Brem (struik): Ik ben een veelvoorkomende struik met een

HEIDE
Heide bestaat uit altijdgroene dwergstruiken, al dan niet aangevuld met weinig hogere struiken en bomen. Heide komt voor op zandige bodems.
Als je aan een heidegebied niets doet (als je het niet beheert), dan groeit er spontaan vaak bos. Om dit tegen te gaan, gaat men de heide maaien,
kappen, plaggen, laten begrazen en zelfs soms in brand steken. Heidegebieden zijn belangrijk voor het behoud van loopkevers, spinnen, sprinkhanen ...
Brem (struik): Ik ben een veelvoorkomende struik met een korte
naam die tot 2 meter hoog kan worden. Insecten houden van mijn
gele bloemen. Zo wordt mijn stuifmeel verspreid.
Adder (reptiel): Ik ben de enige giftige slang die voorkomt in
België.
(Struik)heide (struik): Ik ben een kleine struik met paarse bloemetjes. Mijn Latijnse naam is erica.
Pijpestrootje (gras): Mijn naam verwijst naar iets waarmee je rookgerei kan proper maken omdat mijn stengels dun en glad zijn zonder
verdikkingen.
Zonnedauw (plant): Ik ben een vleesetende plant. Het tweede deel
van mijn naam verwijst naar druppels die in de vroege ochtend voorkomen.
Levendbarende hagedis (reptiel): Mijn lichaam is bedekt met schubben. (Ik ben dus geen amfibie, want die heeft een gladde vochtige
huid.) Ik ben familie van de slang. Ik eet graag insecten en andere
kleine dieren, zoals wormen. Mijn vrouwtje legt eieren, net zoals
mijn soortgenoten, maar onze eieren komen onmiddellijk na het
leggen uit. Vandaar onze naam.
Zandloopkever (insect): Ik ben een kever met grote kaken en een hard
harnas. Terwijl ik over het zand loop, zoek ik insecten om op te eten.
Mijn larve leeft in het zand en grijpt insecten die boven hem passeren. Mijn naam verwijst naar waar en hoe ik mijn prooien zoek.
Mierenleeuw (insect): Ik ben vooral gekend van mijn larve. Deze
maakt een trechtervormig gat in het zand dat als een valkuil werkt.
Vooral mieren laten zich hieraan vangen. Als een mier in de trechter terechtkomt, zal de larve zelfs zandkorreltjes gooien om de mier
sneller beneden te krijgen, recht in haar kaken. Mijn naam verwijst
naar mijn prooi en naar de koning der dieren.
deze fiche en de bijhorende kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
GRASLAND (weide)
Graslanden zijn in de lente vaak getooid met een weelderige bloemenpracht, met veel verschillende kleuren en geuren. Deze bloemen trekken
vlinders en bijen aan. Muizen doen zich tegoed aan de zaden van de verschillende grassoorten.
Koekoeksbloem (plant): Ik heb het graag vochtig en met mijn mooie
bloemen zie ik er uit als een sierplant. Toch ben ik een echte wilde
plant. Het eerste deel van mijn naam verwijst naar een bekende
vogel die zijn naam roept, maar betekent ook “Hier ben ik!”
Sprinkhaan (insect): Samen met mijn soortgenoten geef ik sfeer aan
de omgeving door een aanhoudend getsjirp. Je moet daar wel voor
wachten tot de zomer want wij zijn echte zonnekloppers. Onze eitjes
leggen we in losse grond. Wij hebben sterke achterpoten.
Klaver (plant): Onder mijn naam vallen er heel wat soorten met
witte, rode of gele bloemen. Heel wat grazers vinden mij lekker. Ik
breng soms ook geluk.
Oranjetipje (insect): Ik ben een vlinder en leg mijn eitjes op pinksterbloem. Nadien strooi ik wat parfum over de plant, zodat mijn
fladderende soortgenoten direct weten dat ze daar geen eitjes meer
moeten leggen. Een felle kleur in mijn naam licht een tipje van de
sluier op.
Margriet (plant): Ik ben een bekende wilde bloem en ben wat kleiner en teerder dan mijn gekweekte soortgenoten, maar we hebben
dezelfde naam. We bloeien in de lente en zijn wit en geel. Je kan ons
ook massaal langs sommige autostradebermen vinden. Onze naam
is ook een (oude) Vlaamse meisjesnaam.
Ratelaar (plant): Ik heb opvallend grote gele bloemen en naar verhouding weinig bladeren. Ik laat het gras slecht groeien omdat ik
hun wortels leegzuig. Daarom ben ik niet geliefd bij landbouwers.
Als ik uitgebloeid ben, maak ik lawaai als je tegen mij loopt. Ik ben
ook een speeltje.
Groene specht (vogel): Met mijn felgekleurde veren val ik onmiddellijk op. Maar als ik in het gras op zoek ben naar weidemieren, ben
ik optimaal gecamoufleerd zoals mijn naam doet vermoeden. Enkel
mijn rood kruintje valt dan nog op. Vele mensen kennen mijn soortgenoten die in bomen hamerend op zoek gaan naar insecten.
Kievit (vogel): Als ik zing, roep ik mijn naam die lijkt op het gehucht
in Vlaanderen waar een bekend muzikaal zomerfestival plaatsvindt.
deze fiche en de bijhorende kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
BOS
Er bestaan verschillende soorten bossen. Je kan ze opdelen in loofbossen, naaldbossen en gemengde bossen. De meest voorkomende loofboom
in Vlaanderen is de populier. De meest voorkomende naaldboom is de grove den. Het bos huisvest ontelbare dieren van verschillend kaliber, zoals
reeën, bosmuizen, vinken, allerlei insecten … Bossen verschillen van de andere biotopen door een eigen klimaat: in het bos is het in de zomer
koeler en in de winter warmer dan in het open veld. Het is er donkerder, windluwer en meestal ook vochtiger. Organismen die in bossen leven,
hebben zich daaraan aangepast.
Havik (vogel): Ik leef vooral van wat grotere vogels, zoals houtduiven. Met een snelle achtervolging krijg ik die te pakken. Vaak
verwarren mensen mij met een sperwer, maar ik ben iets groter en
heb langere vleugels. Soms wordt een politicus die bekendstaat om
zijn harde standpunten naar mij genoemd.
Hazelaar (struik): Ik breng het voedzaamste voedsel voort dat bij ons
in de wilde natuur is te vinden. Meestal word ik enkele meters groot.
Vele mensen denken dat ik een boom ben, maar een echte stam heb
ik gewoonlijk niet. Kinderen vinden mijn producten vooral lekker in
choco.
Klimop (plant): Ik klim hoog in de bomen, maar ben geen parasiet.
Meestal plak ik zo hard aan een stam dat Tarzan niet veel aan mij heeft.
Das (zoogdier): Ik ben het grootste roofdier van België. Ik ben grijs
met een prachtig masker. Ik heb zeer sterke kaken, maar eet voornamelijk regenwormen en fruit. Ik leef samen met mijn familie in
een ondergronds gangenstelsel (een burcht). We zijn heel proper.
We wisselen regelmatig van nestmateriaal en doen onze behoeftes
op een eindje van de burcht in kleine putjes (latrines).
Daslook (plant): Ik behoor tot het lookgeslacht. Dit merk je aan mijn
geur die ik in de lente verspreid. Ik ben familie van de ui en de prei
(en natuurlijk ook van knoflook).
Bosmuis (zoogdier): Ik ben een echte spring-in-het-veld. Ik sleep
eikels en beukennootjes naar mijn gangetjes en leg wintervoorraden
aan. Sommige van die zaden kiemen en zo verspreid ik bomen. Hoewel ik erg klein ben, zijn sommige mensen bang van mij.
Eekhoorntjesbrood (zwam): Ik ben een bekende boleet die vrij fors
kan worden. Mijn sporen vallen uit de duizenden buisjes onderaan
mijn hoed. Ik werk samen met allerlei boomsoorten. Mijn zwamdraden vergroeien met de boomwortels en zo wisselen we voedingsstoffen uit. Daarnaast heb ik ook culinaire kwaliteiten, en niet alleen
voor eekhoorns!
Hazelworm (reptiel): Ik ben geen worm en eet geen hazelnoten.
Ik lijk wat op een kleine slang, maar in feite ben ik een hagedis
zonder poten en eet ik slakjes en wormen. Ik rust graag onder houtstapels en dood hout. Om op te warmen ga ik in het zonnetje liggen.
deze fiche en de bijhorende kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
DUINEN
Er bestaan zowel kust- als landduinen. Beide duinen hebben een zandige bodem. Duinen ontstaan doordat de wind het zand bijeenblaast. In duinen groeien voornamelijk grassen en kleine struiken. Helmgras is zo een typische grassoort uit de kustduinen. In het zand graven konijnen graag
hun gangen uit. Verlaten gangen worden dan weer door vogels gebruikt om in te broeden.
Helmgras (plant): Ik ben een typische grassoort van aan de kust.
Het eerste deel van mijn naam biedt een goede bescherming voor
je hoofd.
Konijn (zoogdier): Ik leef gezellig samen met mijn broertjes en zusjes
in een ondergronds hol. Ik ben vooral bekend van mijn wit staartje
en mijn grote families.
Duindoorn (plant): Niet veel mensen wagen zich in strandkledij
door mijn struikgewas. Ik bedek hele heuvels van zand. Mijn naam
verwijst naar de plaats waar ik groei en naar mijn pijnlijk verdedigingsmiddel.
Nachtegaal (vogel): Ik ben zonder twijfel de meest indrukwekkende
zanger onder de inheemse vogelbevolking. Ik zing ontzettend luid
en bovendien bijzonder gevarieerd. Ik doe dat graag ‘s nachts maar
ook overdag. Mijn uiterlijk is jammer genoeg minder indrukwekkend. Ik ben een gewoon bruin vogeltje dat zich schuilhoudt in het
struikgewas.
Walstro (plant): Ik heb witte of gele bloemen. Mijn blaadjes staan
in kransjes rondom de stengel. Hoewel het tweede deel van mijn
naam verwijst naar afgemaaid en gedroogd graan, heb ik daar niets
mee te maken. Het eerste deel van mijn naam is een ander woord
voor oever.
Roos (plant): Ik word al eeuwenlang bezongen in liefdesliedjes en
voel mezelf dan ook de bloem der bloemen. Ik verspreid een lekkere
geur, maar wees voorzichtig als je mij aanraakt!
Bergeend (vogel): Op mijn borst draag ik een oranjebruine verenband. Ik maak graag gebruik van konijnenholen om te broeden.
De heuvels waar ik broed zijn niet zo groot als die in mijn naam.
Een bekende Disneyfiguur die samenwoont met zijn drie neefjes is
ook familie van mij.
Pad (amfibie): In ons poeltje maken we samen heel veel lawaai, maar
het grootste deel van het jaar leef ik in een zandig landschap. Verwar
me niet met mijn soortgenoten die een minder wrattige huid hebben
en beter ontwikkelde achterpoten.
deze fiche en de bijhorende kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
WATER
Meren, vijvers en poelen hebben een heel eigen fauna (dieren) en flora (planten). Zowel in als rond het water vind je waterplanten terug. In het
water leven verschillende soorten kikkers, padden, salamanders, insecten, larven …
Eendenkroos (plant): Eenden lusten graag mijn kleine glanzende
groene blaadjes. Ik groei razendsnel en kan hele wateroppervlakten
bedekken, maar ik ben ook nuttig omdat ik het water zuiver. Tussen
mijn wortels kan je allerlei kleine diertjes vinden, zoals larven en kikkervisjes.
Karekiet (vogel): Mij krijg je zelden te zien want ik kan mij goed
schuilhouden in het riet. Toch weet je het meteen als ik er ben. Als
mannetje roep ik in het voorjaar mijn naam aan één stuk door. Dit
doe ik natuurlijk om vrouwtjes te lokken en andere mannetjes weg
te jagen.
Waterlelie (plant): Ik ben de grootste inheemse bloem, maar in een
vaasje kan je me moeilijk zetten. Mijn bloemstelen zijn erg slap. Maar
dieren gebruiken mijn bladeren graag als bootje of lopen er zelfs over.
Riet (plant): Ik groei als geen ander. Het is voor andere planten dan
ook niet evident om tussen mij en mijn familie te overleven. De mensen maken van mij matten, manden en daken.
Schaatsenrijder (insect): Ik beweeg mij niet voort op ijs, hoewel mijn
naam dat doet vermoeden. Mijn pootjes zijn waterafstotend, zo blijf
ik drijven. Met mijn middelste poten beweeg ik me voort en met de
achterste stuur ik. Voor de mens ben ik totaal ongevaarlijk en door
muggen te eten zelfs nuttig.
Kattenstaart (plant): In de zomer lever ik met mijn familie een prachtig zicht met onze rode bloemen. We zijn als het ware brandende
fakkels die omhoog groeien uit voedselrijke modder. Rondom ons
vind je veel insecten. Met het achteruiteinde van een bekend huisdier heb ik niets te maken.
Alpenwatersalamander (amfibie): Ik kom zeker niet alleen voor in
het water van de Alpen, hoewel mijn naam dat doet vermoeden. Ik
ben een amfibie die ook vrij algemeen voorkomt in Vlaanderen. Ik
heb een prachtig rode buik. Ik eet graag kleine visjes en watervlooien
maar ook bladluizen, wormen en kleine slakken. In het voorjaar leg
ik eitjes tussen bladeren van waterplanten, die ik soms rond het eitje
samenvouw.
Stekelbaars (vis): Ik ben een venijnig baasje met 3 of 10 stekels. Ik
kom voor in zoet, brak en zout water. Ik maak er nestjes van plantendelen op de bodem en eet graag kleine waterdiertjes.
deze fiche en de bijhorende kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
EIGENSCHAPPENKAART SALAMIEKE
.................
sterk
mooi
intelligent
TOTAAL
EIGENSCHAPPENKAART SALAMANNEKE
.................
sterk
mooi
intelligent
TOTAAL
40
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
MEIKLOKJE
J
F
M
A
M
J
J
HYACINT
A
S
O
N
D
J
F
M
A
M
J
J
SLEUTELBLOEM
A
S
O
N
D
J
F
M
A
M
J
J
A
S
O
N
D
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
SABARDIBEO
bosaardbei
WEEINRJVZ
everzwijn
VRRSEETAA
reservaat
LREEFOEPIMAK
kamperfoelie
AAEIOORV
ooievaar
GINREUBUATED
natuurgebied
VRLAKE
klaver
AEKLRTW
kwartel
CTRBAWEHSO
boswachter
NELKORTVA
torenvalk
AAACEGHLNT
nachtegaal
AJDIEEELMF
madeliefje
SKERTE
ekster
AEMNNOO
anemoon
UALNRIS
ransuil
EHOKNEOR
eekhoorn
ACHINTY
hyacint
LLIUABSD
bladluis
MOLUSIEW
woelmuis
AEKKLNORS
aronskelk
LWIANARTESP
winterslaap
EEEIKMRV
meikever
ZENTHOOAL
hazelnoot
MHEOLZAWR
hazelworm
JPERSZUID
zijderups
KMOZRIEE
zomereik
GKUAHEAB
haagbeuk
OORBTK
boktor
NDOROSE
esdoorn
ILEKE
eikel
SABARDIBEO
WEEINRJVZ
VRRSEETAA
LREEFOEPIMAK
AAEIOORV
GINREUBUATED
VRLAKE
AEKLRTW
CTRBAWEHOS
NELKORTVA
AAACEGHLNT
AJDIEEELMF
SKERTE
AEMNNOO
UALNRIS
EHOKNEOR
ACHINTY
LLIUABSD
MOLUSIEW
AEKKLNORS
LWIANARTESP
EEEIKMRV
ZENTHOOAL
MHEOLZAWR
JPERSZUID
KMOZRIEE
GKUAHEAB
OORBTK
NDOROSE
ILEKE
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
74
VOEDSELKAART
VOEDSELKAART
VOEDSELKAART
voedsel in de bodem
strooisellaag
grassen
VOEDSELKAART
VOEDSELKAART
VOEDSELKAART
paardenbloem
rups
dovenetel
VOEDSELKAART
VOEDSELKAART
VOEDSELKAART
slak
regenworm
muis
VOEDSELKAART
VOEDSELKAART
konijn
buizerd
deze kaarten kan je als
printklare pdf-bestanden
downloaden van
www.natuurenbosspel.be
75
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
deze kaart kan je als printklaar pdf-bestand downloaden van www.natuurenbosspel.be
antibiotica
voldoende rust
tijdig opmerken
gepaste kledij
gezonde voeding
tekenpincet
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
Welke vrucht hoort bij welk blad?
1.
A
2.
B
3.
4.
oplossing: 1C/2F/3A/4B/5E/6G/7D
5.
E
6.
F
7.
G
C
D
deze pagina kan je als printklare pdf-bestand downloaden van www.natuurenbosspel.be
136
ZOMEREIK
BEUK
ZILVERDEN
EEKHOORNTJESBROOD
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
ZOMEREIK
GAAI
BOSMUIS
BEUKENNOOTJES
137
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
138
EEKHOORN
ZWARTE SPECHT
BOOMMARTER
HAZELNOTEN
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
BERK
VLIEGENZWAM
KAMPERFOELIE
IJSVOGELVLINDER
139
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
140
VLIER
JUDASOOR
MEREL
VLIERBESSEN
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
TUINBLADSNIJDERBIJ
HONDSROOS
KUIFMEES
MOL
141
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
aantal bomen per ha =
in een vierkant
van 30 x 30 cm
dit aantal delen
door 900
en vermenigvuldigen
met 10.000
de bomen tellen
146
deze kaarten kan je als printklare pdf-bestanden downloaden van www.natuurenbosspel.be
voorbeeldschema voor op de grond