Presentatie Marti Kuizinga en Francien van

advertisement
Minisymposium
Innovaties in diagnostiek en
behandeling van het melanoom
Het melanoom: visie vanuit de
pathologie
Marti Kuizinga en Francien van Nederveen
[email protected]
[email protected]
HET melanoom
bestaat niet!
Trends in incidentie van nieuwe patiënten met een invasief
of in situ huidmelanoom in Nederland,
periode 2000-2010, voor mannen en vrouwen
(aantallen per 100.000, crude rate).
Superficieel spreidend melanoom
gehele lichaam
- vrouw: been
- man: romp
Nodulair melanoom:
romp, hoofd/hals/nek
Lentigo maligna melanoom
hoofd/hals
Acrolentigineus melanoom
acra
Melanomen met verschillende kenmerken
Conclusie PA verslag: richtlijn Melanoom2.0
• uitkomst van de diktemeting (volgens
Breslow)
• aanwezigheid/afwezigheid van ulceratie
• aanwezigheid/afwezigheid van intradermale
mitotische activiteit
Richtlijn Melanoom 2.0, 2012
prognostische kenmerken
Richtlijn Melanoom2.0, 2012
Prognostische kenmerken
Tabel 1 TNM-classificatie voor melanoom [Balch 2009]
Classification
Thickness (mm)
Ulceration
Status/Mitoses
T
Tis
NA
T1
≤ 1.00
T2
1.01-2.00
NA
a: Without
ulceration and
mitosis < 1/mm2
b: With
ulceration or
mitoses ≥ 1/mm2
a: Without
ulceration
b: With ulceration
T3
2.01-4.00
a: Without
ulceration
b: With ulceration
T4
> 4.00
a: Without
ulceration
b: With ulceration
.
Melanoom of niet?
• SPITZ nevus, blauwe nevus, diep penetrerende
nevus, dysplastische nevus etc.
• Melanocytic Tumor of Uncertain Malignant
Potential: MELTUMP
– Spitzoid Tumor of Unknown Malignant Potential:
STUMP
• Maligne Melanoom
Benigne
kenmerken
Maligne
kenmerken
Diagnostische Kenmerken
Benigne
Symmetrie
Atypie:
Ascensie
Uitrijping
Diepe mitosen
Maligne
+
+
+
+
-
-
+
Symmetrie
Atypie en diepe mitose
Ascensie en uitrijping
Spitz naevus
STUMP (Spitzoid tumor of unknown malignant
potential)
Richtlijn 2.0:
Procedure bij onzekerheid PA diagnose:
Melanoom of niet?
• Consult intern: 2 ervaren dermatopathologen
• Regionaal melanoom panel
• Consult extern: Prof Dr. W.J. Mooi Vumc
• Diagnostische onzekerheid met de patiënt bespreken
“voor het grijs tussen zwart en wit in de diagnostiek heeft de kliniek niet
steeds begrip”
Prof A. Schaberg
“de inzender heeft recht op de graad van twijfel van de patholoog”
STUMP (Spitzoid tumor of unknown malignant
potential)
• Vooral op jonge leeftijd
• Altijd histologisch vrije marges, individuele
therapiekeuze
• Diagnostische onzekerheid met patient bespreken
• Aanvullend moleculair biologisch onderzoek?
Moleculaire pathologie van het
melanoom
Francien H. van Nederveen
Patholoog PAL Dordrecht
[email protected]
ONCOLINE MELANOOM 2.0
http://www.oncoline.nl/melanoom
Het uiterlijk van de cellen (polymorfie)
zegt niet alles over het gedrag van
melanocytaire tumoren!
Maligne potentieel ?
Melanoom en genen
GEN
BENIGNE
MALIGNE
BRAF
87%
40-60%
NRAS
64-81%
15-30%
(congenitaal&sebacious)
GNAQ
83% 64-81%
50-90%
(uvea)
(blue naevi)
HRAS
30%
1%
(Spitz naevi)
C-KIT
17% huid, 21%
mucosaal
Melanoom “targets”
Mei 2013
85% van de onderzochte metastasen, 33% van de
primaire melanomen
TERT en BRAF mutaties tezamen 47%
TERT, BRAF en CDKN2A tezamen 30%
Science febr 2013
71%
MELANOMEN
16% ANDERE
TUMORCELLIJNEN
Science febr 2013
BRAF, NRAS, CDKN2A/p16, GNAQ
PTEN, AKT3, P53,
C-KIT, MDM2, MITF
TERT
TERT
CDKN2A
BRAF
Proliferatie
G1/S
REGULATORY/TUMOR
SUPRESSOR GENES
Inactief G0
Andere genen?
Andere targets, immunomodende
therapie?
Conclusief
Moleculaire afwijkingen in melanomen zijn deels niet
“maligniteits-specifiek”
Vermoedelijk meerdere hits nodig
Met nieuwe techniekenīƒ  meer
genenīƒ  meer mogelijke targets
Niet alleen genen maar ook eigen
immunologische systemen mogelijk targets
VRAGEN?
Download