Geneesmiddelen - Sint Maartenskliniek

Geneesmiddelen
en seksualiteit
Gelukkig, het geneesmiddel werkt! En ook de bijwerkingen
vallen wel mee. Maar geneesmiddelen kunnen ook het seksleven
beïnvloeden. Zo zijn er geneesmiddelen die maken dat je minder
zin in seks krijgt. Ook kan een man als gevolg van bepaalde
geneesmiddelen minder snel een erectie krijgen. Tot slot zijn er
middelen die er voor zorgen dat zowel bij mannen als bij vrouwen
het orgasme moeizamer optreedt.
Dit komt vaker voor dan je in eerste instantie zou denken. Vijf tot tien procent
van de mensen die medicijnen tegen hoge
bloeddruk gebruiken, hebben erectieproblemen of minder zin in seks. Soms is dit
verlies in zin in seks op te lossen. Dit lukt
echter alleen maar wanneer deze klachten
bespreekbaar worden gemaakt. Hoe lastig
dat ook is. Want er zijn soms alternatieven.
Andere medicijnen bijvoorbeeld, die minder invloed hebben op het seksleven, of
een zogenaamde ‘drug holiday’. Dit is een
korte pauze in het geneesmiddelgebruik,
vlak voor de seks. Dit lukt en mag echter
niet bij alle middelen. Het is daarom sterk
aan te bevelen om seksuele klachten door
geneesmiddelen met uw arts/apotheker te
bespreken.
Wist u dat bij vijftien tot twintig procent
van de vrouwen die de ‘pil’ slikken minder
zin in seks heeft? En dat antidepressiva,
antipyschotica, sommige ontstekingsremmende pijnstillers en ook sommige
plastabletten er voor kunnen zorgen dat
iemands seksleven wordt beïnvloed? Wanneer je alles op een rijtje zet, kom je er achter dat nogal wat geneesmiddelen de sek-
Invloed op de zin in seks
Invloed op het krijgen van een erectie
Plastabletten
Bloeddrukverlagende tabletten Andere bloeddrukverlagende tabletten
Anti-depressivaAnti-depressiva
Anti-epilepticaAnti-epileptica
LithiumLithium
Anti-pyschoticaAnti-pyschotica
Benzodiazepines
(slaap en rustgevende tabletten) Cholesterolverlagende tabletten
Cholesterolverlagende tabletten
DigoxineDigoxine
De (anticonceptie)pil
CyproteronCyproteron
Gonadoreline-achtigeGonadoreline-achtige
geneesmiddelen geneesmiddelen
MaagzuurrremmersMaagzuurrremmers
(ranitidine/famotidine)
(ranitidine/famotidine)
Middelen bij een vergrote prostaat
Middelen bij een vergrote prostaat
Middelen bij HIV
Middelen bij HIV
Ontstekingsremmende pijnstillers
pagina 28
sualiteit beïnvloeden. Het lastige is alleen,
dat we niet precies weten hoe vaak deze
bijwerkingen voorkomen. Zo rapporteerden in 2007, via www.meldpuntmedicijnen.
nl, 186 medicijngebruikers seksuele bijwerkingen. Dat is nog maar het topje van de
ijsberg, omdat veel mensen schroom hebben seksuele bijwerkingen te melden aan
de arts of apotheker. En begrijpelijk, want
ofschoon seksualiteit een wezenlijk onderdeel van het leven is, is het ook een van
de intiemste. Niet iets wat je even met de
dokter tussendoor bespreekt. Wanneer u
echter hinderlijke seksuele bijwerkingen
ervaart, meld het dan aan de dokter.
Hoe komt het dat
geneesmiddelen de zin in seks
beïnvloeden?
In ons lichaam praten de zenuwcellen met
elkaar via allerlei chemische stofjes. Sommige van die stofjes kunnen de zenuw remmen, andere zorgen er juist net voor dat
een zenuw wordt geactiveerd. Deze stofjes
noemen we neurotransmitters. Wanneer
we zin in seks krijgen (of net daarvoor) komen er allerlei neurotransmitters vrij. Zo
zorgen de stofjes dopamine en noradrenaline er voor, dat je meer zin in seks krijgt.
Invloed op het krijgen van een orgasme
Anti-depressiva
Anti-epileptica
Anti-pyschotica
Benzodiazepines
(slaap en rustgevende tabletten)
Cyproteron
Middelen bij een vergrote prostaat
Middelen bij HIV
De stofjes prolactine en middelen die de
hoeveelheid serotonine in ons lichaam
verhogen, remmen daarentegen de seksuele activiteit. Omdat antidepressiva,
slaapmiddelen, bepaalde bloeddrukmiddelen en middelen tegen misselijkheid op deze neurotransmitters werken,
kan elk van deze geneesmiddelen de
zin in seks beïnvloeden. Ook ontstekingsremmende pijnstillers (NSAIDs)
en morfineachtige geneesmiddelen
kunnen de zin in seks verminderen.
Paracetamol heeft daarentegen geen
effect op de zin in seks. Andersom kan
ook. Geneesmiddelen tegen de ziekte
van Parkinson bevatten dopamine, het
stofje dat vrijkomt als je zin in seks hebt.
Het blijkt dan ook dat mensen die deze
geneesmiddelen gebruiken meer zin in
seks krijgen.
Geneesmiddelen die invloed
hebben op het krijgen van
een erectie of orgasme
Feitelijk gelden dezelfde mechanismes
ook voor het krijgen van een erectie.
Immers, om voor een erectie te zorgen,
moet er extra bloed in de penis gepompt. Ook dit gaat onder invloed van
neurotransmitters, in dit geval de stofjes acetylcholine en adrenaline. Dankzij
deze stofjes worden de bloedvaten in de
penis en de vrouwelijke geslachtsorganen opengezet, waardoor er meer bloed
in deze organen komt. Bij de man leidt
◀ Tabel : Voorbeelden van geneesmiddelen die invloed hebben op
de seksualiteit. Binnen een groep
geneesmiddelen (bijvoorbeeld antidepressiva of bloeddrukverlagende
middelen) kan er een enorm verschil
zijn in welke mate de geneesmiddelen de seksualiteit beïnvloeden. Het
is dan ook raadzaam om bij seksuele
bijwerkingen samen met de arts te
kijken naar een alternatief geneesmiddel.
dit tot een erectie, bij een vrouw tot opzwelling en bevochtiging van haar geslachtsorganen. Bepaalde antidepressiva, middelen bij psychische klachten,
middelen bij epilepsie, slaaptabletten
en middelen bij prostaatproblemen
kunnen hierbij klachten veroorzaken.
Tot slot spelen de neurotransmitters
adrenaline, acetylcholine en dopamine
ook een rol bij het orgasme. Bij een orgasme trekken de spiertjes van de geslachtsorganen zich onder invloed van
deze stofjes ritmisch samen. Geneesmiddelen die deze stofjes beïnvloeden,
kunnen dus van invloed zijn op het orgasme. Voorbeelden van deze middelen
zijn middelen bij psychoses, slaapmiddelen, sommige middelen bij depressie
en middelen bij prostaatklachten.
Wordt mijn (seksuele) klacht
door het geneesmiddel
veroorzaakt?
Soms is het moeilijk vast te stellen wat
nu precies het seksuele probleem veroorzaakt: is het de ziekte waarvoor het
medicijn wordt gegeven (lichamelijk), is
het het geneesmiddel zelf (chemisch)
of komt het door de eigen reactie op de
ziekte en het medicijn (psychisch). Of
het dan daadwerkelijk een bijwerking
van een geneesmiddel is, is het meest
waarschijnlijk als:
▪het probleem vrij snel ontstaat nadat
het geneesmiddel is gestart;
▪
het probleem niet aanwezig was
voordat men met het geneesmiddel
begon;
▪het probleem verdwijnt nadat er met
het geneesmiddel wordt gestopt;
▪het probleem weer begint na starten
met het geneesmiddel.
Mochten de seksuele klachten inderdaad voldoen aan deze criteria, dan is
het zeker raadzaam deze problematiek
met de voorschrijvend arts te bespreken. Hij kan kijken naar een alternatief
geneesmiddel of een andere doserings-/toedieningschema om de klachten te verminderen. Ook kan hij aanraden om tijdelijk (en dat kan niet bij alle
geneesmiddelen en in alle doseringen;
dus alleen na overleg met de arts) het
geneesmiddel te staken wanneer men
geslachtsgemeenschap verwacht. Doe
dit echter alleen na overleg met de behandelend arts.
Column
Bart van den Bemt is apotheker
van de Sint Maartensapotheek,
de poliklinische apotheek van de
Sint Maartenskliniek in Nijmegen. De Sint Maartensapotheek
is de enige openbare apotheek
in Nederland, die in reumatologie, orthopedie en revalidatie is
gespecialiseerd.
Kijk voor meer informatie op
www.maartenskliniek.nl.
Een arm
Mijn buren zijn donateur van het Reumafonds. Ik ben lid van de Reumapatiëntenbond. We hebben het er verder
niet over. Maar zij weten dat ik reuma
heb en ik weet dat ze daar oog voor hebben. Er wordt rekening mee gehouden
op zo’n manier dat het eigenlijk niet
eens echt opvalt. Maar ik was maar wat
blij toen vorige winter na een etentje bij
onze buren hun 17-jarige zoon mij zonder wat te zeggen of te vragen stevig bij
mijn arm pakte en me zo veilig over de
spiegelgladde weg naar onze auto begeleidde. Heel vanzelfsprekend en daarom
zo bijzonder, die ondersteuning.
Naar de auto inderdaad. Want enige tijd
geleden zijn ze verhuisd, onze buren. En
we missen elkaar. Mijn oudste zoon en
hun jongste zijn even oud. Vroeger werd
er veel heen en weer gespeeld. En af en
toe voor een kopje thee of een praatje
binnengevallen. Nu moeten we de auto
pakken of de fiets. Gelukkig wordt heel
wat van hun post nog steeds verkeerd
bezorgd. De nieuwe buurvrouw gooit
die post bij ons binnen zodat wij weer
een excuus hebben om bij onze oude
buren langs te gaan. Het worden zo
langzamerhand vrienden in plaats van
buren. Mocht al hun post in de toekomst wel goed worden bezorgd, dan
ben ik vol vertrouwen dat we zonder
excuus ook wel contact blijven houden.
Nu wordt de bond opgeheven en neemt
het fonds de taken over. Daar zullen
onze oude buren en ik het tijdens de
koffie en thee vast niet lang over hebben. Maar een keertje wil ik toch wel
even expliciet zeggen: Dankjewel lieve
ex-buren, dankjewel lieve ex-buurjongens, voor jullie stille, onopvallende
maar zeer op prijs gestelde hulp en oog
voor mijn beperkingen. Die vanzelfsprekende ondersteunende arm wordt zeer
gewaardeerd. En ik hoop dat de steun
zoals jullie die bieden een voorbeeld is
voor hoe het nieuwe Reumafonds op
den duur voor reumapatiënten zal gaan
functioneren.
Yvonne
Bart van den Bemt
In Beweging • augustus 2012
pagina 29