Bepaal je eigen glucosegehalte adhv een eenvoudige vingerprik

Welkom in Summer College !
“Bepaal je eigen glucosegehalte a.d.h.v. een eenvoudige
vingerprik”
Deze bundel behoort toe aan: ………………………………………………………………………………...
In deze sessie zal je werken met bloed. Wees gerust, er komen geen vampiers
aan te pas, enkel een klein prikje in je vinger is voldoende om jouw
bloedglucosewaarde te bepalen. Dergelijke Point-of-care testen (POCT) voor
glucose worden in de kliniek veel gebruikt doordat ze in staat zijn om snel een
essentiële glucosebepaling aan het bed van een patiënt te genereren. Werken in
het labo vraagt een aangepaste houding met oog voor bioveiligheid! Luister
daarom goed naar de instructies. Zo worden er altijd handschoenen gedragen
wanneer er met bloed gewerkt wordt en gaat het biologisch afval in speciale
vuilnisbakken.
We wensen jou veel leerplezier!
Elke Vanneste & Petra Vandewiele
1 Bloed, de spiegel van je lichaam
In je lichaam stroomt zo’n 5 liter bloed met een snelheid van 11 kilometer per
uur. In 22 seconden gaat het zuurstofrijke bloed naar de weefsels en komt het
zuurstofarme bloed terug in de rechter voorkamer van het hart gestroomd. Bloed
kan opgedeeld worden in cellulaire bestanddelen (rode en witte bloedcellen en
bloedplaatjes) en in een waterige gele vloeistof, het plasma, waarin
voedingsstoffen, bouwstoffen en afvalproducten worden vervoerd. De
samenstelling van bloed is dus een afspiegeling van de conditie van de organen.
Toch kan bloedonderzoek niet in alle gevallen duidelijk maken of iemand gezond
is of ziek. Het is belangrijk om de juiste selectie te maken van het uit te voeren
laboratoriumonderzoek.
2 Suiker in ons bloed
2.1 Glucose
Glucose is chemisch gezien een eenvoudig, klein suikermolecuul. In voedsel
zitten lange ketens van suikermoleculen (ook ……………………………………………………….
genoemd) die tot verschillende kleine suikers worden afgebroken, waaronder
1
glucose. Het wordt via de wand van de …………………………………………..………………………
in het bloed opgenomen. De meeste lichaamscellen gebruiken glucose als bron
van ………………………………………….. Na het eten stijgt de hoeveelheid glucose in het
bloed door het grote aanbod. Onder invloed van …………………………………………………..
(een hormoon uit de alvleesklier) wordt glucose naar de lichaamscellen gebracht
waar het wordt gebruikt voor de energieproductie of wordt opgeslagen als
reservebrandstof.
In een gezond lichaam houden insuline en glucagon het glucosegehalte in het
bloed
goed
onder
controle.
Bij
mensen
met
suikerziekte
(………………………………………………………………………………………) is de glucosebalans
verstoord waardoor het bloedsuikergehalte te ………………………………………is. Dat kan
leiden tot ernstige beschadigingen van de nieren, het hart, de ogen, bloedvaten
en zenuwen.
2.2 Test je kennis over diabetes
Lees onderstaande stellingen en duid aan of ze juist of fout zijn.
1) Er bestaat maar één vorm van diabetes.
2) De drie tekenen die kunnen wijzen op diabetes zijn: veel wateren,
overmatige dorst en gevoelig vermageren.
2
2.3 Aan de slag: de capillaire bloedafname en de glucosemeting
Leg alle materialen klaar, was de handen en droog ze goed af. Degene die de
prik uitvoert, draagt handschoenen.
Eerst wordt de glucosemeter klaargemaakt:
a
b
Steek het grijze uiteinde van de teststrip in de teststrippoort van de
meter.
De meter wordt aangezet en er verschijnt een teststrip met een
knipperende bloeddruppel op het scherm van de meter. Dit geeft aan dat
de meter klaar is voor de test.
Voor een capillaire bloedafname ga je als volgt te werk:
c
d
e
f
g
Ga na of de te prikken vinger (midden- of ringvinger van de nietdominante hand) niet te koud of oedemateus is. Indien dit wel het geval is
dan warm je de vingertop op onder de warmwaterkraan.
Ontsmet de prikplaats met een desinfectans en laat het even drogen zodat
het bloed zich niet zou vermengen met de alcohol; dit kan immers leiden
tot hemolyse!
Plaats de wegwerpprikker tegen de huid. De prik wordt uitgevoerd aan de
zijkant van de vingertop waar de huid dun is en waar weinig tast- en
pijnorganen aanwezig zijn.
Prik de vinger aan met de wegwerpprikker. Wanneer je op de blauwe
drukknop drukt, prikt het lancet in de vinger. Er kan een lichte
pijnsensatie gevoeld worden.
Wrijf de hand en vinger naar de prikplaats toe om een druppel bloed te
maken. Voorkom dat het bloed druppelt door de prikplaats naar boven
gericht te houden. Het bloed gaat stollen zodra het aan lucht wordt
blootgesteld. Begin daarom onmiddellijk na de prik met de meting.
Vervolgens wordt de glucosewaarde bepaald:
h Houd het uiteinde van de teststrip in de bloeddruppel. Het bloed wordt de
teststrip ingezogen. Druk de tip niet tegen de huid en plaats de
bloeddruppel niet bovenop de teststrip, want dan kan je onnauwkeurige
resultaten of fouten krijgen.
i Houd de strip in de bloeddruppel totdat de meter piept.
j Het resultaat wordt na 5 seconden getoond.
k Om de meter uit te schakelen, verwijder je de teststrip. Gooi de teststrip
weg als medisch afval.
3
2.4 Verwachte waarden
Bloedglucosewaarden
variëren
afhankelijk
van
de
voedselinname,
geneesmiddelen, gezondheid, stress of activiteit. Verwachte waarden voor nietdiabetici zijn nuchter ongeveer 70-110 mg/dl.
4