LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · In het theater

LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · In het theater
Joods Leven in Europa buiten de grote steden
In het theater
Het culturele leven van de joden in Lublin was zeer gevarieerd.
Gebouwen van het theater en bioscoop "Rusałka".
Prentbriefkaart uit de jaren 1920.
Het populairste amusement was het theater. Alle toneelstukken werden door
plaatselijke, maar ook door reizende joodse toneelgroepen uit Warschau, Łódz,
Wilnius of Białystok opgevoerd.
s Zomers werden de opvoeringen in de "Rusalka" - een klein houten gebouw, getoond,
in de winter daarentegen in het theater "Panteon", dat zelfs de "joodse schouwburg"
genoemd werd. Zijn langjarige direceur was Jankiel Waksam.
Opnames voor de film "Vrolijke armen van de regisseur Z. Turkow
1937. Foto uit het boek van Węgrzynek Hanna "Geschichte
und Kultur der polnischen Juden"
Opvoeringen in het Jiddisch
Alle opvoeringen in het joodse theater werden in het Jiddisch gespeeld. Meestal werden
vrolijke stukken opgevoerd, comedies, kluchten, scènes uit bekende operas. De meeste
toeschouwers vonden de voorstellingen van het Joodse Theater uit Warschau, waar
Estera en Ida Kaminski optraden, moeder en dochter, die als de bekendste actrices van
het Pools-joodse toneel golden. Tijdens hun voorstellingen was de zaal propvol. Tijdens
de Eerste Wereldoorlog werden zeer vele voorstellingen gegeven, waarvan de
opbrengst voor liefdadige doelen bestemd was, voor de hulp aan armen, wezen en
zieken.
-1-
LWL · Joods Leven in Europa buiten de grote steden · In het theater
Bioscopen
Het populairste vermaak na het theater was de film. Er waren in die tijd in Lublin vier
bisocopen: "Corso", "Venus", "Bajka" en "Louvre". Polen was het enige land waar enige
tientallen films in het Jiddisch geproduceerd werden. De eerste films begon men in de
jaren 1910-1911 te draaien. Zij ontstonden naar bekende joodse romans.
De beroemdste joodse actrice - Ester Kamińska. Foto uit de
twintiger jaren, uit het boek van Węgrzynek Hanna "Geschichte
und Kultur der polnischen Juden.
Concerten
Er werden ook concerten en muzieksoirées georganiseerd. Er werden daarvoor
bekende musici uitgenodigd, violisten en cellisten. In het repertoire waren niet alleen
delen uit bekende operas, maar ook volksliederen en Poolse patriotische liederen.
Nog een andere vorm van vermaak vormden partys en dansavonden, die vaak met een
loterij verbonden waren. Ze vonden in de oude stad of in het Saski-park plaats, dat een
populair trefpunt van de joodse inwoners van Lublin was.
Schaakclub
In Lublin was een joodse schaakclub actief, die door Jakub Kipman geleid werd, de
voorzitter van de plaatselijke joodse gemeente en directeur van de Lubliner
handelsbank.
Er werden vormings- en cultuurgenootschappen opgericht. De populairste was het
joodse literatuur- en muziekgenootschap "Hazomir" ("Nachtegaal"). Er werden
concerten en muzieksoirées gehouden; men nodigde gasten uit de gehele regio Lublin
en Warschau uit.
Er waren ook gymnastiekverenigingen en sportclubs.
En in Groningen...
Toneelclubs
-2-