3/03/2014 1 Zwangerschap en illegaal druggebruik

3/03/2014
Zwangerschap en
illegaal druggebruik
Overzicht
Cijfers
•
•
•
•
• Volgens National Survey on Drug Use and Health van
Cijfers
Prenatale blootstelling aan illegale drugs en de gevolgen
Substitutie behandeling bij opioïden afhankelijkheid
Borstvoeding
Prof. Catharina Matheï
ACHG, KULeuven
Free Clinic, Antwerpen
Cijfers
Produkt
Cijfers
Zelf rapportage
Meconium analyse
Cocaïne
1.2
2.6
Heroïne
0.3
Cannabis
MDMA
Totaal
Overzicht
Produkt
Voor
zwangerschap
Tijdens
zwangerschap
Haar-analyse
4.7
Cocaïne
2.4
1.4
12.4
1.5
5.3
Cannabis
4.3
2.9
3.8
0.1
0.1
Opiaten
1.9
1
1.0
2.9
10.1
Amfetamines
0
0
0.5
Totaal
6.3
4.3
15.4
Spanje, Barcelona, Hospital Del Mar, 2002-4
Meconium of 1209 neonati
Garcia-Algar et al, An Pediatr (Barc). 2009;70(2):151–158
2011 gebruikte 5% van de zwangere vrouwen in de VS in
de periode 2010-11 illegale drugs
• Cannabis en cocaïne zijn de meest gebruikte middelen
• Gebaseerd op zelf rapportage
• Naar schatting ligt de werkelijke prevalentie tussen 1530%
•
•
•
•
Cijfers
Prenatale blootstelling aan illegale drugs en de gevolgen
Aanpak
Substitutie behandeling bij opioïden afhankelijkheid
Spain, Vigo, University Hospital of Vigo, May to July 2011
Hair analysis in 209 women
Lendoiro et al. Ther Drug Monit Volume 35, Number 3, June 2013
1
3/03/2014
Gevolgen van prenatale blootstelling
o
Grootschalige epidemiologische studies tonen geen
evidentie voor congenitale anomalieën tengevolge van
het gebruik van illegale middelen tijdens de
zwangerschap
Huidig paradigma
o
o
Huidig paradigma
Prenatale blootstelling aan illegale drugs kan een
impact hebben op de ontwikkeling van het CZS
erfelijkheid
Impact op postnatale ontwikkeling en gedrag echter
afhankelijk van een aantal factoren die intergerelateerd
zijn
Prenatale
blootstelling
Kwetsbaarheid
kind
leefomgeving
Huidig paradigma
o
Onderzoek naar de schadelijke effecten van prenatale
blootstelling aan illegale drugs moet controleren voor de
vele omgevingsfactoren die ook een effect kunnen
hebben op het verloop van de zwangerschap en de
ontwikkeling van het kind en voldoende grootschalig
zijn.
Huidig paradigma
Marihuana
o
Obstetrische en neonatale gevolgen
• Geen effect op foetale groei
• Geen fysische afwijkingen
o
Effecten op ontwikkeling van CZS, cognitive functies en
gedrag
•
•
•
•
•
Milde ontwenningsverschijnselen
Verminderde autonome controle (genormaliseerd op 6-12m)
Moeilijkheden met lezen en spelling
Verminderde werking van de executive functies
Vroeg gebruik van tabak en cannabis
2
3/03/2014
Cocaïne
o
Obstetrische en neonatale gevolgen
•
•
•
•
•
•
Cocaïne
o
Premature geboorte
Verminderd gewicht
Veminderde lengte
Verminderde hoofdomtrek
Intraventriculaire bloedingen
placentaloslating
Cocaïne
• Bij het oudere kind
Effecten op ontwikkeling van CZS, cognitive functies en
gedrag
•
•
• Bij zuigeling, jonge kind
•
•
•
•
•
Stimulus-sensitieve myoclonieën (jitteriness)
Afwijkingen mbt orientatie, autonome controle en aandacht
Sensorische en motorische assymmetrie
Vertraagde informatieverwerking
Algemene cognitieve achterstand
•
•
o
o
Amfetamines
o Obstetrische en neonatale gevolgen
• Verminderd gewicht
• Verminderde lengte
o Effecten op ontwikkeling van CZS, cognitive functies en
gedrag
•
•
•
•
Lager niveau van alertheid
Lethargie
Ontwenningsymptomen
Beperkt onderzoek toont geen lange termijngevolgen bij kinderen
Opiaten
o
Obstetrische en neonatale gevolgen
• Doodgeboorte
• Premature geboorte
• Verminderd gewicht, lengte en hoofdomtrek
Lagere gewichtscurves
Verminderd non-verbaal redeneervermogen
Aandachtsproblemen
Storend gedrag
Maar in oudere studies meer, ernstigere en
irreversiebele gevolgen van prenatale cocaïne
blootstelling dan in recentere studies die weinig of geen
lange termijn effecten tonen
Geen gegevens voor gevolgen in adolescentie
Opiaten
o
Effecten op ontwikkeling van CZS, cognitive functies en
gedrag
• Neonataal abstinentiesyndroom
• Wiegedood
• Follow-up studies betreffen kleine studies met tegenstrijdige
resultaten
3
3/03/2014
Impact van zwangerschap op het verloop van
de drugafhankelijkheid
Impact van zwangerschap op het verloop van
de drugafhankelijkheid
• Polarisatie op druggebruik: veel vrouwen stoppen
• National Survey Drug Use & Health 2009
• Polarisatie op hulpvraag
Produkt
Voor
zwangerschap
o
o
Tijdens
zwangerschap
Illegale drugs
9.7 %
5.2%
Alcohol
53.2 %
11.6%
Tabak
28.4%
16.4%
hulp zoeken uit ongerustheid
hulp mijden uit angst voor plaatsing
Belang van screening
Overzicht
•
•
•
•
•
•
•
•
Systematisch, niet enkel de “verdachten”
Gestructureerde korte vragenlijsten
Bevragen in een niet veroordelende ondersteunende stijl
Toxicologische testen niet aangewezen
Cijfers
Prenatale blootstelling aan illegale drugs en de gevolgen
Aanpak
Substitutie behandeling bij opioïden afhankelijkheid
Overzicht
•
•
•
•
Cijfers
Prenatale blootstelling aan illegale drugs en de gevolgen
Aanpak
Substitutie behandeling bij opioïden afhankelijkheid
WHO richtlijnen 2009: niet-zwangeren
• 3 behandelopties aanbieden aan elke cliënt
o Agonist onderhoudsbehandeling
o Ontwenning
o Ontwenning met antagonist nabehandeling
4
3/03/2014
WHO richtlijnen 2009: zwangeren
Agonist onderhoudsbehandeling is meest aangewezen:
o Minder obstetrische complicaties
o Minder foetale complicaties
o Hoger geboortegewicht
o Minder neonatale sterfte
o NAS
o Meer impact op opvoeding
WHO richtlijnen 2009: zwangeren
Ontwenning is een hoog risico optie:
o Foetale stress
o Miskraam
o Preterm arbeid
o Hoge kans op herval heroïne
WHO richtlijnen 2009: zwangeren
• Ontwenning met antagonist nabehandeling is
tegenaangewezen:
o Miskraam, preterm arbeid, doodgeboorte
o Teratogeniciteit in dieronderzoek
WHO richtlijnen 2009: zwangeren
Substitutie methadon versus buprenorfine
Ontwenning substitutie tijdens zwangerschap
Substitutie met methadon is eerste keus
o Veiligheid
o Ondanks suggesties van minder uitgesproken NAS met
buprenorfine
o Never change a winning team?
• Maternal Opioid Treatment: Human Experimental Research
• Te overwegen bij:
(MOTHER) project 2010
o Multicenter, double-blind RCT (N=175)
o Aantal neonatie met NAS vergelijkbaar in beide groepen
o Ernst NAS significant minder ernstig in brupenorfine groep
o MAAR verschil in drop out:
o
o
o
Gemotiveerde
Gestabiliseerde
Drugvrije moeders
• Methadon groep: 18
• buprenorfine groep: 33%
5
3/03/2014
Ontwenning substitutie tijdens zwangerschap
Druggebruik en borstvoeding
Substitutie behandeling en borstvoeding
• Niet eerste trimester
• Wens om borstvoeding te geven is geen garantie voor
• Methadon en Brupenorphine detecteerbaar in
Risico op miskraam
• Tijdens tweede trimester
o 4 mg per week maximaal
• Derde trimester
o Na 24 we mits foetale monitoring
o Niet na 32 weken
o Risico op preterm arbeid, foetale stress
geen druggebruik
• Meeste richtlijnen stellen:
o druggebruik is een contraindicatie
o Niet gebaseerd op evidentie
• Individuele afweging gebaseerd op verloop zwangerschap,
engagement tot hulpverlening enz…
o
borstvoeding maar lage spiegels
• Borstvoeding aan te raden
• Niet bij:
o
o
HIV + moeder
Actief druggebruik
6