magnetisme - Eurofysica

OntdekZelf - magnetisme
Werkwijze
Alle OntdekZelf experimenten zijn bedoeld voor de leerling om zelf te ontdekken. Laat de leerling
vanaf het begin werken met zijn materialen en ontdekken hoe hij tot een antwoord of een werkende
oplossing komt. Voor u als leraar is er weinig werk te doen, u hoeft alleen te zorgen dat ze de juiste
materialen en opdracht krijgen en af en toe (maar alleen wanneer echt nodig) uitleg te geven. Het is
niet nodig dat u alles gaat verklaren. Het is wel belangrijk dat u de leerling de kans en tijd geeft om te
ontdekken waardoor u bewerkstelligt dat ze gemotiveerd blijven en niet vergeten wat ze allemaal zelf
ontdekt hebben. Laat ze kort opschrijven wat ze ontdekt hebben en laat ze aan het eind van de les
samen bespreken wat de resultaten waren. Verklaar alleen iets wanneer het echt gevraagd wordt.
Qua organisatie kost deze opzet weinig tijd en voorbereiding. Zorg er alleen voor dat de leerling krijgt
wat hij voor de vraag/opdracht nodig heeft dat hij en teruggeeft wat hij heeft gebruikt.
Met bijgaande materialen kunt u (een deel van) onderstaande experimenten uitvoeren, afhankelijk van
wat u heeft aangeschaft.
EXPERIMENTEREN MET MAGNETISME
1) Probeer eens te ontdekken wat je
met een magneet kunt doen?
Benodigd materiaal:
- magneet
- paperclip/spijkers
Toelichting:
Magneten trekken alleen ijzer aan en kunnen elkaar afstoten
en aantrekken.
2) Wat is aardmagnetisme?
Benodigd materiaal:
- kompas (zonder magneet erbij)
Toelichting:
De aarde is ook magnetisch, op de
noordpool en de zuidpool zitten de
magnetische polen.
3) Welke materialen worden door een
magneet aangetrokken?
Benodigd materiaal:
- magneet
- diverse kleine materialen van verschillende
stoffen zoals hout, plastic, steen, aluminium,
papier, glas, rubber, messing
Toelichting:
Magneten trekken alleen ijzer aan of
ijzerhoudende materialen zoals een
cassettebandje (oud).
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL [email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL
OntdekZelf - magnetisme
4) Hoe zou je kunnen laten zien wat een sterke
of een zwakke magneet is?
Benodigd materiaal:
- magneet
- paperclips
Toelichting:
Hoe sterker de magneet hoe meer
paperclips er aan blijven hangen.
5) Zou je een magneet kunnen laten zweven?
Benodigd materiaal:
- 2 staafmagneten of ringmagneten
- houder voor magneten
of
- 2 ringmagneten
- staafje hout
6) Zou je met een magneet ook een
kompas kunnen maken?
Benodigd materiaal:
- langwerpige magneet
- schoteltje water met een platte kurk of
kunststof dekseltje waarop magneet kan drijven
of
- stukje garen van +/- 50 cm
Toelichting:
De naald van een kompas is ook een
magneet, de magneet zal zich dus als
een kompas willen gedragen en kan dat
wanneer de magneet vrij in zijn beweging
is.
7) Hoe zoek je met een kompas de noordpool
en zuidpool?
Benodigd materiaal:
- kompas
Toelichting:
De kompasnaald zal in de richting
noord/zuid gaan staan en de pijl
wijst naar de noordpool.
De indeling op een kompas heet een windroos.
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL [email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL
OntdekZelf - magnetisme
8) Waar staat jullie huis volgens de kompas?
Benodigd materiaal:
-kompas
- plattegrond van de school of
schoolomgeving
Toelichting:
Leg de kompas in de juiste richting op
tafel en bepaal eerste de positie van de
aangrenzende lokalen en daarna steeds
verder weg.
9) Hoe maak je van een staafmagneet
een hoefmagneet?
Benodigd materiaal:
- staafmagneet
- 2 ijzeren stripjes of staafjes
Toelichting:
De kracht van een magneet ligt aan de
uiteinden, met de 2 ijzeren stripjes aan
de uiteinde maken ze een U-vorm
(hoefmagneet).
10) Hoe zou je zelf een magnetische afvalscheider
kunnen maken?
Benodigd materiaal:
- magneet
- wat paperclips of spijkertjes van ijzer
- bakje rijst of papiersnippers
Toelichting:
Alleen de paperclips worden door de
magneet aangetrokken en de rest blijft
liggen.
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL [email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL
OntdekZelf - magnetisme
11) Waar is een magneet het sterkst en hoe
kun je dat laten zien?
Benodigd materiaal:
- staafmagneet
- vel stevig papier of karton
- ijzervijlsel
Toelichting:
De magneet niet rechtstreeks met het
ijzervijlsel in contact brengen aangezien
het lastig wordt dit weer te verwijderen.
Magneet onder het vel op tafel leggen en
een beetje ijzervijlsel uitstrooien.
Er ontstaat een patroon en aan het
uiteinde van de magneet blijft het meeste liggen.
Wanneer je twee staafmagneten aan elkaar
legt, ontstaat er eigenlijk weer een nieuwe
staafmagneet waarvan de beide uiteinden weer
het sterkst zijn.
12) Kun je zelf een magneet maken?
Een magneet is eigenlijk een staaf ijzer waar
alle kleine deeltjes (moleculen) netjes in rijen
achter elkaar liggen. Bij een normaal stuk ijzer
liggen de deeltjes door elkaar heen.
Hoe zou je nou een van een stuk ijzer een
magneet kunnen maken?
Benodigd materiaal:
- sterke magneet
- strip of staafje ijzer
Toelichting:
Door met de magneet langs de ijzerstrip
te gaan (steeds vanaf het begin naar het eind en
weer van voren af aan alsof je alle ijzerdeeltjes
één kant op wilt vegen) wordt de ijzeren staaf
zwak magnetisch. Te testen met kompas.
Aanvullende vragen of experimenten:
13) Waarvoor worden magneten allemaal gebruikt?
14) Wat gebeurt er wanneer je 5 paperclips onder een magneet hangt en de magneet eraf haalt?
15)Welke munten worden door een magneet aangetrokken?
16) Wanneer je een magneet vaak en hard laat vallen wordt hij zwakker (niet uitproberen).
Hoe zou dat komen? Denk daarbij aan de ijzerdeeltjes of moleculen.
17) Waarom zijn magneten zo handig?
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL [email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL
OntdekZelf - magnetisme
Inhoud van de startset Magnetisme 114515
Functie
114500
Set staafmagneten 75 mm lang
Algemene experimenten
114539
Keramische magneten rond,
10 stuks
Zwevende magneet op houten staafje
Zwevende magneet.
Magneet aan koord en vastgemaakt aan tafel
wordt omhoog getrokken door tweede magneet
zonder tweede magneet aan te raken.
114555
Hoefmagneet 140 mm hoog, met
sluitplaatje
Algemene experimenten, om als kompas te
te gebruiken of als demonstratie bij het afval
scheiden
114557
Natuurmagneet
Magneeterts met een natuurlijke magneetkracht.
114535
IJzervijlsel in vlak, afgesloten
transparant doosje
Aantonen van de magneetkrachtlijnen
114508
Zakkompas 35 mm
Oriëntatie met een kompas.
Aanduiding van noord- en zuidpool bij magneet.
114550
Set van 12 verschillende metalen
Wat wordt wel en niet door een magneet
aangetrokken.
Maak een hoefmagneet met behulp van
een staafmagneet.
114513
Set magnetiseerstaafje
Maak zelf een magneet van een staafje ijzer.
Maak met dit staafje en een koordje weer
een kompas.
Opbergbak met deksel, handleiding leraar en vragenboekje leerlingen
EUROFYSICA BV - TEL 073 - 623 26 22 - FAX 073 - 621 97 21 – E-MAIL [email protected] - WWW.ONTDEKZELF.NL