presentatie Refeeding Syndroom

Het Refeeding Syndroom
Presentatie t.b.v. symposium Voeding op leeftijd
Neeltje Nabuurs, diëtist
29 september 2016
Waarom?
14-15% ondervoed op 1e opnamedag
(meting NPOZ 2015)
Refeeding kan fatale gevolgen hebben
2
vrijdag 7 oktober 2016
Het Refeeding Syndroom
Wat is het?
De ernstige verschuivingen in vocht en
elektrolyten tussen de verschillende
lichaamscompartimenten die kunnen
ontstaan door het snel starten van
(par)enterale voeding bij patiënten die
langdurig niet gevoed zijn of om een
andere reden ondervoed zijn
3
vrijdag 7 oktober 2016
Refeeding
• Metabolisme gaat van vet/eiwit naar
koolhydraatmetabolisme met insulinetoename
• Hierdoor opname van fosfaat, kalium,
magnesium in de cel waardoor extracellulair
tekort
• Hypofosfatemie is het meest kenmerkend
(< 0,5 of daling van 30%)
• Herverdeling lichaamsvocht en minder goede
hartfunctie: oedeem en decompensatie
• Kan fataal aflopen
4
vrijdag 7 oktober 2016
5
vrijdag 7 oktober 2016
Echter…
• Iedere patiënt reageert anders
– In electrolytafwijkingen
– In symptomen
• Geen eenduidigheid en bewijs over de
juiste strategie in preventie en
behandeling
6
vrijdag 7 oktober 2016
Welke risicogroepen?
• Patiënten met lage BMI (<16)
• Ongewenst gewichtsverlies (>15% in 3-6 maanden)
• > 10 dagen geen of te verwaarlozen (geschat <100 kcal
per 24 uur) intake
• Lage serumwaarden kalium, fosfaat of magnesium voor
start voeden
• Chronisch alcoholmisbruik
• Malabsorptie (bv Short Bowel Syndroom, chronische
inflammatoire darmziekten, chronische pancreatitis)
• Ernstige slikproblemen
• Anorexia nervosa of langdurig vasten
• Ernstig ontregelde diabetes
7
vrijdag 7 oktober 2016
Hulpmiddelen ter screening
Patiënt voldoet aan ≥ 1 van de volgende criteria:
·
BMI < 16
·
ongewenst gewichtsverlies > 15% in de laatste 3 - 6 maanden, zie onderstaande
berekening:
gebruikelijke gewicht (kg) - huidige gewicht (kg)
gebruikelijke gewicht (kg)
·
·
x 100 =
> 10 dagen geen of te verwaarlozen (geschat < 100 kcal per 24 uur) intake
lage serumwaarden kalium, fosfaat of magnesium voor start voeden
Patiënt voldoet aan ≥ 2 van de volgende criteria;
·
BMI < 18,5
·
ongewenst gewichtsverlies > 10% in de laatste 3-6 maanden, zie onderstaande
berekening:
gebruikelijke gewicht (kg) - huidige gewicht (kg)
gebruikelijke gewicht (kg)
·
·
x 100 =
> 5 dagen geen of te verwaarlozen (geschat < 100 kcal per 24 uur) intake
chronisch (overmatig) alcoholmisbruik
8
vrijdag 7 oktober 2016
9
Acties:
Totaal score 0 = niet verhoogd risico: geen acties nodig tav preventie Refeeding Syndroom
Totaal score 1 = laag risico: geen acties nodig tav preventie Refeeding Syndroom
Totaal score 2-8 = hoog risico: overleg met diëtist en/of specialist over de noodzaak om het protocol
Refeeding Syndroom toe te passen
Totaal score ≥ 9 = zeer hoog risico: handel volgens protocol Refeeding Syndroom
Welke behandeling starten?
• Vitamine B1 suppleren, lab bepalen en
bekijken of suppletie nodig is alvorens
voeding te starten
• Diëtist inschakelen
• Labcontrole voor 2 weken
• Dagelijks wegen
• Monitoren: polsfrequentie, vochtbalans,
bloeddruk
10
vrijdag 7 oktober 2016
Waar op letten?
• Overmatig suikergebruik (met name
drinken van frisdrank, ranja of sappen)
• Glucose-infuus
• Te snel opbouwen orale intake/
sondevoeding/parenterale voeding
11
vrijdag 7 oktober 2016
Lastig?
• Risico-bepaling
• Poliklinisch opstarten van
sondevoeding
12
vrijdag 7 oktober 2016
13
vrijdag 7 oktober 2016
Casus
• 52-jarige vrouw met in VG borderline,
alcoholabuses. 17-9 opgenomen ivm
icterus.
• Daarnaast
– hypokaliemie (2.4) DD bij slechte intake,
– macrocytaire anemie DD bij vitamine
deficiëntie.
– hypofosfatemie (0.44) wv suppletie
– hypomagnesiemie (0.68).
14
vrijdag 7 oktober 2016
• Uit SEH verslag: Drinkt 1L wodka per
dag, daarbij water, zou enkele
maanden niets gegeten hebben?
• Sprake van levercirrose, mogelijk ook
encefalopatisch. Alcoholische hepatitis
met mogelijk stenen, nog onduidelijk.
Ontrekkingsdelier.
• Diëtist in consult ivm SNAQ
15
vrijdag 7 oktober 2016
• Diëtist: gesproken met mw., maar
verloopt erg moeizaam ivm niet
adequaat reageren. Volgens mw. 16 kg
aangekomen in korte tijd en daarna in
korte tijd 16 kg gewichtsafname.
Verdere anamnese niet mogelijk.
16
vrijdag 7 oktober 2016
• Overlegd met zaalarts:
– hoog risico refeeding ivm ongewenst
gewichtsverlies (onbekend hoeveel),
alcoholmisbruik, laag fosfaat, laag
magnesium, laag kalium, laatste dagen
slechte intake (onbekend hoelang al).
– Zaalarts gaat refeeding lab laten prikken en
zo nodig suppleren. Mw. krijgt al thiamine,
maar dit wordt opgehoogd (van 50 mg naar
minimaal 100 mg)
• Afgesproken om voeding in 4 dagen op te
bouwen.
17
vrijdag 7 oktober 2016
• Observeren intake middels
voedingsvochtlijsten
• Monitoren gewicht, polsfrequentie,
vochtbalans en bloeddruk
• Labcontrole dagelijks en suppletie obv
lab-uitslagen
• Opletten: mw heeft voorkeur voor zoete
dranken!
18
vrijdag 7 oktober 2016