bsk in NL, vakgebied en vereniging in verandering

BESTUURSKUNDE IN NEDERLAND:
VAKGEBIED & VERENIGING IN
BEWEGING
Paul ‘t Hart
Universiteit Utrecht
Nederlandse School voor Openbaar Bestuur
Australia New Zealand School of Government
I. VAKGEBIED
VAKGEBIED IN VOGELVLUCHT
• 1928 Eerste leerstoel (G.A. van Poelje)
• 1974 Oprichting Vereniging voor Bestuurskunde
• 1976 Eerste voltijdse opleiding (Twente)
• 1977 Eerste editie leerboek ‘Openbaar Bestuur’
• 1984 Randstedelijke opleiding (Leiden/Rotterdam)
• 1986 Eerste HBO-opleiding (Thorbecke Academie)
• 1989 Oprichting NSOB (executive MPA)
• 1995 Oprichting onderzoekschool (nu: NIG)
• 2010 Eerste bestuurskundige gekozen in KNAW (M. Bovens)
• 2010 Eerste internationale toptijdschrift onder NL leiding (Publ Adm, A. Boin)
CONTEXT
• Expansie overheidstaken, groei overheidsomvang
• Consensuspolitiek + ingenieurstraditie = niche voor bestuurstechnocratie
• Academisch entrepreneurschap van ‘hybride’ hoogleraren (Oosting,Van Braam,
In ‘t Veld, Rosenthal, Snellen, Frissen)
• Van verzorgingsstaat naar managementstaat naar responsabiliseringsstaat
• Open grenzen en Europeanisering
VISIE ‘FOUNDING FATHERS’ (1960-1990)
• Multidisciplinair: politicologie, sociologie, recht,
economie
• Rudimentair-Positivistisch: meten = weten, maar hoe…
• Science for policy: Toepassingsgericht & pragmatisch
• Overheidsorientatie: Verbeteren beleid & management,
opleiden (top)ambtenaren
SUCCESVERHAAL?
• Schaal: >15 opleidingen WO/HBO, duizenden studenten
per jaar, >250 fte wet staf, >50 leerstoelen
• Onderwijsimpact: afgestudeerden succesvol op publieke
arbeidsmarkt en in consultancy
• Onderzoek: 2e/3e geldstroom, produktiviteit, kwaliteit,
waardering
• Praktische impact: taal & denkkaders, penetratie in
bestuurspraktijk (politici, topfunctionarissen, middenkader,
adviesraden, consultancy)
KLASSIEKE DISPUTEN (1980-1995)
• Locus: overheid vs publieke sector
• Focus: multi- vs monodiscipline, grand vs middle range theorie
• Analytische kern: kennis/rationaliteit vs macht/conflict
EXPANSIE & PROFILERING (1985-2005)
• Twente: beleidswetenschap
• Tilburg: ICT à legitimiteit
• Rotterdam: complexe netwerken, publiek management
• Amsterdam (VU): macht, lokaal bestuur
• Groningen: bestuursrecht en bestuurlijke verhoudingen
• Delft: besturing van technologie, invloed technologie op bestuur
• Nijmegen: sturing maatschappelijke vraagstukken
• Leiden: ‘vierde macht’, politiek-ambtelijke verhoudingen
• Wageningen: wicked problems & collaborative governance
• Utrecht: publieke organisaties, verantwoording & professionaliteit
….EN CONVERGENTIE (2005-...)
VAN ORIENTATIE OP:
• ’overheid’ / ‘Nederland’
• ‘public administration’
• bindende besluitvorming
• kennis en kunde
• ontwerp en planning
• gedecentraliseerde eenheidsstaat
• instituties en institutionalisme
• methodisch pragmatisme
• effectiviteit, efficientie, integriteit
• bevorderen van kwaliteit/succes
….EN CONVERGENTIE (2005-...)
VAN ORIENTATIE OP:
NAAR ORIENTATIE OP:
• ’overheid’ / ‘Nederland’
• ‘publieke opgaven’ / ‘vergelijkend’
• ‘public administration’
• ‘public governance’ & ‘public management’
• bindende besluitvorming
• coordinatie & samenwerking
• kennis en kunde
• professionaliteit en ambacht
• ontwerp en planning
• emergentie en disruptie
• gedecentraliseerde eenheidsstaat
• multilevel governance
• instituties en institutionalisme
• actor/structuur en neo-behavorialisme
• methodisch pragmatisme
• methodisch diversiteit en zelfbewustzijn
• effectiviteit, efficientie, integriteit
• legitimiteit, robuustheid
• bevorderen van kwaliteit/succes
• navigeren in complexiteit en dilemma’s
VAKGEBIED IN VERANDERING?
II. VERENIGING
www.bestuurskunde.nl
VB-PROFIEL ANNO 2016
• Kengetallen: 42 jaar oud, 700 leden (95% individueel, >60% practititioners), 5%
pj dalend
• VB online: Tijdschrift Bestuurskunde, platform O, levende website
• VB professie: Van Poelje- (diss) , Brasz- (scriptie) en vd Spieghel (oeuvre)
prijzen
• VB events: 3 jaarlijkse grootschalige activiteiten (Festival, Dag vd Denktanks,Van
Slingelandtlezing), 2-4 ad-hoc activiteiten (Staat van Bestuur/Bestuurskunde)
BALANS VB
KRACHT
ZWAKTE
• Betekenisvolle omvang
• Dalende ledenaantallen
• Hybride ledenbestand
• Vergrijzend ledenbestand
• Actief, divers bestuur
• Passief-consumerende leden
• Vaste, zichtbare produkten
• Afnemende urgentie, onderscheidendheid
produken
• Trouw aan missie founding fathers
• Desinteresse bij veracademiseerde
bestuurswetenschappers
• Institutionele relaties studieverenigingen
• VB is ‘ver weg’ voor gemiddelde student
• Goede netwerken in bestuurspraktijk
• Te weinig machtskritisch/provocatief
UITDAGINGEN VB
• Voor wie en waartoe bestaat de VB eigenlijk nog?
• Van verenigingsmodel naar ‘platform’model?
• Van aanbodgedreven naar vraaggerichte programmering activiteiten