Zuren en basen Zure stoffen kennen we allemaal; bv azijn of ontkalker Wanneer is een stof zuur of juist niet zuur (dus basisch) ?? Een stof is zuur als er meer zure dan basische deeltjes zijn !!! omgekeerd geldt dan natuurlijk ook Een stof is basisch als er meer basische dan zure deeltjes zijn !!! mlavd@BCEC 1 Zuren en basen Zuur: H+ -deeltjes afstaan Basisch: H+-deeltjes opnemen BINAS Hoe weet je of een stof zuur of basisch is ??? In Binas T49 staan een groot aantal van de zuren en basen die veel gebruikt worden vermeld. (dat had je toch Linker kolom de zuren en rechterkolom de basen niet verwacht he ?) mlavd@BCEC 2 Zuren en basen Zuur: H+ -deeltjes afstaan Basisch: H+-deeltjes opnemen De combinatie van zuren en basen op 1 regel noemen we een geconjugeerd zuur-base paar Het zuur links met water wordt de stof rechts + H3O+ De base rechts met water wordt de stof links + OH- mlavd@BCEC 3 Zuren en basen Welke relatie kan je afleiden tussen [H+] en pH mlavd@BCEC 4 Zuren en basen: [H3O+] vs pH pH = + - log [H3O ] mlavd@BCEC 5 Zuren en basen: [OH-] vs pOH [OH-] 1,00E+00 1,00E-01 1,00E-02 1,00E-03 1,00E-04 1,00E-05 1,00E-06 1,00E-07 1,00E-08 1,00E-09 1,00E-10 1,00E-11 1,00E-12 1,00E-13 1,00E-14 pOH 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 pOH = - log [OH ] mlavd@BCEC 6 Zuren en basen: pOH vs pH pH pOH pH + pOH 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 -1 0 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 14 pOH + pH = 14 pOH = 14 - pH pH = 14 - pOH mlavd@BCEC 7 Zuren en basen: indicatoren mlavd@BCEC 8 Zuren en basen: oplossen Stap 1: bepaal de aanwezige deeltjes en bepaal of het zuren of basen zijn Zuur Zuur 1 Zuur 2 base Base 1 Base 2 Stap 2: bepaal of het een sterk/zwak zuur of sterke/zwakke base is mlavd@BCEC 9 Zuren en basen: oplossen Stap 3: maak de oplosvergelijking Als Kz van zuur >>>>> 1 dan is het een sterk zuur en is de oplosvergelijking aflopend Als Kz van zuur < 1 dan is het een zwak zuur en is de oplosvergelijking een evenwicht mlavd@BCEC 10 Zuren en basen: oplossen Bv: oplossen salpeterzuur in water Stap 1+2: salpeterzuur Sterk zuur (Kz >>>> 1) Stap 3: HNO3 + H2O NO3- + H3O+ H+ mlavd@BCEC 11 Zuren en basen: oplossen Bv: oplossen ammoniumnitraat in water Stap 1+2: ammonium zwak zuur (Kz < 1) aq NH4NO3 NH4+ + NO3- Stap 3: NH4+ + H2O NH3 + H3O+ H+ mlavd@BCEC 12 Zuren en basen: oplossen Bv: oplossen natronloog in water Stap 1+2 +3: natronloog bevat al OHNaOH(s) aq Na+(aq) + OH-(aq) Sterke base (Kb > 1) mlavd@BCEC 13 Zuren en basen: oplossen Bv: oplossen ammoniak in water Stap 1+2: ammoniak Zwakke base (Kb < 1) Stap 3: NH3 + H2O NH4+ + OHH+ mlavd@BCEC 14 Zuren en basen: reacties Stap 1: bepaal de aanwezige deeltjes en bepaal of het zuren of basen zijn Zuur Zuur 1 Zuur 2 base Base 1 Base 2 Stap 2: bepaal het sterkste zuur en sterkste base Stap 3: maak de reactievergelijking kloppend mlavd@BCEC 15 Zuren en basen: reacties Bv: mengen van natronloog met zoutzuur Stap 1+2: Zuur H3O+ H 2O base OHH2O Stap 3: H3O+ + OH- 2 H2O mlavd@BCEC 16 Zuren en basen: reacties Bv: mengen van kaliloog met salpeterzuur Stap 1+2: Zuur H3O+ H 2O base OHH2O Stap 3: H3O+ + OH- 2 H2O mlavd@BCEC 17 Zuren en basen: reacties Bv: mengen van kaliloog met ammoniumoplossing Stap 1+2: Zuur NH4+ H 2O base OHH2O Stap 3: NH4+ + OH- NH3 + H2O mlavd@BCEC 18 Zuren en basen: reacties Bv: mengen van natriumacetaat-oplossing met ammonium-oplossing Stap 1+2: Zuur NH4+ H 2O base CH3COOH2O Stap 3:NH4+ + CH3COO- NH3 + CH3COOH Waarom evenwicht ? mlavd@BCEC 19 Zuren en basen: reacties Stap 3: NH4+ + CH3COO- NH3 + CH3COOH Sterke base met sterk zuur aflopend Sterke base met zwak zuur aflopend Sterk zuur met zwakke base aflopend Zwak zuur met zwakke base evenwicht mlavd@BCEC 20 Zuren en basen: reacties Stap 3: NH4+ + CH3COO- NH3 + CH3COOH Zwak zuur met zwakke base evenwicht Bepaling Kev Kev = Kz (zuur voor de pijl)/ Kz (zuur na de pijl) Kev = 5,6*10-10 / 1,8*10-5 = 3,11*10-5 Kev << 1 reactie verloopt (vrijwel) niet mlavd@BCEC 21 Zuren en basen: reacties Kev = Kz (zuur voor de pijl)/ Kz (zuur na de pijl) Kev << 1 reactie verloopt (vrijwel) niet Ertussen in: reactie verloopt als evenwicht Kev >> 1 reactie verloopt (vrijwel) aflopend mlavd@BCEC 22 Zuren en basen: reacties A) Geef de reactie die op kan treden als de volgende stoffen gemengd worden. B) Leg uit of het via een evenwicht verloopt; zo ja geef dan ook de Kev 1) Zoutzuur met Kaliumcyanide-oplossing H3O+ + CN- H2O + HCN (sterk + zwak aflopend) 2) Azijnzuur-opl met natriumwaterstofoxalaat-oplossing CH3COOH + HC2O4- CH3COO- + H2C2O4 (zwak + zwak evenwicht: Kev = / = mlavd@BCEC 23