Nieuwe behandeling voor persoonlijkheidsstoornissen

Nieuwe behandeling voor persoonlijkheidsstoornissen RIAGG
Maastricht
In een recent onderzoek naar de behandeling van persoonlijkheidsstoornissen
(promotieonderzoek Lotte Bamelis) werden schema-therapie, het model van
Sachse en ‘treatment as usual’ met elkaar vergeleken. De behandeling volgens
het model van Sachse kan aangemerkt worden als een veel belovende therapie
voor de behandeling van persoonlijkheidsproblematiek.
Sachse definieert een persoonlijkheidsstoornis als een stoornis in relaties. Aan
de basis van elke persoonlijkheidsstoornis liggen oprechte, authentieke
basisbehoeften die in de jeugd van de cliënt onvoldoende gezien en vervuld
zijn. Doordat deze basisbehoeften in de jeugd onvoldoende beantwoord zijn,
ontwikkelt de cliënt disfunctionele opvattingen (cognitieve en affectieve
schema’s) over zichzelf en anderen. Deze disfunctionele opvattingen bepalen
vervolgens hoe relaties vorm krijgen.
Het model van Sachse stelt dat het gedrag van cliënten de resultante is van 2
systemen. aan de ene kant wordt het gedrag van cliënten gestuurd door
gezonde interpersoonlijke behoeften; de Motive-ebene (authentieke basis
behoeften). Aan de andere kant heeft de cliënt disfunctionele schema’s
opgebouwd over zichzelf en anderen; de Schema-ebene. Hierdoor ontstaat een
intern conflict: op de Motive-ebene wordt iets nagestreefd dat door de
Schema-ebene als ‘niet bereikbaar’ wordt gedefinieerd. Clienten ontwikkelen
daarom strategieën (Spiel-ebene) om toch hun relatiedoelen te kunnen
verwezenlijken en zo hun authentieke basisbehoeften te bevredigen. Met het
spel probeert de cliënt de ander te verleiden zich complementair in de relatie
op te stellen.
Het model van Sachse heeft een aantal belangrijke therapeutische
consequenties. De belangrijkste zijn dat de therapeut zich complementair
opstelt naar de basisbehoeften (Motive-ebene) van de cliënt. De
therapeutische relatie wordt ingezet om de wezenlijke relatiedoelen van de
client te beantwoorden, uiteraard binnen de grenzen van de therapeutische
relatie. Verder stelt de therapeut zich niet complementair op ten opzichte van
het spelgedrag (de Spiel-ebene) want dat zou tot gevolg hebben dat het
systeem van de cliënt zich stabiliseert en therapeutische verandering
bemoeilijkt cq onmogelijk wordt.
De therapeutische relatie en de gedifferentieerde manier waarop deze wordt
vormgegeven is de basis van de behandeling. Daarnaast kent de behandeling
een aantal fasen waarin bepaalde onderwerpen centraal staan: het expliciteren
van de basisbehoeften, het benoemen van de disfunctionele schema’s, de
confrontatie met het spelgedrag, het benoemen van de kosten van dit systeem
en tenslotte het bewerken van de cognitieve en affectieve schema’s onder
andere middels het 1-persoons rollenspel.
Zelf zijn we om een aantal redenen erg enthousiast over deze manier van
werken. Werken met persoonlijkheidsstoornissen betekent werken met egosyntone problematiek. Het model van Sachse biedt een functioneel en
gedifferentieerd antwoord op de specifieke problemen waarvoor we ons gesteld
zien in de therapeutische relatie met cliënten met persoonlijkheidsstoornissen.
Hierdoor wordt het mogelijk de inhoud effectief te bewerken.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de afdeling
Persoonlijkheidsstoornissen van de Riagg Maastricht