarheid
materialen die op het einde van de levensduur kunnen worden gerecycled, om
tot meer duurzaamheid in de wegensector te komen

Duurzaamheidsindicatoren
GWP, in CO2e, is een belangrijke indicator
maar andere milieu- en sociale en financiële criteria kunnen informatie aan
een duurzaamheidsbeoordeling toevoegen

16
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Aanbevelingen
Gewenste kenmerken van een tool:
o
o
o
duidelijk afgebakende systeemgrenzen
transparantie in CO2e-waarden
flexibiliteit
.toevoeging bestanddelen met CO2-waarden
.invoer energieverbruik menginstallatie
.watergehalte aggregaten
Beoordeling van de duurzaamheid van een wegverharding:
combinatie kwantitatieve tool die een koolstofafdruk kan
berekenen met een duurzaamheidsbeoordelingstool die meer
kwalitatieve criteria kan inschatten
17
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
 Nieuwe
WG
OCW heeft beslist GPP-werkgroep op te richten met de volgende doelstellingen:
o
o
wegbeheerders helpen Green Public Procurement te vertalen naar bestekken en te
realiseren in wegenbouwprojecten
op de hoogte zijn/blijven van nieuwe ontwikkelingen hieromtrent: Europese
richtlijnen, beste praktijken in de sector, stand van zaken in andere sectoren zoals
gebouwensector, certificering in andere sectoren en in de wegenbouw, …
. Interne OCW-onderzoekers & externe experts en stakeholders (wegbeherende
overheden, aannemers, LCA- en duurzaamheidsexperts)
. Acties die binnen redelijke termijn tot input voor GPP leiden
18
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV
De koolstofafdruk van verhardingen
over hun levenscyclus verkleinen
De koolstofafdruk van verhardingen over
hun levenscyclus verkleinen
Vragen
19
ABR - BWV
<POST-SEOUL> Sterrebeek, 18.03.2016
ABR - BWV