Bijlage 2 Moment Suprème: Waarom astrologen blijven geloven

BIJLAGE 1
Opiniestuk: “Aanslagen Parijs zijn gevolg van morele uitholling
van westerse waarden”
17/11/15 om 07:27 - Bijgewerkt om 11:03
Aanslagen Parijs zijn gevolg van morele uitholling van westerse waarden
Na terreur vertellen commentatoren graag waarom het Westen dit over zichzelf
afroept. Het is juist deze morele verwarring die terrorisme uitnodigt, schrijft Brendan
O'Neill. De islamitische afkeer van het Westen sluit aan bij de diepe zelfhaat die we in
de moderne samenlevingen aantreffen.
De lijken van meer dan 120 weekendvierders en kinderen in Parijs waren nog nauwelijks koud, of
de excuustruusjes en -guusjes stonden alweer klaar. Bij iedere terreurdaad is hun reactie
hetzelfde. Ze wijzen ons er fijntjes op wat wij in het Westen allemaal hebben gedaan om dit leed
te verdienen. Ze leggen ook graag uit dat onze reactie de zaak alleen nog maar erger zal maken.
In hun argumentatie is het simpele feit van ons bestaan voldoende om ons rijp te maken voor
moorddadige aanslagen. De dwaasheid om erop te reageren met extra politie-inzet binnen de
landsgrenzen of voortzetting van militaire activiteiten ver weg zou volgens hen alleen maar
een extra uitnodiging zijn voor nieuwe terreurdaden.
“Natuurlijk vallen ze ons aan”
Het excuus voor de barbarij in Parijs - 'natúúrlijk vallen ze ons aan' - is nu nog redelijk dungezaaid. Maar
The Guardian weet al dat deze aanslagen het product waren van 'hoge werkloosheid onder jongeren' en
'racistische discriminatie tegen Arabieren en Afrikanen (in Frankrijk)'.
Ik vind dat een nogal racistisch commentaar. Kennelijk meent de auteur dat Arabieren en
Afrikanen niet beschikken over de morele autonomie die wij, hoogopgeleide blanken, wél
hebben, dat zij geen andere keuze hebben dan om hele rijen mensen dood te schieten als reactie
op de moeilijkheden in hun eigen leven. Bovendien: het laat onbeantwoord waarom eerdere
generaties van lager opgeleiden of raciaal gekwetste groepen niet hebben besloten om een
willekeurig uitgaanspubliek overhoop te knallen.
Het zit ook in een stuk van een andere linkse commentator, dat bijna leest als een bloeddorstige
viering van het feit dat 'Westerlingen eindelijk een klein beetje meemaken van de constante angst
waarmee mensen uit andere landen al generaties leven' als gevolg van onze militaire interventies
in het buitenland. Tja, wat hadden die vader en moeder dan verwacht toen ze met hun kinderen
in het 11de Arrondissement een tafel in een restaurant hadden gereserveerd?
Tegenreactie
Bekijk ook eens met hoeveel gretigheid wordt vooruitgelopen op een islamofobische reactie.
Zelfbenoemde experts menen dat 'er een tegenreactie kan komen, die grotendeels wordt gevoed door
verwarring en angst'. Dat is ook al zo'n vast onderdeel van de reactie op iedere terreurdaad. De
bezorgdheid over de werkelijke slachtoffers is nog nauwelijks geuit, of er wordt al een hoop zorgen
uitgesproken over de mogelijke slachtoffers van een mogelijke woedeuitbarsting van een debiele,
schuimbekkende volksmenigte, die alleen maar in de verbeelding van de elite bestaat. Dit is ook al
symbolisch voor de diepe zelfhaat in het Westen: de angsten van de journalistieke en
politieke elite betreft voornamelijk hun medeburgers, met wie ze ieder contact hebben verloren.
Ze omschreven hen als 'verward en bang', omdat ze zelf geen enkel idee hebben. Ja, de elite
veroordeelt het terrorisme, maar ze keurt niet in de laatste plaats de samenleving af waarin ze zelf
leeft, inclusief de mensen onder wie zij zich begeeft.
Zelfkwelling
Zo wordt er altijd gereageerd op terrorisme. Begin dit jaar nog de aanslag op Charlie Hebdo (tja, die
waren ook écht beledigend, ze vroegen erom) tot aan 9/11 aan toe (omschreven in The Guardian als
een natuurlijke reactie voor alles wat de Verenigde Staten heeft gedaan in grote delen
van de wereld): het verhaal van de progressieve commentatoren en grote delen van de
politieke klasse is dat het Westen deze aanslagen over zichzelf afroept.
Waarom? Omdat het Westen modern is, vrij, arrogant, racistisch. Omdat het Westen een
bewogen geschiedenis heeft. Zo nodigen we terreur uit. En als reactie moeten we ons anders
opstellen. We moeten verontschuldigingen aanbieden. We moeten onszelf kwellen. We moeten
onszelf aangeven en aanklagen. Het is voorbij met ons.
Morele verwarring
Het is tekenend dat veel van de terroristische aanslagen in het Westen in de afgelopen vijftien
jaar zijn gepleegd door mensen die hier, in het Westen, zijn geboren of er een opleiding hebben
genoten.
Volgens mij is het juist déze reactie - een teken van morele verwarring in de moderne Westerse
wereld - die functioneert als een groen licht voor terroristen. De wisselwerking tussen de zelfhaat
in het Westen en het nihilisme van de islamisten is bizar. De gewelddadige uiting van de afkeer
van de moderne wereld heeft evengoed haar basis in de universiteiten, politieke kringen en mediaelite van het Westen zelf als in de onstabiele gebieden in de islamitische wereld.
Het is tekenend dat veel van de terroristische aanslagen in het Westen in de afgelopen vijftien jaar
zijn gepleegd door mensen die hier, in het Westen, zijn geboren of er een opleiding hebben
genoten. Ook wanneer hun paspoorten tonen dat ze buitenlanders zijn, is het nog goed te
doorzien hoezeer de voor jongeren zo aantrekkelijke anti-moderne, anti-Westerse doodscultussen
als IS aansluiten bij de anti-moderne, anti-Westerse doodswensen van het Westen zelf. Ze zijn
angstaanjagend complementair.
Waarom haten we onszelf?
Na een terreurdaad zegt het ene kamp dat we niet hard genoeg optreden tegen de buitenlanders
die ons proberen om te leggen en dat ze daarom zullen doorgaan met moorden. Het andere kamp
zegt dat we niet aardig en lief genoeg zijn voor minderheidsgroepen in onze samenleving en dat
ze daarom zullen doorgaan met moorden.
Beide kampen missen de cruciale rol die de uitholling van Westerse waarden speelt. Er is geen
vertrouwen meer in ons project om te moderniseren. We voelen ons vervreemd van de liberale,
democratische basis van onze naties en van de universele waarden uit de Verlichting. Dat is
gevaarlijk. Want hierdoor ontstaat een cultuur waarin we islamistische ideeën niet langer mogen
bekritiseren uit angst om te worden gebrandmerkt als 'islamofoob'. We worden ontmoedigd om
teksten en ideeën uit de Verlichting te presenteren omdat ze een moreel oordeel in zich hebben,
of anders wel getuigen van wit privilege. We klagen scholen aan wanneer ze vast willen blijven
houden aan christelijke waarden en geen zin hebben om de feestdagen van 'andere culturen',
vooral de islamitische, te vieren.
'Waarom haten ze ons?' werd een veelgestelde vraag na de aanslagen op 11 september 2001.
Een betere vraag zou zijn: 'Waarom haten we onszelf?'
Vrijheid en openheid
We moeten nu opkomen voor de waarden van vrijheid en openheid en daarmee het
vacuüm verkleinen waarin de nihilistische islamisten hun vlag hebben geplant.
Proberen om de doodscultussen in Syrië plat te bombarderen of om de islamitische
gemeenschappen bij ons in de buurt nog verder te vertroetelen - de twee uiteenlopende reacties
op terrorisme - helpen volgens mij geen biet om het morele vacuüm in het Westen te vullen. En
het is precies dit vacuüm waarin de barbaarse bendes zich nestelen.
We moeten stoppen met dat cultuurrelativisme. Hier, in onze zogenaamd liberale, vrije naties
moeten we het eindelijk eens gaan opnemen voor de waarden uit de Verlichting, fel en
onbeschaamd. Laten we beginnen om na de aanslagen in Parijs niet al te aarzelend te zijn. Dit
was een verachtelijke daad. Frans militarisme of 'islamofobie' komen niet in de buurt van een
rechtvaardiging. Niets komt in de buurt.
We moeten nu opkomen voor de waarden van vrijheid en openheid - boos, als dat nodig is - en
daarmee het vacuüm verkleinen waarin de nihilistische islamisten hun vlag hebben geplant.
Bijlage 2
Moment Suprème: Waarom astrologen
blijven geloven
door Rudolf Smit
In Australië ontmoette ik eens een pas begonnen astroloog,
die in dodelijke ernst beweerde dat 'als je zeven planeten in
het zevende huis hebt staan, je ook zeven keer zult
trouwen'. Ik wees hem toen op de horoscoop van Elizabeth
Taylor, in wier zevende huis geen planeet te bekennen is,
maar die inmiddels al wel aan haar vijfde of zesde
echtgenoot toe was. Hij was niet onder de indruk.
'Uitzonderingen bevestigen de regel', zei hij. Jammer, hij
wilde niet weten dat die regel alléén maar uitzonderigen
kent...
Het levenspad van een astroloog gaat niet over rozen. Ten eerste
verdient hij - vaker: zij - er niet zoveel aan, en ten tweede is hij of
zij sociaal gezien, een buitenbeentje, eerder geduld dan
gerespecteerd. We leven nu eenmaal in een maatschappij waarin
zulke dingen 'moeten kunnen'. Maar met name voor skeptici gaat
dat dulden dikwijls gepaard met enig knarsetanden. Vreemd volk
immers die astrologen, en ze doen nog dingen die eigenlijk níet
mogen kunnen - nietwaar? Maar zijn astrologen nu wel zo raar? Als
je zoals ik zelf astroloog bent geweest en onder astrologen hebt
verkeerd, ontdek je dat astrologen in het algemeen heel aardige,
goedwillende mensen zijn - en daar bedoel ik niets neerbuigends
mee. Maar hoe aardig ook, juist vanwege hun dubieuze positie,
tussen geaccepteerd zijn en beschouwd wordend als opgejaagd
wild, is niets menselijks hun vreemd, en daar gaan ze dan ook vrij
ver in hun verdediging van de astrologie.
Dit zijn de voornaamste argumenten waarom astrologie werkt
volgens astrologen (tussen haakjes staat de commentaar van de
onderzoeker die duidelijk niet gelooft):
1. Astrologie is al heel oud en niet kapot te krijgen. (Hetzelfde geldt voor
moord.)
2. Astrologie vind je in veel culturen. (Hetzelfde gaat op voor het geloof
in een platte aarde.)
3. Veel grote geleerden hebben er in geloofd. (Veel andere
grote geleerden níét).
4. Astrologie is gebaseerd op waarneming. (De ingewikkeldheid van
astrologie tart elke waarneming.)
5. Buitenaardse invloeden bestaan. (Geen ervan is belangrijk voor de
astrologie.)
6. Astrologie is door onderzoek bewezen. (Onjuist.)
7. Niet-astrologen zijn niet bevoegd te oordelen over astrologie. (Wie
oordeelt er dan over moord?)
8. Astrologie is geen wetenschap maar een kunst en/of filosofie.
(Geen reden om er dan in te geloven.)
9. Astrologie werkt. (Het bewijsmateriaal suggereert het tegendeel.)
BIJLAGE 3
ETIENNE VERMEERSCH IN GESPREK MET MIEKE VAN HECKE
Vermeersch: ‘Ik ben radicaal
tegen het katholiek onderwijs.
Iedere ideologische indoctrinatie
van jongeren is uit den boze.’
Van hecke: ‘Wij indoctrineren al
lang niet meer.’
Vermeersch: ‘Des te meer reden
om het onderwijs volledig neutraal te
maken.’
Van hecke: ‘Etienne, je maakt een
denkfout. Elk onderwijs geeft
waarden mee. Waarom stoort het
jou zo dat wij vanuit een eigen
inspiratie onderwijs aanbieden?
Waarom ontzeg jij dat recht aan
ouders
die
dat
voor
hun
kinderen willen?’
Vermeersch: ‘Jullie hebben 75
procent van het secundair
onderwijs in handen. Maar in de
praktijk is nog amper vijf tot tien
procent van de leraren gelovig.’
Van hecke: ‘Ik vind dat een zeer
gevaarlijk statement.’
Vermeersch: ‘De vraag is niet of
wat ik zeg gevaarlijk is, de vraag
is of het waar is. Geloven zij dat zij
zondaars zijn die alleen gered
kunnen worden door de dood van
Christus? Want dat is echt
christendom.’
Van hecke: ‘Het christendom is de
leer van die fantastische figuur van
Jezus Christus die de Bergrede
uitsprak. Een rede waarover ook
Mahatma Ghandi en Mandela gezegd
hebben dat ze de moeite waard is
om voor te leven.’
Vermeersch: ‘Maar Jezus zei ook:
Joden, gij zijt kinderen van de
duivel. Wat een onnoemelijke
fanaticus om de Joden in het
algemeen zo te kwalificeren.’
Van hecke: ‘Wij aanvaarden
iedereen zoals hij is. Ik heb een
visioen van een betere samenleving,
en ik put inspiratie uit het evangelie.’
Vermeersch: ‘In dat evangelie staat
dat de Joden kinderen van de duivel
zijn. Leert gij dat
aan uw leerlingen?’
Van hecke: ‘Jezus zei ook: heb uw
vijanden lief. Ik pak er het positieve
uit.’
Vermeersch: ‘Haha! Zo is het
gemakkelijk natuurlijk. Allez kom,
dat is geen christendom. Dan kun je
evengoed een volgeling van mij
worden en van alle positieve dingen
die ik zeg.’
Van hecke: ‘Als ik met al die
positieve opdrachten al onze
medewerkers en afgestudeerden kan
meenemen, hebben wij een betere
samenleving. Draag zorg voor de
mensen. Zie het goede in de andere.
Ontwikkel uw talenten. Beteken iets
voor de andere.’
Vermeersch: ‘Daar heb je Jezus niet
voor nodig. Je kunt dat evengoed
doen vanuit de universele rechten
van de mens. Je kunt niet meer aan
kinderen wijsmaken dat ze Joden
moeten haten.’
Van hecke: (onverstoorbaar) ‘Ik heb
twee richtlijnen in mijn leven: ik heb
geen verdienste aan de talenten die
ik gekregen heb, daarom zet ik ze in
voor de anderen. En ik draag zorg
voor
de minsten onder de mijnen. Ik kijk
over mijn schouder of de laatste nog
mee is.’
‘Weet je, Etienne, ik heb zin
gevonden in mijn leven en ik wil dat
doorgeven. We moeten
jongeren opvoeden tegen
onverschilligheid. Ze moeten
zelf zin kunnen zoeken en
vinden. Ik krijg de daver op het
lijf van die vele jonge mensen
die uit het leven stappen omdat
ze geen
zin meer zien in het leven.
Verschrikkelijk is dat.’
Vermeersch: ‘We zijn het
volledig met elkaar eens.’
De tekst hierboven is een uittreksel uit een reeks zomerinterviews van De
Standaard. De krant interviewde Mieke Van Hecke, de nummer één van
het katholiek onderwijs en professor emeritus Etienne Vermeersch,
voormalig hoogleraar filosofie aan de Universiteit Gent.
22