Melanoom Het melanoom van de huid is een vorm van kanker die

Melanoom
Het melanoom van de huid is een vorm van kanker die ontstaat vanuit de pigmentcellen (melanocyten) in de huid.
Moedervlekken zijn groepjes pigmentcellen bij elkaar. Wanneer deze pigmentcellen veranderen in kankercellen
dan spreekt men van een melanoom. Soms ontstaan melanomen in een gave huid en dus niet vanuit
pigmentcellen.
De laatste jaren komen melanomen steeds meer voor. Wanneer een melanoom vroegtijdig ontdekt en behandeld
wordt zijn de vooruitzichten van de ziekte gunstiger. Het is dus belangrijk bij twijfel over moedervlekken of andere
pigmentvlekken de huisarts te raadplegen.
Melanomen komen vanaf de pubertijd op alle leeftijden voor, waarbij een leeftijdspiek ligt vanaf 40 jaar. Bij
kinderen komt het zelden voor. Melanomen komen voor op alle plekken van het lichaam. Maar bij mannen zit het
melanoom vaker op de romp van het lichaam en bij vrouwen vaker op de benen.
Een verhoogd risico op melanoom hebben mensen met een zogenaamd FAMM syndroom (familial atypical mole
melanoma syndrome); deze mensen hebben veel afwijkende moedervlekken. Andere risicofactoren zijn een grote
aangeboren moedervlek of een heel licht huidtype met veel zonverbrandingen in het verleden, met name op de
kinderleeftijd.
Het onderzoek
Wanneer u ongerust bent over moedervlekken of andere pigmentvlekken, is het raadzaam hiermee binnen twee
weken naar de huisarts te gaan. U kunt ongerust zijn omdat een moedervlek is veranderd of heeft gebloed. Als
deze ongerustheid niet kan worden weggenomen of wanneer er sprake is van risicofactoren voor een melanoom,
dan zal de huisarts doorverwijzen naar de polikliniek dermatologie van het ziekenhuis. Daar kunt u dan binnen 5
werkdagen terecht.
De dermatoloog en/of verpleegkundig specialist onderzoekt de huid. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een
dermatoscoop; dat is een vergrootglas met een lens en een ingebouwd lampje. Hiermee kunnen moedervlekken of
andere pigmentvlekken beter op eventuele kwaadaardigheden worden beoordeeld. Bij verdenking op
kwaadaardigheden wordt ook naar de lymfeklierstations gevoeld. Wanneer vergrote lymfeklieren worden gevoeld,
kan dit wijzen op uitzaaiingen. In dat geval zal een echo worden gemaakt van het gebied waar men de vergrote
lymfeklieren heeft gevoeld.
Wanneer gedacht wordt dat het om een verdachte plek gaat, wordt in overleg met de patiënt besloten om deze
plek chirurgisch te laten verwijderen (wegsnijden) en te laten onderzoeken. Deze zogenaamde diagnostische
excisie vindt binnen 3 werkdagen na bezoek aan de polikliniek plaats. Hiervoor wordt een afspraak gepland. Het
chirurgisch laten verwijderen van de verdachte plek gebeurt door de dermatoloog, de verpleegkundig specialist of wanneer het om een grote plek gaat of een plek op een lastige locatie - door de chirurg.
Diagnose
De patholoog onderzoekt de weggesneden plek onder de microscoop en kijkt of het om kankercellen gaat. Als dat
zo is, onderzoekt de patholoog in hoeverre de kankercellen in het weefsel zijn ingegroeid (de dikte). Dit heet de
Breslowdikte en wordt uitgedrukt in millimeters.
Binnen 5 werkdagen na het verwijderen van de plek volgt een afspraak in het ziekenhuis om de uitslag van het
onderzoek te bespreken. Het is raadzaam om iemand mee te nemen naar deze afspraak omdat de ervaring leert
dat de patiënt vaak niet alle informatie in zich kan opnemen. Dan zal ook worden besproken welke
behandelingsmogelijkheden er zijn.
De behandeling
Wanneer de diagnose melanoom is gesteld moet u behandeld worden. Er wordt nogmaals een excisie (wegsnijden
van de huid rondom het litteken) gedaan. Deze therapeutische excisie vindt ongeveer 4 weken na de eerste excisie
plaats en wordt gedaan door de chirurg. Hoe ruim de huid wordt weggesneden is afhankelijk van de dikte van het
melanoom (de Breslowdikte). Dit gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving, soms onder narcose. Het is
mogelijk dat er zo ruim moet worden weggesneden dat de wond moeilijk te sluiten is en een huidtransplantaat
nodig is. Dit wordt dan gedaan door de plastisch chirurg.
Schildwachtklieronderzoek (Sentinel node procedure)
Het is mogelijk dat de arts u de mogelijkheid biedt voor een schildklieronderzoek. De schildwachtklier is de eerste
regionale lymfeklier waarin de kankercellen terecht kunnen komen bij een uitzaaiing. Door de schildwachtklier op te
sporen kunnen kleine uitzaaiingen (micrometastasen) in de lymfeklieren worden ontdekt.
Het opsporen van de schildwachtklier gebeurt door het toedienen van een radioactieve stof voor de operatie en
tijdens de operatie door het injecteren van een blauwe kleurstof op de plaats van de tumor. De blauwe kleurstof
verplaatst zich via de lymfebaan naar de schildwachtklier. Op die manier kan de chirurg de schildwachtklier
verwijderen. Vervolgens zal de patholoog de verwijderde klier onderzoeken.
Na een opname van ongeveer 1 of 2 dagen mag u weer naar huis. Bij ontslag krijgt u een afspraak mee om een
week later de uitslag van de onderzochte klier te bespreken. Wanneer de verwijderde lymfeklier kankercellen
bevat, kan er sprake zijn van (kleine) uitzaaiingen in de lymfeklieren. Meestal volgt dan een operatie waarbij de
overige lymfeklieren in het betreffende gebied worden verwijderd.
Uitzaaiingen via de bloedbaan
Wanneer uit het lymfeklieronderzoek blijkt dat er sprake is van uitzaaiingen via de bloedbaan, vindt meestal
chemotherapie of immunotherapie (behandeling waarbij het afweersysteem van het lichaam wordt versterkt)
plaats. Soms vindt bestraling plaats.
De controle
Wanneer de behandeling is afgelopen, wordt een controleschema met u afgesproken. Wanneer een dun
melanoom is verwijderd (dunner dan 1 mm), komt u één maand na de behandeling terug voor een éénmalige
controleafspraak bij de dermatoloog of verpleegkundig specialist dermatologie. Tijdens deze controle wordt de huid
bekeken: het litteken, eventuele andere moedervlekken en de lymfeklierstations worden bevoeld. Daarnaast krijgt u
instructies waarop moet worden gelet.
Wanneer het om een dikker melanoom gaat zonder uitzaaiingen, dan blijft u gedurende een aantal jaren onder
controle, die afwisselend zullen plaatsvinden bij de dermatoloog of verpleegkundig specialist en bij de chirurg. Bij
een melanoom met een dikte van meer dan 1 mm is de controle het eerste jaar om de drie maanden, het tweede
jaar om de vier maanden en derde tot en met het vijfde jaar om de zes maanden. Bij een melanoom met een dikte
van meer dan 2 mm wordt deze controle nog aangevuld met een jaarlijkse controle tot en met tien jaar na de
operatie. Tijdens deze controles zal naar de huid, het litteken en eventuele andere moedervlekken worden
gekeken. Ook de lymfeklierstations worden tijdens de controle meegenomen.
De nazorg
Het hebben van een melanoom kan intensief en ingrijpend zijn , ook voor uw naasten, en gepaard gaan met
lichamelijke en geestelijke klachten. Het is belangrijk hier aandacht aan te besteden. U kunt dit bespreken met uw
arts, de verpleegkundig specialist of de oncologie verpleegkundige. Soms wordt hiervoor een andere hulpverlener
(maatschappelijk werk of psycholoog) ingeschakeld. Ook kan het praten met lotgenoten via de Stichting Melanoom
hulp bieden.
Tot slot
Deze behandeling gebeurt binnen Treant Zorggroep op alle locaties.
Telefoonnummers polikliniek Dermatologie
Ziekenhuislocatie Scheper
0591 69 13 15
Ziekenhuislocatie Bethesda
0528 28 62 12
Ziekenhuislocatie Refaja
0599 65 43 21
Informatie
Meer informatie vindt u op:
www.treant.nl
www.kanker.nl
www.nvdv.nl
www.oncoline.nl
www.iknl.nl
www.gezondheidsnet.nl
TRIP198 251016