Duurzaamheid is vooral gewoon doen

Duurzaamheid
is vooral gewoon doen
1
Duurzaamheid
3
Introductie
We zijn samen
verantwoordelijk
Inhoudsopgave
Resultaten & ambities
4-5
Grondstofwinning: vernieuwbaar & natuurlijk
6-7
Grondstofwinning: natuurontwikkeling & waterberging
8-9
Energiebesparing & groene energie
10 - 11
Milieubewuste productie
12 - 13
Bewezen lange levensduur
14 - 15
Duurzame kracht van keramiek
16 - 17
Marsroute naar duurzaam bouwen
18 - 19
Belang van duurzame architectuur
20 - 21
Recycling, hergebruik & ketenaanpak
22 - 23
MVO: (inter)nationale samenwerking & ethisch ondernemen
24 - 25
MVO: sociaal ondernemen
26
De duurzame, keramische cirkel
27
Duurzaamheid is vooral gewoon doen. Bouwen aan
mooie projecten met een langere levensduur en daarmee
lagere cost of ownership. Slimmer bouwen voor meer comfort en een lagere energierekening. We zijn samen verantwoordelijk. Wienerberger is gepast trots op haar lange
historie in duurzaam ondernemen. Het past bij onze natuurlijke producten en het geeft ons bestaansrecht. Vanuit een
ethische grondhouding op slimme maatschappelijke wijze
waarde toevoegen aan keramische bouwmaterialen. In dit
document leest u over de vaste waarden en recente duurzame initiatieven. Ik wens u veel inspiratie.
Bert Jan Koekoek Algemeen directeur Wienerberger BV
Nieuwsgierig naar de visualisatie op de cover?
Kijk op pagina 27 of ga direct naar
www.wienerberger.nl/duurzaamheid om de duurzame,
keramische cirkel in beweging te zetten. Gewoon doen!
Toonbeeld van duurzaamheid keramiek
Slot Loevestein is een metafoor voor zowel de intrinsieke en duurzame kwaliteiten van keramiek als voor het
breed gedeelde streven naar natuurherstel na kleiwinning.
In 1357 werd gestart met de bouw van het kasteel in de uiterwaarden van de (Afgedamde) Maas. Loevestein
deed dienst als woonhuis, verdedigingswerk, staatsgevangenis, fort voor de Oude en Nieuwe Hollandse
Waterlinies en rijksmuseum. Het bakstenen rijksmonument overleefde (tachtigjarige) oorlogen en acht eeuwen.
Loevestein nu wordt omgeven door een nieuw, waterrijk natuurgebied dat ontstaat door milieuvriendelijke
kleiwinning van Wienerberger. Staatsbosbeheer en de Dienst Landelijk Gebied ontwikkelen het domein verder
tot een indrukwekkend natuurgebied. De kleiwinning zorgt voor meer waterberging en dus veiligheid; de
waterstand bij Gorinchem is aanzienlijk verlaagd.
Duurzaamheid
4
5
Resultaten & ambities
De tijdlijn
die verder gaat
2014
Wienerberger neemt deel aan Nationaal Programma Preventie
‘Alles is Gezondheid’.
2012CO2-bewust Certificaat niveau 3.
2011
Eerste Wienerberger e4 BrickHouse 2020.*
2010
Rijksoverheid gaat over op duurzaam inkopen.
Duurzaam =
heid
2009 Onderzoek Royal HaskoningDHV: tot 90% van straatbakstenen wordt
in Nederland hergebruikt.
levens
duur
milieu
impact
2009 Certificering ISO 14001. Structurele borging milieuprestaties
Wienerberger.
2009 Onderzoek Deltares: jaarlijks wordt er meer klei in Nederland afgezet
dan gewonnen.
2009 Wienerberger Nederland schakelt over op groene stroom.
2008
Investors in People. Verbeterproces met betrokken
Wienerberger-medewerkers die samenwerken.
2007
Wienerberger mede-grondlegger campagne Spaar het Klimaat.
2003
Wienerberger ondertekent UN Global Compact voor ethisch
ondernemen, mensenrechten, arbeidsvoorwaarden en
milieubescherming.*
2002
Eerste resultaat plan Levende Rivieren: 2.000 hectare nieuwe natuur.
2001
Wienerberger ondertekent EU Human Rights Charter.*
2001
Wienerberger ondertekent sociaal handvest ILO.*
2000
ISO 9001. Gecertificeerd kwaliteitssysteem van Wienerberger.
1997
Verdrag Kyoto; tegengaan opwarming aarde.
1992 Wereld Natuur Fonds en baksteenindustrie lanceren plan Levende
Rivieren voor verantwoorde kleiwinning in uiterwaarden.
Sustainability Goals Wienerberger-groep
Te behalen resultaten vóór 2020:
Reductie energieverbruik met 20% t.o.v. 2010.
Reductie CO2-emissie met 20% t.o.v. 2010 m.b.t. productie.
Waterverbruik met 40% verlagen; doelstelling behaald in 2013.
Voor 2015 30% van de omzet afkomstig uit innovatieve,
duurzame oplossingen.
Wienerberger Sustainable Building Academy
(WISBA, een opleidingsprogramma voor studenten architectuur,
civiele techniek en duurzaam bouwen) in 12 landen in 2015;
in 2013 in 6 landen operationeel.
90% van ons keramisch productienetwerk is in dialoog met
stakeholders over duurzaamheidsvraagstukken.
Aantal bedrijfsongevallen lager dan 10 per miljoen gewerkte uren.
1989
Start deelname Meerjarenafspraken energie-efficiency door
Wienerberger.
*betreft Wienerberger-groep
Duurzaamheid
6
7
Grondstofwinning
Klei: een zichzelf
vernieuwbare grondstof
Onafhankelijk onderzoek
Deltares is een onafhankelijk kennisinstituut op het gebied van water, ondergrond
en infrastructuur. Met Wageningen University en Universiteit Utrecht onderzocht
Deltares de verhouding tussen kleiwinning en sedimentatie. De studie werd in
2009 geaccepteerd voor publicatie in het ‘Journal of Soils and Sediments’.
Het onderzoek leert dat Nederlandse uiterwaardenklei, samen met hout en
schelpen, tot de categorie ‘zichzelf vernieuwbare grondstoffen’ behoort. Op
een tijdschaal van 1850 tot heden is door de mens minder klei verbruikt dan er
door de rivieren is afgezet. De keramische industrie verwerkt een grondstof die
lokaal en in ruime hoeveelheden beschikbaar is en blijft.
DOOR DE MENS WORDT MINDER
KLEI VERBRUIKT DAN ER DOOR DE
RIVIEREN WORDT AFGEZET
ONDERZOEK DELTARES
Klei: een 100%
natuurlijke grondstof
Klei wordt keramiek
Klei is een verweringsproduct van gesteenten. Klei ontstaat door
inwerking van zon, vorst en wind. Sneeuw en regen voeren stukken
steen vanuit de Alpen naar beken en rivieren, die het weer naar lager
gelegen gebieden brengen. Stenen worden kiezels en kiezels worden
korrels. De kleinste deeltjes, tot 0,002 mm, vormen klei. Uiteindelijk
bezinkt de klei als slib in stilstaand water.
Voor de productie van keramische bouwmaterialen kunnen naast
klei en water andere (natuurlijke) grondstoffen worden toegevoegd:
zand, kalk, mangaan en chamotte (gebakken gemalen klei). Na
bewerking, vormgeving en droging ontstaat door verhitting een hard,
duurzaam en kleurvast keramisch product.
Een blijvend vernieuwbare grondstof
Nederlandse uiterwaardenklei is een zichzelf vernieuwende grondstof.
De sedimentatie van nieuwe deeltjes bedraagt gemiddeld 1 cm per
jaar. Door de constante aanvoer blijft de voorraad oneindig beschikbaar. Over een groot aantal jaren gezien wordt minder klei gewonnen
dan de rivieren in de uiterwaarden afzetten.
DOOR DE CONSTANTE
AANVOER BLIJFT DE VOORRAAD
KLEI ONEINDIG BESCHIKBAAR
ONDERZOEK DELTARES
Duurzaamheid
8
9
Grondstofwinning
Kleiwinning geeft
nieuwe natuur
Bescherming tegen
het wassende water
Nieuwe flora en fauna
Onze uiterwaarden zijn aangewezen als Ecologische Hoofdstructuur
(ook wel Nationaal Natuur Netwerk genoemd) van Nederland. De
eeuwenoude gewoonte om hier klei te winnen, gaat hand in hand
met het creëren van nieuwe leefgebieden voor planten en dieren.
Klei wordt aan de oppervlakte gewonnen. Na het weghalen van
de toplaag wordt niet meer dan 1,5 à 2 meter, reliëfvolgend, afgegraven. Daarna wordt het landschap heringericht zodat de ecologische processen weer op gang komen. Waar mogelijk wordt
de winning afgestemd op de belangen van natuurorganisaties,
landbouw en omwonenden.
Deze kleiwinning past binnen de gedragscode “Zorgvuldig winnen”,
goedgekeurd door het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw
en Innovatie.
Adaptieve maatregelen klimaatverandering
Nederlandse rivierkleiwinning beperkt ook de negatieve gevolgen
van klimaatverandering. Kleiwinning verdiept de uiterwaarden. Daardoor
wordt het stroomgebied in tijden van hoog water aanzienlijk vergroot
en daalt het waterpeil. Kleiwinning beschermt tegen het gevaar van
het wassende water. Klei wordt ook gebruikt voor het aanleggen of
ophogen van dijken en terpen.
Naast doelbewuste (primaire) kleiwinning maakt de industrie gebruik
van de hoogwaardige klei die als bijproduct bij infrastructurele
werken vrijkomt. Het voorkomen van verspilling van kostbare
grondstoffen vraagt samenwerking met aannemers en overheden.
Lokale grondstoffen en lokale productie
Wienerberger wint klei in de directe omgeving van de fabrieken.
Lokale fabricage verkort de weg die bakstenen en dakpannen
afleggen naar de bouwplaats. Het lokale principe sluit aan bij de
menselijke behoefte zich te kunnen identificeren met de eigen
omgeving. Het geeft mogelijkheden voor lokale economie.
ECOLOGISCH VERANTWOORD
EN LOKAAL BESCHIKBAAR
5.000 hectare nieuwe natuur
Sinds 1992 geeft Wienerberger uitvoering aan het plan Levende Rivieren van het Wereld Natuur
Fonds. Door reliëfvolgend klei te winnen, worden bodembestanddelen zoals zand in hun natuurlijke
vorm behouden en kunnen oude stroomgeulen zich herstellen. Na afgraving worden de ontgonnen
gebieden teruggegeven aan de natuur. Circa 5.000 hectare is al overgedragen aan terreinbeherende organisaties als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Spraakmakende nieuwe natuurgebieden zijn de Millingerwaard bij Nijmegen, de Blauwe Kamer bij Rhenen en de Steenwaard bij Pannerden.
DUIZENDEN MENSEN GENIETEN DAGELIJKS
VAN DE DYNAMISCHE NATUUR IN VRIJ
TOEGANKELIJKE UITERWAARDEN. DE KERAMISCHE
INDUSTRIE IS EEN ONMISBARE PARTNER BIJ
NATUURONTWIKKELING EN RIVIERVEILIGHEID
GERARD LITJENS,
BUREAU STROMING
Duurzaamheid
10
11
Energiebesparing
De keramische
verbinding van de
oerelementen aarde,
water, lucht en vuur
Extra impuls voor energiebesparing
Het vormen, drogen en bakken van keramische producten kost
energie. De grootschalige overgang van vlamovens naar hightech
tunnelovens zorgde voor een enorme energiereductie. De ambitieuze doelstellingen van de Wienerberger-groep zorgen voor een
extra impuls voor energiebesparingen. Tussen 2010 en 2020 dient
de energieconsumptie met 20% af te nemen. Ultimo 2013 stond
de teller op 13%. Doelstelling is ook het reduceren van de CO2
uitstoot vanuit het productieproces met 20% in 2020. Wienerberger
loopt hierin voorop.
Door meer technologie
minder energie
Groene energie
Met de Rijksoverheid zijn harde afspraken (zoals Meerjarenafspraken)
gemaakt over energieverbruik en CO2-uitstoot. Aardgas is de fossiele brandstof met de laagste CO2-uitstoot. Alle elektrische energie
wordt opgewekt uit duurzame bronnen. Door intelligente sturing wordt
de restwarmte van het bakken ingezet in droogkamers. Het drogen
van keramische bouwmaterialen vraagt relatief gezien de meeste
energie in het productieproces. De bij het stookproces vrijkomende
warme lucht zorgt voor ‘groene warmte’. Nationaal en internationaal
werkt Wienerberger met diverse partijen aan de inzet van alternatieve energiebronnen zoals biogas, wind- en zonne-energie.
Voorbeeldacties energiebesparing door Wienerberger Nederland
Energieterugwinning: 80% besparing op gasverbruik van de drogerij door inzet van een
warmtewisselaar (zie foto linksonder); door warmte uit het bakproces over te dragen op omgevingslucht,
ontstaat warme lucht die nuttig wordt ingezet in de drogerij.
DE ENERGIECONSUMPTIE
EN CO2 UITSTOOT WORDT
MET 20% TERUGGEDRONGEN
Energiebesparing: besparing van 2% door inzet van lichtgewicht, open dakpancassettes die minder
opwarming vragen; d
oor toepassing van geavanceerde systemen voor drogerijregelingen wordt energieverbruik geminimaliseerd; koelen met stikstof i.p.v. aardgas leidt tot besparing van 3% op totale
benodigde gasverbruik tijdens het bakproces.
Wienerberger massa- en energiebalans: door Wienerberger ontwikkelde massa- en energiebalans geeft
continu inzicht in energieverbruik van oven e
n droger, wat resulteert in energiebesparende maatregelen.
Duurzaamheid
12
13
Productie
De keten is zo sterk als
de zwakste schakel
Kleine en grote
bouwstenen voor
een beter resultaat
SINDS 2009 ZIJN ONZE MILIEUPRESTATIES GEBORGD DOOR DE
ISO-14001 CERTIFICERING
DUURZAAM PRODUCEREN
BEREIKEN WE DOOR DE
BETROKKENHEID VAN ALLE
MEDEWERKERS IN ALLE FACETTEN
VAN HET PRODUCTIEPROCES
DAN VRIES,
KAM (KWALITEIT ARBO MILIEU)-COORDINATOR
WIENERBERGER
FONS WAGENER,
DIRECTEUR OPERATIONS WIENERBERGER
Milieubewust produceren
Duurzaam produceren is bij Wienerberger doorgevoerd in de gehele keten. Door het gesloten productieproces van water en klei gaat
de facto niets verloren. Sinds 2009 zijn onze milieuprestaties geborgd
door de ISO 14001-certificering. Deze borging betekent dat alle
milieu-aspecten van de productie in kaart zijn gebracht en jaarlijks
worden gecontroleerd. Wienerberger stuurt actief op structurele
verbetering van de milieuprestaties.
Aandachtspunten voor duurzaam produceren zijn ook het verantwoord gebruik van natuurlijke grondstoffen, minimale verspilling
van water, het omzetten van restwarmte uit de ovens voor het
droogproces van de zogenoemde vormelingen en het reinigen van
de rookgassen met een product dat daarna weer wordt ingezet
bij andere industrieën.
Inkomende grondstoffen worden getest op mogelijke verontreiniging. In het gehele productieproces komt vrijwel geen afval vrij.
Eventuele restmaterialen worden zoveel mogelijk direct in de fabriek
hergebruikt.
Duurzaam watertransport
Wienerberger maakt gebruik van duurzaam transport over water,
bewegingen over de weg worden hierdoor verminderd. De eigen
laad- en losfaciliteiten zoals bij Wienerberger Haaften (zie foto),
gelegen aan de Waal, maken dat eenvoudig mogelijk.
Duurzaamheid is vooral een zaak van ‘gewoon doen’. Een overzicht van initiatieven:
Klei wordt bij voorkeur in de directe omgeving van de fabriek g
ewonnen. Dit beperkt milieuonvriendelijk transport.
Lokale fabricage maakt de weg die de bakstenen en dakpannen afleggen naar de bouwplaats zo kort mogelijk.
KAM-beleid (Kwaliteit-, Arbo- en Milieuzorg) ziet systematisch toe op de regels en procedures voor duurzaam produceren.
Externe partijen als IKOB-BKB en Kiwa (certificatie-instellingen) controleren ons duurzame productieproces.
Het Wienerberger laboratorium (Technicum) analyseert en keurt nieuwe keramische producten.
Met de Stichting Technisch Centrum voor de Keramische Industrie worden eindproducten getest op producteigenschappen,
uitloging, veiligheid en levensduur.
Wienerberger biedt producten zónder verpakking aan,denk bijvoorbeeld aan HULO-stapelingen in baksteen.
Verpakkingen bestaan uit gerecycled materiaal of uit m
ateriaal dat wordt ingezameld en vervolgens gerecycled.
Duurzaamheid
14
15
Levensduur
Levensduur is het
finale criterium
Echte duurzaamheid
vraagt een beschouwing
op lange termijn
Blijvend mooi, generaties lang
Tegenover de benodigde energie voor de productie van keramische
producten staat de zeer lange technische levensduur.
Investering in de toekomst
Keramische producten hebben een bewezen lange levensduur. De
technische en esthetische kwaliteiten blijven. Keramiek wint met de
tijd aan karakter en wordt alleen maar mooier.
Keramische bouwmaterialen gaan vele honderden jaren mee en
zijn onverwoestbaar. Juist door veroudering wint keramiek aan
authenticiteit. De Amsterdamse grachtengordel is werelderfgoed
sinds 2010 en daarmee “van unieke en universele waarde voor
de mensheid en toekomstige generaties.”
Keramische bouw- en bestratingsmaterialen zijn de beste economische en ecologische investeringen in de toekomst. De ontdekking
van 10.000 jaar oude potten toont aan dat keramiek zelfs vele jaren
in de grond kan overleven. Keramische bouwproducten blijven kleurecht en hebben doorgaans geen onderhoud nodig.
DE LANGE LEVENSDUUR EN
DE HOGE MATE VAN HERGEBRUIK
VAN STRAATBAKSTENEN PASSEN
ZEER GOED BINNEN DE
CRADLE-TO-CRADLE FILOSOFIE
DE LEVENSDUUR VAN
KERAMISCHE DAKPANNEN WORDT
GESTELD OP 75 TOT 100 JAAR;
DIE VAN BETON OP 50 JAAR
SBR, LEVENSDUUR VAN BOUWPRODUCTEN METHODE VOOR REFERENTIEWAARDEN
ROYAL HASKONINGDHV,
ONDERZOEK MATE VAN HERGEBRUIK VAN
STRAATBAKSTEEN IN NEDERLAND
Levensduur van 250 jaar voor gebakken bestrating
Eugene Sergeev / Shutterstock.com
“Een straatbaksteen gaat 125 jaar mee, soms wel 250 jaar”, stelt
Royal HaskoningDHV in het onderzoek ‘Mate van hergebruik van
straatbakstenen in Nederland’. Straatbakstenen die er al drie
generaties liggen, overleefden paard en wagen, auto’s en vrachtverkeer, klompen en naaldhakken. Het bleek bestand tegen 250
jaar (zure) regen, vorst en dooi. Tot 90% van de straatbakstenen
wordt hergebruikt, berekende Royal HaskoningDHV in genoemd
onderzoek.
Duurzaamheid
16
17
Keramische materialen
Duurzame oerkracht
van keramiek
Baksteen metselwerk als beste duurzame klasse
Het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) rekent
bakstenen metselwerk tot de beste milieuklasse voor buitenspouwbladen. Voor levensduur refereren we graag aan het oude Babylon.
Daar is keramiek al 4.000 jaar vochtregulerend en vormstabiel.
Dank voor uw vertrouwen
Onderzoeksbureau ArchiVison vroeg beslissers in de bouw naar de
meest en minst duurzame bouwmaterialen. Het onderzoek (oktober
2013) werd uitgevoerd in acht Europese landen. De meest duurzame
bouwmaterialen volgens de Nederlandse respondenten zijn: baksteen
(40%), hout (27%) en architectonisch glas (5%). Kunststof (22%),
staal/metaal (12%) en hout (9%) werden als de minst duurzame materialen genoemd.
Duurzame en blijvend mooie keramische dakpannen
Keramische pannen zijn blijvend mooi, onderhoudsvriendelijk, vormvast, brandveilig en vorstbestendig. Mooi meegenomen: een keramische pan is licht van gewicht. Alle Nederlandse Koramic dakpannen hebben het DUBOkeurmerk.
DOOR HET GEBRUIK VAN STRAATBAKSTENEN KAN AMSTERDAM OVER
EEN PERIODE VAN 100 JAAR 237 MILJOEN TON AAN CO2 BESPAREN, DE
JAARLIJKSE UITSTOOT VAN 26.000 HUISHOUDENS
TAUW, ONDERZOEK BEOORDELING DUURZAAMHEID BESTRATINGSMATERIAAL
BAKSTEEN IS HET MEEST DUURZAME BOUWMATERIAAL VOLGENS
DE NEDERLANDSE RESPONDENTEN
ARCHIVISION, EUROPEAN ARCHITECTURAL BAROMETER Q3 2013
Comfort en energiebesparing met keramische blokken
De thermische inertie (warmte-opslagcapaciteit) van keramische
binnenmuurstenen zorgt voor meer comfort in zomer en winter. De
inzet van isolerende keramische binnenmuren vermindert het energiegebruik. Door isolerende keramische binnenmuurstenen te gebruiken daalt het energieverbruik. Daarnaast zorgen keramische binnenmuurstenen voor een gezond en ademend binnenklimaat.
Bewezen duurzame straatbakstenen
Wienerberger is de trotse bezitter van het ecologiepaspoort van NL
Greenlabel. Het Nederlandse assortiment straatbaksteen heeft het
Greenlabel A en het DUBOkeur. De levensduur is bepaald op ten
minste 125 jaar (Royal HaskoningDHV). Van een keramische klinker
gaat bij recycling niets verloren. Tauw stelde na onderzoek: “Over de
levenscyclus van een weg is zowel de uitstoot van CO2 als het materiaalverbruik lager bij toepassing van straatbaksteen.” Volgens NIBE
is straatbaksteen de beste milieuklasse voor wegverhardingen.
Duurzaamheid
18
19
Keramisch bouwen
Getoetst aan de
strengste eisen
Duurzame referentie
Een fraai voorbeeld van duurzaam keramisch bouwen is het hoofdkantoor voor het Wereld Natuur Fonds in Zeist, ontworpen door
RAU architecten.
Alle bouwmaterialen werden getoetst aan de strengste eisen van
de opdrachtgever en architect. Zo ook de keramische bouwmaterialen van Wienerberger: leipannen, gevelbakstenen én straatbakstenen met vernuftig waterafvoersysteem.
ALLE BOUWMATERIALEN
WERDEN GETOETST AAN
DE STRENGSTE EISEN VAN
DE OPDRACHTGEVER EN
ARCHITECT
Wienerberger e4;
de marsroute naar
duurzaam bouwen
Energy, environment, economy, emotion
E4 is het internationale Wienerberger-voorbeeld van duurzaam
bouwen. De vertaalslag naar duurzame en gezonde keramische
voordelen. De foto’s tonen de praktijk.
Het eerste Wienerberger e4 BrickHouse 2020 werd in 2011 gebouwd
in ‘proeftuin’ Oostenrijk. Een betaalbare en duurzame constructie.
De energie wordt 100% duurzaam opgewekt. Kloppend hart van
de constructie is de toepassing van Porotherm bouwblokken met
geïntegreerde isolatie.
Energy
Een geïsoleerde keramische schil draagt bij
aan een energiezuinig gebouw. Een keramische
binnenwand neemt warmte op en geeft deze
’s nachts geleidelijk af. In alle seizoenen een
prettig leefklimaat.
Environment
Minimale milieubelasting. Bouwen met ecologische, natuurlijke producten met een lange
levensduur.
Economy
Betaalbare kwaliteit. Keramiek is onderhoudsvrij en heeft een ‘oneindige’ levensduur. Keramiek
verlaagt de total cost of ownership.
Emotion
Keramiek biedt individuele ontwerpvrijheid en
expressie. Vertrouwde en beproefde materialen voor een gezond binnenklimaat.
PassiefBouwen Award
Nimmerdor in Grijpskerke is een woonzorgcomplex met appartementen,
dorpshuis, zorgsteunpunt, theater en voorzieningen. Nimmerdor won de
PassiefBouwen Award 2012. Een “excellent gebied” volgens subsidieverstrekker AgentschapNL. Een ontwerp met juist geplaatste raampartijen en
een luchtdichte detaillering. Een eenvoudige installatie en cellen op het dak
voorzien in de minimale energiebehoefte. Gebouwd met keramische Porotherm
binnenmuurstenen en Terca gevelbakstenen van Wienerberger.
Duurzaamheid
20
21
Keramisch bouwen
Het belang van
duurzame architectuur
Verduurzamen bestaande woningvoorraad
De bouw in 1922 van het woningbouwcomplex Justus van Effen
in Spangen was destijds een sociaal experiment voor beter en
ruimtelijk wonen in de grote stad.
In de jaren 80 werd het bouwkundig gerenoveerd. In 1985 werd
het een rijksmonument. De tweede restauratie richtte zich op
esthetiek en comfort en werd bekroond met de Gulden Feniks in
2013. Na schoonmaak en herstel kregen de gevels hun oorspronkelijke kleurstelling terug. De woningen werden thermisch en
akoestisch geïsoleerd en voorzien van vloerverwarming en CO2gestuurde ventilatie.
De grondige beschouwing
van een bezit
Bijdrage aan sociale duurzaamheidsaspecten
Duurzaam bouwen gaat niet alleen over lange levensduur en energiebesparing. Het creëren van bestendige gebouwen is minstens
zo belangrijk. Keramiek draagt bij aan tijdloze gebouwen met een
blijvend mooie uitstraling en een eigen identiteit.
Waardoor een prettige leefomgeving ontstaat, een vertrouwde en
veilige plek om te wonen en te verblijven. Goede architectuur
draagt bij aan de sociale aspecten van duurzaamheid.
DUURZAAM?
DE VAKKUNDIG VERNIEUWDE DETAILS VAN HET JUSTUSKWARTIER,
EMOTIE VAN LANGE DUUR IN BAKSTEENARCHITECTUUR!
JORIS MOLENAAR,
MOLENAAR & CO ARCHITECTEN
Voor de generaties na ons
Duurzaamheid reikt verder dan het plaatsen van zonnepanelen en
publicaties op gerecycleerd papier. Als we toekomstige generaties
een toekomst willen bieden, moeten we waken over drie pijlers: het
gebruik van vernieuwbare grondstoffen, de menselijke gezondheid
en de kwaliteit van het ecosysteem.
Niet duurzaam bouwen is duurder
Duurzaam bouwen hoeft niet duur te zijn. Niet duurzaam bouwen is
in ieder geval duurder. In het denken over de kosten is een verschuiving nodig van de korte naar de lange termijn. Investeren in materialen met een bewezen lange levensduur is essentieel. De synthese
van mooi, duurzaam en betaalbaar brengt buurten en mensen in
beweging.
DUURZAAMHEID GAAT
NIET ALLEEN OVER ENERGIEBESPARING, MAAR OOK OVER
MATERIAALGEBRUIK EN EEN
GOED GEBOUW OVER DE
LANGE TERMIJN EN IN DE
SERIE VAN ÉÉN
HAICO VAN NUNEN,
BOUWHULPGROEP
Duurzaamheid
22
23
Recycling en hergebruik
Verwijderen is een
andere tak van sport
dan slopen
We gaan verder in
het proces
Ketenaanpak
Wienerberger streeft naar duurzaamheid van begin tot eind en zelfs
daarna: van grondstofwinning tot productie en van constructie tot
recycling.
Recycling en hergebruik door samenwerking Co-Green
Woningstichting Eigen Haard, architectenbureau KOW, bouwer ERA
Contour en amoveerder Oranje initieerden in 2010 het samenwerkingsverband Co-Green. Voor het project Stadstuin Overtoom formuleerden zij een uitzonderlijk doel: klimaatneutraal bouwen voor
een kostenneutraal budget – ook op basis van andere verdienmodellen. 352 huurwoningen en acht bedrijfsruimten worden in fases
verwijderd: verwijderen, amoveren is een andere tak van sport dan
slopen. Van de vrijgekomen materialen werd 90% hoogwaardig hergebruikt.
Al in de ontwerpfase van een nieuw product houdt Wienerberger
rekening met de eindigheid ervan. Het zoeken naar opties om afvalstromen op de bouw te verminderen is een continu proces. Door
afvalstromen te optimaliseren en te bundelen ontstaan ecologische
voordelen.
Recyclingbakstenen
De nieuwbouw van 460 woningen en bedrijfsruimten werd energieneutraal gerealiseerd. De groene energie wordt op locatie opgewekt.
Het water wordt opgevangen en hergebruikt. De vrijgekomen gevelbakstenen werden bewerkt en ingezet voor het bakken van nieuwe
gevelbakstenen door Wienerberger. Co-Green wordt gemonitord
door TU Delft en Aedes.
MATERIALEN WORDEN
VOORTDUREND HERGEBRUIKT,
ZELFS EEN GEBOUW IS NOOIT
EEN EINDPRODUCT
Vergroten biodiversiteit
Bijdragen aan de biodiversiteit van de
(stads)natuur. Onder de eerste rij pannen
is een keramische vogelvide te monteren.
Voor mus, gierzwaluw en koolmees zijn
speciale stenen en/of nestkasten in het
metselwerk aan te brengen.
Foto: KOW
RENÉ BUUR,
KOW ARCHITECTEN
Duurzaamheid
24
25
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Lokale en internationale
samenwerking
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
Wienerberger werkt samen en ondersteunt primair projecten en
organisaties met diepgaande maatschappelijke relevantie zoals
het Wereld Natuur Fonds, NL Greenlabel en Habitat for Humanity.
Met Habitat for Humanity bouwde de Wienerberger-groep in
Roemenië en Bulgarije al 155 keramische huizen voor gezinnen
in nood. Wienerberger zorgt voor financiële support, technische
knowhow en levert er de Porotherm binnenmuurstenen.
MET BAKSTENEN VAN
WIENERBERGER KIES JE
VOOR EEN DUURZAME
BUITENRUIMTE
LODEWIJK HOEKSTRA,
NL GREENLABEL
Ethisch ondernemen
met oog voor milieu
en medewerkers
International Labor Organization (2001)
De Wienerberger-groep steunt de principes van de International Labor
Organization (ILO). Het sociaal handvest, gebaseerd op ILO-aanbevelingen
en afspraken uit het EU Human Rights Charter, werd in 2001 ondertekend.
United Nations Global Compact (2003)
Een officieel statement voor ethisch ondernemen, mensenrechten,
arbeidsvoorwaarden en milieubescherming. De Wienerberger-groep
ondersteunt de basisprincipes van Good Corporate Citizenship en
de strijd tegen corruptie en discriminatie.
Investors in People (2008)
Investors in People is een continu verbeterproces voor effectieve
bedrijfsvoering en betrokken medewerkers. Voor dit keurmerk zijn
alle assesments positief afgerond voor Wienerberger Nederland. Het
project wordt voortgezet onder de naam Succesvol Samenwerken.
MET SUPPORT VAN WIENERBERGER, DOOR
INZET VAN KENNIS EN MIDDELEN, KUNNEN WE
BOUWKOSTEN VERMINDEREN EN MEER HUIZEN,
GEMEENSCHAPPEN ÉN HOOP BOUWEN
DON HASZCZYN,
HABITAT FOR HUMANITY
Duurzaamheid
26
27
Maatschappelijke verantwoordelijkheid
Bouwstenen voor een
een duurzame toekomst
Sociaal ondernemen
Duurzaam ondernemen met perspectief betekent de wereld op
ecologisch, sociaal en economisch vlak beter achterlaten. Het
handelen van Wienerberger is in balans: economisch (we zijn een
Verantwoordelijk
als werkgever
Wienerberger voert continu
campagne voor veilig werken.
Serieus verantwoordelijk als
leverancier en werkgever.
Proactief
in Arbo
Vanuit een eigen proactieve Arbomethodiek werkt Wienerberger
met de Workability Index.
De duurzame,
keramische cirkel
gezonde investering voor aandeelhouders), ecologisch (duurzame
producten, energie-efficiënte bouwsystemen) en sociaal (we zorgen goed voor ons personeel en bouwprofessionals).
Ergonomische
verwerking
Het Poriso lijmsysteem zorgt voor
30% snellere verwerking. Terca
prefab raamdorpelelementen zijn
vergelijkbaar snel en ergonomisch.
Het complete pakket Koramic
daktoebehoren is gericht op extra
verwerkingsgemak.
Voorkomen fysieke
overbelasting
Nieuwe technologie om fysieke
overbelasting tegen te gaan. Onder
meer via stapelrobots voor het
samenstellen van straatsteenpakketten voor machinaal bestraten met straatbakstenen.
De cirkel is rond
Duurzaamheid is vooral gewoon doen. In deze brochure tonen we
wat we doen, van begin tot eind. Van klei tot eindproduct, van
bouwen tot wonen, van hergebruik tot recycling. Duurzame aandacht
voor zowel milieu, medewerkers als maatschappij.
Cirkel in beweging
We zetten graag de duurzame, keramische cirkel in beweging. Hoe
we dat doen is te zien op www.wienerberger.nl/duurzaamheid.
Hier houden we u ook op de hoogte van nieuwe duurzame ontwikkelingen.
T 088 - 118 51 11
F 088 - 118 50 05
[email protected]
www.wienerberger.nl/duurzaamheid
02- 2017
Wienerberger B.V.
Hogeweg 95
5301 LK Zaltbommel
Postbus 144
5300 AC Zaltbommel