Biologiepagina.nl Samenvatting Biologie voor Jou 2A

SamenvattingBiologievoorJou2ABloedsomloop7eeditie
3.1
Bloed=bloedplasmametbloedcellenenbloedplaatjes
Bloedplasma
•
•
•
7%plasma-eiwittenen91%water,restopgelostestoffen
O.a.plasma-eiwitfibrinogeen>rolbijdebloedstolling
Vervoervanstoffenals:O2,CO2,voedingsstoffenenafvalstoffen
Rodebloedcellen
•
•
Hebbengeencelkern
Vervoerenzuurstofm.b.v.eiwithemoglobine
Wittebloedcellen
•
•
•
Weleencelkern
Kunnenvanvormveranderen>wandvanbloedvatenverlatennaarweefsels
Makenziekteverwekkersonschadelijk
Bloedplaatjes
•
•
Zijngeencellen,maardelenvanuiteengevallencellen
Rolbijbloedstolling(samenmetplasma-eiwitten)
Etter/pus=wittebloedcellen+gedodebacteriën
Trombose=stollingineenbloedvatwaardooreenbloedpropontstaat
3.2
Bloedvatenstelsel=hart+bloedvaten
Bloedsomloop=wegdiebloeddoorhetlichaamaflegt
Kleinebloedsomloop
•
•
rechterharthelft–longen–linkerharthelft
Doel:ZuurstofopnemenenCO2afgeven
Grotebloedsomloop
•
•
linkerharthelft–organeninhelelichaam–rechterharthelft
Doel:ZuurstofenvoedingsstoffenafgevenaancellenenCO2enafvalstoffenafvoerenvande
cellen
Mensdusdubbelebloedsomloop>bloedstroomt2xdoorhethart
Biologiepagina.nl
3.3
Hartiseenspierdiezuurstofenvoedingsstoffenverbruikt
Overhethartlopenbloedvaten:
•
•
Kransslagaders:rijkaanzuurstofenvoedingsstoffen/vertakkingvandeaorta
Kransaders:afvoerenvanCO2enafvalstoffen/mondenuitinrechterboezem
Hartbestaatuitboezemsenkamers
Linkerenrechterhelftgescheidendoordeharttussenwand
Routevanhetbloed:
o
o
o
o
o
o
o
o
Bovensteholleaderofondersteholleader
Rechterboezem
Rechterkamer
Longslagader(2x)
Longaders
Linkerboezem
Linkerkamer
Aorta
Tussenboezemenkamer>hartkleppen(verhinderenterugstromenbloednaarboezems)
Tussenlongslagader/rechterkamerenaorta/linkerkamerbevindenzichhalvemaanvormigekleppen>
verhinderenterugstromenbloedindekamers
3faseninwerkinghart:
1. Samentrekkenvandeboezems
2. Samentrekkenvandekamers
3. Hartpauze
3.4
3soortenbloedvaten:
Slagaders
o
o
o
o
o
Bloedstroomtvanhartaf
Hogebloeddruk
Dikke,stevigeenelastischewanden
Kunterhartslagvoelen
Meestaldiepinlichaam
Haarvaten
o
o
Dunnewand,slecht1cellaag
Vormenineenorgaaneenhaarvatennetwerk
Biologiepagina.nl
o
o
Bloeddrukissterkafgenomen
Vochtmetzuurstofenvoedingsstoffenkandoordewandomzocellentebereiken.C)2en
afvalstoffenwordenmetditvochtweerteruginhetbloedopgenomen
Aders
o
o
o
o
o
o
Vanorganennaarhetharttoe
Lagebloeddruk
Wandendunnerenminderelastischdanslagader
Hartslagnietvoelbaar
Liggenminderdiepinlichaam
Veeladersbevattenkleppen(tegenterugstroombloed)
Leverheeftdriebloedvaten:
o
o
o
Leverslagader(vanaortanaarlever)
Leverader(vanlevernaarholleader)
Poortader(vandunnedarmnaarlever)>opgenomenvoedingsstoffenindedarmzoals
glucosedoorgevennaardelever>inleversomstijdelijkopslaan
3.5
Telagebloeddruk:duizeligheid,hoofdpijn
Tehogebloeddruk:verhoogdekansophartenvaatziekten
Slagaderverkalking=atherosclerose=kalkafzettingineenbloedvatdoorvet(cholesterol)datblijft
kleveninkleinebeschadigingenvandewandvaneenbloedvat
Ø Bloedvatenstijverenminderelastisch/bloedvatenvernauwen>bloeddrukstijgtenhartkan
overbelastraken>kanleidentothartinfarct
Hartinfarct=hartaanval=deelhartspierkrijgtgeenzuurstofenvoedingsstoffenmeer
Bijvernauwdekransslagaders>bypassoperatie=m.b.v.bloedvat(meestaluitbeen)wordtalshet
wareeenomwegaangelegdomhetvernauwdedeelvandekransslagader
Dotteren=vernauwinginkransslagaderwordtopgerektmeteensoortballonnetje
3.6
Uitscheiding=afvalstoffenwordenuithetbloedgehaaldenuithetlichaamverwijderd
Uitscheidinggaato.a.viadelongen,huidennieren
Nierbevat:
o
o
o
Nierslagader>zuurstofrijkbloed
Nierader>bevatgezuiverdebloed
Nierschorsenniermerg:verwijderenafvalstoffen,overtolligwaterenzoutenenallerlei
schadelijkestoffen
Biologiepagina.nl
o
o
Nierbekken>verzamelplaatsvanurine,voorhetnaardeblaasgaatviadeurineleider
Urineleider>voerturinevanniernaarblaas
Vanuitdeurineblaasvoertdeurinebuisdeurineafnaarbuiten
3.7
Infectie=virus,bacterieofparasiet
Ziekteverwekkersbevattenlichaamsvreemdeeiwitten=antigenen
o
o
Sommigewittebloedcellenmakenbacteriënonschadelijkdoorzeintesluiten
Sommigewittebloedcellenmakenantistoffenomziekteverwekkersaantevallen
Antistoffenhechtenzichaanantigenen>ziekteverwekkeronschadelijkgemaakt
Eenantistofreageertmaarmet1soortantigeen
Natuurlijkeimmuniteit=lichaammaaktzelfantistoffenaantegeneenziektediejeoploopt.Deel
vanwittebloedcellenzijngeheugencellendieonthoudenhoeantistofgemaaktmoetworden.Bij
nieuweinfectieheelsnelantistoffengemaakt>jebentimmuun
Kunstmatige immuniteit =door inenting/vaccinatie wordt een dode of verzwakte ziekteverwekker
ingespoten>welantistoffenaanmakenengeheugencellen>jebentimmuun
3.9
Wittebloedcellenenvochtkunnendoorwandvanhaarvat
Vochtmetzuurstofenvoedingsstoffenverlaathaarvato.i.v.debloeddruk>zoontstaat
weefselvochtbuitendehaarvaten/tussendecellen
Weefselvochtwordtvia2routesafgevoerd:
1. Terugindehaarvaten
2. Viadelymfevaten(vloeistof=lymfe=watermetopgelostestoffenenwittebloedcellen)
Lymfevatenbevattenkleppenenvoerenlymfevanorganenafnaartweegrotelymfevaten:
rechterlymfestamenborstbuis.>deze2mondenbeideuitindeadersonderhetsleutelbeen
Hetlymfestelselbevatooklymfeknopen(lymfeklieren)>zuiverendelymfevanziekteverwekkers
3.10
•
•
•
•
BloedgroepA àheeftantigenAenantistofB
BloedgroepB àheeftantigenBenantistofA
BloedgroepAB àheeftantigenAenantigenB,geenantistoffen
BloedgroepO àheeftgeenantigenen,antistofAenantistofB
Deantistoffenvandeontvangerklonterensamenmetantigenenvandedonorcellen
Antigenenzijneiwittenophetcelmembraan
Biologiepagina.nl
Biologiepagina.nl