Melkplant voor vogels? - IVN Hellendoorn

Melkplant voor vogels?
Een bijzondere plant. Hij is erg opvallend in het
vroege voorjaar wanneer de sprietige bladeren
uit de bolletjes in de bodem omhoog komen:
fris groen van kleur tussen het verder nog
geheel bruine, dorre gras van weilanden en
wegbermen. Vooral na strenge winters is zo vrij
gemakkelijk te zien waar de plant nog
voorkomt. Daarna, als het gras en andere
bodemplanten ook op gang komen, verdwijnt
de plant tussen de masssa fris groen. Pas als de
vijf tot tien bloemen van de bloemtros zich in
de eerste helft van mei openen (alleen bij
warm en zonnig weer), zien we de plant terug.
Schitterend als een helderwitte ‘Ster van
Bethlehem’.
De Gewone Vogelmelk (Ornithogalum
umbellatum) is een schaarse plant in onze
omgeving. Hij is te vinden op gronden die iets
leem bevatten en niet of nauwelijks bemest
worden. Bij toevoer van veel meststoffen
leggen ze na een aantal jaren het loodje. We
treffen hem nog aan rond de Schuilenburg en in
de buurtschap Eelen. Verder hier en daar in
bermen en bosranden, zoals langs de Meester
Ponsteenlaan. Vroeger stond hij ook langs de
randen van rogge-akkers. Maar ja, waar zie je
die nog? De plant is in Nederland wettelijk
beschermd. Dus niet plukken of uitsteken. Vaak
vind je hem in pollen bijeen waarbij het smalle
blad met z’n witte middenstreep een belangrijk
kenmerk is. Bij minder aangenaam weer blijven
de bloemen dicht en valt de plant nauwelijks
op. De bloemdekbladen zijn aan de binnenkant
wit en van buiten groen met een wittig randje.
De naam
De naam Vogelmelk is ontstaan naar aanleiding
van de legende dat vogels met het melksap uit
de bloeistengel hun dorst zouden lessen. De
latijnse naam Ornithogalum betekent letterlijk
Vogelmelk. Het plantje is zo zeldzaam, dat ik
zelf nooit dialectnamen hoorde. In de
streekliteratuur worden wel namen genoemd:
Achtuurtje, Tienuurtje en Twaalfuurtje. Dit
duidt op het tijdstip dat de bloem zich opent
(afhankelijk van temperatuur en zon). In het
Frans kent men ‘Dame d’onze heures’, net
tussen ons Tien- en Twaalfuurtje in.
Als u nog plaatsen weet waar deze op dit
moment bloeiende plant groeit, wilt u dat dan
aan ons reaktieadres doorgeven ? Bedankt.
mei 1991
Herman Stevens Dzn.