Oogheelkunde Refractiechirurgie: geen bril of

Oogheelkunde
Refractiechirurgie: geen bril of lenzen meer na lasercorrectie
Inleiding
Lasercorrecties en kunstlensimplantaties voor het corrigeren van
bijziendheid, cilinderafwijking of verziendheid mogen zich in een
steeds toenemende populariteit verheugen. Deze folder geeft u
informatie over de huidige stand van zaken
Al een halve eeuw zijn oogartsen op zoek geweest naar een operatie
die de oogsterkte verandert, zodat een hulpmiddel als bril of
contactlens niet meer nodig is. Het meest bekend waren de “krasjes”
die met een diamantmes in het hoornvlies gemaakt werden, een
redelijk betrouwbare maar inmiddels verouderde techniek. De grote
doorbraak, waardoor refractiechirurgie nu voor een groot publiek
interessant is geworden, was de introductie van de excimer-laser in
de jaren 80. Deze laser bundelt een ultraviolette lichtstraal waarmee
een dun laagje van het hoornvlies afgeslepen wordt. Nieuwere lasers
werken met steeds smallere laserstralen die een paar duizend keer
per behandeling worden afgevuurd, en door een computer precies
naar de juiste plaats op het hoornvlies worden gedirigeerd. Ieder
pulsje verdampt op een plek van een vierkante millimeter een laagje
hoornvlies van minder dan een micrometer dikte. Een eye-tracker
meet de positie van het oog en stuurt de laserstraal op tijd bij zodat
deze bij kleine oogbewegingen toch op de juiste plaats arriveert. Door
deze verbeteringen in de techniek is het resultaat steeds beter
voorspelbaar geworden. Er zijn twee soorten
excimerlaserbehandelingen:
PRK en LASIK
Bij de PRK (of LASEK: Laser Assisted SubEpithelial Keratomileusis)
behandeling wordt direct op het buitenoppervlak van het hoornvlies
gelaserd. Vooraf wordt alleen het dunne oppervlakkige laagje, het
zogenaamde epitheel, losgeweekt en verwijderd. Na de
laserbehandeling wordt een contactlens op het hoornvlies gelegd als
een pleister op de wond die gemaakt is in het oppervlakkige epitheel.
Na een paar dagen is dit wondje geheeld en kan de contactlens
verwijderd worden.
2
In de jaren 90 is een variant op deze techniek ontwikkeld die voor de
echte doorbraak van de excimerlaserbehandeling zorgde: LASIK
(LASer In-situ Keratomileusis). Hierbij wordt door een speciaal mesje
het hoornvlies verdeeld in een voorste en achterste deel, waarna het
voorste deel als een flapje opzij gelegd kan worden. De
laserbehandeling wordt dan op het achterste deel gegeven, dus
dieper in het hoornvlies dan bij PRK. Als het flapje daarna als een
soort contactlens teruggelegd wordt plakt het vanzelf weer vast aan
de onderlaag. De LASIK behandeling geeft de patiënt minder
ongemak in de eerste dagen na de behandeling, omdat er geen
wondje in het epitheel gemaakt wordt zoals bij PRK. De LASIK
techniek is iets ingewikkelder maar leidt sneller tot het definitieve
resultaat.
3
Wat kunt u verwachten van een
excimerlaserbehandeling?
De behandeling zelf duurt niet lang. Meestal worden beide ogen
tegelijk behandeld. De ogen worden met druppels verdoofd; daardoor
voelt u geen pijn. Het klemmetje dat de oogleden spreidt en het
zuignapje dat het oog fixeert bij LASIK geven wel een drukgevoel op
het oog, dat even als onaangenaam ervaren kan worden. De meeste
mensen vinden de ingreep een beetje eng maar zeggen achteraf dat
het enorm meeviel. Bij de PRK techniek zijn de ogen de eerste twee
dagen meer of minder pijnlijk. Sommige mensen voelen alleen alsof
er een vuiltje in de ogen zit en hebben niet veel last, anderen kunnen
twee dagen lang de ogen niet open krijgen en moeten sterke
pijnstillers gebruiken.
Welke gezichtsscherpte wordt bereikt?
Zowel voor PRK als LASIK geldt dat de afhankelijkheid van een bril of
contactlens zeker kleiner wordt. Er is altijd een lichte over- of
ondercorrectie zodat maar een minderheid precies op sterkte nul
(emmetropie) uitkomt. Mensen met een lichte restafwijking zijn
meestal heel tevreden omdat ze zonder correctie goed zien.
4
Zij zien even goed als andere mensen die geen bril of lenzen dragen;
bij die mensen is bij meting meestal ook een kleine afwijking te
vinden. Echter, mensen die een bril of lenzen dragen laten hun
afwijking altijd volledig corrigeren, en zijn daardoor gewend scherper
te zien dan mensen met een lichte afwijking die geen bril nodig
hebben. Dus de gezichtsscherpte zonder correctie na de laser is
vaak lager dan de scherpte met correctie vooraf. Het is zelfs zo dat
de scherpte mét optimale correctie na laser vaak lager is dan vooraf,
al gaat het dan om een veel lagere correctie.
Een getal voorbeeld:
Zonder correctie
voor laser
10%
na laser
90%
Met correctie
130% (S-5,00)
115% (S-0,75)
Praktisch gezien gaat deze patiënt dus van 130 naar 90%
gezichtsscherpte omdat er geen bril meer gebruikt wordt. Het verlost
zijn van de ongemakken van bril of lenzen maakt dit echter meestal
ruim goed. Soms zijn patiënten achteraf niet tevreden over de
kwaliteit van het zien, ook la is de scherpte 100%. Dit kan komen
door het zien van lastige schitteringen in het donker (halo’s). Alle
personen boven de 40 jaar die in de verte goed scherp zien, krijgen
problemen met het zien dichtbij, dus ook diegenen die een
laserbehandeling ondergaan hebben. Mensen van boven de 40 met
een lichte bijziendheid moeten vooraf weten dat ze na de
behandeling niet meer de bril af kunnen zetten om makkelijk te lezen
zonder correctie.
Kunnen er complicaties optreden
Bij iedere operatie zijn complicaties mogelijk, maar bij lasercorrecties
is de kans daarop klein. 5 tot 10% van de correcties leidt tot een te
grote positieve of negatieve reststerkte. Deze kan met een tweede
behandeling verholpen worden, meestal na enkele maanden, als
blijkt dat het om een stabiele afwijking gaat en daarom duidelijk is op
welke sterkte de laser moet worden ingesteld. Na PRK kan het
5
hoornvlies in lichte mate vertroebelen, dit noemt men “haze”. Bij
hogere correcties kan dit
plooien in de flap en moeten deze gladgestreken worden in een of
meerdere herbehandelingen. Het snijden van de flap kan in zeldzame
gevallen gecompliceerd verlopen. Na de behandeling kan zich onder
de flap een ontsteking ontwikkelen (bij PRK is dit veel zeldzamer).
Deze ontsteking geneest meestal met speciale oogdruppels, soms
moet in een herbehandeling de flap gespoeld worden. De LASIK flap
kan nog maanden tot jaren na de operatie bij een ongeval loslaten.
Meestal is hij dan weer op zijn plaats terug te fixeren. Al deze
complicaties zijn zeldzaam.
In nog veel zeldzamere gevallen is er zodanige schade aan het
hoornvlies dat dit vervangen moet worden door een
hoornvliestransplantatie. In dat geval zijn er veel ongemakken en kan
het definitieve resultaat minder goed zijn. Blindheid door
excimerlaserbehandeling is niet mogelijk.
Belangrijk is om te realiseren dat een klein deel van de behandelde
patiënten (ongeveer 10%) een of meerdere her-behandelingen nodig
heeft voordat na verloop van tijd een goed resultaat wordt bereikt en
dat complicaties met blijvende gevolgen heel zeldzaam maar niet
uitgesloten zijn.
Kunstlensimplantatie
Sommige mensen kunnen niet op een veilige manier met een
excimer-laser behandeld worden, omdat hun oogsterkte zo hoog is of
hun hoornvlies zo dun, dat het na de behandeling te dun zou worden
om op lange termijn haar stabiele vorm te behouden. Een alternatief
voor deze mensen is het inbrengen van een “eeuwige contactlens”,
een kunstlensje dat niet op- maar in het oog wordt geplaatst, achter
het hoornvlies en aan de voorzijde van de iris. Deze techniek is een
uitvloeisel van de vooruitgang in de behandeling van cataract/grijze
staar, waarin kunstlenzen gebruikt worden om de eigen ooglens te
vervangen als deze troebel wordt.
6
De behandeling is iets complexer dan bij lasercorrectie, omdat de
ogen meestal niet tegelijk behandeld worden en er niet met druppels
verdoofd wordt maar met een injectie of narcose. Daarom is vaak een
iets uitgebreider onderzoek naar de
algemene gezondheid nodig. Het gebeurt op een echte
operatiekamer, omdat de eisen aan steriliteit in dit geval hoger zijn.
De oogbol wordt geopend met een sneetje van 5 millimeter boven het
hoornvlies. Het lensje wordt ingebracht en met kleine klemmetjes aan
de iris gehaakt, daarna wordt het wondje dichtgehecht.
De resultaten, over- en ondercorrectie en dergelijke zijn goed
vergelijkbaar met de lasercorrectie, zie de betreffende alinea. Bij een
herbehandeling kan de lens vervangen worden tijdens een nieuwe
operatie of het laatste restje correctie wordt met de laser gedaan.
Complicaties bij kunstlensimplantatie
Ook hier geldt dat de kans op complicaties klein is. De kunstlens kan
operatief verwijderd worden dus de ingreep kan, in tegenstelling tot
de lasercorrectie, grotendeels ongedaan gemaakt worden. Omdat het
een ingreep is waarbij de oogbol geopend wordt zijn bepaalde
complicaties mogelijk die niet bij laserbehandeling kunnen optreden:
bacteriële infectie (leidt zelden tot verlies van het oog), vertroebeling
van de ooglens (grijze staar, cataract), beschadiging van de oogbol
door verdovende injectie, algemene risico’s van narcose.
Belangrijk
Binnen de maatschap Oogheelkunde van de Reinier de Graaf Groep
wordt geen refractiechirurgie verricht.
De informatie uit deze folder is oriënterend van karakter. Gezien de
snelle ontwikkelingen in de refractiechirurgie kan de folder niet
volledig up-to-date zijn.
Voor volledige informatie over laserbehandeling en
kunstlensimplantatie en voor een advies op maat, rekening houdend
7
met uw wensen en de mogelijkheden van uw ogen, kunt u zich het
beste wenden tot een kliniek die refractiechirurgie aanbiedt.
Oogartsen
mw. H.E. Bijlmer-Gorter,
O.L.H. Van Hemel,
J.K. Kusmierczyk
Mw. dr. A.C. Lambooij
mw. M.J.P. MacLaren-Vervoort,
T.J.P Nieuwendijk
M.G.Prost
Reinier de Graaf is partner van het Oogzorgnetwerk
8
Gasthuis Delft
Diaconessenhuis Voorburg
Behandelcentrum Westland
Gezondheidscentrum De Reef
Reinier de Graafweg 3-11
Fonteynenburghlaan 5
Middelbroekweg 2a
Kiekendiefstraat 17
2625 AD Delft
2275 CX Voorburg
2671 ME Naaldwijk
2496 RP Den Haag
Tel 015 260 30 60
Tel 070 340 1100
Tel 0174 63 77 00
Tel 015 270 68 00
foldernr.000
versie juni 2011
9
www.reinierdegraaf.nl