UAV 2012

Algemene voorwaarden in de
bouw
Liesbeth Haverkort
Advocaat aanbestedingsrecht en bouwrecht
Infense Advocaten
Inhoud
•
•
•
•
•
•
•
Contracteren in de bouw: wet + overeenkomst + algemene voorwaarden (AV)
Wat regelt de wet?
Contractvormen OG-(onder)aannemer en bijbehorende AV
Ontwerpovereenkomst OG-adviseur en bijbehorende AV
AV: toepasselijkheid
AV: vernietiging (terhandstelling en onredelijk bezwarende bedingen)
Overheidsoprachtgevers en ‘paritaire’ voorwaarden
Contracteren in de bouw
•
•
•
Wet
Overeenkomst
Algemene voorwaarden
Contracteren in de bouw
•
Wet: relevante boeken BW:
• Algemeen contractenrecht (Boek 3 en 6)
• Specifiek contractenrecht
• Aanneming van werk: Boek 7 titel 12
• Overeenkomst van opdracht: Boek 7 afdeling 1
Wat regelt de wet?
Titel 12, boek 7 BW: overeenkomst van aanneming van werk
•
•
Artikelen 7:750 – 7:769
Selectie van belangrijke onderwerpen:
•
•
•
•
•
•
Prijs, indien geen prijs is bepaald of slechts richtprijs
Waarschuwingsplicht aannemer
Meer- en minder werk (en prijsverhoging)
Anticipatory breach via rechter (ruimer dan 6:265/6:80 BW)
Gebreken na oplevering- verkorte verjaringstermijn (2 jaar; max. 10/20 jaar)
Opzegging en afrekening
Wat regelt de wet?
Titel 7, afdeling 1, (2 en 3), Boek 7 BW: overeenkomst van opdracht
•
Artikelen 7:400 – 7:413
•
•
Daarnaast kunnen ook lastgeving en bemiddeling spelen
Selectie van belangrijke onderwerpen:
•
•
•
•
•
Aanwijzingen van OG opvolgen
Informatie- en verantwoordingsplicht ON
Loon (besproken loon of redelijk loon); onkosten buiten loon
Opzeggingsbevoegdheid OG; ON in principe niet
Redelijke schadevergoeding (tot soms volledig loon) bij opzegging
Contractvormen
Overeenkomsten, relaties:
a)
OG-aannemer
b)
Aannemer – onderaannemer
c)
OG / Aannemer – adviseurs
a) Contractvormen OG-aannemer
1.
2.
3.
De klassieke aannemingsovereenkomst
Ontwerp & uitvoering, geïntegreerde overeenkomst
Bouwteamovereenkomst
1. De klassieke
aannemingsovereenkomst
De klassieke aannemingsovereenkomst
De klassieke aannemingsovereenkomst
Verantwoordelijkheden traditioneel
De klassieke aannemingsovereenkomst
Algemene voorwaarden klassieke aannemingsovereenkomsten
•
•
•
Met directievoering
:
Zonder directievoering :
UAV 2012; UAV 1989/UAV-TI 1992
AVA 2013; AVA 1992
AVV/Verbouwingsovereenkomst
1998
2. Ontwerp & uitvoering
Ontwerp & uitvoering
Ontwerp en uitvoering (althans grotendeels) bij één opdrachtnemer
Ontwerp & uitvoering
Verantwoordelijkheden geïntegreerde contracten
Ontwerp & uitvoering
Kenmerken geïntegreerd contract
• OG-aannemer: (bijv.) Basisovereenkomst, UAV-gc 2005
• OG ontwerpverantwoordelijkheid Vraagspecificatie (PvE, VO/DO)
• ON verdere ontwerpverantwoordelijkheid (contracteert zelf adviseurs)
• OG verantwoordelijk voor info OG, waarschuwingsplicht ON
• Variërende mate “controle” uitvoering
• Optioneel: onderhoud (financieren en beheren/exploiteren)
Ontwerp & uitvoering
Standaard geïntegreerde contracttypen
• Design & construct:
• UAV-gc 2005 (voorheen UAV-gc 2000)
• Modelcontract ontwerp en realisatie Bouwend Nederland
• DBFM(O):
•
•
Rijksbrede modelovereenkomst DBFM(O) 2013, Infrastructuur
Rijksbrede modelovereenkomst DBFM(O) 2013, huisvesting
Ontwerp & uitvoering
Klassiek versus geïntegreerd
•
Voordelen geïntegreerd contract
•
•
•
Bevordering innovatie
Duidelijke verantwoordelijkheden één aanspreekpunt voor OG (nl.: ON)
Nadelen geïntegreerd contract
•
•
Afstandelijke(r) rol OG
Voordelen kunnen afzwakken door bemoeienis OG
3. De bouwteamovereenkomst
De bouwteamovereenkomst
Verhoudingen tussen betrokken partijen
De bouwteamovereenkomst
Model bouwteamovereenkomst 1992 – rolverdeling
•
Ziet op relatie tussen opdrachtgever-hoofdaannemer
•
Rol opdrachtgever (art. 5)
•
•
•
Leiding geven aan bouwteam
Eventueel vertegenwoordiging door deelnemer (bijvoorbeeld projectcoördinator/- leider)
Afstemming met instanties/gemeenten
De bouwteamovereenkomst
Bouwteamovereenkomst
•
•
•
Ontwerpfase
Prijsvormingsfase aannemer (go / no go)
Uitvoeringsfase: vaak UAV 2012 / 1989 (uitvoering op basis van bestek, STABU / RAW)
b) Contractvormen aannemeronderaannemer
•
•
•
•
‘back to back’
Doorleggen verplichtingen hoofdaannemer op onderaannemer, bijv.
• evt. ontwerpverantwoordelijkheid
• garanties
• Aansprakelijkheid
Daarnaast: algemene inkoop-/onderaannemingsvoorwaarden hoofdaannemer?
Noodzaak rangorde regeling!
c) Contractvormen OG/aannemeradviseur
•
•
Overeenkomst van opdracht
DNR 2011
c) Contractvormen OG/aannemeradviseur
DNR 2011 – Standaard contractmodel opdrachtgever-adviseur in NL
Voorheen:
Wat regelen standaard algemene
voorwaarden zoal?
Een greep uit:
• UAV 2012
• UAV-GC 2005
• DNR 2011
Wat regelen standaard algemene
voorwaarden zoal?
UAV 2012
•
Verplichtingen OG (par. 5 UAV 2012), o.a.
– Uitvoering mogelijk maken (o.a. verkrijgen publiekrechtelijke toestemmingen opzet werk)
– Vermelden aanwezigheid verontreiniging bouwterrein
– Betalingsplicht
– Instaan voor:
– ontwerp en voorgeschreven constructies en uitvoeringswijzen (incl. invloed
bodemgesteldheid)
– orders en aanwijzingen
– functionele geschiktheid voorgeschreven of ter beschikking gestelde
bouwstoffen/hulpmiddelen/leveranciers
Wat regelen standaard algemene
voorwaarden zoal?
UAV 2012
•
Verplichtingen aannemer (par. 6 UAV 2012):
–
Vergunningen voor de uitvoering van het Werk
–
Uitvoeren Werk, conform overeenkomst
–
Verantwoordelijkheid voor onderaannemers
• Tenzij voorgeschreven, dan aansprakelijkheid beperkt
–
Opvolgen orders en aanwijzingen
–
Waarschuwen voor klaarblijkelijke fouten / gebreken constructies, werkwijzen, orders etc. OG
Wat regelen standaard algemene
voorwaarden zoal?
UAV 2012
•
Vertegenwoordiging partijen (par. 3, 4)
•
Aanvang, uitvoeringsduur, oplevering (par. 7-10); boete/korting (par. 42)
•
Schorsing, beëindiging (par. 14)
•
Meer- en minderwerk (par. 3-39)
•
Aansprakelijkheid na oplevering (verborgen gebreken, garanties) (par. 12, 22)
•
Geschilbeslechting: Raad van Arbitrage voor de Bouw (par. 49)
Wat regelen standaard algemene
voorwaarden zoal?
UAV – gc 2005
•
Verplichtingen OG (par. 3 UAV-gc) o.a.:
– Ter beschikking stellen info die noodzakelijk is ON in staat te stellen Werk / MJO te
realiseren
– Instaan voor inhoud info, inhoud Wijzingen, levering goederen aan ON
– Betalingsplicht
Wat regelen standaard algemene
voorwaarden zoal?
UAV – gc 2005
•
Verplichtingen ON (par. 4 UAV-gc) o.a.:
– Tijdig opleveren Werk conform eisen Vraagspecificatie, eisen ovk
– (optioneel:) gedurende MJO-periode zorgen dat Werk voldoet aan Vraagspecificatie,
eisen ovk
– Schriftelijk waarschuwen voor klaarblijkelijke onjuistheden / gebreken info OG
Wat regelen de standaard algemene
voorwaarden zoal?
UAV – gc 2005
•
•
•
•
•
•
•
•
Vertegenwoordiging partijen (par. 2)
Uitvoeringsduur, oplevering (par. 7, 24, 25), boetebeding & bonus (par. 36)
Schorsing, beëindiging (par. 16)
Verdeling verantwoordelijkheden vergunningen (par. 9-11)
Kwaliteitsborging (par. 19-23)
Wijzigingen (par. 14, 45)
Aansprakelijkheid na oplevering (verborgen gebreken, niet: garanties) (par. 28)
Geschilbeslechting: Raad van Arbitrage voor de Bouw (par. 47)
Wat regelen standaard algemene
voorwaarden zoal?
DNR 2011
•
•
Algemene verplichtingen adviseur (art. 11 DNR 2011), o.a.:
– Beroepsaansprakelijkheidsverzekering
– Rekening houden met publiek- en privaatrechtelijke regelgeving
– Waarschuwen voor fouten in inlichtingen e.d.
Algemene verplichtingen opdrachtgever (art. 12 DNR 2011), o.a.:
– Tijdige en juiste inlichtingen, gegevens en beslissingen
– Tijdig beoordelen, waarschuwen voor fouten die hij daadwerkelijk heeft opgemerkt /
zich daarvan bewust moet zijn geweest
Wat regelen standaard algemene
voorwaarden zoal?
DNR 2011
•
•
Aansprakelijkheid voor toerekenbare tekortkoming (art. 13 DNR 2011)
Omvang schadevergoeding (beperking / exoneratie) (art. 14, 15 DNR 2011)
– Alleen directe schade, dus niet: bedrijfsschade, productieverlies, omzet-/winstderving,
waardevermindering producten)
– Bij totstandkoming object: alleen niet CAR-/vgl. verzekering gedekte schade
– Naar keuze partijen: per opdracht tot advieskosten met maximum 1 mio / 3 x
advieskosten met maximum 2,5 mio
Algemene voorwaarden: toepasselijkheid
•
•
Aanbod en aanvaarding (art. 6:217, 6:232 BW)
– Aanvaarding kan stilzwijgend (zie bijv. Hof Den Bosch 26 augustus 2014,
ECLI:NL:GHSHE:2014:2991)
Welke algemene voorwaarden zijn van toepassing? (‘battle of forms’)
– ‘first shot-rule’
– Tenzij: algemene voorwaarden uitdrukkelijk afgewezen
• Uitdrukkelijk indien duidelijk dat andere voorwaarden worden afgewezen en welke
voorwaarden worden afgewezen (zie bijv. Rb. Gelderland 11 juni 2014,
ECLI:NL:RBGEL:2014:3839 en RvA 17 juni 2014, nr. 34.844)
Algemene voorwaarden: toepasselijkheid
•
•
•
Recent voorbeeld: RvA 15 mei 2014, nr. 71.905
Verwijzing naar de (niet bestaande UAV ‘86)
Wat oordelen arbiters?
– Optie 1: UAV 1986 bestaan niet: dus terugvallen op de wet
– Optie 2: UAV 1968
– Optie 3: UAV 1989
– Optie 4: UAV 2012
Algemene voorwaarden: toepasselijkheid
Battle of forms in de praktijk
•
RvA 15 mei 2014, nr. 71.905 : verwijzing naar de (niet bestaande UAV ‘86)
•
Antwoord: Duidelijk dat is bedoeld de UAV van toepassing te verklaren, onduidelijk welke.
Onduidelijkheid komt voor rekening OG = UAV ‘68 (laagste kortingsbedrag voor aannemer)
van toepassing.
Algemene voorwaarden: toepasselijkheid
•
•
•
•
Recent voorbeeld: RvA 12 augustus 2014, nr. 34.476
In bestek zowel AVA 1992 als de UAV 1989 van toepassing verklaard
Strijdige aansprakelijkheidsbepalingen
Wat geldt?
– Optie 1: Zowel AVA 1992 als UAV 1989 niet van toepassing: terugvallen op de wet
– Optie 2: AVA 1992
– Optie 3: UAV 1989
– Optie 4: Beide van toepassing, i.g.v. strijdigheid terugvallen op de wet
Algemene voorwaarden: toepasselijkheid
•
RvA 12 augustus 2014, nr. 34.476
•
Antwoord: beide sets algemene voorwaarden van toepassing, in geval van strijdigheid
terugvallen op de wet
Algemene voorwaarden: vernietigbaar
Gronden vernietigbaarheid (art. 6:233 BW)
• Onredelijke bezwarendheid
-
Grijze / zwarte lijst (art. 6:236 en 237 (niet in uitoefening beroep of bedrijf)
Onredelijke bezwarendheid open norm (+ reflexwerking) (zie bijv. Rb. Amsterdam 23
april 2014, ECLI:NL:RBAMS:2014:4642)
• Geen redelijke mogelijkheid kennis nemen
• Niet iedereen kan beroep doen op vernietigbaarheid (art. 6:235 BW),
alleen consumenten en ‘kleinere rechtspersonen’
Algemene voorwaarden: vernietigbaar
Redelijke mogelijkheid kennisnemen (art. 6:234 BW)
• Bewijslast ontvangst gebruiker AV!
• Tip: afzonderlijk laten tekenen voor ontvangst
• Ter hand stellen: overhandigen, toesturen (achterkant briefpapier)
• (On)mogelijkheden ‘elektronisch ter hand stellen’
• Tip: via eigen URL op website plaatsen (niet altijd voldoende!)
– Implementatie Dienstenrichtlijn in BW
– Art. 6:230 c BW (voorwaarden op website Dienstverrichter)
Overheidsopdrachtgevers,
proportionaliteit
•
•
•
Aanbestedingswet (per 1 april 2013)
Gids Proportionaliteit (GP): pas toe, of leg uit
Proportionele contractvoorwaarden, een aantal voorschriften GP:
– 3.9 C: paritair opgestelde voorwaarden integraal toepassen
– 3.5 D: zekerheidstelling van ten hoogste 5% van de opdrachtwaarde
– 3.9 A: risico’s bij de partij die het risico het best kan beheersen
– 3.9 D: ABD vraagt geen ongelimiteerde aansprakelijkheid
Overheidspopdrachtgevers, contracteren,
‘paritaire voorwaarden’
•
Wat zijn paritair vastgestelde voorwaarden?
– AV die in nauw overleg tussen de branches en de belangrijkste opdrachtgevers worden
overeengekomen
– Voorbeeld: UAV 2012 (1989), UAV-gc 2005
– Niet: DNR 2011!
– Voorschrift 3.9 C GP: ‘In gevallen waarin voor een bepaalde soort overeenkomst
contractmodellen of algemene voorwaarden bestaan die paritair zijn opgesteld, past de
aanbestedende dienst deze integraal toe.’
Dank voor uw aandacht!
Liesbeth Haverkort
Advocaat aanbestedingsrecht en bouwrecht
Infense advocaten
Munsterstraat 2c Deventer
Tel:
E-mail:
0570 758004 (vast en mobiel)
[email protected]