pgo-leidraad anw – v4a

PGO-LEIDRAAD ANW – V4A
Module
Groepsleden
Voorzitter: Carlijn van Herpt
Notulist: Vivian Allis
Internetartikel
Artikel (titel)
Overige:
Bibi van Eijk
‘celdeling: mitose en meiose’
1: verhelder onduidelijke termen en begrippen.


Chromosomen: staafachtig lichaampje in de celkern dat drager is van erfelijke
eigenschappen. Ze bestaan uit DNA en eiwitten en zijn te zien tijdens mitose en
meiose.
Genetisch: met betrekking tot erfelijkheid.
2. defineer het centrale probleem/ vraag van het artikel
Hoe verloopt celdeling?
3. analyseer het artikel/ de rode draad
De normale celdeling van lichaamscellen wordt mitose genoemd. Dit is een proces waarbij een cel
zich door deling splitst in twee genetische identieke delen. Elk deel groeit uit tot een volwaardige cel.
Deze nieuwe cellen kunnen zich weer delen, zodat uit 1 cel twee identieke cellen ontstaat.
Vervolgens uit deze twee weer vier cellen. Uit die vier weer acht cellen enzovoort. De nieuwe cellen
zijn dus volledig identiek aan de oorspronkelijke moedercel. Zo wordt gezorgd dat alle erfelijke
informatie bewaard blijft en wordt overgedragen op de nieuwe cellen. De geslachtscellen worden
gevormd door een celdeling die we meiose noemen. Een meiose verloopt in principe gelijk aan een
mitose, alleen worden de chormosomen niet verdubbeld. Hierdoor ontstaan er geslachtscellen met
elk de helft van het aantal chromosomen van de oorspronkelijke cel. Dit is noodzakelijk omdat bij
bevruchting de geslachtscellen samensmelten. De zaadcel en de eicel smelten samen. Tijdens deze
samensmelting worden de chormosomen bij elkaar gevoegd. Doordat splitsing van de chromosomen
steeds anders verloopt, ontstaan er bij elke meiose geslachtcellen met verschillende chromosomen
en dus verschillende erfelijke eigenschappen. Hierdoor wordt het erfelijk materiaal van de vader en
de moeder steeds op een andere manier verdeelt.
4. orden de ideeën uit de analyse van het probleem.
Niet van toepassing.
5. formuleer leerdoelen
1. Kan je door een lichtmicroscoop de deling van cellen zien plaatsvinden?
2. Hoe lang duurt de deling van een cel?
3. Hoe kunnen cellen dood gaan?
PROCESCONTROLE (punten,datum)
DOCENT
________________
6. beantwoord je leerdoelen
1. Als de chromosomen nog in gewone fase zijn, en dus lange dunne draden, kun je ze niet van
elkaar onderscheiden met een lichtmicroscoop. Zodra de chromosomen het spoelfiguur
vormen, vormen ze samen een soort bundels die samen groot genoeg zijn om met de
lichtmicroscoop te zien. Tegen het einde van de eerste fase van de celdeling gaan de
verdubbelde chromosomen zich oprollen. Door het verkorten van de chromosomen worden
zij dikker en met een goede lichtmicroscoop is dan te zien dat elk van de chromosoom uit
twee identieke delen bestaat, de chromatiden.
2. De duur van de celdeling is afhankelijk van het celtype en het organisme. Gemiddeld duurt
een celdeling bij cellen van zoogdieren 12 tot 24 uur.
3. Een cel kan op twee manieren doodgaan. Een manier is necrose; dit is het proces waarbij een
cel op een abrupte manier doodgaat. Hierbij wordt de inhoud van de cel, het cytoplasma, in
het omringende weefsel vrijgelaten. Dit heeft vaak een activerende werking op het
immuunsysteem, waardoor een ontstekingsreactie kan ontstaan. Een voor een cel meer
georganiseerde manier van doodgaan is apoptose. Apoptose heet geprogrammeerde
celdood, omdat in elke cel de mechanismen aanwezig zijn, die apoptose mogellijk maken. Als
een cel signalen van zijn omgeving ontvangt die de cel tot apoptose dwingen, of als de cel
zoveel schade heeft opgelopen dat verder bestaan niet mogelijk is, wordt een bepaald
mechanisme geactiveerd die uiteindelijk leidt tot activatie van proteasen. Dit zijn enzymen
die de cel aanzetten tot de afbraak van eiwitten en DNA, waardoor de cel doodgaat.
7. Schrijf een korte samenvatting van de ‘oplossing’ van dit probleem.
De normale celdeling van lichaamscellen wordt mitose genoemd. Dit is een proces waarbij een cel
zich door deling splitst in twee genetische identieke delen. Elk deel groeit uit tot een volwaardige cel.
Deze nieuwe cellen kunnen zich weer delen, zodat uit 1 cel twee identieke cellen ontstaat. Zo wordt
gezorgd dat alle erfelijke informatie bewaard blijft en wordt overgedragen op de nieuwe cellen.
De geslachtscellen worden gevormd door een celdeling die we meiose noemen. Een meiose verloopt
in principe gelijk aan een mitose, alleen worden de chormosomen niet verdubbeld. Hierdoor
ontstaan er geslachtscellen met elk de helft van het aantal chromosomen van de oorspronkelijke cel.
Dit is noodzakelijk omdat bij bevruchting de geslachtscellen samensmelten. Hierdoor wordt het
erfelijk materiaal van de vader en de moeder steeds op een andere manier verdeelt.
PROCESCONTROLE (punten,datum)
DOCENT
________________