SO 3 aantekeningen

Versie 2
SO 3 aantekeningen
2.1 De middeleeuwen en de Nieuwe tijd
Middeleeuwen 500-1500
500-1100 (Periode van Verval)
1100-1500 (Periode van herstel)
500-1100: Waarom periode van verval genoemd?
handel in Europa ging steeds slechter en veel steden verdwenen.
Oorzaken: oorlogen, burgeroorlogen, invasies en de pest.
1100-1500:
 Edelen werden machtig (niet perse een oorzaak voor de verbeteringen)
 minder oorlogen
 verbetering in de landbouwtechnieken (gebruik van ijzer)
 nieuwe gebieden ontgonnen.
ontstaan van steden:
een stad= handelsnederzetting die privileges/ stadsrechten kreeg van de adel.
muur om de stad om deze te beschermen.
(nederzetting: gebied die eerst onbewoond was)
Koning: leenheer
Geestelijken: kerkleiders: helpen bij besturen van het land.
Adels: kasteelheer: veel grond, besturen en rechtspreken, grond
geleend van de koning. Inruil daarvoor moesten ze trouw blijven aan
de koning.
Burgers: hebben plichten en geen rechten.
Boeren: - vrije boeren
- horigen (soort slaaf)
verschil slaaf en horige: een slaaf kan je zomaar verkopen
terwijl een horige moet samen met een stuk grond en zijn gezin
verkocht worden.
1500-1800 Vroegmoderne/ Nieuwe tijd
gekenmerkt door de groeiende welvaart en handel!!
-1550: godsdienstoorlog tussen katholieken en protestanten
-koning kreeg alle macht (absolutisme)
HOE?
1. adels vervangen door ambtenaren.
2. goede regering opzetten.
3. professioneel leger opbouwen.
2.2 De revolutie breekt uit
Standensamenleving: drie standen geestelijken, adels en burgers/boeren.
Je wordt geboren in een stand en kan niet veranderen.
Trias Politica (Montesquieu): -scheiding van machten (wetgevende-, uitvoerendeen rechterlijke macht).
DOEL: de macht van de koning verminderen.
Nieuw grondwet: document waarin staat hoe het land bestuurd moet worden. (ook de
rechten en plichten van de burgers).
Eind 18de eeuw: Frankrijk gaat bijna failliet.
Oorzaak: veel oorlogen.
Staten Generaal(parlement) gaat vergaderen over meer belasting.
Probleem?--> 1ste en 2de stand willen per stand stemmen terwijl de 3de stand per
persoon/lid wilde stemmen.
Franse revolutie: 14 juli 1789
koning maakte het leger klaar voor een aanval.
Men was woedend en bestormde de Bastille voor wapens en munitie.
Gevolgen:
- Parlement met burgers
- burgerrechten
- Frankrijk wordt een republiek
- scheiding kerk en staat
2.3 Thorbecke
Willem II was bang voor een revolutie in Nederland en zijn positie te verliezen. Hij
liet de liberalen (Thorbecke) een nieuwe grondwet maken.
Nieuwe Grondwet/constitutie 1848:
- Willem II bleef staatshoofd
- Nederland bleef een koninkrijk
- burgers meer inspraak dmv een parlement.
- Nederland werd een constitutionele monarchie: positie van de koning staat vast
in de grondwet.
Parlementaire democratie: volk kiest het parlement  dit is een vorm van indirecte
democratie.
3.1 Kolonie Curacao in de 19de eeuw
Het koninkrijk der Nederlanden 19de eeuw:
Nederland, Kolonie Curacao (6 eilanden), Kolonie Nederlands-Indië (Indonesië), Suriname
Burgerrechten 19de eeuw (kolonie Curacao)
1831: vrije burgers kregen burgerrechten:
-recht op bezit.
- recht op openbare functies (arts, onderwijzer, notaris)
- recht om te stemmen (alleen rijke/opgeleide mannen)
1863: slaven worde vrij en krijgen burgerrechten.
1919: algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen in Nederland.
1949: iedereen mocht stemmen.
Minister van koloniën  (NL)
(maakt het beleid)
Gouverneur + koloniale raad (geven advies) (Curacao)
(voeren het beleid uit)
Raad van Politie:
1 gezaghebber en 2 landraden (1voor AUA, 1 voor BON en 1 voor rest eilanden)
(voeren het dagelijks bestuur)
bv:
-toezicht houden op wegen
-sluiten van huwelijken
-beheren armenkas
= gekozen door het volk.
= aangewezen door de gouverneur.
Tot 1937 alleen Nederlanders in het koloniale raad door de slechte verbindingen
tussen de eilanden.
Gezaghebber had alle macht:
-hoofd van ambtenaren.
-hoofd van de Raad van Politie.
-functioneerde als rechter.
3.2 Baas den nos mes un cas?
1924 : komst van de Lago (olie-industrie) op Aruba.
Gevolgen:
-welvaart
-bevolkingsgroei
-belasting betalen aan Curacao
-infrastructuur
-behoefte aan zelfbestuur(autonomie)
1937 Aruba krijgt het recht om te stemmen voor de koloniale raad.
(alleen rijke / gestudeerden mochten stemmen of lid worden van het koloniale raad)
WOII (1939-1945): Nederland bezet door Duitsland en Nederlands-Indië door Japan.
Aruba en Curacao worden van belang voor de geallieerden(VS, SU, Eng, Fra) voor
benzine.
Suriname van belang voor bauxiet(aluminium voor het bouwen van vliegtuigen)
1942: koningin beloofde dat na de WOII de eilanden meer autonomie zouden krijgen.
Aruba was bang dat Curacao machtiger zou worden.
1941: -Curacao krijgt Hof van Justitie.
-Aruba krijgt Gerecht in Eerste Aanleg.
1947: 1 parlament voor alle eilanden. Curacao krijgt 11 zetels terwijl Aruba 7 zetels
kreeg. Aruba was hier tegen en Henny Eman begon met de Separacion beweging;
los van de andere eilanden maar met een directe band met Nederland.
1949: Nederlands- Indië onafhankelijk  Indonesië
Ronde Tafel Conferentie: 1948, 1952 en 1954 Afspraken voor het Statuut.
Statuut: wettelijke regeling van het koninkrijk.
Afsrpaken binnen het Statuut?
- Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen vormen samen het
koninkrijk der Nederlanden.
- koning is het staatshoofd.
- Nederland regelt defensie en buitenlandse zaken, binnenlandse zaken mochten
de eilanden zelf regelen.
Koninkrijk der Nederlanden 1954-1975:
Nederland, Suriname en de Nederlandse Antillen
DUS Aruba werd niet gescheiden van de andere eilanden en Aruba kreeg minder
zetels in de Staten van de Nederlandse Antillen (op Curacao) (AUA 8, CUR 12, BON
1, rest eilanden samen 1) Aruba was hier niet blij omdat ze vonden dat ze veel
bijdroegen aan de landkas.
Aruba werd een eilandgebied met een gezaghebber, een eilandsraad en
bestuurscollege (van de Nederlandse Antillen).
(zie fig 3.14 blz 46)
De Gouverneur kreeg minder taken dan in de tijd van kolonie Curacao.
(lees blz 48 eilandsraad)
3.3 Status Aparte
30 mei 1969 opstand in Curacao.
Oorzaak: de arbeiders van de Wescar wilden hogere lonen.
Gevolgen: twee doden, winkels geplunderd en in brand gestoken, Nederland wilde
toen onafhankelijkheid geven.
Aruba was bang voor deze onafhankelijkheid omdat we bang waren om definitief
onder de Nederlandse Antillen te horen.
We wilden Status Aparte: deel blijven van het koninkrijk maar met een aparte
positie tegenover de Nederlandse Antillen.
Lees blz 51 Betico Croes
1977: de grootste partij van Aruba (MEP) werd niet toegelaten tot de regering van de
Nederlandse Antillen omdat ze voorstanders waren van de Status Aparte.
Gevolg: onrust op Aruba, vakbondsleiders werden gearresteerd, boycot van schepen
en producten uit Curacao.
Status Aparte 1 januari 1986.
voorwaarde? na 10 jaar moest Aruba helemaal onafhankelijk worden. (later
afgeschrapt).
Koninkrijk van Nederlanden 1986-2010
Nederland, Nederlandse Antillen en Aruba
Men was bang voor een totale onafhankelijkheid.
Waarom?
- Nederland zou ons geen geld meer geven/lenen.
- De Lago was gesloten(dus minder inkomen voor Aruba).
- Toerisme was nog niet sterk genoeg.
- Buitenlandse Hotels gaan liever naar een land die is aangesloten tot het
Koninkrijk.
- In Suriname was er armoede en onrust(Aruba was bang dat hetzelfde met hen
zou gebeuren).
- Men was bang dat Aruba onder invloed van andere landen/drugsmaffia.
Overeenkomst met Franse Revolutie
- Aruba kreeg een eigen regering en de bevolking kreeg parlementaire
democratie
- Dus Aruba was vrij van de Nederlandse Antillen, gelijk aan de andere landen
en heeft broederschap als lid van het koninkrijk.
Koninkrijk van Nederlanden 10-10-10
Nederland, Aruba, Curacao, St Maarten en de BES eilanden
Het volk werd gevraagd of ze helemaal onafhankelijk wilden worden dmv een
volksraadpleging / referendum. (lees blz 54 en 55 einde Nederlandse Antillen)
4.1 Statuut en staatsregeling
Statuut 1986: Alle inwoners van het koninkrijk heeft een Nederlandse nationaliteit.
één staatshoofd
één gemeenschappelijk buitenlands beleid
één gezamenlijke defensie
De drie uitgangspunten van het Statuut geven aan hoe de partners met elkaar moeten
omgaan:
zie blz 60.
Staatsregeling van Aruba