Het Rijnlands Model - Rijnland

Het Rijnlands Model
samen
sterk
Sjaak Evers
25 maart 2009
Rotary club Cuijk
Introductie
• Bedrijfskundige
– Bij uitstek A-A beroep !? Bedrijfskunde
heruitvinden !
– Niet overal diepte-kennis van
• Kwaliteitszorg succes afhankelijk van context
– Rijnlands
– Anglo-Amerikaans
• Jan Schouten: De mensen en het dorp
2
Inhoud & Slides
•
•
•
•
•
•
A-A versus R organisaties
A-A versus R samenleving
R ontwikkelingsvisies
Mensen en Materialen
Azie
Wederzijds begrip
04-05
06-09
10-12
13-16
17
18
3
Kern / Keuze /
Uitgangspunt
gevolgen
Anglo-Amerikaans
Rijnlands
Shareholder value
dominant in een bedrijf
Stakeholders
zijn gelijkwaardig
Beursgenoteerd
Waarde van het aandeel
Waarde / belangen
Familiebedrijf/cooperatie/allianties
Winstverwachtingen
Onderhandelen
Kwartaal cijfers, korte termijn
Gemeenschappelijke belangen
Meten, spreadsheets
Vinken, Verantwoording afleggen
Communiceren, samenwerken
Vonken, Verantwoordelijkheid nemen
Externe motivatoren
Van buiten af
PDCA, Waarheid
Intrinsieke motivatie
Van binnen uit
IMWR, Perceptie
Opleidingen kosten
Competitie naar binnen
Opleidingen investering
Vertrouwen
Money making machine
Mens wegwerpartikel
Werkgemeenschap
Mens ‘goud’ waarop bedrijf rust
Manager/MBA
Alle wijsheid komt van boven
Vakman/Professional
Er is ook wijsheid op de vloer
Top down / Strategie
Bottom up / Werkelijkheid
A-A configuratie
R configuratie
4
•
Zwaartepunt essentieel verschillend
– Rijnlandse organisatie
• Vertrekpunt de operatie: medewerkers en klanten
• Veel ruimte voor medewerkers
• Co-producties op basis van de innerlijke kracht van medewerkers
• Weinig regels
– A-A organisatie
• Hoofddoel van een bedrijf: winst maken
• Top down
• Plannen, rekenmodellen, spreadsheets
• Performance indicatoren, meten
•
2 nivo’s, met wisselwerking ertussen
– Organisatie:
• Ger Jonkergouw:
– geoliede samenwerking van professionals
• Jan Schouten:
– sociaal-krachtig + bedrijfsmatig goed geleid
– het ‘goud’ waarop bedrijven rusten: de mensen en hun
onderlinge samenwerking
– Samenleving
5
Kern / Keuze
Uitgangspunt
gevolgen
Anglo-Amerikaans
Rijnlands
Concurrentie is de
motor van de samenleving
Samenwerking is de
motor van de samenleving
The winner takes it all
Respect voor minderheden
Ook in not-for-profit sector
(zorg, onderwijs, overheid)
Aandacht, liefde, schoonheid
Collectieve ambitie
Doen  denken
Begint eer ge bezint
Denken  Doen
Bezint eer ge begint
Staat is het probleem
Staat speelt sleutelrol
Vrijheid
Klant
Vrijheid, ordening en
gemeenschapszin. Ook burger
Mechanisch
rationeel
Organisch
intuitief
Dogma’s
Axioma’s
Ieder voor zich
en God voor ons allen
Ieder voor allen
en God voor zich
A-A configuratie
R configuratie
6
What is in the name
• Verschillende betekenis van dezelfde woorden ?
– Wonderbaarlijke vermenigvuldiging van Rijnlands
– Wat verstaan we eronder
• Dezelfde betekenis van verschillende woorden ?
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Nieuw Rijnlands organiseren
Rijnlands 2.0
Slow Management, stilstaan bij organiseren
Vraagsturing door partnership
Europees kapitalisme
Continentaal kapitalisme
Cooperatief kapitalisme
Sociaal-economisch kapitalisme
Sociaal kapitalisme
Sociale markteconomie
7
Rijnlandse bedrijven:
Rijnlanders:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rabobank
Interpolis
Bavaria
Cibra Specialty Chemicals
Heerenveen
Albron
Porsche
BMW
Volkswagen
Paccard/DAF
Mars
IKEA
Gulpener bier
PDLC
VDL
De Limes
MDF
Het Nieuwe Gilde
Stork
Wijffels (Wereldbank)
Bert Heemskerk (Rabobank)
Peter Elverding (ex CEO DSM)
Oude heer Heijn
Oude heer Van Doorne
Van der Veer (Shell)
Kees v Leede (ex Akzo Nobel)
Peter Swinkels (Bavaria, BZW)
Rinnooy Kan (SER)
Van de Donk (WRR)
Tjeenk Willink (Raad van State)
Harry Verhoeven
Foppe de Haan
Marc Lammers
Frits van Oostrom
Hans Becker (Humanitas R’dam)
Frank Ankersmit
Pieter Winsemius (WRR)
Geert Mak
8
Steeds terugkerende discussie punten
•
•
Oplossingsrichting, inspiratiebron
“Rijn”
•
Voor- en nadelen (vaag, soft, stroperig)
•
•
Wat voor organisatie/samenleving willen we
Wat zijn je uitgangspunten/waarden/rationaliteit/perspectief/waarheid
•
•
Mensen/vak & samenwerking centraal versus centen/geld centraal
Is een onderneming er echt alleen om winst te maken of voor waarde-creatie
•
Er is echt een alternatief, het kan echt anders
•
•
Overbenadrukken van het Rijnlandse tegenover doorgeschoten A-A,
2 alternatieven, anders een ‘oeverloze’ discussie
•
•
In Europa A-A bedrijven en in Amerika Rijnlands gerunde bedrijven
Azie
•
•
Statisch beeld / foto
Dynamisch beeld / film / ontwikkeling
9
Maatschappelijke ontwikkeling
800
1300
1700
1750
1930
1945
1980
1990
2005
10
Jeremy Rifkin (1)
beschrijft uitgebreid hoe de wereld in het algemeen en Europa en Amerika in
het bijzonder zich ontwikkel(d)en,
gaat uitgebreid door het verleden, opdat we beter begrijpen wat er nu aan de
hand is, beiden schematisch hieronder samen gevat:
De 3 instituties van de late Middeleeuwen in Europa:
Kerk
Feodale economie
(geloof)
Koninkrijken
3 nieuwe instituties van de vroegmoderne tijd:
Wetenschap
Markteconomie/-kapitalisme
(rede)
Nationale staat
3 nieuwe instituties van nu:
Nieuwe manieren
Globale
om natuur te begrijpen
Commerciële
en te benaderen
Netwerken/-kapitalisme
(empathie)
Transnationale
politieke
ruimten
11
Herman Wijffels, april 2006,
Avondcongres Klaar om te wenden
In het industriële tijdperk:
In deze nieuwe fase moeten we:
plaatsten wij ons buiten de natuur
ons weer gaan zien als onderdeel van de
natuur
wisten wij steeds meer van steeds
minder, specialisatieprincipe 
verkokering en verbrokkeling
integraal problemen aanpakken, vanuit de
samenhang der dingen.
top-down organiseren en de
organisatie mechanistisch invullen
een bottom-up georganiseerde organisatie, met
minder hierarchie en op basis van organische
principes.
mensen worden bepaald door een
systeem, een extern gericht zijn.
naar onze interne bronnen, onze eigen waarden
en vandaar uit gaan sturen. Onze eigen waarden
moeten ons gaan leiden en niet het systeem
Uniformiteit was belangrijk
diversiteit als kwaliteit zien, accepteren en
accomoderen
mensen bronnen om voor te zorgen.
mensen in hun kracht krijgen en in hun kracht
houden
dominant masculine waarden
feminine waarden
12
Groepen en hun websites
Organisatieactivist
organisatieactivist.nl
DeLimes / Vanwoodman Society
delimes.nl / vanwoodman.com
Rijnland Weblog Groep / MDF
rijnland-weblog.nl / mdf.nl
Regelzucht / Hollands Glorie
regelzucht.nl / hollandsglorie.wordpress.com
Slow management
slowmanagement.nl
Voor de Verandering
globalalternatives.nl
Waterland / Sociale Innovatie
waterlandstichting.nl / socialeinnovatie.nu
Meestersadvies / Bold /
Movaeres
meestersadvies.nl / bold-network.com /
movaeres.nl
De Baak
debaak.nl
Foundation for European Leadership foundationforeuropeanleadership.org
&Samhoud / Pentascope
samhoud.nl / pentascope.nl
13
BOEKEN
SCHRIJVERS
De mensen en het dorp
Jan Schouten
Intensieve Menshouderij
Jaap Peters
Angelsaksen versus Rijnlanders
Jaap Jan Brouwer, Piet Moerman
Leiding geven aan professionals? Mathieu Weggeman
Niet doen !
Herwaardering van de Rijnlandse Rienk Goodijk
principes
Rijnlanders, durft te denken en te Piet Moerman
twijfelen
Het Rijnland boekje
Jaap Peters en Mathieu Weggeman
AUDIO CD’s:
SPREKERS:
Intensieve Menshouderij
Jaap Peters
Angelsaksen versus Rijnlanders
Jaap Jan Brouwer
Ook nog:
-Artikelen in bladen en tijdschriften. Blad: slow Management
-Conferenties/Congressen en hun verslagen
14
Overige Publicisten
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Teun van Aken
Ger Jonkergouw
Harold Jansen
Henk Hogeweg
Rob Lommerse
Joep Schrijvers
Frits Schipper
Wim van Dinten
Harry Verhoeven
Arjo Klamer
Ton van Haperen
Hans Waltman
•
•
•
•
•
•
•
•
•
John Schaberg
Marc Chavannes
Bas Heijne
Dick Pels
Paul de Beer
Paul Kalma
Arie vd Zwan
Abram de Swaan
Fons Trompenaars
•
•
•
•
•
•
•
Naomi Klein
Noreena Hertz
Robert Reich
Susan Neiman
Richard Sennett
Henry Mintzberg
Joseph Jaworski
15
Politiek Europa
• Nederland:
– CDA (Piet Steenkamp, Joop Wijn)
– PvdA (Paul Kalma, Wouter Bos, Paul Tang)
– SP (Jan Marijnissen)
• Duitsland:
– CDU (Angela Merkel)
• Frankrijk:
– PS (Segolène Royal)
• Belgie:
– CD&V (Yves Leterme)
16
Azie
Volgorde van belangrijkheid van maatschappij bepalende parameters:
• Europa: 1) organisatorische, 2) relationele, 3) juridische dimensie
• Amerika: 1) juridische, 2) organisatorische, 3) relationele dimensie
• Azie: 1) relationele, 2) organisatorische, 3) juridische dimensie
Dahrendorf:
Economische
dynamiek
Maatschappelijke
cohesie
Politieke
democratie
Rijnlands
-
+
+
Angelsaksisch
+
-
+
Aziatisch
+
+
-
Model:
17
Wederzijds begrip ?
• Succes afhankelijk van context
– Rijnlands
– Anglo-Amerikaans
• Hetzelfde als voor allerlei soortgelijke
aspecten:
– Teamwork,
– communicatie,
– vertrouwen
18