Gezondheidsrisico`s bij gebruik formaldehyde

Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Gezondheidsrisico’s bij gebruik
formaldehyde ?
Paulien Oosterveld, arbeidshygiënist
Veiligheid, Gezondheid en Milieu
Universiteit Leiden en LUMC
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Doel presentatie
Volgende vragen beantwoorden:
• Hoe is de grenswaarde voor formaldehyde tot stand
gekomen?
• Kunnen werkzaamheden met formaldehyde veilig
worden uitgevoerd ?
• Zijn meer beheersmaatregelen noodzakelijk ?
Welke maatregelen kunnen worden getroffen ?
2
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Presentatie
•
•
•
•
•
•
•
Inleiding
Gebruik formaldehyde
Gezondheidseffecten formaldehyde
Grenswaarde
– Advies Gezondheidsraad
– Overwegingen SER
– SZW
Beoordeling blootstelling
Praktijkvoorbeelden
Conclusie en Adviezen voor beheersmaatregelen
3
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Gebruik Formaldehyde
• Fixeren/ conserveren organisch materiaal
– Anatomisch museum
– Biologie, snijpracticum, haaienfixatie
– Anatomie, snijpracticum
– Pathologie, biologisch weefselonderzoek
• Desinfectie materialen/ oppervlakken
• Grondstof chemische reacties
• Productie verschillende huishoudelijke producten
• Bouwmaterialen (spaanplaat)
4
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Formaldehyde
•
•
•
•
•
•
•
CAS-nummer 50-00-0
Eenvoudigste aldehyde
Kleurloos, sterk ruikend gas
Brandbaar en reactief
Oplosbaar in water (en ether, ethanol)
Zeer reactief
10 % Personen ruikt formaldehyde bij grenswaarde
5
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Gevaarsinformatie
6
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Gezondheidseffecten
•
Lokaal (lage blootstelling)
– Irritatie ogen
– Irritatie neus en keel
(onwelzijn, tranen, niezen, hoesten)
– Irritatie van de huid
•
Systemisch (hoge blootstelling > 12 mg/ m3)
– Neus (keelholte)- kanker
7
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Grenswaardenstelsel
Arbowet per 1 januari 2007
• Meer verantwoordelijkheid werkgevers en
werknemers voor Arbobeleid; Arbocatalogus
– Private grenswaarden door bedrijf of branche
– Publieke grenswaarden door min. SZW
• Voor stoffen waarvoor EU grenswaarden stelt
• Én voor hoog-risico-stoffen (nationale
grenswaarden)
Dit zijn gezondheidskundige grenswaarden.
8
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Drietrapsprocedure
publieke grenswaarden
• Voor kankerverwekkende en mutagene stoffen
zonder veilige drempelwaarde
• Haalbaarheidstoets blijft bestaan
1 Advies Gezondheidsraad
2 Haalbaarheidstoets SER
3 Minister van SZW stelt grenswaarde vast
Dit zijn dus geen gezondheidskundige grenswaarden
9
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Rapportage Gezondheidsraad
• EU: formaldehyde is verdacht kankerverwekkend voor de mens
• Irritatie van de zintuigen na kortdurende blootstelling
• Huidsensibilisatie veroorzaakt door direct contact huid met
formaldehyde (> 2%)
• Geen risico op kanker (neus en long) bij blootstelling lager dan
0,3 mg/m3 (nog net irritatie waargenomen)
• Zeer summiere gegevens over genotoxiciteit
• Dierexperimenten: geen aanwijzingen voor reproductietoxische
effecten.
• Geen verhoogd risico op kanker bij lage concentratie
formaldehyde (tot 0,3 mg/m3)
10
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Advies Gezondheidsraad
Formaldehyde
•
•
•
Laagst waargenomen nadelig effect niveau: 0,3
mg/m3
Correctiefactor van 2 i.v.m. lokale effect en irritatie
bij 0,3 mg/m3 (19 % van de blootgestelden)
Advies:
MAC-TGG 8 uur: 0,15 mg/m3 (0,12 ppm)
MAC-TGG 15 min: 0,5 mg/m3 (0,42 ppm)
11
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Verband concentratie- kans op
kanker
12
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Overwegingen SER
• Welke blootstellingsniveaus zijn technisch en economisch haalbaar bij branches waarbij blootstelling aan
formaldehyde mogelijk is ?
• Werknemers in de SER gaan uit van mogelijke grenswaarde van:
0,6 mg/m3 TGG 8 uur en 1,2 mg/m3 TGG 15 min.
• Werkgevers moeten plan van aanpak maken om deze
grenswaarde te halen.
• Werkgevers geven aan dat mogelijke problemen zijn
te verwachten bij MAC-TGG 15 min.
13
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Risicobeoordeling
Risico-inventarisatie en -evaluatie (art. 5 Arbowet)
• Bij welke werkzaamheden is blootstelling aan
formaldehyde mogelijk ?
• Bij welke werkzaamheden is blootstelling boven de
grenswaarde ?
Blootstellingsbeoordeling (art. 4.2 Arbobesluit)
• Bepaling aard, mate en duur van de blootstelling
– taakanalyse, beoordeling werkwijze, werksituatie
– persoonsgebonden metingen
– toets metingen aan grenswaarde (vlgs. NEN-EN
689)
14
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Praktijkvoorbeelden
15
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Haaien snijpracticum
Snijpracticum voor 1e-jaars studenten (70 studenten)
Fixeren/ conserveren haaien door amanuensis
• 7 bakken met 70 liter formaldehyde-oplossing
• Elke twee jaar verversen
• Haaien gefixeerd in formaldehyde (6%)
• Fixeeroplossing zelf aangemaakt (37%-> 6%)
• Conserveerdoplossing: 2 maand voor practicum
gebruik alternatief phenoxyethanol
16
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Haaien fixeren
Kritische handelingen:
• Aanmaken van verdunde formaldehyde-oplossing
• Overschenken
• Stukken haai uit de bak met formaldehyde halen
• Leeggieten van de bakken in de spoelbak
Indicatieve metingen in de ademzône amanuensis
17
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Haaienpracticum
Indicatieve metingen:
• Aanmaken verdunde formaldehyde-oplossing:
– Jerrycan open (36 %)
2 mg/m3
– Overschenken
10 mg/m3
• Haai uit de bak formaldehyde halen 17 mg/m3
• Leeggieten van de bakken in de spoelbak
8 mg/m
Beheersmaatregelen:
- Alternatief zoeken, gesloten systeem, verbeteren
ventilatie, zo weinig mogelijk assistenten in fixeerruimte, PBM’s gebruiken
18
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Anatomie
Kritische handelingen:
(onderzoek 2005)
1. Voorbereiding lichamen
- voorbereiden balsemvloeistof
- balsemen
- hersenobductie
2. Voorbereiding practica
- Lichaamsdelen uit bakken halen
3. Practica
- Gebruik lichaamsdelen
19
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
20
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Pathologie
Kritische handelingen/ werkruimte: (onderzoek 2005; 2007)
• Uitsnijkamer
- Uitsnijden organen en weefsels
• Obductieruimten
• Uitsnijden organen na obductie
• Patiëntbesprekingen
• Opslagruimte
• Balsemruimte
• Bereiden balsemen
• Nat-archief
21
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
22
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Conclusies (1)
Haaienfixatie:
- Overschrijding MAC-TGG 15 min.
- Alternatief mogelijk
Anatomie:
- Overschrijding MAC-TGG 8 uur (worst-case)
- Geen overschrijding MAC-TGG 15 min.
23
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Conclusies (2)
Pathologie: Analist
- Geen overschrijding MAC-TGG 8 uur (alleen in worstcase)
- Overschrijding MAC-TGG 15 min (in aantal situaties)
Nat archief: Laborant
- Overschrijding TGG 8 uur in worst-case scenario
- TGG 15 min. overschreden
24
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Conclusie; samenvatting
Pathologie
• Kans op gezondheidsschade bij medewerkers als
gevolg van blootstelling aan formaldehyde is
onwaarschijnlijk.
• Het risico op kortdurende effecten (irritatie) is echter
wel duidelijk aanwezig.
• Nat archief: aandachtspunt !
Anatomie
• Kans op gezondheidsschade mogelijk (metingen
2005)
25
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Beheersmaatregelen
Maatregelen beperking blootstelling volgens de
arbeidshygiënische strategie:
•
•
•
•
•
Bronmaatregel: vervangen formaldehyde
Gesloten systeem
Toepassen ventilatie/ lokale afzuiging
Scheiding mens en bron
Persoonlijke Beschermingsmiddelen
• Voorlichting en instructie voor veilige werkwijze
26
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Beheersmaatregelen Anatomie
- Phenoxy-ethanol als conserveermiddel goed alternatief ?
-
Gesloten systeem tappen en gieten balsem-/ bewaarvloeistof
Overschenken formaldehyde in afgezogen kast
Aanschaf volledig geperforeerd werkblad obductietafel
Preparaten voor gebruik op snijtafel goed spoelen met water
Goed gebruik PBM’ s: veiligheidsbril en handschoenen
Voorlichting over de gevaren van formaldehyde en doel
beheersmaatregelen
27
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Beheersmaatregelen Pathologie
•
•
•
•
•
•
Plastic verpakken van preparaten
Preparaten voor uitsnijden spoelen met water
Regelmatig effectiviteit afzuiging controleren
Werkzaamheden max. één dagdeel uitvoeren
Goed gebruik PBM’ s: veiligheidsbril en handschoenen
Voorlichting over de gevaren van formaldehyde en
doel beheersmaatregelen
• Nat-archief: (gesloten) potten afvoeren ?
– Werkzaamheden max. 1 uur uitvoeren.
28
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
13:55:23
13:54:46
13:54:09
13:53:32
13:52:55
13:52:18
13:39:32
13:39:01
13:38:30
13:38:00
13:37:29
13:36:58
13:36:27
13:35:57
13:35:26
13:34:55
4
13:51:41
13:51:04
kleppen dicht
13:34:24
bak dicht en
schudden
13:50:27
12
13:33:54
13:33:23
13:32:52
13:32:21
13:31:50
8
13:49:50
13:31:20
13:30:49
kleppen open
13:49:14
13:48:37
bak open
13:30:18
spoelen
13:48:00
bak dicht
13:47:23
13:46:46
13:46:09
13:45:32
0
bak dicht
13:29:47
13:29:17
13:28:46
13:28:15
13:27:44
2
13:44:55
13:44:18
2
13:43:41
13:43:04
13:27:13
6
13:42:27
bak open
13:26:43
12
13:41:50
13:26:12
13:25:41
13:25:10
form aldehyde (m g/m 3)
10
13:41:14
6
13:40:37
13:40:00
formaldehyde (mg/m3)
Datum: 27 juni 2006
concentratie formaldehyde - preparaat A
Gezondheidsrisico
’s gebruik formaldehyde
Locatie: P2-10 pathologie
kleppen dicht
bak open
bak open
spoelen
bak dicht
tijd
concentratie formaldehyde - preparaat B
kleppen open
spoelen
10
8
bak dicht
4
spoelen
bak open
0
tijd
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Overgieten org. oplosmiddelen
Start film
30
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC
Gezondheidsrisico’s gebruik formaldehyde
Desinfecteren werkoppervlakken
Start film
31
Afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu van de Universiteit Leiden en het LUMC