Medische Publieksacademie - Medisch Centrum Leeuwarden

Medische Publieksacademie
Medische Publiekacademie | Medisch Centrum Leeuwarden | Leeuwarder Courant
Medische Publieksacademie
Medische Publieksacademie
3 maart 2015
Welkom!
#mclmpa
1
Medische Publieksacademie
Over gewicht en overgewicht
Loek de Heide, internist
Marloes Emous, chirurg
Hans Willems, redacteur
gezondheidszorg LC, moderator
Medische Publieksacademie
Programma
19:30 uur
20.10 uur
20.35 uur
21:30 uur
Welkom
Loek de Heide, internist
Pauze
Marloes Emous, bariatrisch en metabool
chirurg
Forumdiscussie met Marloes Emous; Loek
de Heide; Anda Toonder, diëtist
Afsluiting
2
Medische Publieksacademie
Loek de Heide, Internist-Endocrinoloog
Medisch Centrum Leeuwarden
Medische Publieksacademie
Over gewicht en overgewicht
•
•
•
•
•
•
Definitie
Gevolgen voor gezondheid
Epidemiologie
Evolutie
(Patho)fysiologie
Behandeling :
• Dieet
• Medicatie
• Chirurgie
3
Medische Publieksacademie
Definitie
BMI ( kg/m2 )
< 18,5
Ondergewicht
18,5 – 25
normaal
25 – 29,9
overgewicht
30 – 39,9
adipositas
> 40
morbide adipositas
Medische Publieksacademie
Gezondheidsgevolgen
Relatieve risico obesitas
Vrouwen
Mannen
Diabetes II
12,7
5,2
Hypertensie
4,2
2,6
Myocard infarct 3,2
1,5
Coloncarcinoom 2,7
3,0
Galstenen
1,8
1,8
Arthrose
1,4
1,9
4
Medische Publieksacademie
Over gewicht en overgewicht
•
•
•
•
•
•
•
Definitie
Gevolgen voor gezondheid
Epidemiologie
Evolutie
(Patho)fysiologie
Erfelijkheid
Behandeling :
• Dieet
• Medicatie
• Chirurgie
Medische Publieksacademie
USA :
Obesitasepidemie
500 Kcal !
5
Medische Publieksacademie
Obesity Trends* Among U.S. Adults
BRFSS, 1990, 1999, 2008
*BMI 30
1999
1990
2008
USA :
Overgewicht : 60 %
Obesitas : 30 %
No Data
<10%
10%–14%
15%–19%
20%–24%
25%–29%
Prevalentie obesitas
(BMI > 30 kg/m2 ) 1981-2010
≥30%
Medische Publieksacademie
6
Overgewicht : de mondiale pandemie :
Medische Publieksacademie
trends in BMI 1980 - 2008 wereldwijd
Toename in BMI per decade in West-Europa :
Mannen : 0,6 kg/m2
Vrouwen : 0,4 kg/m2
= 1,9 kg per 10 jaar voor man van 1,8 m
= 1,2 kg per 10 jaar van vrouw van 1,7 m
Dus :
Elke nieuwe generatie is ongeveer 6 kg zwaarder per man en 3,5 kg per vrouw
Gewicht van de aarde ?
Medische Publieksacademie
Per generatie :
7.000.000.000 x 5 Kg =
35 miljard Kg toename in gewicht
(aarde is :
6.000.000.000.000.000.000.000.000 Kg)
7
Medische Publieksacademie
Hoelang moet iemand inspanning
verrichten om deze hoeveelheid kalorieen te
verbranden ?
Medische Publieksacademie
Man , 70 kg
1. 20 min
2. 30 min
3. 40 min
8
Medische Publieksacademie
Hoelang moet iemand inspanning
verrichten om deze hoeveelheid kalorieen te
verbranden ? Man , 70 kg
Taart = 260 kcal
1. 20 min
Stevig lopen = 185 kcal /
30 min
2. 30 min
3. 40 min
Hoelang moet iemand inspanning
verrichten om deze hoeveelheid kalorieen te
verbranden ?
Medische Publieksacademie
Man , 100 kg
1. 30 min
2. 40 min
3. 50 min
9
Hoelang moet iemand inspanning
verrichten om deze hoeveelheid kalorieen te
verbranden ?
Medische Publieksacademie
Man , 100 kg
Taart = 260 kcal
min
1. 30 min
Stevig lopen = 260 kcal / 30
2. 40 min
3. 50 min
Medische Publieksacademie
Over gewicht en overgewicht
•
•
•
•
•
•
•
Definitie
Gevolgen voor gezondheid
Epidemiologie
Evolutie
(Patho)fysiologie
Erfelijkheid
Behandeling :
• Dieet
• Medicatie
• Chirurgie
10
Medische Publieksacademie
Evolutie
Evolutie
Medische Publieksacademie
Calorie-dichtheid : gram/volume
11
Evolutie
Medische Publieksacademie
Evolutie
Medische Publieksacademie
<<
verbranding
>>Kcal
intake
12
Hoelang moet iemand inspanning
verrichten om deze hoeveelheid kalorieen te
verbranden ?
Medische Publieksacademie
Man , 70 kg
1. 20 min
2. 40 min
3. 60 min
Hoelang moet iemand inspanning
verrichten om deze hoeveelheid kalorieen te
verbranden ?
Medische Publieksacademie
Man , 70 kg
Bier = 170 kcal
1. 20 min
Roeimachine = 260 kcal /
30 min
2. 40 min
3. 60 min
13
Medische Publieksacademie
Over gewicht en overgewicht
•
•
•
•
•
•
•
Definitie
Gevolgen voor gezondheid
Epidemiologie
Evolutie
(Patho)fysiologie
Erfelijkheid
Behandeling :
• Dieet
• Medicatie
• Chirurgie
Medische Publieksacademie
Pathofysiologie
• Gewichtstoename is gevolg van verstoorde
balans tussen energie-inname en energieverbruik
• Inname : 2500 kcal / dag = 912.500 kcal / jaar
• 1% verschil = 9125 kcal / jaar = 1 – 1,5 kg/jr
14
Pathofysiologie
Medische Publieksacademie
effect van gewichtstoename en -reductie
18 obese en 23 normale proefpersonen
Metingen onder stabiel gewicht
Leibel, NEJM, 1995
Pathofysiologie
Medische Publieksacademie
effect van gewichtstoename en -reductie
Leibel, NEJM, 1995
15
Medische Publieksacademie
Pathofysiologie
Er lijkt dus een
“gewichtsthermostaat” te zijn
die zich verzet tegen stijging
en daling van gewicht
Medische Publieksacademie
Verbranding
Honger
Signaal
16
Medische Publieksacademie
Leptine
Ghrelin
GLP-1
Insuline
CCK
Peptide YY
Medische Publieksacademie
Zenuwsignalen
Leptine
Ghrelin
GLP-1
CCK
Peptide YY
17
Medische Publieksacademie
Medische Publieksacademie
“gewichtsthermostaat en beloningsthermostaat”
18
Medische Publieksacademie
Eetgedrag : honger plus beloning
Beloningscentra
van belang bij hedonisch eten
Centrale homeostasis van voeding :
centra voor honger en verzadigingng
Leidend in gedachten
en acties (planning):
‘Kom op, eet de chocola!’
Versterkt beloningsgedrag en
betrokken bij het gevoel van plezier:
‘Weet je nog?, chocola is lekker!’
Sensorische stimuli gerelateerd
aan beloning:
‘Hé, kijk. Chocola!’
Medische Publieksacademie
“ Wij eten vooral vanwege beloning niet vanwege honger”
“ Obese” : Chriss Powell : beloning voor
gewichtvermindering
19
Hoelang moet iemand inspanning
verrichten om deze hoeveelheid kalorieen te
verbranden ?
Medische Publieksacademie
Man , 70 kg
2 stukken
1. 15 min
2. 30 min
3. 45 min
Hoelang moet iemand inspanning
verrichten om deze hoeveelheid kalorieen te
verbranden ?
Medische Publieksacademie
Man , 70 kg
2 stukken pizza =
250 kcal
1. 15 min
aerobics (licht) =
260 kcal / 30 min
2. 30 min
3. 45 min
20
Medische Publieksacademie
Over gewicht en overgewicht
•
•
•
•
•
•
•
Definitie
Gevolgen voor gezondheid
Epidemiologie
Evolutie
(Patho)fysiologie
Erfelijkheid
Behandeling :
• Dieet
• Medicatie
• Chirurgie
Medische Publieksacademie
Genetische factoren (?)
21
Medische Publieksacademie
Genetische factoren (?)
Medische Publieksacademie
Genetische factoren (?)
Familiale belasting (nature vs nurture ?)
Polygenetisch
Zeer zeldzaam monogenetisch :
Leptine deficientie
Mutaties MC4-receptor
22
Medische Publieksacademie
Leptine deficientie : voor en na therapie
Medische Publieksacademie
Over gewicht en overgewicht
•
•
•
•
•
•
•
Definitie
Gevolgen voor gezondheid
Epidemiologie
Evolutie
(Patho)fysiologie
Erfelijkheid
Behandeling :
• Dieet
• Medicatie
• Chirurgie
23
Medische Publieksacademie
Dieet (die eet ?)
“ Het afval-dieet komt in plaats van het eigen dieet en niet erbij ! “
Medische Publieksacademie
Dieet (die eet ?)
VDH
24
Medische Publieksacademie
Dieet en overgewicht
Streven naar 10 % reductie in 6 maanden
- 500 kcal / dag geeft 0,5 – 1 kg / week daling
gewicht
LCD (800 kcal) geeft daling van 1-2 kg / week
VLCD (450 kcal) geeft daling van 1,5 – 2,5 kg / week
Maaltijdvervangers zijn goed
Medische Publieksacademie
Medicatie (?)
25
Medische Publieksacademie
Mei nei hûs-meidieling
Overgewicht komt door verstoorde balans tussen calorie
inname en verbranding
De mens is gebouwd om honger te kunnen lijden
Er is een “gewichts-thermostaat”
Eten is niet alleen honger opheffen maar ook belonen
Dieet werkt alleen wanneer het wordt volgehouden
Medische Publieksacademie
Tip : hoe kunt u 800 kcal in 30 minuten
verbranden ?
26
Medische Publieksacademie
Pauze!
Medische Publieksacademie
Wie ben ik?
Marloes Emous
Bariatrisch en metabool chirurg
1.56 m
61 kg
BMI 25
27
Medische Publieksacademie
Opereren:
Waar doen we het voor?
Rood: mooier uit zien
Groen: beter bewegen
Geel:
langer lever
Medische Publieksacademie
Operatierisico
Rood:
Geel:
Groen:
Zeer grote kans op complicaties
Nauwelijks complicaties
Veel overlijden
28
Medische Publieksacademie
Afvallen na de operatie
Rood: door minder kunnen eten
Geel:
minder opname door de darm
Groen: verandering in hormonen
Medische Publieksacademie
Conclusies
Doel: langer leven
Operatie geen wondermiddel
Zelf doen
29
Medische Publieksacademie
Medische Publieksacademie
Doel operatie
Langetermijnoverleving verbeteren
30
Medische Publieksacademie
Doel wordt bereikt door
Verbetering/ genezing suikerziekte 80-100%
Verbetering / genezing hoge bloeddruk 80%
Verbetering / genezing slaap-apnoe 80%
Verbetering cholesterol 60%
Minder gewrichtsklachten 80%
Betere nier-/longfunctie 80%
Verbeterde vruchtbaarheid / sexualiteit
Medische Publieksacademie
Effect Diabetes Mellitus
SOS-study
31
Medische Publieksacademie
Effect hart- en vaatziekten
SOS-study
Medische Publieksacademie
Verdere effecten
Minder kans op hart- en vaatziekten
Voorkomt suikerziekte
Minder kans op kanker
Maat van effect operatie; gewichtsverlies
32
Medische Publieksacademie
Effect op gewicht
Medische Publieksacademie
Kwaliteit van leven
Makkelijker bewegen
Minder Kritiek
Meer zelfvertrouwen
Verbetering SF-36
Julia C et al; Quality of life after Roux-en-Y gastric bypass and changes in body
mass index and obesity-related comorbidities; Diabetes Metab 2013 Jan 9. pii:
S1262-3636(12)00215-7. doi: 10.1016/j.diabet.2012.10.008. [Epub ahead of print
33
Medische Publieksacademie
Mooi?
Medische Publieksacademie
Wie?
Gewicht groter dan 45 kg boven normaal
gewicht.
BMI > 40 of >35 met extra ziekte
(suikerziekte, hoge bloeddruk,
slaapapnoe)
Pogingen gewichtsverlies met andere
maatregelen
Leeftijd 18-65 jaar
34
Medische Publieksacademie
Afraden bij… (of eerst behandelen)
Eetstoornis
Ernstige psychiatrische problematiek
Verslaving aan alcohol of drugs
Behandelbare (endocriene) ziekte
(Actieve) gastrointestinale ziekte
Ziekte op korte termijn levensbedreigend
Medische Publieksacademie
Screening
Diëtiste
Psycholoog
Internist
35
Medische Publieksacademie
Operatie
Medische Publieksacademie
MCL/CON
High Volume Bariatric Centre
1000
600
800
0
2009
2010
2011
2012
2013
0
2013
100
200
2012
200
primair
revisie
totaal
400
2011
300
600
2010
400
2009
gastric
bypass
gastric
banding
gastric
sleeve
mini
bypass
scopinar
o
Total
2008
500
36
Medische Publieksacademie
Bariatric department MCL
Medische Publieksacademie
Team
37
Medische Publieksacademie
Direct postoperatief
Medische Publieksacademie
Vroege complicaties
Naadlekkage
Andere infecties
Bloedingen
Myocard infarct
Thrombo-embolieën
(1-5%)
(<1%)
(<1%)
(<1%)
(<1%)
Overlijden
(<0.1%)
38
Medische Publieksacademie
Effecten op gewicht
Gemiddeld 70% EWL
Na eerste maand ong - 10 kg (revisie iets
minder)
Na verloop van tijd 10% aankomen
Medische Publieksacademie
Effect op slaapapnoe
Verdwijning van slaapapnoe
39
Medische Publieksacademie
Effect op hart en vaatziekten
Verbetering kan optreden van:
Idiopathische cardiomyopathie
Dyslipidemie
Hypertensie
OSAS geïnduceerde hartritmestoornissen
Verminderde kans op en sterfte door MI
Medische Publieksacademie
Effect diabetes
Diabetes Mellitus type II
↑ GLP-1 of vrijkomen onbekende insuline
sensitizer
Merendeel ˂6 wk postop stoppen met
insuline
Afhankelijk van duur DM en operatietype
40
Medische Publieksacademie
Waarom effect diabetes?
Medische Publieksacademie
Waarom effect diabetes?
GLP-1
41
Medische Publieksacademie
Waarom effect diabetes?
Medische Publieksacademie
Effecten hart- en vaatziekten
42
Medische Publieksacademie
Problemen lange termijn
Medisch
Deficiënties van vitamines en mineralen
ileus/inwendige herniatie/chronische
buikpijnklachten
Obstipatie/sociaal invaliderende diarree
Galstenen
Maagzweren
Medische Publieksacademie
Problemen lange termijn
Praktisch
Minder eten
Dumping-klachten
Stinkende winden, diarree
Niet herkennen door vrienden/familie
Andere benadering
43
Medische Publieksacademie
Voordeel patiënt
Bewegingsvrijheid
Meer zelfvertrouwen
Assertiviteit
Medische Publieksacademie
Natraject
Groepsbijeenkomst
Diëtist, psycholoog en beweegcoach
2 jaar controles via natraject
Start 2 mnd na operatie
44
Medische Publieksacademie
Na ontslag
Jaarlijkse controle bij chirurg op VS/PA tot
5 jaar na operatie
Eerste na 4-6 wk
Bloedonderzoek
Effect DM direct
Effect Hyperchol/hypertensie
2-3 maanden
Medische Publieksacademie
Effect operatie
Verandering hormonen + minder inname en
opnamecapaciteit = reset thermostaat
Werkt ongeveer 2 jaar
2 jaar de tijd om leefpatroon aan te passen
45
Medische Publieksacademie
Effect operatie
Indien leefwijze niet aangepast: opnieuw
dik
Medische Publieksacademie
Conclusies
Doel: langer leven
Operatie geen wondermiddel
Zelf doen
46
Medische Publieksacademie
Dank voor uw aandacht!
Medische Publieksacademie
Vragen en forumdiscussie
Marloes Emous
Loek de Heide
Anda Toonder, diëtist
47
Medische Publieksacademie
www.mcl.nl/mpa
[email protected]
#mclmpa
Medische Publiekacademie | Medisch Centrum Leeuwarden | Leeuwarder Courant
Medische Publieksacademie
48