5h ex tr Rep havo antwoorden

Antwoorden oefenvragen bij examentraining ‘Republiek’
1
Een juist antwoord bevat de volgende elementen:
• Een voorbeeld van het optreden van een protestants hervormer (bijvoorbeeld Luther/Calvijn
of een Wederdoper) waarmee wordt uitgelegd dat de eenheid van de christelijke kerk verloen ging 1
• De uitleg dat de verdeeldheid die door de protestantse hervormers werd veroorzaakt, zorgde
voor een verzwakking van het centrale gezag (dat door de rooms-katholieke kerk gelegitimeerd werd) 1
• De uitleg dat de Nederlandse Opstand (onder meer) werd veroorzaakt door de afschuw die
de kettervervolging in de Nederlanden opriep 1
• Een voorbeeld van ‘verlicht denken’ waarmee wordt uitgelegd dat Willem van Oranje hier al
gelijksoortige opvattingen over godsdienstvrijheid/tolerantie/ laat zien1
2
maximumscore 2
Voorbeeld van een juist antwoord is: Uit de bron blijkt dat de autoriteiten van Delft de
afbeelding/verering van de (katholieke) heilige Sint-Nicolaas verbieden, wat past bij de
protestantse uitgangspunten/de Reformatie.
3
Maximumscore 3
1 = protestant want hij legt de nadruk op de onderdrukking van de Calvinisten 1
2 = socialist want hij legt de nadruk op de armoede 1
3 = katholiek want hij zegt dast het niet aan het geloof ligt maar aan de harde onderdrukking
door Filips/Alva 1
4
maximumscore 2
Uit het antwoord moet blijken dat:
• de Nederlandse Opstand gezien kan worden als een voorloper van de democratische
revoluties van de achttiende eeuw, omdat het daarbij ook ging om verzet tegen het vorstelijk
absolutisme 1
• de Republiek vrijwel de enige staat in Europa zonder vorstelijk staatshoofd was / de landen
om de Republiek heen allemaal monarchieën/koninkrijken waren 1
5
maximumscore 4
Voorbeeld van een juist antwoord is:
Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat (de
Tachtigjarige Oorlog) kan beschouwd worden:
• als een burgeroorlog, want uit de bron blijkt dat Willem van Oranje, als de overreding van
de burgers van Roermond niet lukt, de stad verovert / dat burgers uit de Nederlanden elkaar
bestrijden 2
• als een opstand tegen de politiek van centralisatie door de Spaanse koning, want uit de bron
blijkt dat Roermond het terecht vindt dat Willem van Oranje zich verzet tegen het afschaffen van privileges 2
6
Maximumscore 4
Voorbeeld van een juist antwoord is:
• Uit de indeling van William Temple blijkt het burgerlijk karakter van de Republiek, omdat
daarin een laag van (hoge) adel ontbreekt 2
• Een voorbeeld van het burgerlijk karakter op cultureel gebied zijn de schilderijen van
Rembrandt, waarvan de onderwerpen waren afgestemd op de burgerij (portretten van rijke
kooplieden en regenten/schuttersstukken) 2
7
maximumscore 3
Een juist antwoord bevat de volgende elementen:
• Een met een juist voorbeeld gegeven verklaring voor de economische bloei van de
Republiek (bijvoorbeeld dat door de handel in specerijen uit Indonesië/de handel in graan
uit de Oostzee de Republiek/Amsterdam de stapelmarkt werd voor allerlei producten) 2
• Een juiste verklaring voor de bevolkingsgroei van Amsterdam die hierbij aansluit
(bijvoorbeeld de stapelmarkt leverde veel werkgelegenheid op voor kooplieden/handswerklieden/zeelieden etc. die daarom massaal naar Amsterdam trokken)
1