13.3 Soorten veranderen

13.3 SOORTEN
VERANDEREN
Evolutie
Leven op aarde

Aarde 4.5 miljard jaar oud

Eerst geen O2, dus geen leven



Cyanobacteriën (blauw algen)
ontstaan 3.5 miljard jaar geleden in het water.
Produceren zuurstof!
Er ontstond meer leven in het water.
Leven op aarde




2 miljard jaar geleden steeg de hoeveelheid O2 in
de lucht.
De ozonlaag ontstond; houdt schadelijk uv-straling
tegen.
400 miljoen jaar geleden eerste landbewoners
Alle organisme zijn voortgekomen ut de allereerste
organismen op aarde!
Verwachtschap


Soorten die uit elkaar zijn ontstaan 
verwantschapsschema.
Gemeenschappelijke voorouder  nauw aan
elkaar verwant.
Gewervelde: 5 groepen





Vissen, water, kieuwen
Amfibieën, water/land, longen, eieren in het water.
Reptielen, nagels, eieren met leerachtige schaal op
het land.
Vogels, warmbloedig, veren, eieren met kalkschaal.
Zoogdieren, warmbloedig, vacht, jongen drinken
melk.
Soorten

Elke groep kun je onderverdelen in soorten.

Soort die nu leeft, is ontstaan uit vroegere soorten.
Orka: voorouders
waren landdieren
Soorten veranderen





Evolutie: het veranderen van soorten en het ontstaan
van nieuwe soorten.
Charles Darwin
Variatie binnen elke soort.
Verschillende soorten veel
nakomelingen hebben.
Niet alle nakomelingen planten
zich voort.
Variatie

Variatie in eigenschappen
(verschillen: lengte, huidskleur, oogkleur etc.)



Deel van die eigenschappen is erfelijk
 ligt vast in DNA
Veranderingen in het DNA  Mutaties
Mutatie in voortplantingscellen kan voor een nieuwe
eigenschap zorgen  zorgt voor variatie.
Natuurlijk selectie




Huisjes van tuinslakken
Lichtere slakken: voordeel
Dus meer gele slakken planten
zicht voort.
Erfelijke eigenschap.
Berkenspanner
Overleven



Survival of the fittest
Alleen dieren die de omstandigheden (weer,
ziektes, predatoren etc.) overleven, kunnen zich
voortplanten.
Een soort past zich hierdoor beter aan, aan zijn
omgeving.
Ontstaan nieuwe soorten






Galapagoseilanden: vinkenachtige vogels
Erfelijke variatie in
snavelgrootte.
Eilanden verschillend
Natuurlijk selectie
Snavelvorm die bij de
omstandigheden van
het eiland past.
Isolatie
Nieuwe soorten ontstaan





Variatie in snavelgrootte
Snavelgrootte is erfelijk
Door verschil in voedsel treedt er selectie op
De vinken zijn van elkaar geïsoleerd.
Het duurt duizenden jaren voordat uit een soort een
nieuwe soort ontstaat.
Victoria meer
http://schooltv.nl/video/soorten-cichliden-ooggetuige-van-evolutiein-het-taganyikameer/#q=evolutie
Huiswerk


13. 3: Maken opdracht 8 t/m 23
http://schooltv.nl/video/de-evolutie-de-geschiktsteleeft-voort/#q=evolutie