De harmonisering van de financiële en kapitaalmarkten

MiFID
De harmonisering van de
financiële en kapitaalmarkten
Sinds 1 november 2007 zijn nieuwe regels inzake beleggingen in werking
getreden. Deze regels vloeien voort uit een Europese MiFID-richtlijn. MiFID
staat voor “Markets in Financial Instruments Directive” (richtlijn betreffende
de markten van financiële instrumenten). Het is een geheel van Europese
rechtsregels die vooral de harmonisatie en integratie van de financiële en
kapitaalmarkten en de bescherming van de belegger tot doel hebben.
In deze brochure vindt u meer uitleg over de regels die een invloed hebben op
uw relatie met Belfius Bank in het kader van de uitvoering van bepaalde financiële transacties.
Inhoud
Wat houdt MiFID precies in? ................................................................................................................................................................. p. 2
Toepassingsgebied ....................................................................................................................................................................................... p. 2
“Know Your Customer” ............................................................................................................................................................................. p. 3
Regels die de kennis over de klant moeten bevorderen en de zorgplicht definiëren
“Inform Your Customer”............................................................................................................................................................................ p. 5
Regels die de financiële instelling verplichten om de klant te informeren
Organisatie .......................................................................................................................................................................................................... p. 5
Regels met betrekking tot de organisatie van de financiële instelling
“Best Execution” ............................................................................................................................................................................................ p. 6
Regels in verband met de uitvoering van orders op de markten en de bijbehorende transparantie
2
Wat houdt MiFID precies in?
MiFID wil de Europese financiële markten verder
integreren en
➜➜ omvat een verordening en richtlijnen die sinds
1 november 2007 in de Europese Unie, IJsland,
Noorwegen en Liechtenstein van toepassing zijn en
die, bij de Koninklijke Besluiten van 27 april 2007 en
3 juni 2007, in Belgisch recht zijn omgezet;
➜➜ wil de concurrentie en de transparantie op de
financiële markten versterken door het wegwerken
van de belemmeringen op het effectenverkeer en
het afschaffen van het “beursmonopolie”, m.a.w.
de verplichting tot centralisatie op de gereglementeerde markten;
➜➜ beoogt eveneens een ver ster k ing van de
beschermingsregels voor de klant die transacties
op financiële instrumenten uitvoert, wat het vertrouwen van de belegger vergroot. Daartoe moeten
meer gedragsregels en regels met betrekking tot
de interne organisatie van de financiële instellingen
worden ontwikkeld;
➜➜ heeft betrekking op een zeer ruime waaier van
beleggingsdiensten en -activiteiten en omvat de
meeste financiële producten.
Toepassingsgebied
De MiFID-regelgeving is van toepassing op een uitgebreid gamma van financiële instrumenten, met als
voornaamste categorieën:
➜➜ aandelen;
➜➜ obligaties;
➜➜ rechten van deelneming in instellingen voor collectieve belegging;
➜➜ i n s t r u m e n t e n d i e g e w o o n l i j k o p d e
geldmar kt worden ver handeld, zoals schatkistpapier, depositocertificaten en commercial
paper (thesauriebewijzen) (vallen hier niet onder:
betaalinstrumenten, depositorekeningen en termijnrekeningen);
➜➜ rentetermijncontracten (“forward rate agreements”);
➜➜ afgeleide producten (opties, futures, swaps
enz.) op ef fecten, rentevoeten, deviezen, aan­
delen, indexen, inflatie, overdracht van kredietrisico,
grondstoffen, emissievergunningen (CO2), klimaatvariabelen enz.
MiFID is onder andere van toepassing op de volgende diensten:
➜➜ het ontvangen, doorgeven en uitvoeren van
orders met betrekking tot financiële instrumenten;
➜➜ portefeuillebeheer;
➜➜ beleggingsadvies;
➜➜ het overnemen van financiële instrumenten en/
of het plaatsen van financiële instrumenten met of
zonder plaatsingsgarantie;
➜➜ de bewaring en het beheer van financiële instrumenten;
➜➜ onderzoek op beleggingsgebied en financiële
analyse of elke andere vorm van algemene aanbeveling in verband met transacties in financiële
instrumenten.
3
“Know Your Customer”
De klantenclassificatie
Om de klant beter te kennen en hem zo beter bij
te staan en te informeren, gebeurt allereerst een
classificatie. De klanten die transacties op financiële instrumenten uitvoeren, beschikken immers
niet allemaal over dezelfde kennis en ervaring met
betrekking tot deze financiële instrumenten en de
daaraan verbonden risico’s. Elke klant heeft bijgevolg recht op een aangepast beschermingsniveau,
afhankelijk van zijn classificatie.
Op basis van de criteria van deze Europese wetgeving (omgezet in bepaalde koninklijke besluiten)
worden de klanten van Belfius in drie categorieën
ingedeeld. Hieronder volgt een overzicht van deze
classificatie alsook een uitleg over het beschermingsniveau en de gedragsregels, zoals de zorg- en
informatieplicht.
In aanmerking komende tegenpartijen of ECP’s
(“Eligible Counterparties”)
Dit zijn professionele klanten die actief zijn in de
financiële sector en die, gezien hun professionele doelstellingen, geacht worden over de nodige
deskundigheid te beschikken om beleggingsbeslissingen te nemen.
Enkele voorbeelden: beleggingsondernemingen,
kredietinstellingen, verzekeringsondernemingen,
gemeenschappelijke beleggingsfondsen en hun
beheersmaatschappijen, pensioenfondsen, nationale regeringen en hun diensten (met inbegrip van
de openbare instellingen die belast zijn met het
beheer van de overheidsschuld), centrale banken.
Professionele beleggers
Deze klanten bezitten de nodige ervaring, kennis en
deskundigheid om zelf beleggingsbeslissingen te
nemen en de eventueel daaraan verbonden risico’s
correct in te schatten.
Het gaat hier vooral om grote ondernemingen die
minstens aan twee van de drie volgende vereisten
voldoen:
•een balanstotaal van minstens 20 miljoen euro;
•een netto-omzet van minstens 40 miljoen euro;
•een eigen vermogen van minstens 2 miljoen euro.
Deze classificatie houdt onder meer in dat de bank
er mag van uitgaan dat de klant financieel in staat
is om elk beleggingsrisico te dragen dat verenigbaar
is met de beleggingsdoelstellingen van die klant. De
zorgplicht ten aanzien van deze klanten gaat ook
minder ver dan bij de niet-professionele beleggers.
N i e t- p r o f e s s i o n e l e b e l e g g e r s (o f
“retailklanten”)
De niet-professionele beleggers zijn alle beleggers
(particulieren of rechtspersonen) die niet in aanmerking komen voor de twee vorige categorieën.
In het kader van de zorgplicht moet de financiële
instelling bij deze klanten peilen naar hun kennis
van en ervaring met financiële instrumenten, hun
financiële situatie en hun beleggingsdoelstel­
lingen. Deze klanten genieten dan ook het hoogste
beschermings­niveau.
Omdat deze groep het laagste beschermingsniveau
geniet, legt MiFID hier de minst strikte regels op
voor de zorg- en informatieplicht. MiFID wijzigt dus
bijna niets in de relatie tussen de bank en deze klanten.
4
Een klant die aan de door MiFID opgelegde criteria
voldoet, mag vragen om te worden ondergebracht
in een andere categorie dan die welke door de bank
werd bepaald.
Zo kan een klant van de categorie “in aanmerking
komende tegenpartijen” of “professionele beleggers” kiezen voor een classificatie die hem meer
bescherming vanwege de financiële instelling biedt.
Omgekeerd kan een “niet-professionele belegger”
ook kiezen voor het statuut “professionele belegger” en afzien van een gedeelte van de bescherming
die door de gedragsregels wordt geboden indien hij
aan bepaalde eisen beantwoordt. Hij moet minstens
aan twee van de volgende drie criteria voldoen:
➜➜ de portefeuille van de klant bestaat uit financiële
instrumenten en bankdeposito’s voor een waarde
van meer dan 500 000 euro;
➜➜ in de loop van de vier vorige kwartalen heeft de
klant per kwartaal gemiddeld tien belangrijke transacties uitgevoerd op de markt waarop de beoogde
financiële transactie betrekking heeft;
➜➜ de klant bekleedt sedert minstens één jaar of
heeft gedurende minstens één jaar in de financiële
sector een professionele positie bekleed die een
kennis van de beoogde financiële transacties of
diensten vergt.
Het principe “Know your customer” is bij
Belfius altijd al een sterke troef geweest,
meer bepaald in het kader van onze
Customer Intimacy-aanpak. Indien u ter
zake meer informatie wenst, kunt u altijd
terecht bij uw relatiebeheerder.
Twee tests: “suitability” en
“appropriateness”
De zorgplicht verschilt niet alleen volgens de categorie waarin de klant wordt ingedeeld, maar ook
volgens het type van geleverde dienst.
➜➜ In het kader van het “beleggingsadvies” geeft
Belfius Bank klantgerichte aanbevelingen met het
oog op een transactie (aankoop, verkoop, intekening). Dit advies kan op uw verzoek of op advies van
Belfius Bank worden gegeven. Wanneer de bank u
adviseert, mag ze enkel de voor u geschikte (“suitable”) beleggingsproducten aanbevelen. Om deze
geschiktheid te kunnen beoordelen, houdt Belfius
Bank rekening met uw kennis van en uw ervaring
met de voorgestelde producten, uw financiële situatie of draagkracht en uw beleggingsdoelstellingen
en -horizon.
Indien u tot de categorie van de professionele klanten behoort, mag Belfius Bank
ervan uitgaan dat u voldoende ervaring en
kennis bezit om de aan de financiële transactie verbonden risico’s te begrijpen. De
bank mag ook aannemen dat u eveneens
in staat bent om elk aan de belegging
verbonden risico dat met uw beleggingsdoelstellingen verenigbaar is, te dragen.
➜➜ Onder “uitvoering van orders” of “execution only”
verstaat men de uitvoering van orders met betrekking tot financiële instrumenten, zonder dat de bank
u advies verleent. Wat de “complexe” financiële
instrumenten betreft, beoordeelt Belfius Bank of
het beoogde financieel instrument passend (“appropriate”) is. De bank zal dus nagaan of uw kennis
van of ervaring met het voorgestelde product voldoende zijn.
5
Het beleggersprofiel
Volgens de MiFID-regelgeving is Belfius Bank verplicht om aan de klant bepaalde informatie te vragen
bij het verstrekken van beleggingsdiensten. Voor
de niet-professionele beleggers die tot Public &
Wholesale Banking behoren, bepaalt de bank een
“beleggersprofiel”. Dat gebeurt aan de hand van een
vragenlijst die:
➜➜ uw kennis van en uw ervaring met de beleggingsproducten bepaalt (deze informatie heeft
betrekking op de diensten en financiële instrumenten, de aard, het volume en de frequentie van deze
transacties, uw opleidingsniveau);
➜➜ uw beleggingsdoelstellingen en -horizon vastlegt;
➜➜ uw financiële situatie beoordeelt.
“Inform Your Customer”
MiFID verplicht de financiële instellingen eveneens
om de klanten informatie te verstrekken. Deze
informatie moet correct, duidelijk en niet misleidend
zijn en moet bovendien tijdig worden verstrekt. Hoe
hoger de beschermingsgraad van de klant is, hoe
meer behoefte aan informatie en duiding over de
mogelijke risico’s van de financiële instrumenten hij
heeft.
De meeste informatie wordt doorgaans verstrekt
vóór of bij het sluiten van een overeenkomst met
de klant en wordt opgenomen in de eigenlijke overeenkomst, in de algemene voorwaarden of in een
speciale bijlage bij de overeenkomst .
Belfius Bank blijft de klant ook na de transactie
informeren. Zo verstrekt de bank informatie over
de uitvoering van een order, overzichten van de
onderliggende transacties en waardebepalingen in
het kader van het portefeuillebeheer en periodieke
overzichten van de financiële instrumenten en in
bewaring gegeven tegoeden.
Voor Belfius Bank is het grondig en
duidelijk informeren van de klanten altijd
een must geweest. De bank moet wat dat
betreft geen enkele grondige wijziging
doorvoeren. Belfius Bank maakt in dit
opzicht geen enkel onderscheid tussen
professionele en niet-professionele
klanten.
6
Organisatie
In het kader van de bescherming van de klanten legt
de MiFID-regelgeving de financiële instellingen ook
strikte voorwaarden met betrekking tot hun organisatie en bedrijfsvoering op. Zo moeten
➜➜ bijzondere regels inzake risk management,
interne audit, het bijhouden van gegevens enz. in
acht worden genomen;
➜➜ speciale procedures worden uitgewerkt voor het
beheer van eventuele belangenconflicten om alle
nadelige gevolgen voor de klant te vermijden;
➜➜ efficiënte en transparante procedures worden
uitgewerkt met het oog op een billijke en snelle
behandeling van de klachten.
Ook op dit vlak is Belfius Bank voorstander
van een strikte naleving van de wettelijke
bepalingen en hanteert het de strengste
interne normen.
“Best Execution”
Een van de basisprincipes van MiFID is de “Best
Execution” op de financiële markten. Dit betekent dat de financiële tussenpersoon alle redelijke
maatregelen moet nemen om voor de klanten een
optimale uitvoering van een order te realiseren.
Hierbij wordt rekening gehouden met een reeks
factoren, zoals de prijs, de kosten, de snelheid, de
waarschijnlijkheid van uitvoering en settlement, de
omvang, de aard en alle andere relevante aspecten
voor de uitvoering van de order. De criteria die hierbij van doorslaggevend belang zijn, worden bepaald
in het orderuitvoeringsbeleid dat elke financiële
instelling moet opstellen.
De “Best Execution” is geen resultaatsverbintenis maar wel een middelenverbintenis. Met andere
woorden: de financiële instelling moet kunnen
aantonen dat iedere uitgevoerde transactie in overeenstemming is met haar uitvoeringsbeleid. Dit
betekent niet dat voor iedere individuele transactie
steeds het best mogelijke resultaat moet worden
behaald, maar wel dat de beslissingen over de orderuitvoering genomen worden op een coherente basis
voor het geheel van de transacties.
Indien de klant echter specifieke instructies geeft
(bijvoorbeeld aangeven op welke markt de trans­
actie moet worden uitgevoerd), is het mogelijk dat
de financiële instelling afwijkt van haar orderuitvoeringsbeleid. De specifieke instructies van de klant
worden dan opgevolgd en de klant wordt ervan op
de hoogte gebracht dat de toepassing van de criteria vermeld in het orderuitvoeringsbeleid niet kan
worden gegarandeerd.
7
MiFID zal meer concurrentie op de financiële markten mogelijk maken, vooral door een einde te maken
aan het monopolie van de traditionele beurzen.
Hierdoor kan de financiële instelling een beroep
doen op andere verhandelingsplatformen zoals:
➜➜ de “Multilateral Trading Facilities” (MTF) of
multi­laterale verhandelingsplatformen. Het betreft
verhandelingsplatformen (een soort beurs) die zijn
opgezet door bepaalde financiële instellingen waar
effecten genoteerd en verhandeld worden;
Om de ver plichtingen op het vlak van “Best
Execution” te kunnen naleven, moet elke financiële
instelling haar orderuitvoeringsbeleid aan de klanten van de categorieën “professionele beleggers”
en “niet-professionele beleggers” ter goedkeuring
voorleggen (het principe van de “Best Execution”
geldt niet voor de ECP’s). In dezelfde context worden
de financiële instellingen en de verhandelingsplatformen eveneens onderworpen aan bijzondere
regels die de transparantie van de orderuitvoering
bevorderen.
➜➜ de “Systematic Internalizers”, financiële instellingen die intern effectenorders (voornamelijk met
betrekking tot aandelen) afhandelen. Dit wil zeggen
dat de financiële instelling zelf de plaats van uitvoering is en de klant handelt volgens de voorwaarden
van de instelling.
Deze tekst is louter bedoeld om de klant op beknopte wijze te
informeren over de impact van de MiFID-regelgeving op zijn relatie met Belfius Bank. Hij is dus niet exhaustief en bevat niet alle
details van de MiFID-verordening en -richtlijnen en de omzetting
De principes van “Best Execution” werden
door Belfius Bank vertaald in een orderuitvoeringsbeleid dat de klant een optimale
uitvoering van zijn orders garandeert.
Voor meer inlichtingen kunt u gerust
terecht bij uw relatiebeheerder.
ervan in Belgisch recht. Hij is dus zo eenvoudig mogelijk opgesteld,
zodat de definities en bewoordingen niet altijd op de meest volledige of juridisch correcte wijze zijn weergegeven.
Verantwoordelijke uitgever: Dirk Smet, Belfius Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel
– IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCCBEBB – RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 –
FSMA nr. 19649 A – SPF Économie 4944 – 06/2013
www.belfius.be