Texto: Mateus 8

Texto: Mateus 8. 18 – 22
Candidato a discípulo
Rev. Sergio R. Lisboa
Introdução
Vivemos uma época de grandes transformações .As mudanças são sempre
rápidas que são capazes de redefinir ou destruir instituições e costumes. Não
apenas as sociedades são atingidas por essa onda de transformação, mas a
própria vida comum e individual e ainda a vida religiosa se vê diante de
desafios constantes.
Wij leven in een tijdperk van grote veranderingen. (dia 1) Ze gaan meestal snel
en diep: allerlei instituten en gebruiken worden opnieuw door gedefiniëerd of
zelfs afgeschaft. Die golf van veranderingen raakt niet alleen de maatschappij,
maar ook het persoonlijke leven. En ook het geloofsleven wordt er voortdurend
door uitgedaagd.
No Brasil, a transição tem se dado nas últimas décadas deslocando o indivíduo
outrora de costumes e mentalidade rural para experiências urbanas. Da vida
simples e bucólica para a experimentar o sofisticado, modos tecnológicos de
interação com a vida e com as pessoas.
In Brazilië hebben we de laatste decennia een overgang gehad van plattelandsgebruiken en -mentaliteit naar het stadsleven. (klik) Van het eenvoudige plattelandsleven naar de interactie met het leven en met mensen via technologische
hulpmiddelen.
A Europa nos últimos séculos decretou também em seu cotidiano a morte de
Deus, tornando-se secularizada e julgando a religião um grande delírio, uma
ilusão, inútil. A secularização experimentada no velho mundo devastou a
piedade, as praticas cristãs, as freqüências aos templos e o testemunho como
resistência.
Europa heeft de laatste eeuwen bovendien God dood verklaard. Het werd meer
en meer geseculariseerd en schreef het geloof af als een grote hallucinatie, een
waandenkbeeld, en dus waardeloos. (klik) Die secularisatie in de oude wereld
(dat is Europa) vernietigde de vroomheid, het christelijke leven, het kerkbezoek
en het getuigenis.
A luz de tudo isso, não podemos nos desesperançar, mas nos firmar em um
dos imperativos do evangelho que atravessam o tempo, a teologia da
encarnação de Cristo. O Deus absoluto, totalmente outro, soberano, invade a
história humana tornando-se vulnerável a cultura, linguagem e experiênciando
com profundidade o dia-dia humano.
pagina 1
Maar (klik) we hoeven niet te wanhopen. Want het lichtpuntje dat overblijft en
dat de tijd doorstaat is de theologie van de menswording van Christus. (klik) De
absolute, totaal andere, souvereine God stapt in de menselijke geschiedenis.
Hij wordt beïnvloed door dingen als cultuur en taal en ervaart het alledaagse
menselijke bestaan tot op de bodem.
Diante do exposto, a pergunta que nos cabe é: Quais são os imperativos do
evangelho que são capazes de resistir o tempo, a cultura, as linguagens de
cada época? O que o evangelho tem a dizer a nossa geração consumista,
secularizada, ocupada demais para Deus mas que ainda assim possui um
sendo de espiritualidade na alma?
In het licht van het voorafgaande is de vraag (dia 2) die we onszelf moeten
stellen: Wat zijn de opdrachten van het evangelie, die in staat zijn de tijd te
doorstaan, en de cultuur en de taal van elk tijdperk? Wat heeft het evangelie
onze consumentistische, geseculariseerde generatie te zeggen, die zich niet
meer bezighoudt met God maar die wel nog steeds een godsdienstige neiging
heeft?
Como diferenciar entre o sentimento religioso presente na maioria dos
humanos e a vocação comprometida, o discipulado radical enraizado no
evangelho?
Hoe maak je onderscheid tussen het godsdienstige gevoel dat aanwezig is in
de meeste mensen en de roeping, het radicale discipelschap dat geworteld is in
het evangelie? (klik)
Os desafios de Jesus foram semelhantes no 1º século. A fé naqueles dias tinha
sua linguagem própria com suas características e dificuldades do seu tempo.
De uitdagingen voor Jezus in de 1e eeuw waren dezelfde. Het geloof had in die
tijd zijn eigen taal met alle kenmerken en moeilijkheden van die tijd.
O texto exposto apresenta Jesus, uma multidão e dois candidatos a discípulos.
Nos trechos anteriores, estão presentes narrativas de grandes milagres: a) cura
do leproso; b) cura do servo do centurião; c) a cura da sogra de Pedro; As
maravilhas da graça de Deus visitava a humanidade por meio da plenitude do
seu Filho Jesus Cristo.
De tekst waar het vanmorgen over gaat presenteert Jezus, een schare en 2
kandidaat-discipelen. In het voorafgaande is verteld over grote wonderen: a) de
genezing van een melaatse; b) de genezing van de slaaf van de centurio; c) de
genezing van de schoonmoeder van Petrus. De heerlijkheid van de genade van
God was voluit zichtbaar in zijn Zoon Jezus Christus. (klik)
Um contraste está presente porém: A narrativa do texto proposto apresenta um
Jesus que não possui nada nem deseja nada. Nele convergia a transbordante
pagina 2
riqueza da graça curadora/libertadora de Deus e a pobreza que renuncia tudo.
Ele caminha pela terra sem ter onde reclinar a cabeça, sem pátria, família, mas
que encontra tudo isso ao estar diante dos miseráveis da galiléia, estando
satisfeito com o que encontra!
Maar er is een groot contrast: want onze tekst presenteert een Jezus die niks
bezit en die ook niks begeert. In Hem komen de overvloedige rijkdom van de
genezende/ bevrijdende genade van God èn de armoede die alles afwijst
samen. Hij reist door de wereld zonder plek om het hoofd neer te leggen,
zonder vaderland, zonder familie, maar Hij vindt dat allemaal door te staan voor
de ellendigen van Galilea!
O CANDIDATO A DISCÍPULO:
O Primeiro candidato faz uma declaração corajosa: “Mestre, eu te seguirei para
onde quer que vás” (19). Nenhum outro escriba ou religioso falou assim com
Ele. Nicodemos, mestre em Israel, o procura de noite, escondido e com
perguntas e dúvidas. Este faz essa declaração de fé em plena luz do dia,
diante de uma multidão.
DE KANDIDAAT-DISCIPEL (dia 4):
De eerste kandidaat komt met een moedige verklaring: ‘Meester, ik zal u volgen
waar u ook gaat’. (19) Geen enkele andere schriftgeleerde of godsdienstige
heeft ooit zo tegen Hem gesproken. (klik) Nicodemus, een leraar in Israël, zoekt
Hem ‘s nachts op, in het geheim, en met vragen en twijfels (klik). Maar deze
schriftgeleerde verklaart zijn geloof op klaarlichte dag, ten overstaan van een
hele schare!
Quem eram os Escribas?
Eram os especialistas da lei. Estudavam, explicavam e interpretavam.
Acumulavam as funções de teólogos, professores e juízes. Quando fariseus,
eram membros influentes.
Wie waren de Schriftgeleerden? (dia 5)
Dat waren de specialisten op het gebied van de wet. Ze studeerden, legden uit
en interpreteerden. Ze waren vaak tegelijk theoloog, leraar en rechter. Als ze
bovendien Farizeeër waren, hadden ze veel invloed.
Eram a casta intelectual. Não chegavam ao poder pelo dinheiro, caso de
muitos anciãos das sinagogas, nem pelo sangue como a casta dos sacerdotes
no templo, mas pelo conhecimento. Eram formados em escolas. Dominavam
as línguas originais do texto sagrado, tinham acesso a tradição oral,
conhecimento restrito a poucos. Poderiamos dizer muito mais sobre essa
pagina 3
classe, mas o dito até aqui mostra o prestígio que os escribas tinham diante do
povo.
Ze waren de intellectuele kaste. (klik) Ze kwamen niet aan de macht via het
geld, zoals vaak het geval was bij de oudsten in de synagoges. Ze kwamen ook
niet aan de macht via het bloed, zoals de kaste van de priesters in de tempel.
Maar ze kwamen aan de macht door hun kennis. Ze waren gevormd in scholen.
Ze beheersten de oorspronkelijke talen van de heilige tekst, hadden toegang tot
mondelinge overleveringen – kennis die maar voor enkelen weggelegd was. We
zouden nog veel meer kunnen zeggen over deze klasse, maar het tot nu toe
gezegde toont het prestige, het aanzien dat de schriftgeleerden hadden ten
overstaan van het volk.
A declaração desse teólogo, intelectual, parte de uma pessoa por demais
admirada de Jesus. Talvez permeasse em sua cabeça o desejo e intenção de
estar diante de Jesus o resto da vida ouvindo as maravilhas dos seus
ensinamentos e presenciando os milagres extraordinários. Ele era puro
entusiasmo, alegria....porém Jesus o chama a realidade!
De verklaring van deze intellectueel, van deze theoloog, is die van een persoon
die Jezus erg bewondert. Misschien was er in hem het verlangen gegroeid om
de rest van zijn leven voor Jezus te staan, om te luisteren naar zijn wonderlijke
onderwijs en om te kijken naar zijn fantastische wonderen. (klik) Hij was één en
al blijdschap en enthousiasme... Maar Jezus roept hem terug naar de realiteit,
naar de werkelijkheid! (dia 6)
“As raposas têm suas tocas e as aves do céu ninho, mas o filho do homem não
tem onde recostar a cabeça” (20).
‘De vossen hebben holen en de vogels hebben nesten, maar de Mensenzoon
kan zijn hoofd nergens neerleggen’ (20).
O confronto de Jesus é: Você está disposto a abrir mão do prestígio?
Das regalias?
Do poder?
Por causa do evangelho você está disposto a uma decisão radical?
Jezus confronteert hem met de vraag: Kun jij afzien van je prestige?
van je voorrrechten?
van je macht? (klik)
Os escribas vivam da atividade intectual. Mas seguir o evangelho não é
deleitar-se de belos sermões e pensamentos existenciais, mas era uma
encarnação na vida, era a teologia do trabalho. Não seria possível conciliar o
pagina 4
bem estar, a apreciação, o reconhecimento diante da tarefa de seguir Jesus
Cristo. É possível que esse candidato não fizesse idéia do terrível risco no qual
ele se compromete ao tomar tal escolha. A teologia do trabalho de Jesus
significava a comparecer onde a lamento, encontrar pessoas sem paz e busca
de conforto, fazer a opção pelos pobres e sofredores deste mundo, aqueles
que estão debaixo das estruturas opressoras dos setores da religião e política
da época.
De Schriftgeleerden leefden van de intellectuele activiteit. Maar het evangelie
volgen is niet genieten van mooie preken en diepzinnige gedachten, maar is je
helemaal onderdompelen in het leven, is de theologie van het werk. (klik) Het
zou niet mogelijk zijn voor hem om zijn welzijn, zijn waardering, zijn erkenning
te combineren met de taak van het volgen van Jezus Christus. Het kan zijn dat
deze kandidaat geen idee had van het verschrikkelijke risico dat hij loopt met
deze keus. De theologie van het werk van Jezus betekende: daar zijn waar
rouwklacht was, mensen ontmoeten zonder vrede en zonder troost, opkomen
voor de armen en ellendigen van de wereld, voor wie onderdrukt worden door
de godsdienstige en politieke structuren van de tijd. (klik)
Não seria demais para quem estava acostumado a dizer o que e como os
outros deveriam fazer?
Zou dat niet teveel zijn voor iemand die gewend was anderen te vertellen wat
ze moesten doen en hoe? (dia 7)
1. O discipulado de Jesus requer um preço.
Seguir Jesus significa compartilhar sua pratica, sua radicalidade. Em
adaptações. Sem negociações.
1. Discipel zijn van Jezus heeft een prijs. (klik)
Jezus volgen betekent delen in zijn daden, delen in zijn radicaliteit. Op onze
manier natuurlijk. Maar zonder marchanderen.
O segredo do discipulado está em quem chama, Deus. Deus não trabalha com
voluntários, mas com vocacionados. Semelhante a esse escriba, o jovem rico
também se voluntariou, mas não seguiu. No mesmo texto, um outro discípulo
se candidata, mas também não segue. Colocou condições: “deixa-me primeiro
sepultar meu pai” (21).
Het geheim van het discipelschap ligt in Degene die je ertoe roept, God. (klik)
God werkt niet met vrijwilligers, maar met mensen die Hij roept. (klik) Net zoals
deze schriftgeleerde, bood de rijke jongeman zich ook aan als vrijwilliger, maar
Hij volgde Hem niet. In onze tekst biedt nog een andere discipel zich aan als
kandidaat, maar ook hij volgt Hem niet. Hij stelt voorwaarden: ‘Laat mij eerst
m’n vader begraven’ (21) (dia 8)
pagina 5
O teólogo da Basiléia comentando esse texto:
“Aqueles que se oferecem para serem discípulos estão,
obviamente inabilitados a estabelecerem condições pelas quais
farão isso. Uma prontidão limitada não prontidão alguma
quando estamos lidando com Jesus”.
Este discípulo também não tinha noção da sua escolha.
De theoloog uit Basel (K. Barth) geeft het volgende commentaar bij deze tekst:
‘Wie zich aanbieden om discipel te zijn kunnen daar natuurlijk
geen voorwaarden bij stellen. Een beperkte bereidheid om
Hem te volgen i.p.v. een bereidheid zonder meer om Hem te
volgen gaat niet.’ (klik)
Deze discipel had ook geen idee van wat zijn keus zou inhouden.
Em Marcos 2. 14 e 15, Jesus chama Levi, “Segue-me”? Ele prontamente
atendeu. Quem qualidades moral tinha Levi para tal chamado? Quais
predicados intelectuais possuía para ser selecionado a compor o grupo de 12
discípulos? Mas em virtude de quem chama, ele prontamente obedece.
In Mc. 2,14.15 roept Jezus Levi: ‘Volg Mij!’ En hij gehoorzaamt prompt. Wat
voor morele kwaliteiten had Levi voor deze roeping? Wat voor intellectuele
gaven had Hij om geselecteerd te worden voor de groep van 12 discipelen?
Geen. Het is het werk van wie Hem roept, dat hij zo prompt gehoorzaamt.
2. Seguir Jesus significa compartilhar seu destino: CRUZ
a) Conflitos com valores fundamentais da cultura vigente
b) Discordar da multidão. A multidão do povo no deserto pediu a Arão
construir um bezerro de ouro para ser adorado. A multidão gritou diante
de Pilatos: “CRUCIFICA-O”
2. Jezus volgen betekent deel krijgen aan zijn bestemming: het KRUIS (dia
9)
a) Conflicten met fundamentele waarden van de heersende cultuur (klik)
b) Breken met de mensenmassa. (klik) De massa vroeg Aäron in de
woestijn een gouden kalf te maken om te aanbidden. En de massa
schreeuwde tegen Pilatus: ‘KRUISIG HEM!’
Compartilhar o destino de Jesus pode ser duro demais para aquele que não
entendeu a vocação. Mas pode ser suave demais para quem a Ele se sujeita.
Na cruz está o resultado de seu trabalho: sozinho, abandonado por seus
pagina 6
amigos. Ao seu lado não havia outro de seus discípulos, mas dois criminosos
(Bonhoeffer).
Delen in Jezus’ bestemming (dia 10) kan te moeilijk zijn voor wie de roeping
niet begrepen heeft. (klik) Maar het kan te gemakkelijk zijn (!) voor wie zich aan
Hem onderwerpt. (klik) Aan het kruis zie je het resultaat van Jezus’ werk: Hij is
alleen, in de steek gelaten door zijn vrienden. Aan zijn zijde hingen geen
discipelen, maar 2 misdadigers (Bonhoeffer).
A realidade da obra de Cristo não está na aclamação em sua entrada triunfal,
mas no momento em que é entregue aos malfeitores para executarem a pena
que lhe estava proposta desde a eternidade. Esse é o centro do chamado ao
discipulado.
De realiteit van het werk van Christus ligt niet in het applaus bij zijn intocht in
Jeruzalem, maar in het moment dat Hij overgeleverd is aan de boosdoeners om
de straf te voltrekken die Hem toegewezen was sinds de eeuwigheid. Dat is de
kern van het geroepen zijn tot discipelschap.
O discipulado é a união com o Cristo sofredor. É por isso que não precisamos
estranhar o sofrimento na vida cristã, na verdade ele é graça e alegria por
estarmos identificados com Jesus.
Het discipelschap is de eenheid met de lijdende Christus. Daarom hoeven we
niet vreemd op te kijken van lijden in het leven van een christen. (dia 11) Dat is
juist genade en vreugde omdat we worden geïdentificeerd met Jezus.
Conclusão
Ser discípulo é estar envolvido com algo que é muito maior que um programa
de crescimento denominacional. Supera estar na comunidade da fé por
entretenimento, hereditariedade. É mais do que conforto religioso, é dedicação
de vida e disposição a abraçar a radicalidade do evangelho. Ser discípulo é um
imperativo que perpassa o tempo, as culturas, os espaços. Ser discípulos é
nosso chamado primeiro. É o chamado a estarmos sujeitos àquele que chama.
Conclusie
Discipel-zijn is verwikkeld-zijn in iets dat veel groter is dan een programma
gericht op groei van je kerkgenootschap. Het gaat ook uit boven het deel
uitmaken van een geloofsgemeenschap als entertainment of uit traditie. En het
is meer dan godsdienstige troost. Het is toewijding van het leven en de
bereidheid om de radicaliteit van het evangelie te omarmen. (klik) Discipel zijn
is een opdracht die tijden, culturen en plaatsen overstijgt. (klik) Discipel zijn is
onze eerste opdracht. Het is de opdracht om ons te onderwerpen aan Degene
Die roept.
pagina 7
“Obediência a ele significa uma liberação interna de tudo que
outrora colocávamos nossa confiança; o afrouxamento de todos
os laços ao ponto de estarmos aptos de separá-lo a qualquer
momento.” (K. Barth)
“O que se pretende exprimir é que o homem tenha a disposição
intima de tudo empenhar pelo Reino de Deus. Obediência
simples, radical e literal”( Bonhoeffer)
‘Gehoorzaamheid aan Hem betekent inwendige bevrijding van
alles waar we ons vertrouwen op stelden; het losgemaakt worden
van alle banden waar we mee gebonden waren.’ (K. Barth)
‘Wat bedoeld wordt is dat de mens de bereidheid moet hebben om
alles op te geven voor het Koninkrijk van God. Eenvoudige,
radicale en letterlijke gehoorzaamheid.’ (Bonhoeffer)
Liturgie
1. Votum
2. Zegengroet
3. Zingen: Ps. 100 (orgel)
4. Wet (versie prof. De Ruijter)
5. Zingen: Gz. 156 (piano +...?)
6. Bidden
7. Lezen: Mt. 8,1-22 (tekst: vs. 18-22)
8. Zingen: Ps. 131 (orgel)
9. Preek
10. Zingen: Ps. 40,3 (orgel)
11. Dopen Roëlle Margriet Prins
a. Formulier 3 (nieuw)
b. Toezingen: Opw. 518 Heer u doorgrondt en kent mij (piano +...?)
12. Danken & bidden
13. Collecteren
14. Zingen: Ps. 134 (orgel)
15. Zegen
pagina 8