Ontwikkelingen in de behandeling van MS: de patiënt centraal

ECTRIMS
Ontwikkelingen in de behandeling van MS:
de patiënt centraal
MS is een ernstige en invaliderende ziekte. Bij de behandeling ervan dient de patiënt centraal te staan. Het door Biogen
Idec gesponsorde satellietsymposium ‘Addressing MS patients
needs today and tomorrow’ op 20 oktober 2011 tijdens
ECTRIMS/ACTRIMS bood een overzicht van effectieve farmacologische interventies die de kwaliteit van leven van de patiënt
verbeteren.
Belangrijk is dat de behandeling
niet belastend is voor de patiënt,
stelt dr. E. Fox (Texas, VS). Bij een
vroegtijdige behandeling heeft
interferon bèta-1a (AVONEX®) een
gunstig effect op een aantal symptomen en het aantal relapses. Na
10 jaar had 91% van de patiënten
een EDSS-score lager dan 4 en 80%
lager dan 3. Het zichzelf toedienen
van injecties boezemt echter veel
mensen angst in en dat vermindert
de therapietrouw. Een voordeel
van AVONEX® is dat slechts één
intramusculaire injectie per week
nodig is. Verder is de naald zo dun
en kort mogelijk gemaakt en is een
speciale zelfinjector ontworpen,
de AVONEX PEN. De zelfinjector
is veilig en effectief gebleken.1
Risicostratificatie
Bij een zeer actieve RRMS die
onvoldoende reageert op interferon bèta, is natalizumab (Tysabri®)
geïndiceerd. Na een jaar behandeling met Tysabri® neemt het risico
op een relapse met 68% af. Met dit
middel kan 37% van de patiënten
vrij van ziekteactiviteit leven. Daar
staat tegenover dat er een kleine
kans op een zeer ernstige bijwerking is, te weten PML. Prof. dr. P.
Soelberg Sørensen (Kopenhagen,
Denemarken) liet zien hoe dit
risico kan worden ingeschat.2 Het
risico neemt toe met de duur van
de behandeling, met name na twee
jaar. De eerste 12 maanden is de
kans op PML klein. Een tweede
factor die het risico doet toenemen, is de aanwezigheid van antilichamen tegen het JC virus (JCV).
Dat is bij ongeveer 50% van de
patiënten het geval. Patiënten die
seronegatief zijn voor antilichamen tegen het JCV worden ieder
jaar getest. Dit in verband met een
kleine kans op zogenoemde seroconversie. De derde factor is of de
patiënt immuunsuppressietherapie heeft gehad in het verleden.
Op basis van een risicostratificatie
kan het risico voor een individuele
patiënt worden bepaald (figuur). Is
het risico relatief groot (7,8:1000)
dan moet het gebruik van Tysabri®
opnieuw worden overwogen. Toch
kan de patiënt zelf beslissen: kiest
hij voor maximale veiligheid of
voor de mogelijkheid op verbetering?3
Positief†
Eerder gebruik van
immuunsuppressiva
Nee
Behandeling
met
natalizumab
1-24 maanden
25-48 maanden
≤ 0,11 per 1000
(95%-BI 0,00-0,59)
Ja
1,20 per 1000
0,35 per 1000
(95%-BI 0,19-0,60) (95%-BI 0,58-2,20)
7,80 per 1000
2,50 per 1000
(95%-BI 1,80-3,40) (95%-BI 5,20-11,30)
Geschat risico op PML, gebaseerd op anti-JCV antilichaamstatus, eerder gebruik van
immuunsuppressiva en duur van de behandeling met natalizumab
8
DECEMBER 2011 • VOL 2 • NR 6
Loopstoornissen worden door
patiënten als zeer invaliderend
ervaren en naarmate de ziekte vordert worden deze vaak ernstiger.
Dr. Th. Berger (Innsbruck, Oostenrijk) presenteerde gegevens over
de behandeling van loopstoornissen met fampridine (Fampyra®).
Bij 35-43% van de patiënten die
van het ontwikkelen van meer
effectieve en veilige middelen. Een
nieuw middel, BG-12 (dimethyl
fumaraat), activeert de Nrf2 transcriptiefactor dat een neuroprotectief en anti-inflammatoir effect
heeft.6 Het middel wordt oraal
toegediend en daar geven veel
patiënten de voorkeur aan. De eerste resultaten zijn veelbelovend. Na
In de loop van 8 weken nam de loopsnelheid met
25% toe, ongeacht het type MS of ziekte-ernst
Anti-JCV antilichaamstatus
Negatief*
Op eigen benen
Fampyra® gebruikten, trad een
significante verbetering van de
loopsnelheid op.4,5 In de loop van
acht weken nam hun loopsnelheid
met 25% toe, ongeacht het type
MS of de ziekte-ernst. Behalve op
de snelheid, heeft het middel ook
een positief effect op de kracht,
het gevoel in de ledematen, spasticiteit en het evenwicht. Het middel
wordt goed verdragen en er treden
weinig bijwerkingen op. 4,5
twee jaar behandeling met tweemaal daags 240 mg BG-12 hadden
RRMS-patiënten 49% minder kans
op een relapse en 38% minder kans
op progressie van de ziekte.7 MRIscans toonden aan dat ook minder
laesies aanwezig waren. De resultaten van de fase-III-studies worden
op korte termijn verwacht. Als die
even positief zijn, beschikt Biogen
Idec over een effectief en veilig
middel met weinig bijwerkingen.
De nabije toekomst
Referenties
Tot slot benadrukte prof. dr. D.
Bates (Newcastle, VK) het belang
1. Phillips JT, Fox E, Grainger W, et al.
An open-label, multicenter study to
evaluate the safe and effective use of
the single-use autoinjector with an
AVONEX(R) prefilled syringe in multiple sclerosis subjects. BMC Neurology.
2011;11:126.
2. Kappos L, Bates D, Edan G. Natalizumab treatment for multiple sclerosis: updated recommendations for
patient selection and monitoring.
Lancet Neurology. 2011;10:745-58.
3. Phillips JT, Giovannon G, Lublin FD,
et al. Sustained improvement in
Expanded Disability Status Scale as
a new efficacy measure of neurological change in multiple sclerosis:
treatment effects of natalizumab in
patients with relapsing multiple sclerosis. Mult Scler. 2011;17:970-9.
4. Goodman AD, Brown TR, Edwards
KR, et al. A phase 3 trial of extended
release oral dalfampridine in multiple sclerosis. Annals of Neurology.
2010;68:494-502.
5. Goodman AD, Brown TR, et al. Sustained-released oral fampridine in
MS: a randomized, double blind, controlled trial. Lancet. 2009;373:732-73.
6. Linker RA, De-Hyung Lee, Ryan S, et
al. Fumaric acid esters exert neuroprotective effects in neuroinflammation
via activation of the Nrf2 antioxidant
pathway. Brain. 2011;134:678-92.
7. Gold R, Kappos L, Bar-Or A, et al. Clinical efficacy of BG-12, an oral therapy,
in relapsing remitting multiple sclerosis: data from the phase 3 DEFINE
Trial. ECTRIMS 2011 Amsterdam, Netherlands. Free communications session
III, abstract 95.
Mw. dr. C. Caes, wetenschaps­
journalist
Dit artikel is mede mogelijk
gemaakt door een educational
grant van Biogen Idec